ورود به دنياي ديجيتال؛ ورود به دنياي پر دردسر

چند سالي از ورود دوربين هاي ديجيتال به بازار عكاسي مي گذرد كه هر سال با تغييرات بسيار و بهينه سازي تصوير و كاربرد روبه رو بوده است. دنياي جديدي كه دوربين هاي ديجيتال DSLR به روي عكاسان باز كرده، گاهي عكاسان متعصب به نگاتيو و اسلايد را نيز به سوي خود مي كشد كه در مقام ابزاري مكمل در كنار ديگر ابزارها از آن بهره مي برند.
دنياي خوش آب و رنگ نگاتيوها و اسلايدها امروزه به علت ناكارآمدي در عكاسي تخصصي نجومي تلسكوپي و تصاوير با وقفه ي زماني (تايم لپس) نياز به ديجيتال هاي پر دردسر، گران قيمت و تكنيكي را زياد كرده و عكاسان را مجبور به مطالعه و نوآوري كرده است. دوربين هاي ديجيتال، با اينكه به نظر مي رسد نياز به خريد فيلم با حساسيت ها و دما- رنگ (كلوين) گوناگون را رفع كرده، عكاسان را با دردسر خريدهاي پرهزينه عدسي (لنز) و ابزار جانبي، مقابله و حل مشكل نويز، باتري، سرما و غيره روبه رو ساخته است.
امروزه در بازارهاي دوربين هاي ديجيتال با چندين دسته دوربين و كارخانه ي سازنده روبه رو هستيد كه به طور قطع مي توان گفت براي خريد دوربين مناسب هر قدر پول بدهيد، امكانات به دست نمي آوريد! دوربين هاي ديجيتال در انواع جمع و جور (كامپكت)، DSLR، بَك ديجيتال و دوربين هاي ديجيتال قطع متوسط عرضه مي شوند كه از اين ميان DSLRها در عكاسي نجومي به علت شرايط كاربردي، شاخص تر و ارزنده ترند. اما در ميان معروف ترين سازندگان دوربين نيز، شركت كَنون (Canon) با ارائه دوربين هاي سري «EOS» ديجيتال، به نظر مي آيد كه نيم نگاهي به عكاسي نجومي به لحاظ نويز و امكانات داشته و ابزارهاي جانبي مناسب نيز در اختيار عكاس براي خريد اختياري قرار مي دهد.
دوربين كنون EOS (5D MARK 2) با قطع حسگر در ابعاد 135 (36×24 ميلي متر) و حداكثر حساسيت واقعي 6400 از نمونه هاي موفق كنون و دوربين رويايي بسياري از عكاسان آسمان شب است. در مقام مقايسه نسبت به دوربين هاي مشابه شركت هاي ديگر مانند نيكون و سوني، نويز كمتر مدل 5D MARK 2 آن را يك سر و گردن بالاتر در عكاسي در شب قرار مي دهد.

8 مگا پيكسل يا 21 مگا پيكسل؟
 

فروشنده: من به شما پيشنهاد مي كنم اين دوربين 15 مگا پيكسلي سيصدهزار توماني را بخريد. هم قيمت آن مناسب است هم 15 مگا پيكسل است.
خريدار با خودش: عجب فروشنده ي صادقي! بهترين دوربين را با پايين ترين قيمت به من پيشنهاد كرد!
قطعاً با واژه مگا پيكسل برخورد داشته ايد و ممكن است تصور كرده باشيد كه تعداد پيكسل حسگر مي تواند مهم ترين عامل تعيين يك دوربين مناسب باشد. اما واژه ي مگا پيكسل، واژه اي نه چندان كاربردي و گاهي عوام فريب است. در قياس دوربين ها گاه با دوربين 8 مگاپيكسلي مي توان روبه رو شد كه مراتب براي عكاسان حرفه اي بهتر از دوربين 16 مگاپيكسلي كار مي كند! مگا پيكسل در واقع به معني تعداد پيكسل هاي حسگر دوربين به ميليون است و ويژگي اندازه ي چاپ عكس را فراهم مي آورد. عكس دوربين 8 مگاپيكسلي را حتي تا اندازه ي 70×100 سانتي متر نيز مي توان چاپ كرد. آيا واقعاً نيازي به چاپ در ابعاد بزرگ تر داريد؟
صرف نظر از تعداد پيكسل حسگر، از عوامل مهم ديگر در انتخاب دوربين، حساسيت واقعي حسگر، لوازم جانبي موجود در بازار فروش دوربين، خدمات شركت سازنده، كيفيت و قيمت عدسي ها، ابعاد حسگر، ميزان مصرف و نوع باتري و حافظه را مي توان نام برد.
پس از انتخاب دوربين و خريد آن كار شروع مي شود: يادگيري تكنيك ها.

دردسر! نويز
 

هميشه عكاسان، بعد از ديدن اولين عكس ديجيتال، متوجه وجود عامل مزاحم نويز مي شوند. نويزها مختص دوربين هاي ديجيتال اند و به چند دسته تقسيم مي شوند: پيكسل هاي گرم، نويزهاي خوانده شدن حسگر و داده هاي ناخواسته.
پيكسل هاي گرم (hot pixels): به علت گرم شدن پيكسل هاي حسگر براثر شرايط محيطي و زمان نوردهي به وجود مي آيند و در عكس ثبت مي شوند. گاه باعث نابودي عكس به طور كامل مي شوند و به همين سبب است كه عكاسان نجومي با ابزار ديجيتال نمي توانند مشابه نگاتيو، عكس رد ستارگان بگيرند.
در دوربين هاي DSLR تنظيمي وجود دارد به نام «long expose noise reduction» يا حذف كننده ي نويز نوردهي طولاني. با روشن شدن اين تنظيم، دوربين به تهيه ي عكس تاريك (dark frame) مي پردازد. عكس تاريك با بسته شدن شاتر و آينه دوربين شروع مي شود. چون نوري به حسگر نمي رسد، بنابراين هر نقطه ي روشني در عكس تاريك، به معني نويز است. دوربين با فعال بودن اين تنظيم به طور خودكار به اندازه ي زمان نوردهي و حساسيت و بي درنگ پس از پايان نوردهي اصلي، شروع به ثبت آن مي كند و تصوير تاريك را از تصوير اصلي كم مي كند تا نويزها از عكس حذف شوند. به عنوان مثال اگر عكس اصلي با زمان 30 ثانيه و با حساسيت 1600 گرفته مي شود، بي درنگ عكس تاريكي نيز با زمان 30 ثانيه و حساسيت 1600 گرفته مي شود و پردازشگر داخلي دوربين مراحل كم كردن را خودكار انجام مي دهد. بنابراين عكس 30 ثانيه اي به يك دقيقه زمان براي به دست آمدن نتيجه احتياج دارد. عكاساني كه بالاي يك ثانيه نوردهي مي كنند، به اين تنظيم نياز دارند. فرض كنيد نوردهي شما 6 ساعت باشد. آنگاه به 12 ساعت زمان براي به دست آمدن نتيجه نهايي نياز است و در اين شرايط بي شك با مسئله ي باتري نيز روبه رو هستيد و اگر باتري در خلال اين 12 ساعت تمام شود، عكس نيز از بين مي رود. عكاسي رد ستارگان با دوربين ديجيتال نياز به تكرر نوردهي بدون حذف نويز (noise reduction) دارد و در اينجاست كه نياز به پردازش تصوير و تكنيك عكاسي ضروري است.
انواع ديگر نويز نيز نياز به پردازش تصوير را ضروري مي كند و بدون نرم افزاري مانند فتوشاپ عكس نهايي قابل قبول نخواهد بود.

پردازش تصوير
 

پردازش تصوير به معني كم كردن و از ميان برداشتن ناخواسته ها در عكس و تقويت اطلاعات موجود در آن (data) است. به معناي ديگر بالا بردن نسبت داده به نويز. در مراحل پردازش تصوير بايد دقت شود رنگ، نور و داده چنان تغيير نكند كه از واقعيت تصوير دور شده و تصويري غيرواقعي به دست آيد. پردازش تصوير با نرم افزارهايي، مانند فتوشاپ، پس از اتمام عكاسي انجام مي شود. براي پردازش تصوير نياز به فايل خام عكس هاست كه با فرمت «RAW» ذخيره مي شوند. فرمت «Jpeg» فايل فشرده ي عكس ها با 8 بيت اطلاعات است كه قسمتي از داده را به علت فشرده سازي از دست داده است. اما فايل خام داراي ميزان بيشتري اطلاعات، 12 بيت، و نيز حاوي داده هاي بيشتر بدون اعمال تغييرات نور مانند تضاد نور، تيزي تصوير، رنگ نور، غلظت رنگ و غيره روي عكس است و مي توان همگي اين تغييرات را روي عكس با نرم افزار پردازش تصوير اعمال كرد.

ديجيتال يا مكانيكي؟
 

در نهايت با بررسي بيشتر مي توان متوجه شد كه اين دو دسته دوربين، بدون دخالت در كار هم، مي توانند موازي و مكمل هم كار كنند و هر كدام داراي مزايا و معايب در زمينه هاي مختلف عكاسي اند. تركيب يك ديجيتال خوب در كنار دوربين مكانيكي قطع متوسط بهترين انتخاب براي تصويربرداري و عكاسي در شرايط نور كم شب است.

منبع:نشريه نجوم،شماره187