انواع کاربران شبکه‌های اجتماعی

چند سالی می شود که در فضای، مجازی شبکه‌های اجتماعی به عنوان نوع جدیدی از وبسایت‌ها متولد شده و کاربران و طرفداران زیادی پیدا کرده اند. شبکه‌های اجتماعی یکی از انواع رسانه های اجتماعی محسوب می شوند و محلی برای شکل‌گیری جماعت های مجازی و شبکه سازی کاربران اینترنتی هستند. شبکه‌های اجتماعی موفق شده اند تعداد قابل توجهی از کاربران اینترنتی را جذب کنند و در سال گذشته میلادی در میان چهار فعالیت اصلی کاربران اینترنتی قرار گرفتند. برخی تحلیلگران وب، آینده فضای مجازی را در اختیار این نوع سایت‌ها می دانند. گروهی از کاربران اینترنتی که عموماً از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی کنند «کاربران پر مشغله»هستند. این کاربران دیدگاه منفی نسبت به رسانه های اجتماعی ندارند و تنها به دلیل محدودیت زمان است که کاربر جدی این سایت‌ها به شمار نمی آیند.از این رو این گروه همواره در معرض پیوستن به شبکه‌های اجتماعی قرار دارند و برخی از آنها از تعدادی از رسانه های اجتماعی در سطح محدودی قرار دارند و برخی از آنها از تعدادی از رسانه های اجتماعی در سطح محدودی استفاده کرده اند یا می کنند.ویژگی های این گروه شبیه به «کاربران فراغتی» است.
صدها سایت شبکه اجتماعی با حوزه های تخصصی متفاوت و همچنین با زبان های متنوع برای کاربران کشورهای مختلف در اینترنت فعالیت می کنند. کاربردها و قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی بسیار متنوع است و این سایت‌ها تمایل دارند حداکثر میزان نیاز آنلاین کاربران خود را برآورده کنند. کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌توانند در این سایت‌ها صفحات و پروفایل های شخصی برای خودشان ایجاد کنند، شبکه‌ای مجازی از دوستانشان پدید آورند، آنها می توانند همانند فضایی که وبلاگ ها و میکرو بلاگ ها در اختیارشان قرار می دهند یادداشت های کوتاه و بلندشان را منتشر کنند، عکس، صدا و ویدیوهای شخصیشان را آپلود کنند، از آخرین اخبار و رویدادها در حوزه های مختلف آگاه شوند، در صفحات هواداری و اتاق‌های گفتگوی متنوع عضو شوند و قابلیت های فراوان دیگری که ممکن است هر شبکه اجتماعی برای کاربرانش فراهم کند.
کاربران شبکه‌های اجتماعی از این قابلیت ها و امکانات متنوع به یک میزان و در یک سطح استفاده نمی کنند. برخی کاربران اینترنتی در چند شبکه اجتماعی عضو هستند، روزانه به این سایت‌ها سر می زنند و اکثر امکانات آن ها را به کار می گیرند و برخی دیگر ممکن است تنها در یک سایت عضو باشند و هر از چند گاهی تنها به صفحه شخصی خودشان مراجعه کنند.
بین این دو گروه نیز کاربران اینترنتی بر حسب میزان و نوع استفاده شان از شبکه‌های اجتماعی در طیف وسیعی قرار می گیرند.کاربران اینترنتی را بر حسب نوع مواجه شان با شبکه‌های اجتماعی می توان به شکل های مختلف دسته بندی کرده اند. از جمله این دسته بندی ها در پژوهش سایت اندرسون انالیتیکس (Anderson Analytics) درباره کاربران شبکه‌های اجتماعی انجام شده است.این پژوهش بر روی کاربران اینترنتی آمریکایی با تأکید بر چهار شبکه اجتماعی توئیتر، فیس‌بوک، لینکدین و مای‌اسپیس انجام شده است.
پس از گرد آوری اطلاعات مربوط به نوع مواجه این کاربران با شبکه‌های اجتماعی، آنها در هفت گروه دسته بندی شده اند. چهار گروه اعضای این سایت‌ها، کاربران ماهر (Social Media Maven)، کاربران فراغتی (Leisure Follower)، کاربران به دنبال سرگرمی (Fun Seeker) و کاربران تجاری (Business User) نامگذاری شده اند.
اما در اینترنت کاربرانی هم وجود دارند که در استفاده از امکان های جدید اینترنتی پیشگام هستند ولی نسبت به عضویت در شبکه‌های اجتماعی اشتیاقی نشان نمی دهند و در فعالیت های آنلاین شان آنها را به کار نمی گیرند. این نوع کاربران غیر شبکه‌های اجتماعی نیز در سه گروه قرار گرفته اند.آنها دلیل عدم استفاده از این سایت‌ها را نداشتن وقت کافی، احساس عدم امنیت و احمقانه دانستن فعالیت در این نوع شبکه‌ها اعلام کرده اند و به ترتیب کاربران پر مشغله (Time Starved)، کاربران نگران (Concerned)و کاربران بدبین (Social Media Pessimist) نامگذاری شده اند.

رقم تعداد کاربران هر گروه مربوط به جامعه آمریکاست ولی از آنجایی که فعالیت در فضای مجازی در همه جا قواعدی نزدیک به هم دارند به نظر می رسد می توان این گونه شناسی را برای کاربران کشورهای دیگر نیز به کار برد. ویژگی های هر یک از این هفت گروه به شرح زیر است:

1) کاربران ماهر
 

فعال‌ترین و حرفه ای‌ترین گروه کاربران شبکه‌های اجتماعی «کاربران ماهر» هستند. «کاربران ماهر» کلیدی ترین گروه اعضای شبکه‌های اجتماعی هستند و میانگین در آمد آنها نیز بیشتر از سایر کاربران است. آنها پس از ورود به شبکه‌های اجتماعی به سرعت با محیط انطباق پیدا می کنند و تمایل دارند با اشخاص جدید در این سایت‌ها ارتباط برقرار کنند.
بخش قابل توجهی از اعضای این گروه، وبلاگ های شخصی دارند و در «توئیتر Twitter» نیز کاربران فعالی محسوب می شوند. این گروه از کاربران درهر جایی از جمله از خانه و محل کار به شبکه‌های اجتماعی متصل می شوند ولی بیشتر زمان استفاده شان از این سایت‌ها در محل کار است. اغلب آنها جنبه منفی استفاده از شبکه‌های اجتماعی را «اتلاف وقت زیاد» در این سایت‌ها می دانند.

2) کاربران فراغتی
 

«کاربران فراغتی»گروه دیگری از کاربران شبکه‌های اجتماعی هستند که نسبتاً استفاده کمتری از سایرین دارند. کاربران فراغتی اغلب از طرف دوستان، اعضای خانواده، همکاران و یا سایر آشنایان به شبکه‌های اجتماعی دعوت شده اند.آنها کاربران به نسبت منفعل سایت‌های شبکه اجتماعی محسوب می شوند که دریافت و تولید کمتری در این رسانه ها دارند. این گروه با تاخیر و صرف زمان قابل توجهی با این شبکه‌ها به عنوان محیطی جدید انطباق پیدا می کنند و اغلب تمایل دارند با دوستان و اعضای خانواده شان در ارتباط باشند.اکثر آنها «فیس‌بوک Facebook» را ارزشمندترین شبکه اجتماعی می دانند و تمایل کمتری به سایر رسانه های اجتماعی نشان می دهند.

3) کاربران به دنبال سرگرمی
 

گروه دیگر کسانی هستند که استفاده ای تفننی از شبکه‌های اجتماعی دارند و می توان آنها را «کاربران به دنبال سرگرمی»نامید. برای این گروه از کاربران، شبکه‌های اجتماعی تبدیل به بخشی از زندگی آنها شده است و هر روز به این سایت‌ها مراجعه می کنند. سرگرمی و تعامل با دوستان دو انگیزه اصلی آنها برای مراجعه روزانه به شبکه‌های اجتماعی هستند.در تماس بودن با دوستان و خانواده دلیل اصلی آنها برای پیوستن به این شبکه‌هاست. نیمی از این گروه «مای‌اسپیس My Space»را مفیدترین شبکه اجتماعی می دانند و از آن استفاده بیشتری می کنند.بخشی از این گروه از کاربران به تدریج و با آشنا شدن با فضای این سایت‌ها، آنها را برای مقاصد کاری نیز به کار می گیرند تا کم کم به گروه «کاربران ماهر»بپیوندند.

4) کاربران تجاری
 

«کاربران تجاری» گروه دیگری از کاربران شبکه‌های اجتماعی هستند که این سایت‌ها را هدفمندتر به کار می گیرند. آنها نسبت به استفاده از این شبکه‌ها برخوردی حسابگرانه و منطقی دارند.آنها از شبکه‌های اجتماعی استفاده می کنند چون ارزش شبکه سازی مجازی را دریافته اند و به مزایا و کاربردهای مفید آن در زندگی و تجارتشان پی برده اند.این گروه اغلب «لینکدین LinkedIN» را ارزشمندترین شبکه اجتماعی می دانند. میزان استفاده آنها از رسانه های اجتماعی چند روز در هفته است و این سایت‌ها را در مواردی از قبیل سفرهای بین المللی، ورزش و آموزش به کار می گیرند.

5) کاربران پر مشغله
 

گروهی از کاربران اینترنتی که عموماً از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی کنند «کاربران پر مشغله»هستند. این کاربران دیدگاه منفی نسبت به رسانه های اجتماعی ندارند و تنها به دلیل محدودیت زمان است که کاربر جدی این سایت‌ها به شمار نمی آیند.از این رو این گروه همواره در معرض پیوستن به شبکه‌های اجتماعی قرار دارند و برخی از آنها از تعدادی از رسانه های اجتماعی در سطح محدودی قرار دارند و برخی از آنها از تعدادی از رسانه های اجتماعی در سطح محدودی استفاده کرده اند یا می کنند.ویژگی های این گروه شبیه به «کاربران فراغتی» است.
این گروه از کاربران هنگامی که به استفاده از شبکه‌های اجتماعی روی می آورند اغلب به سرعت در دسته «کاربران تجاری» قرار می گیرند.این گروه از کاربران اغلب در برابر این سوال که چرا به عضویت شبکه‌های اجتماعی در نیامده اید پاسخ می دهد که بدون این سایت‌ها نیز با افرادی که برایشان اهمیت دارند در تماس هستند و لزومی به استفاده از شبکه‌های اجتماعی احساس نمی کنند.

6) کاربران نگران
 

گروه دیگری که شبکه‌های اجتماعی را در استفاده اینترنتی‌شان به کار نمی گیرند «کاربران نگران» هستند. این گروه تردیدهایی درباره وضعیت امنیت و حریم خصوصیشان در این شبکه‌ها دارند.این دسته کاربران پس از «کاربران پر مشغله» دومین گروهی هستند که اغلب سرانجام به شبکه‌های اجتماعی می پیوندند. آنها معمولاً پس از دریافت چند دعوت نامه از منابع مورد اعتمادشان به شبکه‌های اجتماعی می پیوندند و در دسته «کاربران فراغتی»قرار می گیرند .این گروه بیشترین مصرف رسانه های سنتی از قبیل تلویزیون و مجلات را دارند و در مواجه با رسانه های جدید دچار کمی تردید و نگرانی می شوند. شاید میانگین سنی بالای این گروه کاربران از دلایل محافظه کاری نسبی آنها باشد.

7) کاربران بدبین
 

آخرین گروه کاربران اینترنتی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی کنند « کاربران بدبین»هستند.میانگین سنی این گروه 49 سال است وتعداد آنها حدود 16 میلیون نفر تخمین زده می شود.این گروه کمترین تمایل و رغبت را برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی دارند.تعدادی از این کاربران استفاده کنندگان حرفه ای برخی دیگر از ابزارهای تکنولوژی واینترنتی هستند ولی دیدی منفی نسبت به شبکه‌های اجتماعی دارند.آنها هیچ نگرانی بابت مسائلی از قبیل حریم خصوصی در محیط شبکه‌های اجتماعی ندارند ولی شبکه‌های اجتماعی را غیر مفید و استفاده از آنها را بیهوده توصیف می کنند.

در کدام گروه قرار دارید؟
 

شما هم اگر کاربر فعال دنیای مجازی باشید حتما تاکنون با شبکه‌های اجتماعی مواجه شده اید.بر حسب اینکه از این شبکه‌ها استفاده می کنید یا نمی کنید شما هم در یکی از این گونه های کاربران اینترنتی قرار می گیرد.

منبع: دنیای کامپیوتر و اطلاعات شماره 87