بي‌اشتهايي عصبي؛ از پيشگيري تا درمان


 





 
در ميان جوانان نسل امروز داشتن اندام باريک و لاغر از لحاظ زيبايي يک ارزش به شمار مي‌آيد و در نتيجه تبليغاتي که براي لاغري مي‌شود و با وجود امتيازهايي که براي لاغر شدن بيان مي‌شود، بسياري از نوجوانان - حتي آنهايي که وزن عادي دارند- با هراس از چاقي، به رژيم‌‌ها‌ي لاغري و کاهش وزن روي مي‌آورند.زماني که اين هراس منجر به ايجاد وسواسي شود که در آن فرد با وجود گرسنگي، هيچ رغبتي به خوردن غذا ندارد، با بيماري بي‌اشتهايي عصبي مواجه خواهيم شد..
بي‌اشتهايي‌ عصبي‌ نوعي اختلال‌ رواني‌ است كه‌ طي‌ آن‌ بيمار با وجود‌ گرسنگي‌، از خوردن‌ غذا امتناع‌ مي‌‌كند و به‌ قدري‌ وزن‌ كم‌ مي‌‌كند كه‌ لاغر و نحيف‌ مي‌‌شود. اين بيماري در سال 1874 نام گذاري و براي اولين بار علايم آن توصيف شد. اين اختلال تقريبا يک درصد نوجوانان و به‌طور عمده دخترها را گرفتار مي‌کند (ميزان ابتلاي زنان15 تا 25ساله به بي‌اشتهايي عصبي حدود يک در 100 نفر است، هرچند که بروز آن در پسرها نيز رو به افزايش است.

علايم‌ بي‌اشتهايي عصبي
 

در اين عارضه، بيمار علاوه بر اينکه دريافت انرژي را اغلب به کمتر از 600 کيلوکالري در روز مي‌رساند، از طريق استحمام بيش از حد، ورزش اضافي، استفراغ عمدي، استفاده از مسهل‌ها و ملين‌ها، دفع را افزايش مي‌دهد و وزن خود را کم مي‌کند.
بايد توجه داشت که بي‌اشتهايي عصبي با اختلالات تغذيه‌اي که به موجب آنها فرد شديدا لاغر مي‌شود، متفاوت است. به طور کلي بيماري بي‌اشتهايي عصبي را مي‌توان از روي نشانه‌هايي شناسايي کرد که مهم ترين آنها در زير آورده شده‌اند:
• كاهش‌ وزن‌ بدون‌ اينكه‌ بيماري‌ جسماني‌ وجود داشته باشد.
• در صورتي‌که انرژي‌ فردي‌ برخلاف‌ تحليل‌ رفتن‌ بدن در حد مناسب باشد.
• ترس‌ زياد از چاقي وجود داشته باشد.
• افسردگي‌ در فرد ديده شود.
• بي‌اشتهايي‌ و عدم تمايل به مصرف غذا در فرد وجود داشته باشد.
• نتواند سرما را تحمل کند.
• از حفظ‌ حداقل‌ استاندارد وزن‌ برحسب‌ سن‌ و قد خودداري کند.
• در برداشت‌ ذهني‌ از شكل‌ بدن‌ اشكال داشته باشد. يعني اينکه بيمار با داشتن لاغري‌ زياد، هنوز فكر كند كه‌ چاق‌ است‌.
• قاعدگي او متوقف ‌شود.
• گاهي خود را وادار به استفراغ کند.
• گوشه‌گير و منزوي باشد.
• دچار يبوست‌ باشد.
چرا و به چه علت؟
اگر چه محققان با مطالعات فراوان توانسته‌اند عواملي را که در بروز بي‌اشتهايي تاثيرگذار هستند شناسايي کنند، اما در عين حال هنوز علل اصلي بروز اين عارضه ناشناخته است. برخي محققان بر اين باورند که عواملي مانند تعارضات‌ خانوادگي‌ و داخلي(تعارضات‌ جنسي‌)، ترس‌ مرض‌‌گونه‌ از اضافه‌‌وزن‌، فراگير شدن‌ لاغري‌ به‌ عنوان‌ مد روز و مظهر زيبايي و افسردگي‌ يا اختلال‌ شخصيت‌ مي‌تواند موجب شود تا احتمال بروز بي‌اشتهايي عصبي در افراد افزايش يابد. در اين ميان عوامل زير نيز مي‌توانند احتمال بروز اين بيماري را در شما بيشتر کنند:
• فشار دوستان‌ و همسالان‌ يا فشار اجتماعي‌ براي‌ لاغر بودن‌
• سابقه‌ اضافه‌ وزن‌ مختصر، شخصيت‌ تكامل‌ طلب‌، وسواسي يا پيروزي‌ خواه، استرس‌ رواني‌، مشاغل‌ خاص‌ مثل‌ ورزشكاران‌ يا مانكن‌ها

عوارض‌ بي‌اشتهايي
 

بي‌اشتهايي عصبي مي‌تواند عوارض زيادي به سلامت تحميل کند که هم به جسم و هم به روان فرد آسيب مي‌رساند. اين عوارض از آنجا شدت پيدا مي‌کند که اغلب مبتلايان در دوران نوجواني بوده و با افزايش سطح نياز روزانه براي رشد مورد انتظارشان مواجه هستند.از سوي ديگر اغلب به دليل ناشناخته بودن اين بيماري خيلي دير متوجه وجود آن مي‌شوند، در نتيجه شدت عوارض ايجاد شده اغلب زياد است. ابتلا به انواع کمبود ريز مغذي‌ها و عوارض ناشي از اين کمبودها، اختلالات خلقي تضعيف سيستم ايمني و ساير سيستم‌هاي بدن و برهم زدن عملکرد طبيعي آنها، اختلالات‌ الكتروليتي‌ يا نامنظمي‌ضربان‌ قلب‌ كه‌ ممكن‌ است‌ زندگي‌ فرد را به‌ مخاطره‌ بيندازد. پوكي‌ استخوان‌، ناتواني و ايجاد افکار خودكشي‌ که نهايتا مي‌تواند به خودکشي يا مرگ بيمار بينجامد از عوارض مهم بي‌اشتهايي به حساب مي‌آيند.

پيشگيري‌ از بي‌اشتهايي عصبي
 

آموزش علايم و نشانه‌‌ها‌ي اين بيماري به خصوص به نوجوانان گام اوليه در برخورد با اين بيماري به منظور پيشگيري است.به علاوه هر فردي که تمايل دارد خود را در مقابل اين بيماري و عوارض ناشي از آن ايمن کند بايد مشكلات‌ شخصي‌ خود را به‌ طور منطقي‌ حل كند. افراد بايد سعي کنند با كمك‌ مشاوران‌، درمانگران‌، خانواده‌ و دوستان مشكلات‌ را برطرف‌ كنند و در صورت حل نشدن مشکل با آنها کنار بيايند. در صورتي‌ كه‌ بيمار خود به‌ وجود اختلال‌ عاطفي‌ پي ببرد، براي جلوگيري از بروز بي‌اشتهايي عصبي بايد به سرعت كمك‌ بخواهد و همكاري‌ خوبي‌ طي‌ درمان‌ داشته‌ باشد تا بتواند ظرف مدت زماني کوتاه اين عارضه را درمان کند. بدون درمان‌، اين‌ وضعيت‌ مي‌‌تواند موجب‌ ناتواني‌ دايم‌ يا حتي‌ مرگ‌ شود. بيماران‌ مبتلا به بي‌اشتهايي‌ عصبي‌ به ميزان زيادي دست‌ به‌ خودكشي‌ مي‌‌زنند، زيرا عزت‌ نفس‌ شان‌ پايين‌ است‌.درمان بي‌اشتهايي‌ ممكن‌ است‌ چند‌ سال‌ ادامه‌ يابد. در اين ميان بايد توجه داشت که عود کردن بيماري بسيار‌ شايع‌ است‌، به‌ خصوص‌ زماني‌ كه‌ فرد تحت‌ استرس‌ شديد قرار بگيرد.

... و اما درمان
 

هدف‌ از درمان‌ بي‌اشتهايي عصبي اين‌ است‌ كه‌ بيمار دوباره الگوي‌ مناسب‌ غذاخوردن‌ را سرلوحه‌ قرار دهد تا وزن‌ وي‌ به‌ حالت‌ طبيعي‌ باز گردد. به اين منظور لازم است درمان در هر دو بعد جسمي و رواني صورت بگيرد. براي درمان‌‌ها‌ي رواني بيمار بايد با تمرينات‌ مخصوص‌ براي‌ تغيير رفتار زيرنظر متخصص‌ به‌ اين‌ مهم‌ دست‌ يابد. انواع‌ داروهاي‌ مورد استفاده‌ در روان‌پزشكي‌ تا حدي‌ موثر هستند اما هيچ‌ داروي‌ مشخصي‌ وجود ندارد كه‌ تاثير آن‌ بر اين‌ بيماري‌ قطعي‌ باشد. کنترل رژيم غذايي پس از تخفيف علايم رواني به جبران کمبودهاي تغذيه‌‌اي کمک خواهد کرد.
منبع: http://www.salamat.com