سرطان از کجا مي‌آيد؟

در کشور ما پس از بيماري‌هاي قلبي عروقي دومين علت مرگ است. حدود 12 درصد مرگ و ميرها مربوط به اين بيماري است. به گزارش سازمان جهاني بهداشت سال 2005 در اثر اين بيماري 47 هزار مورد مرگ در ايران اتفاق افتاده که از اين تعداد 27 هزار مورد کمتر از 70 سال سن داشته‌اند. اين بيماري با درمان مشکل و پيشگيري آسان چيزي نيست جز سرطان.

سرطان اينجا، آنجا، همه‌جا
 

در خانه، محل کار، محل‌هاي عمومي ‌و محيط اطراف ما عوامل سرطان‌زاي متعددي وجود دارد. شناخت اين عوامل سرطان‌زا و کنترل و کاهش ميزان تماس با آنها در پيشگيري از ابتلا به سرطان موثر است. البته مواد سرطان‌زا يا کارسينوژن در همه موارد هم ايجاد سرطان نمي‌کنند. عوامل ديگري مانند مقدار، غلظت، طول مدت تماس، وضعيت سلامت فرد و سابقه خانوادگي در ايجاد سرطان نقش دارد.
بررسي‌ها نشان داده که دو سوم سرطان‌ها به وسيله عوامل سرطان‌زاي محيطي مانند آلودگي هوا، سوخت‌هاي ديزلي، مواد شيميايي، پرتوها، نور خورشيد، عفونت و بيماري‌هاي واگير، بي‌تحرکي و رژيم غذايي نامناسب و سيگار ايجاد مي‌شود.

سيگار و سرطان
 

چهارهزار ماده شيميايي در دود سيگار شناسايي شده است که بيش از 60 موردشان سرطان زا هستند. سيگار تقريبا به تمام اندام‌هاي بدن آسيب مي‌رساند و با 12 نوع سرطان و 30 درصد مرگ و ميرهاي ناشي از آن ارتباط دارد. اگر سيگار مي‌کشيد، براي پيشگيري از سرطان هر چه زودتر سيگار را ترک کنيد. طبق مطالعات و بررسي‌هاي انجام شده سيگار عامل ايجاد سرطان ريه، حنجره، تومورهاي دهان و دندان، گلو، مري و مثانه است و به نظر مي‌رسد، با سرطان‌هاي لوزالمعده، رحم، کليه، معده و خون هم ارتباط داشته باشد. سيگار عامل حدود 85 درصد مرگ و مير ناشي از سرطان‌هاي ريه است. افرادي که سيگار نمي‌کشند، بسيار کمتر در معرض ابتلا به سرطان ريه و ساير بيماري‌ها و آسيب‌هاي مربوط به ريه قرار مي‌گيرند.

آلودگي هوا و سرطان
 

طبق مطالعات و بررسي‌هاي انجام شده دوده ناشي از سوخت‌هاي ديزلي به احتمال زياد در انسان ايجاد سرطان مي‌کند. دود و گاز دي‌اکسيد کربن، مونوکسيد کربن، اکسيدهاي نيتروژن، اکسيد گوگرد و هيدروکربن‌ها از جمله هيدروکربن‌هاي آروماتيک پلي سيکليک کربنه از ترکيبات خطرناک موجود در سوخت‌هاي ديزلي هستند. براي کاهش تماس بهتر است در ساعات و محل‌هاي شلوغ و پرترافيک تردد نکنيد، پشت اگزور ماشين‌هاي سنگين، مانند اتوبوس و کاميون نايستيد و دست‌هايتان را به طور مرتب بشوييد.
رانندگان وسايل نقليه سنگين کارگران معدن، راه سازي، کارکنان راه‌آهن، کارکنان و تعميرکاران گاراژها بيشترين تماس را با اين مواد دارند. اگر در محل کار در معرض تماس هستيد، بهتر است دست‌هايتان را به طور مرتب بشوييد، لباس‌هايتان را عوض کنيد و غذا و مواد خوراکي را از آلودگي دور نگه داريد. از وسايل حفاظت فردي استفاده کنيد. بهتر است سيستم تهويه هوا در محل کارتان نصب شده باشد.

ترکيبات خطرناک و سرطان
 

دي‌اکسين‌ها هم يکي از ترکيباتي هستند که در دهه اخير بحث درباره آنها زياد است. محققان پس از سال‌ها بررسي درباره اين مواد به اين نتيجه رسيده‌اند که دي اکسين موجود در چربي‌هاي حيواني و مواد لبني ممکن است در انسان ايجاد سرطان ‌کند. دي‌اکسين‌ها در اثر سوزاندن مواد پلاستيکي و زباله‌هاي بيمارستاني آزاد مي‌شوند. دي اکسين موجود در هوا از طريق گياهان و پرندگان و چهارپايان وارد چرخه غذايي شده و در بافت چربي تجمع پيدا مي‌کند. بررسي‌ها نشان داده است، حتي افرادي که مقدار خيلي کمي‌ دي‌اکسين مصرف مي‌کنند، بيشتر از ديگران در معرض ابتلا به سرطان قرار مي‌گيرند. کاهش تمرکز، اختلال يادگيري، آمادگي براي عفونت و اختلالات کبدي از ديگر عوارض اين مواد خطرناک است. خوشبختانه از سال 1970، دي‌اکسين‌ها 80 درصد کمتر شده‌اند و به نظر مي‌رسد که در آينده ميزان آنها در محيط کمتر شود.
کارشناسان بهداشت توصيه مي‌کنند که ظروف پلاستيکي و بطري‌هاي آب را منجمد نکنيد چون در اين حالت مواد سرطان‌زاي دي‌اکسين از پلاستيک آزاد شده و آب را آلوده مي‌کند. به علاوه، غذا را در ظرف يک بار مصرف در ماکروويوگرم نکنيد چون ترکيب چربي، حرارت و پلاستيک موجب آزاد شدن اين مواد سرطان‌زا در غذا مي‌شود.

خودآزمايي تاثير نور خورشيد بر سرطان پوست
 

بررسي‌ها نشان داده است که پرتوهاي ماوراي بنفش نور خورشيد با بيشتر سرطان‌هاي پوست ارتباط دارد. طرز زندگي و اطلاعاتي که در اين باره داريد در پيشگيري از سرطان پوست و حفظ سلامت‌تان موثر است. با پاسخ دادن به پرسش‌هاي زير، ميزان اطلاعات‌تان را درباره خطرات قرار گرفتن در معرض نور خورشيد ارزيابي کنيد.

1) من سرطان پوست نمي‌گيرم چون فعاليت‌هاي روزمره‌ام مانند کار، رانندگي، تفريح و سرگرمي در فضاي باز نيست.
 

1)صحيح 2)غلط

2) آيا لازم است هنگام بازي فوتبال از کرم ضد آفتاب استفاده کنم، در حالي که تفريحي فوتبال بازي مي‌کنم و فقط سالي يک يا دو بار آفتاب سوخته مي‌شوم؟
 

1) بله 2) خير

3) اگر از کرم ضدآفتاب استفاده کنم، مي‌توانم مدت زيادي زير نور خورشيد بايستم؟
 

1) بله 2)خير

4) اگر بچه‌ها لباش بپوشند و هر دو ساعت به دست و پاها و صورت و گردن‌شان ضدآفتاب بزنند، اشکالي ندارد که تمام روز را در استخر بازي کنند.
 

1) صحيح 2) غلط

5) ضدآفتاب با درجه حفاظت 30 دو برابر بيشتر از ضد آفتابي با درجه حفاظت 15 مانع از ورود پرتوهاي ماوراي بنفش به بدن مي‌شود.
 

1) بله 2) خير

6) چه وقت بايد دوباره ضدآفتاب زد؟
 

1) هر دو ساعت يک‌بار
2) بعد از عرق کردن پوست و بعد از شنا
3) بعد از پاک کردن و حوله کشيدن به صورت
4) همه موارد

7) برنزه و تيره‌کردن پوست، راه مناسبي براي محافظت پوست در برابر پرتوهاي خورشيد است.
 

1) بله 2) خير

8) دو اشتباه رايج درباره استفاده از ضدآفتاب چيست؟
 

1) انتخاب ضدآفتاب باSPF کمتر از 15 و ضدآفتاب نزدن به همه قسمت‌هاي پوست
2) استفاده کم از ضدآفتاب و ايستادن طولاني زير نور آفتاب

9) فرض کنيد ضدآفتاب زده‌ايد و از ساعت 12 ظهر تا 2 بعد از ظهر به استخر روباز رفته‌ايد. کدام يک از موارد زير براي حفاظت از پوست شما مناسب‌تر است؟
 

1) نشستن زير يک سايه‌بان کتاني
2) رفتن به سايه
3) استفاده دوباره از ضدآفتاب

پاسخنامه
 

1) گزينه 2 پاسخ صحيح است. پرتوهاي ماوراي بنفش نور خورشيد از شيشه هم عبور مي‌کند و در فضاهاي بسته هم بايد مراقبت‌هاي لازم را انجام داد.
2) گزينه 1 صحيح است. بررسي‌ها نشان داده است قرار گرفتن گاه به گاه و کم در معرض نور شديد خورشيد با سرطان پوست ارتباط دارد.
3) گزينه 2 پاسخ صحيح است. کرم‌هاي ضد آفتاب شما را به طور کامل از پرتوهاي ماوراي بنفش محافظت نمي‌کنند. بهتر است زير نور مستقيم قرار نگيريد و در سايه بايستيد. لباس‌هاي آستين بلند و کلاه لبه دار و ضد آفتاب با درجه حفاظت بيشتر از 15 استفاده کنيد و براي محافظت از چشم‌ها، عينک آفتابي را فراموش نکنيد.
4) پاسخ صحيح گزينه 2 است. درجه حفاظت يا SPF نشان دهنده اين است که کرم چه مدت زماني مي‌تواند از پوست شما محافظت کند. در يک روز آفتابي افراد بعد از 15 دقيقه دچار آفتاب سوختگي مي‌شوند و درجه حفاظت 15 به اين معني است که اگر ضد آفتاب به شکل صحيح استفاده شود، مي‌تواند حدود 225 دقيقه (15×15)يا 3 ساعت و 45 دقيقه از پوست محاظت کند. اين زمان در ضد آفتابي با درجه حفاظت 30 بيشتر و 450 دقيقه (30×15) يا 7 ساعت و نيم است. هر چند پزشکان توصيه مي‌کنند براي حفاظت کامل پوست هر دو ساعت يک بار ضد آفتاب بزنيد.
5) گزينه 2 صحيح است. پرتوهاي ماوراي بنفش به راحتي از لباس‌هايي با رنگ روشن عبور مي‌کند، به ويژه اگر مرطوب باشد. در اين موارد، استفاده ضد آفتاب با درجه حفاظت بيشتر از 15 و پوشيدن لباس تيره براي حفاظت از پوست لازم است.
6) گزينه 4 صحيح است. براي اثربخشي بيشتر ضدآفتاب‌ها بايد هر دو ساعت از ضد آفتاب استفاده کرد. ضد آفتاب‌هاي مقاوم به تعريق و ضدآب هم فقط براي 40 دقيقه از پوست محافظت مي‌کنند. ضدآفتاب بعد از پاک کردن به طور کامل از بين مي‌رود.
7) گزينه 2 صحيح است. برنزه و تيره کردن پوست، آن را در برابر پرتوهاي خورشيد محافظت نمي‌کند و اثري شبيه استفاده از ضد آفتابي با درجه حفاظت 4 دارد. ضمن اينکه ممکن است در اين حالت مدت زمان بيشتري بدون پوشش مناسب زير نور آفتاب قرار گرفته و بيشتر در معرض آسيب قرار بگيريد.
8) گزينه 2 صحيح است. صورت، گردن، دست‌ها و بازوها و پاها بايد هر دو ساعت يک بار به طور کامل با ضدآفتاب پوشانده شوند. ضدآفتاب‌هاي ضدآب 80 دقيقه و ضد آفتاب‌هاي مقاوم در برابر آب تنها 40 دقيقه از پوست محافظت مي‌کنند.
9)گزينه 2 صحيح است. هر چند هر سه مورد در محافظت از پوست کمک‌کننده است اما رفتن به سايه و قرار نگرفتن در معرض نور مستقيم خورشيد، به ويژه در ساعات 10 صبح تا 4 بعد از ظهر، از سرطان پوست پيشگيري مي‌کند.
10 نکته درباره سرطان
تمام آمارها مربوط به سازمان جهاني بهداشت است.
* بيش از 100 نوع سرطان وجود دارد، اين بيماري ممکن است هر قسمت از بدن را درگير کند.
* درسال 2005، 6/7 ميليون نفر در اثر سرطان جان شان را از دست داده‌اند. 13 درصد از 58 ميليون مرگ در سراسر جهان مربوط به اين بيماري است.
* بيش از 70 درصد مرگ و ميرهاي ناشي از سرطان در کشورهاي کم‌درآمد و يا با درآمد متوسط اتفاق مي‌افتد.
* پنج سرطان شايع در مردان به ترتيب سرطان ريه، معده، کبد، روده و مري است.
* پنج سرطان شايع زنان به ترتيب سرطان پستان، ريه، معده، روده و دهانه رحم است.
* مصرف سيگار يکي از بارزترين راه‌هاي پيشگيري از سرطان است.
* يک پنجم تمام سرطان‌ها در سراسر جهان در اثر عفونت‌هاي مزمن ايجاد مي‌شود. براي مثال، ويروس پاپيلوما در ايجاد سرطان دهانه رحم و ويروس هپاتيت B در ايجاد سرطان کبد موثر است.
* يک سوم سرطان‌ها اگر در مراحل اوليه شناسايي شده و اقدامات لازم درباره شان انجام شود، قابل پيشگيري هستند.
* امروزه تمام بيماران مراحل شديد سرطان با استفاده از داروها و روش‌هاي موجود به راحتي مي‌توانند بدون درد زندگي کنند.
* بيش از40 درصد سرطان‌ها قابل پيشگيري هستند. سيگار نکشيدن، داشتن رژيم غذايي مناسب، تحرک و فعاليت بدني و پيشگيري از عفونت از ايجاد سرطان پيشگيري مي‌کند.
منبع: http://www.salamat.com
منبع:
/ج