نویسنده:دکتر محمداسماعیل مطلق




 
برآورد هزینه‌های غیرمستقیم تغذیه شیرخواران که در ارتباط با اثرات بهداشتی و باروری است، کمی مشکل است. به طور مثال، تغذیه انحصاری با شیر مادر از بسیاری بیماری‌های اسهالی شیرخواران پیشگیری می‌کند بنابراین هر چه میزان تغذیه انحصاری با شیر مادر بیشتر باشد، هزینه‌های مربوط به درمان اسهال کمتر می‌شود و هر چه این میزان کاهش یابد هزینه‌های درمانی افزایش پیدا می‌کند.
در سال 1982 میلادی در اندونزی برآورد کردند اگر 25 درصد مادران، شیردهی خود را قطع کنند حدود 40 میلیون دلار (20 درصد بودجه بهداشت ملی) صرف درمان بیماری‌های اسهالی خواهد شد. به علاوه ثابت شده که هم اکنون از طریق تغذیه با شیر مادر جان میلیون‌ها شیرخوار از ابتلا به بیماری‌ها حفظ می‌شود و از مرگ یک میلیون کودک در سال به دلیل عفونت‌های اسهالی و سوءتغذیه که ناشی از محرومیت از تغذیه با شیر مادر است، جلوگیری می‌شود. با این حال نمی‌توان ارزش مادی برای حیات شیرخوارانی که زنده می‌مانند، تخمین زد یا نیروی تولید آینده آنها را پیش‌بینی کرد.
در مورد باروری نیز تغذیه با شیر مادر در حال حاضر موجب کاهش کل باروری بالقوه تا حداقل 20 درصد در سراسر جهان می‌شود پس معقول است که پیش‌بینی کرد در صورت عدم تغذیه با شیر مادر، هزینه‌های تنظیم خانواده برای جبران اثر ضدباروری تغذیه با شیر مادر تا بیش از 20 درصد افزایش خواهد یافت.
مطالعه فوق در سال 1982 میلادی در اندونزی نشان داد به دلیل کاهش میزان تغذیه با شیر مادر مبلغ 80 میلیون دلار اضافه بر آنچه که قبلا صرف خرید وسایل پیشگیری از بارداری می‌شد، هزینه شده است.
درخصوص صرفه‌جویی‌های مستقیم، بزرگ‌ترین صرفه‌جویی‌ها با طرح هم‌اتاقی مادر و نوزاد حاصل می‌شود که شامل کاهش صرف وقت کارکنان، کاهش مرگ‌ومیرها، کاهش طول مدت اقامت مادر و نوزاد در بیمارستان و بالاخره کاهش هزینه‌های شیرمصنوعی، بطری و... است.
هم‌اتاقی مادر و نوزاد به طور قابل‌توجهی باعث صرفه‌جویی در وقت کارکنان می‌شود زیرا وقت پرستاران برای مراقبت از نوزاد و نظارت و سرپرستی بخش‌های نوزادان مهم‌تر و اساسی‌تر از آن است که صرف تهیه شیر مصنوعی و استریل کردن ملزومات آن شود.
در فیلیپین در بیمارستان دکتر ژوزه فابلا با متوسط 100 زایمان در روز و متوسط طول اقامت 3 روز برای هر تولد صرفه‌جویی‌های موثری در نیروی انسانی به وجود آمد. با اجرای هم‌اتاقی مادر و نوزاد، هزینه پرستاران مورد نظر در بخش نوزادان تا 154286 دلار در سال یا تقریبا 2/4 دلار برای هر زایمان کاهش یافت.
در مورد تهیه شیر مصنوعی و سایر ملزومات نیز چون شیر مادر در مقایسه با شیر مصنوعی یک روش تغذیه تقریبا بدون هزینه است، وقتی در بیمارستان این روش تغذیه معمول باشد هزینه‌های شیر مصنوعی، بطری، گلوکز و اکسی‌توسین کاهش می‌یابد. بزرگ‌ترین زایشگاه در لیما به‌طور معمول 60 هزار دلار برای اکسی‌توسین هزینه می‌کرد که با اجرای برنامه تغذیه نوزاد با شیر مادر بلافاصله بعد از تولد، مصرف اکسی‌توسین به حداقل رسید.
در بیمارستانی در اندونزی با 3000 تا 3500 زایمان در سال، بعد از اجرای سیاست هم اتاقی مادر و نوزاد طی 6 ماه، شیر مصنوعی مورد نیاز به یک‌چهارم یعنی از 106 قوطی در ماه به 26 قوطی در ماه کاهش یافت و نیاز به مایعات وریدی به نصف رسید.
در فیلیپین با برقراری سیاست ترویج تغذیه با شیر مادر در همان بیمارستان ژوزه فابلا خرید شیر مصنوعی 80 درصد کاهش یافت و در یکی از بیمارستان‌های مورد پژوهش، تعداد بطری‌های خریداری شده از 3299 عدد به صفر رسید. در یکی از بیمارستان‌های پاناماسیتی، مصرف بطری در سال 1982 میلادی 113503 عدد بود که در سال 1985 میلادی به 49384 عدد رسید و به عبارتی 13 هزار دلار در طول 4 سال صرفه‌جویی شد.
در نهایت، طرز تغذیه کودک، در خانواده تصمیم گرفته می‌شود و بسیاری از نتایج مستقیم و غیرمستقیم آن در خانواده تجربه می‌شود. مادر در هر مرحله از طول دوران شیرخواری فرزندش، هزینه‌های مختلف تغذیه با شیر مادر را در مقابل تغذیه با بطری می‌سنجد. هزینه‌های مربوط به تغذیه با شیر مادر شامل هزینه صرف وقت و تغذیه مناسب مادر است. در مقابل، هزینه‌های خرید شیر مصنوعی، ملزومات آن، صرف وقت برای تهیه شیر مصنوعی و استریل کردن ملزومات و بالاخره از همه مهم‌تر هزینه‌های مربوط به پیامدهای به خطر افتادن سلامتی و باروری است.
منبع: www.salamat.com
/ج