پوشش ونگاه در آينه قرآن وحديث

خداوند در قرآن براي پوشش مسلمانان - خصوصاً زنان - دستورالعمل هايي صادر نموده است، که عبارت اند از:
(يا ايها النبي قل لازواجک وبناتک ونساء المؤمنين يدنين عليهن من جلابيبهن ذلک ادني ان يعرفن فلا يوذين وکان الله غفوراً رحيماً) (1)
«اي پيامبر! به همسران ودخترانت وزنان مؤمنان بگو: جلباب هاي خود را بر خويش فرو افکنند، اين کار براي اين که شناخته شوند ومورد آزار قرار نگيرند، بهتر است؛ (واگر تاکنون خطا وکوتاهي از آنان سر زده است، توبه کنند؛ زيرا) خداوند همواره آمرزنده ورحيم است».
دراين آيه سخن از جلباب است وجلباب؛ يعني روسري بزرگ که با آن سرو سينه وموهاي
خود را مي پوشانند. براساس آيه شريفه، به سر کردن روسري به تنهايي کافي نيست بلکه بايد روسري چنان بزرگ باشد که سر و سينه وموهاي زن پوشيده شود.
(... واذا سالتموهن متاعاً فاسئلوهن من وراء حجاب ذلکم اطهر لقلوبکم وقلوبهن)؛ (2)
«...وهنگامي که چيزي از وسائل زندگي را به عنوان عاريت از آنان (همسران پيامبر) مي خواهيد، از پشت پرده بخواهيد؛ اين کار براي پاکي دل هاي شما وآنها بهتر است...».
مقصود از حجاب، پوشش زنان نيست بلکه فراتر ازآن است؛ يعني مسلماناني که مي خواهند از زنان پيامبر چيزي از لوازم زندگي عاريه بگيرند بايد بين آنها وزنان پيامبر - علاوه بر اين که پوشيده اند - پرده وحائلي هم باشد. البته اين حکم، مخصوص زنان پيامبر است.
(قل للمؤمنين يغضوا من ابصارهم و يحفظوا فروجهم ذلک ازکي لهم ان الله خبير بما يصنعون)؛ (3)
«به مردان مؤمن بگو چشم هاي خود را [از نگاه به نامحرمان] فرو گيرند وعفاف خود را حفظ کنند؛ اين براي آنان پاکيزه تر است .خداوند از آنچه انجام مي دهند، آگاه است».
خداوند در آيه فوق به مردان دستور مي دهد از چشم چراني پرهيزکنند ودرامور جنسي،خودنگه دار باشند.
(وقل للمؤمنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن و لايبدين زينتهن الا ما ظهر منها وليضربن بخمرهن علي جيوبهن و لايبدين زينتهن الا لبعولتهن او...)؛(4)
«وبه زنان با ايمان بگو چشم هاي خود را [از نگاه هوس آلود] فرو گيرند، ودامان خويش را حفظ کنند وزينت خود را - جز آن مقدار که نمايان است - آشکار ننمايند، و [اطراف] روسري هاي خود را بر سينه خود افکنند [تا گردن و سينه با آن پوشانده شود] و زينت [زيبايي هاي ] خود را آشکار نسازند مگر براي شوهرانشان، پدرانشان،پدر شوهرانشان، پسرانشان، پسران همسرانشان، برادرانشان، پسران برادرانشان، پسران خواهرانشان، زنان هم کيششان، بردگانشان[کنيزکانشان]، افراد سفيه که تمايلي به زن ندارند يا کودکاني که از امور جنسي مربوط به زنان آگاه نيستند وهنگام راه رفتن، پاهاي خود را به زمين نزنند تا زينت پنهاني شان دانسته شود. (وصداي خلخال که بر پا دارند، به گوش رسد). وهمگي به سوي خدا باز گرديد اي مؤمنان تا رستگار شويد».

نکته ها :
 

1. همان طور که مرد نبايد چشم چراني کند، زن نيز نبايد چشم چراني کند؛
2. جمله (الا ما ظهر منها) براساس ادله؛ يعني زن، خود را بپوشاند غير از صورت (چهره) ودو دست تا مچ؛
3. جمله بعدي زدن خمار(پوشش و روسري) بر جيب (گريبان) است؛ کاري که بعضي ازبانوان از آن غافل هستند؛ يعني طبق حکم قرآن بايد موها، گوش ها، گردن وسينه و تمام بدن زن به غير از چهره ودو دست تا مچ (نه بيشتر ) پوشيده باشد؛
4. در آيه شريفه، آن دسته(12گروه) از افرادي را که زنان مسلمان مي توانند نزد آنها پوشش فوق را نداشته باشند، نام مي برد.

مقدار پوشش بانوان
 

از امام صادق (ع) سؤال شد که: زنان چه مقدار از زينت خود را مي توانند آشکار نمايند؟ حضرت فرمود: چهره ودو دست (5)

مقدار نگاه مردان
 

ودرکفايه الاحکام از قرب الاسناد حميري با سندي صحيح آمده که علي بن جعفر مي گويد: از برادرم امام کاظم(ع) سؤال کردم: مرد به چه مقدار از بدن زن نامحرم مي تواند نگاه کند؟ حضرت فرمود: چهره و دو دست.(6)

نقش مردان درپاکي جامعه
 

پيامبر خدا(ص) درضمن حديثي طولاني به حضرت علي (ع) فرمود:...اي علي! هر مردي که از همسرش پيروي نمايد، خداوند او را با صورت در آتش مي افکند. علي (ع) پريد: وما تلک الطاعه؛ چه نوع طاعتي؟ حضرت فرمود:...زن از شوهرش درخواست لباس هاي نازک کند. شوهر نيز آن خواسته را بر آورده نمايد. و آن در مقابل نامحرم آن را استفاده کند.(7)
سرمايه ي زن، زيبايي اوست ودر زن ميل به «خودنمايي» شديد است؛ لذا گاهي اين ميل، او را از فرمان خدا و اين که زيبايي هايش فقط بايد اختصاص به شوهرش داشته باشد، غافل مي نمايد.اين جاست که شوهران بايدهمسر خود را به پوشش مناسب تشويق کنند واز پوشش و رفتاري که نگاه هاي ديگران را به سوي همسرشان مي کشاند، منع کنند. زن وشوهر همان طور که زندگي مشترک دارند، مي توانند در پيشرفت معنوي نيز شريک هم باشند؛ مرد با تذکرهاي مؤدبانه، زن خود را وزن نيز با تذکرهايش مرد خود را کمک دهد. ولي متأسفانه بعضي مردان توجه نمي کنند! تعبير عاميانه آن، شايد اين باشد که «بي حجابي زن، نشانه بي غيرتي مرد است.»

تيرهاي مسموم شيطان
 

راوي نقل مي کند: « از امام صادق (ع) شنيدم که مي فرمود: «نگاه (آلوده)، تيري از تيرهاي شيطان است و مسموم (کشنده) است وچه بسا نگاهي که پشيماني طولاني را به دنبال داشته باشد.»(8)
پيامبر (ص) چنين فرموده است: « اشتد غضب
الله عز وجل علي امراه ذات بعل ملات عينها من غير زوجها او غير محرم منها...؛ خداوند از زني شوهردار که خيره خيره به غير شوهر خود يا نامحرم نگاه کند، شديداً خشمگين است...».(9)
کتاب هاي روايي اهل سنت از پيامبر خدا حديث کرده اند که : «...نساء کاسيات عاريات مميلات مائلات روسهن کاسنمه البخت المائله لا يدخلن الجنه ولا يجدن ريحها..؛ در آينده (آخرالزمان) زناني مي آيند که پوشيده اند ودرعين حال عريان هستند. (لباس هاي نازک وبدن نما يا چسبيده به بدن دارند)، دل ها را فريب مي دهند وهوسبازاند (موهاي خود را روي) سر مانند کوهان شتر قرار مي دهند اينان داخل بهشت نمي شوند وبوي بهشت را هم استشمام نمي کنند.» (10)
از اين دو حديث همانند آيه 31 سوره نور«زنان پاهاي خود را محکم بر زمين نزنند تا ديگران را از زينت پنهاني خود آگاه کنند». به دست مي آيد هر کاري که سبب جلب توجه نامحرمان به سوي زن مي شود وبه عبارتي تحريک آميزاست، بر زن مسلمان ممنوع است.

حيا وعفت
 

رسول خدا (ص) فرمود: «التوبه حسن و لکن في الشباب احسن، الحياء حسن ولکن في النساء احسن؛ توبه (درهمه حال) نيکو است اما توبه در جواني نيکوتر است [که زمان براي جبران دارد.]
حيا (براي همه) نيکو است اما در زنان نيکوتر است».(11)
و پوشش، نشانه حياي بانوان است. امام علي (ع) مي فرمايد: «سبب العفه الحياء؛ حيا، ريشه و سبب عفت است». (12)
نيز اميرمؤمنان (ع) مي فرمايد: «زکاة الجمال العفاف؛ زکات زيبايي، عفت وپاکدامني است». (13)
هر نعمتي را که انسان دارد، لازم است جنبه خدايي آن را در نظر بگيرد؛ زيبايي، نعمتي از نعمت هاي خداست و جنبه الهي آن، پاکدامني و پوشش است.
توجه شود که عفت به معناي دوري کردن از حرام است ودو گونه است؛ الف) درون و ذهن انسان از هوس راني پاک باشد؛ ب) ظاهر خود را ازمورد هوس قرار گرفتن بپوشاند. هر دو مورد از زير مجموعه هاي عفت است وهر دو خواسته شده است؛ نه فقط پاکي دل و رها کردن ظاهر يا حفظ ظاهر و رها کردن دل.

عفت ودعا
 

در دعاي حضرت حجت (عج) آمده است: «اللهم ارزقنا توفيق الطاعه وبعد المعصيه ... واغضض ابصارنا عن الفجور والخيانه... وعلي الشباب بالانابه والتوبه وعلي النساء بالحياء والعفه...؛ اي خدا! به ما موفقيت در پيروي خود و دوري از گناه را روزي نما...( به ما روزي نما) که چشم هاي خود را از نگاه آلوده فرو افکنيم... به جوانان (روزي نما) توبه و پشيماني را، وبه زنان حيا وپاکدامني را...».(14)
چنانکه در دعاي شب دوازدهم ماه رمضان مي خوانيم: «وارزقني العفه في بطني وفرجي» ودردعاي شب نيمه ماه شعبان نيز از خداوند در خواست مي کنيم: «وارزقني العفه في دينک » و دعاهاي فراوان ديگر.

دل، پاک باشد
 

اسماء- دختر ابوبکر وخواهر عايشه - به خانه پيامبراکرم آمد در حالي که لباس هاي نازک و بدن نما پوشيده بود. رسول خدا روي خويش را از او برگرداند وفرمود: « يا اسماء ان المراه اذا بلغت المحيض لم تصلح ان يري منها الا هذا و هذا - و اشاره الي کفه و وجهه؛ اي اسماء! هنگامي که زن به سن بلوغ برسد، سزاوار نيست که از [هيکل] او ديده شود مگر اين و اين- وپيامبر اشاره کرد به دو دست (تا مچ) وصورتش».(15)
ودر حديثي با سند صحيح از امام صادق (ع) رسيده: شيوه رسول خدا (ص) چنين بود که به زنان سلام مي نمود و زنان پاسخ حضرت را مي دادند و شيوه امير مؤمنان(ع) اين گونه بود که به زنان سلام مي کرد اما براي او خوشايند نبود که به زنان جوان سلام کند(به اين دليل که) مي فرمود: مي ترسم صداي زن جوان، سبب شگفتي من شده وبيش از آن پاداشي که از طريق سلام نصيبم مي شود، دچار زحمت شوم.(16)
نکته: کساني راحت به نامحرم نگاه مي کنند و با آنان بگو و بخند دارند وهنگامي که به آنها اعتراض شود، مي گويند : «دل پاک باشد!»
آيا دلي پاک تر از دل بزرگ ترين پيامبران سراغ داريد؟ پيامبر، معصوم است ولي از زني که پوشش را رعايت نکرده، روي مي گرداند ونگاه نمي کند ودستور پوشش مي دهد. و علي (ع) به زن جوان سلام نمي کند!
خواهر مسلماني که امام زمان را دوست داري! خواهري که دعا مي کني امام ظهور نمايد! و اي مسلماني که رضايت خدا و رسول برايت مهم است! خدا، پيامبر و امام زمان پاکي تو را مي خواهند، ترک گناه مي خواهند، ترک نگاه آلوده مي خواهند و حيا- که پوشش، نشانه آن است - مي خواهند.
بياييم زينت پيامبر و امام و اسلام باشيم و فرمودند: «کونوا لنا زيناً و لا تکونوا عليناً شيناً؛ (با
رفتار خوب خود) زينت ما باشيد وسبب دراز شدن زبان دشمنان، عليه ما نباشيد».
در شأن زن مسلمان نيست که پوشش و حجاب ناقص داشته باشد. آري زن مسلمان با حيا وعفيف است؛ اين را به دنيا نشان دهيد وبر آن افتخار کنيد.
آيات وروايات زيادي وجود دارد بر پاکدامني، پوشش، ترک چشم چراني وگناه وهر آنچه سبب بر افروختن آتش شهوت در سطح جامعه مي شود. رعايت اين امور، منافاتي با درس خواندن وکار کردن در بيرون خانه ندارد؛ همان طور که الان عده زيادي از بانوان با رعايت کامل پوشش در رده هاي بالاي علمي، سياسي، مديريتي و....کار مي کنند. همچنين زنان روستايي در مزارع مشغول کار اقتصادي هستند و پوشش خود را نيز رعايت مي کنند. مقصود ما اين است که اين آيات وروايات فقط براي افراد بي حجاب و بي پوشش نيست بلکه آنان که به هر دليل بد پوشش هستند نيز فرمان خدا ورسول وامام درمورد پوشش را بايد عمل بنمايند؛ زيرا بي پوششي و بد پوششي، هر دو بد است!

آسيب هاي جبران ناپذير
 

بعضي مي پرسند : چرا درمورد پوشش بانوان سخت گيري مي شود؟ اين سخت گيري، سبب مي شود مردان در اجتماع بيشتر به زنان توجه کنند وحساس باشند درحالي که درغرب - که زنان پوشيده نيستند - اين مقدار حساسيت نيست؛ آيا بهتر نيست که زنان آزادتر باشند؟
پاسخ) پديده خود نمايي در هر سرزميني که رخ داده، امور ناگواري را سبب شده است؛ که عبارت اند از :
1. مزاحمت هاي نامحرمان براي بانوان:
طبيعي است هنگامي که زنان پوشيده نباشند يا با وضعي تحريک کننده دراجتماع ظاهر شوند - اگر چه بخواهند دچار آلودگي شوند - جنس مخالف را تحريک مي کنند. اين تحريک ها، ايجاد مزاحمت ها را به دنبال دارد.
2. روابط نامشروع: مزاحمت هاي ذکر شده، به وجود آمدن روابط ودوستي هاي نامشروع را به دنبال دارد ومتأسفانه حد و مرز ندارد. اين روابط نه فقط بين افراد مجرد که براي زنان شوهردار و مردان زن دار هم ايجاد مي شود.
3. از دست دادن همسران : دراين فرايند است که مردان هوس باز با وجود داشتن خانواده وعدم نياز جنسي، دچار روابط نامشروع شده که در نتيجه بي توجهي به همسر را نيز به دنبال دارد.
4. طلاق: هنگامي که روابط نامشروع به وجود آمده، درارتباط با زنان هر زمان که شوهر بفهمد همسرش به او خيانت کرده، او را طلاق مي دهد چنانکه اگراين روابط از طرف مرد باشد و همسرش
آگاه شود نيز احتمال جدايي ويا جنجال خانوادگي بعيد نيست.
5. فرو پاشي کانون خانواده: نتيجه طبيعي امور گذشته، فرو پاشي خانواده است.
6. خشونت جنسي عليه بانوان : بانواني هستند که به هيچ وجه حاضر به بي عفتي نيستند اما از روي بي توجهي ويا چشم وهم چشمي با پوشش بد ظاهر مي شوند (البته اين کار، گناه و خروج از عفت است) همين سبب مي شود مردان تحريک شده و آنها را مجبور به امور ناخواسته کنند.
7. کاهش ميزان ازدواج و تشکيل خانواده:
مردان عفيفي که دنبال همسر عفيف هستند، نسبت به خيلي از زنان، بد گمان شده وتشکيل خانواده نمي دهند؛ از طرفي مردان هوس باز نيز خود رابه صورت آزاد اشباع مي کنند وتن به ازدواج نمي دهند.
8. همجنس گرايي: هنگامي که در کوچه وخيابان و محيط کار، زنان کوتاه وبلند، زشت و زيبا و .. خود را در معرض نمايش گذاشتند و روابط نامشروع و پنهاني فراوان شد، ديگر چيزتازه اي نمي ماند. اين جا است که هر دو جنس به سمت وسوي همجنس خود مي روند . بيشترين زيان در امور فوق، بر بانوان وارد مي شود، پس بر بانوان ودختران جوان لازم است خوب فکر کنند وبا پوشش و حجاب کامل خود، مانع زيان هاي فراوان به خود واجتماع انساني بشوند.
9. و پيامدهاي سنگي فردي، خانوادگي، اجتماعي، جسمي، روحي، دنيوي واخروي ديگر....
مطالب ذکر شده با کمي دقت مورد تاييد عقل قرار مي گيرد و نيازي به تحقيق ميداني ندارد؛ اما اگر کسي باور ندارد، آمارهاي منتشره درمورد روابط نامشروع، آزارهاي جنسي، فرزندهاي نامشروع، سقط جنين، طلاق ها، ايدز، بيماري هاي جسمي و رواني، خودکشي، کم شدن ازدواج ها، و شيوع همجنس گرايي و ... در کشورها، به ويژه غرب را پي گيري نمايد؛ به عنوان نمونه:
1. در آمريکا درسال 1991م. يک ميليون و سيصد وهشتاد وهشت هزار و نهصد وسي وهفت مورد «سقط جنين قانوني» دربيمارستان ها صورت گرفته است؛ يعني درمقابل هر هزار نوزادي که متولد شده، 339 سقط جنين هم صورت گرفته؛ اين درحالي است که نود درصد سقط جنين ها در آمريکا به صورت سرپايي ومخفيانه انجام مي گيرد. وبه آمار نمي رسد!
2. بيش از 80 درصد مبتلايان به ايدز، در قاره آمريکا واروپا زندگي مي کنند وشيوع هم جنس گرايي دراين کشورها، بر اساس آمار درافراد سي سال به بالا است.
آيا اين آمارها، باطن «برهنگي» را نمي رساند؟ آيا بشر وجوامع اسلامي نبايد از اينها درس بگيرند؟
آري به گفته سعدي:
لقمان را گفتند:ادب از که آموختي؟ گفت: «ازبي ادبان؛ هرآنچه درنظرم ناپسند آمد، از آن پرهيز کردم».
به اين مطلب توجه کنيد:
دانيل سيلورمن - ازمشاوران بحران تجاوز- درمورد زناني که مورد تجاوز جنسي قرار گرفته اند، مي گويد: معمولاً چنين زناني پس از مدت کمي دچار پشيماني شده، خود را سرزنش مي کنند واين جملات را بر زبان جاري مي کنند: اي کاش آن لباس را نپوشيده بودم تا جلب توجه کنم! اي کاش به او لبخند نزده بودم!...
اي بانوان مسلمان ! «قانون پوشش»، قانون خداست، خدايي که به بندگانش مهربان است و خدايي که به روحيات وظرفيت هاي بندگانش از زن ومرد آگاهي کامل دارد، خودش انسان را آفريده و مي داند که نياز وصلاح وخوشبختي اش در چيست؛ لذا براي رفتارهاي انسان قوانيني قرار داده است کامل وجامع. پس بياييم پيرو «قانون خدا» شويم تا به ما، جامعه، دنيا وآخرت مان آسيب نرسد.

پي نوشت ها :
 

1-احزاب /59.
2- احزاب /53.
3- نور/30.
4- همان/ 31.
5- «قال: سمعت جعفراً وسئل عما تظهر المراه من زينتها قال: «الوجه والکفين»؛ وسائل الشيعه، ج20، مقدمات نکاح، باب 109. ح 25429، آل البيت.
6- سالته عن الرجل ما يصلح له ان ينظر [اليه] من المراه التي لا تحل له ؟ قال: «الوجه والکفين».
7- کافي، ج5، ص517، من لايحضره الفقيه، ج1، ح 241، و ج4 باب النوادر، ح 5762؛ خصال، صدوق، باب الاربعه، ح 2؛ وسائل الشيعه، ح 1446و 25368.
8- عن ابي عبدالله قال سمعته يقول: «النظره سهم من سهام ابليس مسموم و کم من نظره اورثت حسره طويله »؛ وسائل الشيعه، ج20، باب 109، مقدمات نکاح، ح5.
9- وسائل الشعيه، ج20، ح 25509؛ بحار الانوار، ج101، ص 39، ح 42، مستند الشيعه، محقق نراقي، ج16، ص33.
10- مسند احمد، ج2، ص254؛مسند ابي يعلي، ج12،ص42،ح6690؛ تنوير الحواک، سيوطي، ح 1626.
11-ميزان الحکمة، ج1؛ کنز العمال، ح43542، 44168، 52175218 و... .
12-غررالحکم، ش5444.
13-ميزان الحکمة، ج2،ح1587و ج3،ح2756؛مستدرک الوسائل، ج7،ص46؛ عيون الحکم والمواعظ، واسطي، ص 273.
14-ر. ک .مفاتيح الجنان.
15-سنن ابي داوود، ج4، ص 62، ح 4104؛ کنزالعمال، ح 19115؛ مسالک الافهام، شهيد ثاني، ج4.
16-«کان رسول الله (ص) يسلم علي النساء ويرددن عليه وکان اميرالمؤمنين (ع) يسمل علي النساء وکان يکره ان يسلم علي الشابه منهن و يقول اتخوف آن يعجبني صوتها فيدخل علي اکثر مما طلبت من الاجر»؛ کافي، ج5، ص535، باب تسليم علي النساء؛ وسائل الشيعه، ج20، باب 131.
 

منبع:نشريه فرهنگ کوثر، شماره83.
ae