پيروزها هميشه قرمز مي پوشند؟

آيا رنگ پيراهن شما مي تواند در نتيجه يک مسابقه ويا يک ديدار فوتبال ويا نحوه امتحان دادن شما اثر گذار باشد؟
 

تصور کنيد شما يک داور کاملا بي طرف در رشته هنرهاي رزمي هستيد، ازشما خواسته مي شود چند راند از يک مسابقه تکواندو را به صورت ويديويي قضاوت کنيد. در هر راند رنگ پيراهن هاي آبي و قرمز عوض مي شود. آيا اين تعويض رنگ ها مي تواند در بي طرفي شما نقش داشته باشد؟
کارشناسان معتقدند اين تغيير رنگ در نحوه قضاوت موثر است. شواهدي وجود دارد که اين فرضيه را تاييد مي کند. سال گذشته روان شناسان ورزشي در دانشگاه مونستر درآلمان، با نشان دادن يک مسابقه ويديويي تکواندو به42 داور با تجربه شواهدي از اين قضيه را به دست آورند. اين فيلم ويديويي دردو مرحله با تغيير رنگ پيراهن ورزشکاران براي داوران به نمايش گذاشته شد. در نتيجه مشخص شد که داوران به صورت ميانگين سيزده درصد بيشتر از آبي به رنگ قرمز امتياز دادند. به عبارت ديگر، ضعف يا قوت ورزشکاران در قضاوت اين داوران موثر نبوده بلکه رنگ لباس آنها تاثير بيشتري داشته است. اين تجربه علمي جديدترين پژوهشي است که در اين حوزه وتاثير رنگ ها بر پيروزي ورزشکاران در ميدان هاي ورزشي، انجام شده است. در حال حاضر غالب پژوهش هايي که در حوزه رنگ در مسابقات ورزشي انجام مي شود به رنگ قرمز اختصاص دارد،اما ساير رنگ ها نيز به تازگي مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. اما آن چه که مشخص شده، اين است که رنگ نقش مهمي در اين بين دارد وچيزي بيش از تصورات معمول افراد در بازي هاي ورزشي نقش ايفا مي کند. تاثير بالاي رنگ پيراهن ورزشکاران در موفقيت هاي ورزشي براي نخستين بار چند سال پيش کشف شد. "راسل هيد" و"رابرت بويل" از دانشگاه دورهام انگلستان درپروژه اي مردم شناختي بر مسائل رفتاري انساني در اين حوزه تحقيق مي کردند. در آن مقطع مسابقات المپيک آتن در پيش بود. اين دو پژوهشگر با تجزيه وتحليل نتايج به دست آمده از اين مسابقات مشخص شد که رنگ پيراهن ورزشکاران درنتيجه بازي ها تاثير گذار بوده ودر حدود 55 درصد راندهاي اين مسابقات ورزشکاران داراي پيراهن قرمز پيروز ميدان بودند. در مسابقاتي که نتايج بسيار نزديک بوده اين برتري تا حدود 62 درصد نيز گزارش شده است. به عبارت ديگر مي بايست تصور پنجاه-پنجاه پيراهن هاي آبي وقرمز را با توجه به اين نتايج کنار گذاشت. البته پر واضح است که آن چه درميدان هاي ورزشي نقش مهمي بازي مي کند توان و قدرت آنهاست. اما رنگ پيراهن قرمز نمي تواند باعث شکست يک ورزشکار شود. در مسابقاتي که توان ورزشکاران بسيار به هم نزديک است مي توان گفت که عامل رنگ نقش بسيار مهمي ايفا مي کند. بنابر فرضيات دانشمندان، دليل اصلي برتري رنگ، وجود مسائلي درضمير ناخودآگاه داوران ورزشي است. به عبارت ديگر به صورت ذاتي رنگ قرمز در ذهن داوران برتري محسوسي دارد. علاوه بر اين، رنگ در روحيه ورفتار ورزشکاران موثر است وبه عنوان عاملي محرک در کار آنها است و بالعکس آن مي تواند عامل منفي نيز باشد. پوشيدن پيراهن قرمز در ورزشکار آرامش و اعتماد به نفس بيشتري را به وجود مي آورد.نتايج پژوهش هاي دومحقق مذکور در مورد مسابقات تکواندوي المپيک نيز حاکي از اين مسئله بود. رنگ قرمز در ورزش هاي تيمي نيز موثر است. سال گذشته پژوهشي در مورد 56 فصل از رقابت هاي فوتبال در انگلستان توسط "مارتين پاتريل"انجام شد. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد که به صورت ميانگين تيم هايي که لباس اول آنها قرمز بوده است در مجموع مکان بهتري را در جدول رده بندي رقابت هاي ليگ به صورت سالانه به خود اختصاص داده اند. براي مثال ليورپول ومنچستريونايتد وآرسنال اين برتري را به صورت محسوس نشان داده اند ومجموع 63 عنوان قهرماني رقابت هاي ليگ 38 مورد بين اين سه تيم تقسيم شده است. ليگ هاي مورد پژوهش ليگ هايي بودند که بعد از جنگ جهاني دوم در انگلستان برگزار شدند. گروهي از محققان، پژوهش ديگري را در مورد رقابت هاي جام ملت هاي اروپا در سال 2004 در پرتغال انجام دادند که حاکي از اين است که تيم هايي که قرمز پوشيده اند هم گل هاي بيشتري به ثمر رساندند وهم پيروزي هاي بيشتري داشتند. پژوهش ديگر در انگلستان نشان مي دهد دروازه باناني که قرمز پوشيده اند هنگام دريافت ضربات پنالتي آرامش واعتماد به نفس در مهار ضربات دارند. اما سوال مهم اين جاست که منشا اين برتري رنگ چيست؟ يکي از اين احتمالات اين است که رنگ قرمز قابليت رويت بيشتر وآسان تري دارد. به عبارتي ديگر در سيستم بصري انساني اين رنگ بيشتر تشخيص داده مي شود. واين رنگ حاکي از پختگي ورسيدگي است، که غالبا در مورد ميوه ها به ذهن بشر القا مي شود. پژوهشگران معتقدند اين قابليت رويت پذيري يکي ازعوامل مهم در برتري رنگ است،به طوري که اين مسئله در بازي هاي فوتبال به اثبات رسيده است. درتحقيقات انجام شده در اين رشته ورزشي مشخص شده تيم هاي قرمزپوش از دقت بيشتري درارسال ودريافت پاس ها برخوردار هستند. اما در مجموع، شواهد، مسئله رويت پذيري را به اثبات نمي رساند. برخي ديگر از پژوهشگران معتقدند برداشت کلي ذهن انسان از فرد پيروز به رنگ قرمز است. به طور کلي درطبيعت رنگ قرمز براي علامت گذاري ونشان دار کردن برتري وچيرگي وحدود به کار مي رود ودر اقوام مختلف انساني نيز مشاهده شده که سمبل ها ونمادهاي فرهنگي، خصوصا نمادهاي هشدار وتوقف به رنگ قرمز بوده اند. يکي از دانشمنداني که درباره تاثير اين رنگ در رفتار حيوانات تحقيق کرده،"نيکو تيمبرگان" برنده جايزه نوبل است. اوحدود 60 سال پيش اين مسئله را تشخيص داد که رنگ قرمز نقش مهمي در رفتارشناسي ايفا مي کند. موجودات بدوي نيز تحت تاثير اين رنگ بوده اند. پژوهش ها نشان مي دهد که گونه اي از ميمون هاي ابتدايي از رنگ قرمز براي مديريت جنگ با ساير حيوانات استفاده مي کردند. در گونه ي نر برخي حيوانات رنگ قرمز نشانه برتري است وبا استفاده از آن، توانايي هاي جنگاوري به نمايش گذاشته مي شود. حيوانات قرمز رنگ نر سطح تستسترون بيشتري دارند. هرچه رنگ قرمز تقويت شود روحيه مهاجم بودن وجنگاور بودن در آنها بيشتر مي شود. برعکس، کم رنگ بودن اين رنگ در حيوانات نشان مي دهد که تمايل بيشتري براي پذيرش شکست دارند. اين رفتار در انسان نيز وجود دارد. وجود رنگ قرمز در پوست و بدن انسان حاکي از برتري جويي وتسلط واعتماد به نفس بيشتري است. در يک برخورد و مناظره سنگين غالبا افراد داراي اعتماد به نفس به يکباره قرمز مي شوند وعصبانيت آنها بروز مي کند در صورتي که افرادي که ترسيده اند رنگ پريده اي پيدا مي کنند وبه حالت سفيد در مي آيند. شواهد زيستي وزيست شناختي کافي نيز براي اين مسئله وجود دارد. نحوه جريان پيدا کردن خون در صورت اين افراد اين موضوع را تاييد مي کند. هنگام عصبانيت افراد، جهش خون از گردن به بالا بيشتر مي شود و بنا به نوع شرايط اين حالت فرق دارد. شواهد وادله اخير نيز مويد اين است که رنگ قرمز ارتباط نزديکي به حس چيرگي وبرتري خواهي در انسان دارد.

قرمز مساوي است با خطر
 

پژوهشگران معتقدند تاثيرات رنگ قرمز در آزمون هاي ضريب هوش وهمچنين رفتارهاي اجتنابي ازيک مسئله ناشي مي شود واين همان عاملي است که در موفقيت هاي ورزشي نيز نقش دارد. به عبارت ديگر در مسابقات ورزشي شخصي که قرمز نمي پوشد احساس ترس وخطر بيشتري را دارد. به همين ترتيب برتري جويي در وي کاهش مي يابد. آزمايش ها وپژوهش هاي زيادي دراين حوزه انجام شده که صحت اين ادعاها را تاييد مي کند. البته آن چه در اين ميان نبايد ازآن غفلت شود، اين است که رنگ قرمز نسبت به محيط از حساسيت واهميت برخوردار است ودرهمه محيط ها نمي توان آن را نشانه خطر دانست، مثلا در محيط هاي دوستانه رنگ قرمز نه تنها رنگ خطر واجتناب نيست بلکه رنگ تمايل و کشش است و رفتار متمايزي را در افراد به وجود مي آورد. به عبارت ديگر، رنگ قرمز در حوزه رفتارشناسي وابستگي زيادي به محيطي دارد که افراد در آن قرار مي گيرند.
در کودکان ونوزادان نيز تمايل به رنگ قرمز به اثبات رسيده است. بررسي هاي انجام شده بر روي کودکان يک ساله مشخص کرده ميان رنگ هاي سبز و قرمز، کودک تمايل بيشتري به در دست گرفتن اشياي قرمز دارد. با اين حال اگر درصورت نزديک شدن به اين رنگ با عصبانيت والدين مواجه شود، بلافاصله به رنگ ديگر توجه مي کند که اين مسئله مويد خطرناک بودن رنگ قرمز است. البته مصاحبه هاي رودررويي که با افراد انجام شده، نشان مي دهد که آنها اعتقادي به رنگ قرمز ندارند. اما به نظر مي رسد اين برتري جويي در ناخودآگاه انسان قرار دارد، ونقش مهمي در رفتار بيروني آنها ايفا مي کند. درمجموع مي توان گفت رنگ ها تاثير بسيار زيادي بر انگيزه ها ورفتار افراد ايفا مي کنند بدون اينکه از آن آگاهي داشته باشند. و با اينکه تاثير اين رنگ ها بر رفتار ما بسيار واضح و روشن است، ولي بيشتر افراد به صورت کامل از آن آگاهي ندارند وهيچ گاه اين برتري به صورت خودآگاه صورت نمي گيرد.
منبع:newscienttist
ماهنامه دانشمند- ش561
/ج