مهار اشتغالات ذهني

همه ي ما در طول روز، با وجود فعاليت هاي بدني و کار فکري، مشغوليت هاي ذهني خاص خود را داريم. کار فکري يا فعاليت ذهني، فعاليت هاي هدفمندي هستند که ما آگاهانه به آن ها مي پردازيم اما اشتغال ذهني، فعاليت هاي غير هدفمندي ست که به آن ها عادت کرده ايم و حتي ممکن است نسبت به آن ها آگاهي کامل هم نداشته باشيم.
اشتغال ذهني معمولاً به مسائلي مربوط به گذشته، اتفاقات روزمره، مسائل مرتبط با آينده يا عوامل استرس زا اختصاص مي يابد. مشغول شدن مداوم ذهن به اين مسائل، از ما انرژي زيادي مي گيرد و معمولاً بخش بزرگي از انرژي رواني ما به دليل پرداختن به مسائلي که براي مان اشتغال ذهني ايجاد مي کنند، هدر مي رود.
مواردي را به ياد آوريد که ذهن تان درگير مسائل خاصي بوده و شما با وجودي که فعاليت بدني چنداني انجام نداده بوديد، به شدت خسته شديد. در آن شرايط، تنها ذهن شما در فعاليت بوده است، آن هم فعاليت غير سازنده. اشتغال ذهني، ما را خسته مي کند، شايد بيش از زماني که فعاليت هاي جسماني انجام مي دهيم. در اين مقاله، روش هايي براي مهار اشتغالات ذهني ارائه مي شود:
پيش از هر چيز، مواردي را که بطور معمول طي روز، ذهن شما را به خود مشغول مي سازد، يادداشت کنيد. به اين منظور، لازم است چند روز تا حداکثر يک هفته، بر فعاليت هاي ذهني خود نظارت کنيد و متوجه افکاري باشيد که در ذهن شما جاري ست. پس از اين که به اشتغالات ذهني خود پي برديد و متوجه شديد معمولاً چه نوع افکاري، ذهن تان را مشغول مي کند، مرحله ي بعدي، تفکيک مسائل مهم و غير مهم است. براي اين کار مي توانيد معيارهاي زير را شاخص قرار دهيد:

*اتفاقات گذشته را کنار بگذاريد. گذشته، گذشته است. براي تغيير آن نمي توانيد کاري انجام دهيد، جز آن که از آن درس بگيريد، پس افکاري که درباره ي مسائل گذشته است و ذهن شما را به خود مشغول مي سازد، جزو مسائل غير مهم به شمار مي رود.
*مسائل حل ناشدني زندگي که بايد با آن ها کنار بياييد را جزو مسائل غير مهم يادداشت کنيد.
*مسائل مربوط به آينده، نگراني ها و آرزوها را جزو مسائل غير مهم يادداشت کنيد.
*مسائل پيش پا افتاده ي روزانه که معمولاً تکراري ست و فکر شما را مشغول مي سازد، اهميت زيادي ندارد.
*طرح هايي که براي آينده برنامه ريزي کرده ايد را جزو مسائل مهم قرار دهيد، البته به شرطي که در طول روند، آگاهانه به آن ها فکر کنيد و راه بردهايي را براي رسيدن به آن برنامه ها طراحي سازيد.
*اهداف زندگي که ممکن است کوتاه مدت، ميان مدت يا دراز مدت باشد را مي توانيد جزو مسائل مهم طبقه بندي کنيد چرا که اهداف شما جزو مواردي ست که بايد به عنوان دورنماي زندگي، هميشه پيش روي تان باشد.
*عواملي که براي شما استرس ايجاد مي کنند را جزو مسائل مهم بگنجانيد. اگر نتوانيد آن ها را حل کنيد يا به حال خود رها نماييد، اين مسائل به کرات براي شما استرس ايجاد خواهند کرد.
*مشکلات بين فردي با افراد مهم زندگي يا افرادي که با آنان سر و کار داريد را بايد جزو مسائل مهم جاي دهيد چون حل نشدن مشکلات، مي تواند منبع مهمي از استرس بين فردي براي شما باشد.
در مجموع، ابتکار با شماست که چه مواردي را در چه قسمتي بگنجانيد. البته اين موارد ثابت نيستند و ممکن است برحسب شرايط تغيير کنند. براي نمونه چيزي که قبلاً آن را جزو مسائل مهم جاي داده ايد، ممکن است مدتي بعد، جزو مسائل غير مهم قرار گيرد يا برعکس. بنابراين مي توان به تعدادي از مسائل اشاره کرد که در زمان هاي مختلف، جاي شان تغيير مي کند اما آن چه تغيير نمي کند، اين است که مسائل خود را بايد از نظر ميزان اهميت و تأثيري که بر زندگي شما دارند، به مسائل مهم و غير مهم تقسيم بندي کنيد.
منابع:
پيام مشاور شماره ي 64
سنشريه شادکامي، شماره 72
/ع