مزاحمي براي تمام عمر

بيماري‌هاي التهابي روده که شايع‌ترين شکلشان کوليت زخمي‌‌شونده و بيماري کرون هستند در کشورهاي در حال توسعه کمتر ديده مي‌شوند و بيشتر در کشورهاي پيشرفته شيوع دارند. ولي در کشور ما هم شيوع اين بيماري‌ها افزايش يافته است. محققان علل مختلفي را براي اين افزايش شيوع بر شمرده‌اند، از جمله رژيم غذايي بدون فيبر که در همين زمينه با دکتر ناصر ابراهيمي درياني، فوق‌تخصص بيماري‌هاي گوارش - کبد و استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران به گفتگو نشسته‌ايم.

منظور از بيماري التهاب روده چيست؟
 

بيماري التهابي روده به مجموعه‌اي از دو بيماري «کرون» و «کوليت السرو» يا «کوليت زخمي» گفته مي‌شود. به‌طور معمول اين بيماري‌ها در ايران در گذشته بسيار کم بود اما متاسفانه به تازگي بيماري کرون و کوليت زخمي در کشور افزايش يافته است.
محل درگيري‌ کوليت زخمي به طور معمول فقط در روده بزرگ (کولون) است ولي بيماري کرون مي‌تواند تمام قسمت‌هاي گوارش از دهان تا مقعد گرفتار کند و شايع‌ترين محلي که دچار بيماري کرون مي‌شود، قسمت انتهايي روده باريک است. علت 100درصد اين بيماري‌ها مشخص نشده است ولي تئوري‌هايي که وجود دارد، اين است که مسايل ژنتيک و ايمني مي‌تواند موثر باشد به خصوص در بيماري کرون اين مساله بيشتر موثر است تا در کوليت زخمي و گاهي اوقات يک عفونت ساده مانند سرخک در کودک مي‌تواند موجب ايجاد و شروع مجموعه‌اي از واکنش‌هاي ايمني در بدن شود که اين واکنش‌هاي ايمني مي‌تواند به مخاط روده آسيب برساند و اين حالت را ايجاد کند.

بيماري‌ التهابي روده به طور معمول در چه سنيني افراد را مبتلا مي‌کند؟
 

اين بيماري‌ها در هر سني مي‌توانند فرد را مبتلا کنند ولي بيشترين سن ابتلا در 25 سالگي تا 30 سالگي است. اگرچه در افراد مسن و اطفال نيز اين بيماري ممکن است ديده شود.

علايم باليني اين بيماري چيست؟
 

در کوليت زخمي، بيمار اسهال خوني پيدا مي‌کند و گاهي به دنبال شروع يک اسهال عفوني، کوليت زخمي شروع مي‌شود. بيمار حالت دل درد و اسهال خوني دارد و با مدفوعش خون و بلغم دفع مي‌کند و شب‌ها بيمار با حالت دل درد بيدار مي‌شود و احساس مي‌کند بايد زود به دستشويي برود. گاهي اوقات کوليت زخمي تمام روه بزرگ را درگير مي‌کند و گاهي تنها قسمتي از انتهاي روده را دچار مي‌سازد. اگر کوليت زخمي تنها قسمت انتهاي روده بزرگ را درگير کند، با يبوست و دفع خون مي‌تواند همراه باشد که بيمار با اين علايم تصور مي‌کند بواسير دارد. به همين جهت متخصصان به بيماراني که حتي بواسير دارند، توصيه مي‌کنند ابتدا رکتوسکوپي انجام دهند و با آندوسکوپ قسمت تحتاني روده بزرگ آنها که در اصطلاح رکتوم ناميده مي‌شود، بررسي شود تا مشخص شود خون‌ريزي در اثر کوليت زخمي بوده است يا خير. کوليت زخمي مي‌تواند خفيف، متوسط و شديد باشد. در مواردي که کوليت خفيف است، به طور معمول بيمار روزي کمتر از چهار بار به دستشويي مي‌رود و تب ندارد و کم‌خون نيز نيست و ورم پا نيز ندارد ولي گاهي اوقات کوليت زخمي شديد است و بيمار بيش از 10 بار بيرون روي دارد، خون دفع مي‌کند، تب دارد و کم‌خون مي‌شود و پروتئين زيادي از راه روده از دست مي‌دهد، به همين دليل دچار ورم در پاها مي‌شود و چون يک بيماري عمومي است، گاهي اوقات کوليت زخمي با عوارض ظاهر مي‌شود. اين عوارض خارج از روده است مانند گرفتاري مفصل. نکته‌اي که نگران‌کننده است، ايجاد سرطان‌ روده است که در اين بيماران ديده مي‌شود. اگر کوليت زخمي تمام کولون را درگير کرده باشد و بيش از 10 سال طول بکشد در اين افراد احتمال ايجاد سرطان روده بيشتر از ساير مردم است.

درمان‌هاي بيماري التهابي روده چه هستند؟
 

اين مساله که رژيم غذايي خاصي در بهبود و يا تشديد اين بيماري موثر باشد، به اثبات نرسيده ولي به‌طور معمول در مواردي که اسهال شديد است، از غذاهاي ملين بايد کمتر استفاده شود. از نظر دارويي نيز داروهاي ضدالتهابي مانند سولفاسالازين استفاده مي‌شود که گاهي اوقات سولفاسالازين با دوز بالا مي‌تواند سبب ايجاد سردرد و يا لکه‌هاي پوستي در بيمار شود که ما مجبور مي‌شويم از جايگزين اين داروها براي بيمار استفاده کنيم و حتي در موارد شديد نياز است به بيمار کورتون داده شود. در مواردي که کورتون در بيمار پاسخ نمي‌دهد از داروهايي که تنظيم کننده سيستم ايمني است، استفاده مي‌شود. البته خوشبختانه در حال حاضر داروهاي جديدتري آمده است که براي بيماران موثرتر است. همچنين در بعضي مواقع ما مجبور مي‌شويم روي بيمار عمل جراحي انجام دهيم و تمام کولون بيمار را برداريم و روده باريک بيمار را به قسمت مقعد وصل کنيم.
منبع:www.salamat.com
/ع