راديوگرافي در تشخيص بيماري لثه

راديوگرافي به عنوان يک وسيله کمکي ارزشمند در تشخيص بيماري هاي لثه، ارزيابي پيش آگهي بيماري و تعيين نتيجه درمان مطرح مي باشد. راديوگرافي تنها تغييرات ايجاد شده در بافت کلسيفيه را نشان مي دهد و توانايي آشکار کردن فعاليت هاي سلولي فعلي را ندارد و فقط اثراتي را که تغييرات سلولي در گذشته بر روي استخوان و ريشه ها گذاشته اند، نشان مي دهد. براي نشان دادن تغييرات بافت نرم لثه به روش هاي خاصي نياز است که در حال حاضر استفاده کلينيکي روزمره اي ندارند. ارزيابي راديوگرافي تغييرات استخوان در بيماري لثه، عمدتاً بر اساس نماي ديواره بين دنداني (interdental septum) است، زيرا تراکم زياد ساختمان ريشه اجازه به تصوير کشيده شدن استخوان هاي باکال و لينگوال را نمي دهد.

تخريب استخوان در بيماري هاي لثه
 

تخريب هاي جزئي استخوان در راديوگرافي قابل رؤيت نيستند؛ لذا هر گونه تغييرات جزئي اوليه بافت هاي پريودنتال ( لثه) درکليشه راديوگرافي به اين معني است که تخريب، مراحل اوليه خود را طي کرده است. پس اولين علائم بيماري لثه را بايد به صورت کلينيکي تشخيص داد. تصاوير راديوگرافي تحليل هاي استخواني را با شدت کمتري نسبت به واقعيت نشان مي دهند. راديوگرافي يک روش غير مستقيم در تعيين ميزان تحليل استخوان در بيماري هاي لثه است و در واقع به جاي اينکه ميزان استخوان تحليل رفته را نشان دهد، ميزان استخوان باقيمانده را نشان مي دهد.

نماي راديوگرافي توليدي محل انشعاب ريشه هاي دندان
 

تشخيص قطعي درگيري ناحيه انشعاب ريشه ها توسط معاينات کلينيکي، ( يعني پروب کردن دقيق ناحيه با پرويي که به اين منظور طراحي شده است). استفاده از راديوگرافي براي اين منظور هم مفيد است؛ اما آگاهي ممکن درگيري محل انشعاب ريشه ها Forcation به سادگي در راديوگرافي ملاحظه نشود. به عنوان يک قاعده کلي، تحليل استخوان معمولاً از آنچه در راديوگرافي ديده مي شود وسيع تر است. ممکن است دريک کليشه راديوگرافي درگيري فورکاري دندان T6 داشته باشيم، ولي در عکس ديگر ديده نشده؛ لذا راديوگرافي بايد از زواياي مختلف تهيه شود.
1-تغييرات راديوگرافي جزئي ناحيه فورکا بايد از نظرکلينيکي بررسي شوند؛ به ويژه اگر ريشه هاي مجاور هم دچار تحليل استخوان شده باشند.
2-کاهش دانسيته استخوان در محل فورکا به نحوي که حدود فضاهاي استخواني اطراف قابل مشاهده باشد، احتمال درگيري فورکا را مطرح مي کند.
3- تحليل شديد استخوان در ارتباط با يکي از ريشه هاي مولر ممکن است با درگيري ناحيه فورکا همراه باشد.

نماي راديوگرافي آبسيه پريودنتال
 

نماي خاص آبسه پريودنتال به صورت يک راديولوسسني مجزا در نماي طرفي ريشه است؛ با اين وجود، اغلب به دليل تغييراتي نماي راديوگرافي آن اختصاصي نيست.
*مرحله ضايعه: در مراحل اوليه آبسه حاد پريودنتال شديداً دردناک است؛ ولي هيچگونه تغييرات راديوگرافي ديده نمي شود.
*ميزان تخريب استخوان و تغييرات مورفولوژيک ايجاد شده در آن.
*موقعيت آبسه ضايعاتي که در بافت نرم ديواره پاکت قرار دارند، نسبت به ضايعاتي که در بافت هاي حمايت کننده دندان و به صورت عمقي ته قرار گرفته اند، کمتر احتمال دارد تغييرات راديوگرافي ايجاد کند. بنابراين راديوگرافي به تنهايي در تشخيص آبسه پريودنتال قابل اعتماد نيست. ضربه هاي ناشي از اکلوژن مي تواند تغييرات راديوگرافي واضحي را در لامينادورا استخوان و وسعت فضاي لثه اي و تراکم استخوان اسفنجي احاطه کننده به وجود آورد. در بعضي بيماري ها اختلالات اسکلتي تغييراتي در فکين به وجود مي آيد که بر تفسير راديوگرافيک در ارتباط با بيماري پريودنتال اثر مي گذارد. امکان تخريب استخوان هاي حمايت کننده دندان در بيماري هاي زير وجود دارد:

هيپرپارا تيروئيديسم پيشرفته اوليه و ثانويه:
 

اين بيماري باعث تحليل استئوکلاستيک استخوان و جايگزيني آن باعث فيبروز و خونريزي با رسوب هموسيدرين شده ودر نهايت موجب ايجاد حالت Brown tumor در استخوان مي شود. تظاهر اين بيماري اغلب به صورت يک ضايعه cystic درون فک است. بهبود پري پارا تيروئيد معمولاً باعث بازگشت استخوان به وضع طبيعي مي شود. به طور کلي راديوگرافي به تشخيص بيماري لثه کمک مي کند، ولي به تنهايي کافي نيست.
منبع:نشريه دنياي سلامت، شماره55.
/ج