دوپينگ با دگزامتازون

استفاده نادرست از داروهاي مكمل و انرژي‌زا، سال‌هاست كه عوارض جبران‌ناپذيري بر بدن افراد، به‌خصوص ورزشكاران، مي‌گذارد و ورزشكاران حرفه‌اي بيش از ديگران از چنين موادي استفاده مي‌كنند و متاسفانه نسبت به عوارض و پيامدهاي آن آگاهي كافي ندارند. اين مواد كه در بيشتر اوقات به شكلي غيرقانوني در باشگاه‌هاي ورزشي توزيع مي‌شوند و به فروش مي‌رسند، تاثيرات مثبت كوتاه‌مدتي دارند و متاسفانه عوارض منفي آنها تا پايان عمر نيز برطرف نمي‌شود. به گفته پزشكان، ورزشكاراني كه عمر حرفه‌اي آنها خيلي زود به پايان مي‌رسد و آنهايي كه به دام اعتياد گرفتار مي‌شوند، معمولا در دوران فعاليت‌شان از چنين داروها و موادي استفاده كرده‌اند جاي تاسف دارد كه بسياري از آنها آگاهي كافي و درستي از موادي كه مصرف مي‌كنند ندارند. «دگزامتازون» يكي از داروهايي است كه برخي افراد و ورزشكاران با مصرف نادرستش، سوءاستفاده از آن را رواج مي‌دهند. دكتر هاله دادگستر، متخصص طب ورزشي، عوارض مصرف اين دارو را جبران‌ناپذير مي‌داند. با او در همين‌باره گفتگو کرده‌ايم.

دگزامتازون چه تاثيري بر بدن دارد؟
 

دگزامتازون در رده كورتون‌هاست و دارويي است كه به شدت روي هورمون‌هاي استروييدي اثر دارد و ميزان آن را بالا مي‌برد. در حقيقت اين دارو، افزايش عملكرد و قدرت فرد را بيشتر مي‌كند؛ نكته‌اي كه باعث مي‌شود ورزشكاران به اين دارو روي بياورند. اما كمتر كسي است كه بداند تنها با يك‌بار استفاده از اين دارو، تست دوپينگ مثبت مي‌شود و اين يعني پايان يك زندگي حرفه‌اي! سال گذشته ورزشكاران زيادي بودند كه به دليل استفاده از اين دارو، به كميته مبارزه با دوپينگ خوانده شدند. بيشتر افراد گمان مي‌كنند كه استفاده كوتاه‌مدت از چنين داروهايي مضر نيست در صورتي كه اين تفكر غلط است. دگزامتازون يك داروست و براي درمان بيماري‌ها به كار مي‌رود و درغير اينصورت، مصرف آن سوءاستفاده محسوب مي‌شود.

اين دارو چه تغييراتي در بدن ايجاد مي‌کند كه ورزشكاران به استفاده از آن ترغيب مي‌شوند؟
 

درحقيقت اين دارو در بافت چربي ذخيره مي‌شود و قدرت بدني فرد را براي مدت‌كوتاهي افزايش مي‌دهد. فرد احساس خستگي نمي‌كند و نسبت به حريفان قدرت بيشتري دارد. اما اين تغيير هورمون‌ها، حتي ممكن است، فعاليت هيپوفيز و غدد فوق كليوي را هم مختل كند. همچنين به كبد و بافت استخوان‌ها آسيب مي‌زند. ضمن آنكه چون فرد احساس خستگي نمي‌كند، از بدنش بيش از حد كار مي‌كشد و به استخوان‌هايش آسيب مي‌رساند. پس از مدت كوتاهي عوارض اين دارو ظاهر مي‌شود. فرد چاق مي‌شود و به قول معروف «پف» مي‌كند. همواره احساس خستگي خواهدداشت و درد عضلاني در وي ديده مي‌شود.

چقدر زمان مي‌برد که اين تاثيرات ظاهر شود؟
 

به نوع و حجم فعاليت، سن و بدن فرد بستگي دارد اما معمولا پس از يك ماه فرد مشكلاتي احساس مي‌كند كه با گذشت 6 ماه شكل حادي به خود مي‌گيرد. به جز مواردي كه بيشتر داخلي است و فعاليت‌هاي هورموني بدن را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد، بيماري‌هاي پوستي و آكنه هم ممكن است در اين افراد ظاهر شود. حتي يك دوز از اين دارو، مي‌تواند همه اين عوارض را به همراه داشته باشد.
از طرفي، اين دارو مي‌تواند براي مصرف‌كننده آن اعتياد رواني به همراه بياورد. كورتون‌ها به دليل تركيبات خاصي كه دارند، معمولا چنين تاثيري دارند. به همين دليل نبايد به يك‌باره قطع شوند. دوز اين دارو بايد با تشخيص پزشك و به شكل مرحله‌اي كم شود و اگر غير از اين باشد، بدن با يك شوك بزرگ هورموني مواجه مي‌شود. متاسفانه ورزشكاراني كه از چنين داروها يا مكمل‌هاي غيرقانوني‌اي استفاده مي‌كنند، اين موضوع را از پزشك‌ها پنهان مي‌كنند. آنها مي‌دانند كه كار اشتباهي را انجام داده‌اند اما با اين پنهان‌كاري، مسير درمان را عوض مي‌كنند و نتيجه‌اي نمي‌گيرند. ‌

ورزشكاران مي‌دانند كه استفاده از اين دارو،‌ باعث مثبت شدن تست دوپينگ مي‌شود؟
 

ما سعي مي‌كنيم اين موضوع را به آنها يادآوري كنيم اما مصرف مكمل‌هاي غيرقانوني و داروها كاري نيست كه يك نفر انجام آن را به همه اعلام كند. دگزامتازون معمولا به همراه هورمون‌هاي ديگري مصرف مي‌شود كه براي مدت‌كوتاهي حجم عضلات را افزايش مي‌دهد. سطح آگاهي ورزشكاران بايد بالا برود. افرادي وجود دارند كه بدون اطلاع از عوارض زيانبار اين مواد آنها را استفاده مي‌كنند. جدايي آنها از ورزش در قبال صدمه جبران‌ناپذيري كه اندام‌هاي داخلي بدنشان مي‌بيند هيچ است.

پس اگر ورزشكاري براي درمان بيماري خاصي نياز به مصرف كورتون داشته باشد، چه بايد بكند؟
 

آنها بايد حتما به پزشكي كه براي درمان مراجعه مي‌كنند بگويند كه ورزشكار هستند تا اگر امكان دارد داروهاي ديگري براي آنها تجويز شود. اگر اين امكان فراهم نبود پزشك معالج بايد فرمي را پر كند و نامه‌اي اداري براي كميته مبارزه با دوپينگ بنويسد. فرد هم بايد پيش از شروع درمان، نامه را در اختيار كميته بگذارد. آنها با بررسي بيماري فرد توسط پزشكان مورد اعتماد خود، اجازه اين كار را به شكلي قانوني صادر مي‌كنند.

پي نوشت ها :
 

*متخصص طب ورزشي

منبع:www.salamat.com
/ع