ديابتي‌ها بايد سالي دو بار آزمايش A1C بدهند
گفتگو با دکتر مجتبي ملک، فوق‌تخصص غدد و متابوليسم
تقريبا همه کساني که با ديابت و مشکلات ناشي از آن سر و کار دارند، مي‌دانند آزمايش قند خون چه کمک بزرگي به اين بيماران مي‌کند. اين آزمايش که تا چند سال پيش فقط در آزمايشگاه‌ها صورت مي‌گرفت، اين روزها خيلي ساده و با استفاده از يک دستگاه کنترل‌کننده قند خون (گلوکومتر) و يک قطره خون امکان‌پذير است. اما آزمايشهاي مربوط به قند خون نيز پيشرفت‌هاي زيادي کرده و يکي از اين آزمايشهاي نسبتا جديد، آزمايشي موسوم به هموگلوبين A1C است که به سرعت در حال فراگير شدن بوده و به طور مشخصي کار پزشکان و بيماران را ساده‌تر کرده است. براي آشنايي با اين آزمايش، به سراغ دکتر مجتبي ملک، فوق‌تخصص بيماري‌هاي غدد و متابوليسم رفته‌ايم تا با اين آزمايش بيشتر آشنا شويم.
آقاي دکتر! آزمايشهاي ساده قند خون که براي ديابتي‌ها انجام مي‌شود، چه آزمايش‌هايي هستند؟
در حال حاضر، بيماران براي اندازه‌گيري قند خون يا به آزمايشگاه مراجعه مي‌کنند يا از دستگاه‌هاي خانگي (گلوکومتر) براي اندازه‌گيري قند خون استفاده مي‌کنند. روشهاي آزمايشگاهي براي اندازه‌گيري قند خون دقيق‌تر از گلوکومتر است و بيماران هر چند وقت يک‌بار بايد قند خون خود را در آزمايشگاه اندازه‌گيري کرده و صحت گلوکومتر را کنترل کنند. البته گلوکومتر براي مصارف خانگي وکنترل منظم قند در منزل، به‌خصوص تشخيص افت قند خون، بسيار مناسب است و در اختيار داشتن آن براي بيماران ديابتي (به خصوص، بيماراني که انسولين دريافت مي‌کنند) ضروري است. بايد توجه داشت که به علت تفاوت تکنيکي روشهاي آزمايشگاهي با گلوکومتر ممکن است اختلاف حدود 15 تا 20 درصدي در قند هم‌زمان با اين دو روش ديده شود؛ مثلا قند خون گزارش شده 100 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر توسط آزمايشگاه ممکن است با گلوکومتر 115 گزارش شود.
آزمايش هموگلوبين A1C به زبان ساده چه آزمايشي است؟
بخشي از قند خون ما در بدن به هموگلوبين وصل مي‌شود که ميزان آن قابل اندازه‌گيري است. در حقيقت، «اي‌وان‌سي» روشي است که درصد هموگلوبين پيوندشده به قند را نشان مي‌دهد. از آنجايي که طول عمر گلبول‌هاي قرمز حدود 2 تا 3 ماه است با اندازه‌گيري «اي‌وان‌سي» مي‌توان وضيت کنترل قند را در 3ماه گذشته نشان داد. در بيماران ديابتي توصيه مي‌شود که «اي‌وان‌سي» کمتر از 7 درصد و ترجيحا کمتر از 5/6 درصد نگهداري شود. هر چه‌قدر «اي‌وان‌سي» بيمار کمتر باشد، نشانگر کنترل بهتر و وضيت مطلوب‌تر در 3 ماه گذشته است.
آيا اين آزمايش مي‌تواند جايگزين قند خون ناشتا شود؟
همان‌طور که در بالا توضيح داده شد، قند خون ناشتا صرفا بيانگر وضعيت بيمار در آن روز است در حالي که «اي‌وان‌سي» نمايانگر وضعيت کنترل قند در 3ماه گذشته است؛ لذا اگرچه کنترل قند خون ناشتا براي رسيدن به «اي‌وان‌سي» مطلوب ضروري است ولي کافي نيست و بيماران سالانه بايد 2 تا 4 بار جهت اطلاع از وضعيت کلي کنترل قند خون، «اي‌وان‌سي» را اندازه‌گيري کنند. اما براي تشخيص ديابت تاکنون از قند ناشتا يا قند دو ساعت بعد از مصرف 75 گرم گلوگز (که توسط آزمايشگاه به بيمار داده مي‌شود) استفاده مي‌شده؛ به طوري که دوبار قند خون ناشتاي مساوي يا بالاتر از 126 يا قند دو ساعت بعد از مصرف 75 گرم گلوگز مساوي يا بالاتر از 200 ديابت اطلاق مي‌شد. به تازگي «اي‌وان‌سي» بيشتر يا مساوي 5/6 درصد به عنوان معيار جديد ديابت اعلام شده است. به اين مفهوم، «اي‌وان‌سي» براي تشخيص ديابت مي‌تواند به عنوان جايگزين قند ناشتا به کار رود. اگرچه با توجه به سادگي و ارزاني اندازه‌گيري قند خون ناشتا همچنان روش اول توصيه شده براي تشخيص ديابت است.
تفاوت جواب‌هاي آزمايشگاهي اين آزمايش در چيست؟ منظورم اين است که جواب کاذب در چه مواردي روي مي‌دهد؟
«اي‌وان‌سي» با روشهاي مختلف و توسط کيت‌هاي مختلف اندازه‌گيري مي‌شود که با توجه به اينکه از نظر تکنيکي اندازه‌گيري آن دشوار است، عوامل فوق باعث تفاوت در جواب‌ها مي‌شود.
کيفيت آزمايشگاه هم در جوابي که مي‌گيريم، تاثير دارد؟
متاسفانه بله. آزمايشگاه‌هاي مختلف با توجه به اين که از کدام روش اندازه‌گيري با چه تجهيزات و مواد اوليه‌اي استفاده مي‌کنند و با توجه به توان نيروي انساني‌شان با يکديگر متفاوت‌اند.
آيا براي اين آزمايش هم بايد ناشتا باشيم؟
براي اندازه‌گيري «اي‌وان‌سي» به تنهايي نياز به ناشتا بودن نيست ولي چنانچه همراه با قند خون ناشتا درخواست شود بايد بيمار ناشتا باشد.
مقادير ايده‌ال «اي‌وان‌سي» چيست؟
اي‌وان‌سي کمتر از 6/5 درصد، طبيعي است. بين 7/5 تا 4/6 درصد، در مرحله قبل از ديابت است و بالاي 5/6 درصد يا بيشتر ديابت اطلاق مي‌شود. ولي همان‌طور که اشاره کردم، در بيماران ديابتي توصيه مي‌شود که «اي‌وان‌سي» کمتر از 7 درصد و ترجيحا کمتر از 5/6 درصد باشد. هر‌چه‌قدر «اي‌وان‌سي» بيمار کمتر باشد، نشانگر کنترل بهتر و وضيت مطلوب‌تر در 3ماه گذشته است.
منبع: http://salamat.com
ae
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}