شما درباره سوءتغذيه در دوران سالمندي چه مي‌دانيد؟
با پيشرفت علوم پزشکي و مراقبت‌هاي بهداشتي بهتر، جمعيت سالمندان هم افزايش يافته به طوري که امروزه ميزان قابل توجهي از جمعيت جهان را افراد بالاي 50 سال تشکيل مي‌دهند. عده‌اي از آنها فعال و سرزنده و عده‌اي از کارافتاده و نيازمند مراقبت هستند. اما آنچه در روند سالمندي سالم تاثير زيادي دارد، تغذيه مناسب و صحيح است.
براساس آمارها، تعداد زيادي از سالمندان از سوءتغذيه يا بدي تغذيه رنج مي‌برند.
مصرف اندک پروتئين و چربي، کربوهيدرات‌ها، فيبرها، به خصوص ويتامين‌ها سلامت بسياري از سالمندان را به‌خطر مي‌اندازد.
سوءتغذيه يا تغذيه ضعيف و بد نه تنها در ميان سالمنداني که در کنار خانواده خود زندگي مي‌کنند بلکه در ميان سالمنداني که به طور مستقل زندگي مي‌کنند هم شايع است. به خصوص در ميان زنان سالمندي که درآمد اندکي دارند.
واقعيت‌ها چه مي‌گويند؟
در نگاه اول به نظر مي‌رسد، دلايل بدي تغذيه در ميان سالمندان: مصرف غذاي کم يا بسيار کم، رژيم غذايي فاقد مواد مغذي و مشکلات در جذب مواد غذايي يعني وجود برخي بيماري‌ها باشد، در حالي که سوءتغذيه در سالمندان مي‌تواند دلايل پيچيده‌اي داشته باشد.
مجموعه عوامل فيزيکي، عاطفي، مشکلات اجتماعي، مشکلات فردي در آماده‌کردن مواد غذايي، همه و همه در تغذيه ضعيف و بد سالمندان نقش موثري دارند.
به عنوان مثال، سالمندان تنها حوصله آماده‌کردن غذا براي خود را ندارند، مگر اينکه همراهي داشته باشند. رژيم غذايي معمول آنها ممکن است بيشتر از نان و پنير، کمي ماست يا حتي يک فنجان چاي شيرين نباشد. در صورتي که اين سوءتغذيه به درازا بکشد، موجب از دست رفتن توده عضلاني و کاهش قدرت بدني و به دنبال آن بيماري خواهد شد. خريدکردن و آماده‌کردن غذا براي سالمندان مشکل‌تر است و اين تمايل براي خوردن غذاهايي را که راحت آماده خوردن هستند، بيشتر مي‌کند. در نهايت اين بدي تغذيه به افسردگي بيشتر و کاهش اشتها در آنها منجر مي‌شود. سوءتغذيه در سالمندان همچنين موجب ضعف سيستم ايمني در سالمندان شده و اين موضوع خطر ذات‌الريه و ساير بيماريهاي عفوني را افزايش مي‌دهد و در صورت وجود بيماري، احتمال بدتر شدن آن تشديد مي‌شود و نيز مشکلات رواني را در سالمندان بيشتر مي‌کند. همان‌طور که گفتيم، عوامل زيادي موجب تغذيه ضعيف در سالمندان مي‌شود که بيشتر اين عوامل در ميان آنها شايع و مشترک است.
بيماريهاي مزمن
بسياري از سالمندان به دليل ابتلا به بيماريهاي مزمن، در خريدکردن و آماده‌کردن وعده‌هاي غذايي ناتوان هستند. همچنين هم بيماريهاي مزمن و هم حاد موجب کاهش اشتها شده در حالي که نياز بدن در اين زمان‌ها به غذا بيشتر است. بيماري‌هايي مانند زوال عقل، آلزايمر، اعتياد به الکل و ساير بيماري‌هايي که عملکرد مغزي را تحت تاثير قرار مي‌دهد، روي اشتها اثر گذاشته و خود مانع از آماده‌کردن و خوردن غذاهاي سالم مي‌شود.
بستري بودن در بيمارستان
بيماريهاي حاد و يا داشتن جراحي‌هاي اخير، آثار زيادي روي سلامت سالمندان دارد. اين وضعيت‌ها موجب کاهش اشتها، ضعف، از دست دادن وزن و ناتواني مي‌شود.
افسردگي
جمعيت بسياري از سالمندان بالاي 60 سال به افسردگي مبتلا هستند که از اين مبتلايان تعداد زيادي از آنها در خانه سالمندان زندگي مي‌کنند. دلايل افسردگي در سالمندان بسيار پيچيده است. تنها ماندن، دوري از اعضاي خانواده، بيماري، بازنشستگي، ناتواني و بيماري‌هايي مانند پارکينسون، سرطان و يا ديابت، داروها و حتي خود تغذيه بد، راز دلايل افسرده‌شدن سالمندان است که موجب سوءتغذيه در سالمندان مي‌شود.
اعتياد
اعتياد به مواد مخدر اگرچه در سالمندان ممکن است کمتر باشد اما بر نوع تغذيه آنان تاثير مي‌گذارد و نوشيدن الکل و کشيدن سيگار موجب کاهش اشتها شده و تغذيه را در سالمندان با مشکل مواجه مي‌کند.
سوءجذب
بسياري از تغييرات فيزيولوژيکي که با افزايش سن اتفاق مي‌افتد، روي جذب مواد غذايي در بدن اثر مي‌گذارد. در بسياري از سالمندان، توليد آنزيم هضم‌کننده غذا و اسيدها کاهش مي‌يابد و اين با جذب ويتامين‌هايي مانند12 B، فولات و کلسيم و آهن تداخل مي‌کنند. فقدان ويتامين B12 روي سيستم اعصاب اثر گذاشته و اين منتهي به ضعف عضلات، اختلال در صحبت کردن و اختلالات رواني و بيماريهاي مرتبط با سن مانند پارکينسون و آلزايمر مي‌شود. ساير بيماري‌ها مانند سرطان‌هاي دستگاه گوارش، بيماريهاي التهابي روده و حتي اسهال موجب سوء جذب مواد غذايي در سالمندان مي‌شود.
داروها
بسياري از داروها که به طور معمول براي درمان مشکلات سالمندان تجويز مي‌شود، با کاهش دادن اشتها، تهوع، استفراغ و تداخل در جذب موجب بد‌شدن تغذيه در سالمندان مي‌شود. بعضي از اين داروها مانند داروهاي ضد افسردگي، داروهاي کنترل‌کننده فشارخون، داروهاي پوکي استخوان و آسپيرين هستند. به دليل اينکه سالمندان ممکن است از چند دارو استفاده کنند، هرکدام از آنها ممکن است بر توانايي خوردن و هضم مواد غذايي تاثير بگذارند.
اشکال در بلع و جويدن
مشکلات دنداني‌و دهاني از جمله بيماريهاي لثه، حفره دهان و دندان روي مزه غذاها تاثير گذاشته و در بعضي موارد اين حالات موجب اشکالات بلع و جويدن مي‌شود. حتي زماني که سالمندان با مشکلات بلع مواد غذايي را مي‌خورند، ممکن است دچار اختلالات هضم شوند. خشکي دهان که از آثار جانبي خيلي از داروها و همچنين بيماري پارکينسون است، موجب اشکال در بلعيدن مي‌شود.
کاهش احساس بو و طعم
يکي ديگر از مشکلات دوران سالمندي، کاهش حس طعم و مزه و حس بويايي است. اين کاهش در تغذيه سالمندان تاثير به سزايي داشته و سالمندان به دليل لذت نبردن از طعم و بوي غذا دچار سوء تغذيه مي‌شوند. اگرچه کاهش اين حس‌ها با افزايش سن طبيعي است اما داروها و بيماريهاي خاص اين دوران مانند آلزايمر هم مزيد بر علت است و موجب کاهش اشتها مي‌شود.
محدوديت غذايي
سالمندان به دليل شرايط خاص دوران سالمندي يعني ابتلا به بيماريهاي خاص يا تغييرات سالمندي نسبت به ساير گروه‌‌هاي سني داراي محدوديت غذايي بيشتري هستند. کاهش مصرف نمک، چربي، پروتئين و قند به دليل بيماري در بيشتر سالمندان وجود دارد. به همين دليل کارشناسان تغذيه توصيه مي‌کنند که درباره محدوديت غذايي در سالمندان دقت بيشتري شود زيرا که اثرهاي بدي تغذيه که به دنبال مصرف نکردن مواد غذايي مفيد در بدن ايجاد مي‌شود، بيشتر روي سلامت افراد تاثير مي‌گذارد و در بعضي موارد شرايط را بدتر مي‌کند.
وضعيت اقتصادي
بعضي از سالمندان به دليل کمبود درآمد و وضع اقتصادي ضعيف، توانايي خريد مواد غذايي مفيد را ندارند، به‌خصوص زماني که به بيماري خاصي مبتلا باشند، مجبورند داروهاي گران‌قيمتي را تهيه کنند و بودجه کافي براي تغذيه مناسب کنار نمي‌گذارند.
منبع:www.salamat.com
/م
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}