آلرژي غذايي از الف تا ي


 





 
آلرژي‌ غذايي عبارت‌ است‌ از واکنش‌ بيش‌ از اندازه‌ دستگاه‌ ايمني‌ به‌ برخي‌ غذاها يا موادي‌ که‌ به طور معمول بي‌خطرند. اين عکس‌العمل‌ها در شرايطي بروز مي‌‌يابد که فرد نسبت به ترکيبات غذايي خاص مانند پروتئين‌ها حساسيت داشته باشد. واکنش‌هاي‌ نامطلوب‌ ممکن‌ است‌ ارثي‌ يا ناشي‌ از نوعي نقص‌ اکتسابي‌ بيوشيميايي‌ باشند. حساسيت غذايي به‌طور عمده در نوزادان بروز مي‌كند و بيشتر اين حساسيت‌ها تا سن پنج سالگي از بين مي‌رود.
ممکن است حساسيت‌ها خفيف يا شديد باشند و در شرايط شديدتر موجب حمله‌هاي (آنافيلاکتيک) شوک حساسيتي شده و در نهايت به مرگ منجر شوند. به همين دليل، شناسايي و تشخيص حساسيت‌هاي غذايي از اهميت به سزايي برخوردار است. علايم آلرژي غذايي به صورت عطسه، خارش، استفراغ، تهوع، سردرد، انقباض عضلات، آسم، اسهال‌، درد شکمي‌، بثورات‌ پوستي‌، نفخ‌ و باد شکم‌، کهير، تورم‌ صورت‌ به‌ خصوص‌ لب‌ها، سرفه‌، غش‌ يا حالت‌ نزديک‌ به‌ غش‌ ظاهر مي‌شود. علايم‌ ممکن‌ است‌ در عرض‌ چند دقيقه‌ يا تا دو ساعت‌ پس‌ از خوردن‌ يک‌ غذاي‌ آلرژي‌زا‌ بروز کنند. در بعضي‌ موارد، امکان‌ دارد علايم‌ تا يکي دو روز بعد نيز ظاهر نشوند.

غذاهاي آلرژي‌زا
 

توجه داشته باشيد که هرگونه‌ غذا يا ماده‌اي‌ که‌ بلعيده‌ مي‌شود، مي‌تواند موجب بروز واکنش‌ آلرژيک‌ شود. غذاهايي‌ که‌ بيشتر موجب اين‌ حالت‌ مي‌شوند، عبارتند از: شير گاو، زرده‌ تخم‌مرغ‌، گندم، سويا، بادام کوهي يا همان‌ پسته شامي‌، ماهي، آجيل‌هاي‌ درختي‌ (مانند گردوي‌ معمولي)، صدف‌ دريايي‌، خربزه، کنجد، تخمه‌ آفتاب گردان و شکلات‌. بيشترين ماده غذايي که آلرژي در افراد را سبب مي‌شود، پروتئين تخم‌مرغ و ترکيب ليزوزيم است که برخي اوقات در تهيه پنير نيز از آن استفاده مي‌شود و حتي روي برچسب‌هاي غذايي نيز نوشته نمي‌شود. حساسيت به بادام زميني ممكن است تا آخر عمر ادامه يابد.

عوامل موثر در ايجاد حساسيت غذايي
 

عوامل متعددي در بروز و تشديد آلرژي‌هاي غذايي نقش دارند. عملكردهاي مولكولي كه موجب مي‌شوند يك آنتي ژن، آلرژن شود و آنتي ژن ديگر آلرژن نباشد، شناخته شده نيست. براي مثال نمي‌دانيم چرا بادام زميني و ماهي بيشتر از ساير غذاها واكنش‌هاي آلرژيك ايجاد مي‌كنند.
 

• زمينه‌هاي ژنتيكي: حساسيت غذايي به طور معمول ارثي است و تحت تاثير عوامل ژنتيكي قرار دارد.
• نارس بودن دستگاه ايمني يا سدهاي محافظ دستگاه گوارش در نوزادان
• مقدار آنتي ژن: ممكن است مقدار زياد آنتي‌ژن سبب ايجاد تحمل و مقدار كم آن به حساسيت منجر شود. آنتي ژن‌هاي بعضي از غذاها مانند تخم مرغ، شيرگاو، ماهي و بادام زميني احتمال بروز حساسيت بيشتري دارند.
• يك تحريك‌كننده مانند يك عفونت: واكنش حساسيت‌زا ممكن است در فردي غيرآلرژيك به علت وجود عفونت ويروسي ايجاد شود.
• تغيير در نفوذپذيري دستگاه گوارشي كه موجب ورود آنتي‌ژن‌هاي غيرطبيعي شود: ممكن است طي يك التهاب معده و روده به مخاط روده كوچك آسيب برسد و پروتئين‌هاي غذا به طور غيرمعمول از دستگاه گوارش جذب شده و ايجاد حساسيت كنند.
• سابقه حساسيت غذايي: درباره طول حساسيت به غذا و ادامه آن اطلاعات مستند زيادي در دسترس نيست. آنچه مسلم است، تعداد زيادي از كودكاني كه در سال اول زندگي از تحمل نکردن غذا رنج مي‌برند، با گذشت زمان، تحمل نکردن‌شان از بين مي‌رود. به طور معمول، حساسيت به شير گاو و يا تخم‌مرغ خود به خود طي زمان از بين مي‌رود. يك بررسي انجام گرفته اين مطلب را تاييد مي‌كند كه غذاها يا ميوه‌هاي حساسيت‌زا را مي‌توان در ?? درصد موارد پس از ? ماه به طور تقريبي در همه موارد پس از سومين سال تولد به رژيم غذايي بازگرداند. اگرچه امكان ادامه حساسيت غذايي در بزرگسالان تا پايان عمر وجود دارد اما بعضي از بزرگسالان به طور تقريبي يك سوم آنها پس از يك سال حذف غذاي حساسيت‌زا در رژيم غذايي خود، نسبت به آن تحمل پيدا كرده‌اند.
• ساير عوامل: واكنش‌هاي نامطلوب در بعضي افراد، فقط زماني اتفاق مي‌افتد كه خوردن يك ماده غذايي حساسيت‌زا با عوامل ديگري همراه باشد. بعضي از اين عوامل عبارتند از:
فعاليت فيزيكي: در مواردي واكنش‌هاي آلرژيك فقط زماني اتفاق مي‌افتد كه فعاليت جسماني طي دو ساعت پس از خوردن غذايي خاص (مانند كرفس، غذاهاي دريايي مانند صدف و اسكوئيد، هلو و گندم) انجام شود.
ساير بيماري‌ها: مساله شايعي كه علت آن چندان درك نشده، مشاهده كودكاني است كه حساسيت غذايي و اگزماي پوست را بر پايه مدارك و شواهد معتبر، استوار نيستند.
مصرف هم‌زمان ‌داروها: افرادي هستند كه فقط هنگامي ‌به غذاهاي خاص حساسيت نشان مي‌دهند كه دارومصرف مي‌كنند. مثال شناخته شده در اين‌باره، افرادي هستند كه فقط هنگام صرف ساليسيلات (آسپرين) به غذا واكنش نشان مي‌دهند.

تشخيص
 

براي تشخيص ماده غذايي ايجادکننده حساسيت، گرفتن تاريخچه مناسب از داشتن سابقه آلرژي غذايي در گذشته (حدود دو تا چهار هفته پيش) و يا در ميان افراد خانواده از ميان انواع گوناگون غذا و نوشابه ضروري است. پس از آن با حذف غذاهايي که به عنوان عوامل ايجاد آلرژي غذايي شناخته شده‌اند، به ترتيب زير اقدام مي‌شود. درمان ابتدا با يک رژيم غذايي بسيار ساده و محدود که آلرژن‌هاي غذايي در آن حذف شده است، شروع مي‌شود و به ترتيب هر يک از غذاها، به‌صورت جداگانه براي دو تا سه روز داده شده و حساسيت آن بررسي مي‌شود و با بروز علايم نسبت به هر يک از غذاها، آلرژن يا ماده آلرژي‌زا شناخته مي‌شود. اين رژيم غذايي به مدت يک تا دو هفته اجرا مي‌شود. گذشته از اين روش، روش‌هاي ديگري نيز براي شناسايي عوامل ايجادکننده حساسيت به‌کار گرفته مي‌شود که به شرح زير است:
• سرعت بروز حساسيت: بايد سرعت و شدت بروز حساسيت در نظر گرفته شود.
• بررسي‌ رويدادهاي هم‌زمان: اگر فردي يك ساعت بعد از خوردن غذاي خاصي ناراحت شود (براي مثال، دچار خس‌خس سينه شود) علت ناراحتي مي‌تواند به غذا يا يك رويداد هم زمان ديگر مربوط شود.
• پي‌گيري دلايل و نشانه‌هاي مستند: آيا همان علايم و نشانه‌ها در فرصت‌هايي كه غذاي تحريك‌زا مصرف نشده نيز اتفاق افتاده است؟ آيا اوقاتي بوده كه غذاي‌مشكوك صرف شده باشد، بدون اينكه آثار نامطلوب بروز كند؟
• واکنش‌هاي تداخلي ميان دو گونه غذايي متفاوت و ميان يك غذا و يك ماده غيرغذايي که به شرح زير است: انواع مهم واكنش‌هاي تداخلي در زير آمده است:
1) شيرگاو، بز، گوسفند، اسب: شباهت آنتي‌ژن آشكار و چشم‌گير ميان پروتئين‌هاي شير گاو، بز و گوسفند باعث مي‌شود كه به‌طور تقريبي همه افرادي كه به شير گاو حساسيت دارند، به شيرهاي حيوانات ديگر نيز حساسيت داشته باشند.
2) تخم پرندگان: تخم‌هاي بوقلمون، اردك، مرغابي، غاز و مرغ دريايي حاوي اوواآلبومين، اوميوکلد و اوتوانسفرين هستند كه سبب حساسيت متقاطع مي‌شوند.
3) انواع حبوبات (لوبيا، نخود، عدس، سويا) و بادام زميني: به‌طور معمول موجب واكنش تداخلي نمي‌شوند.
4) غذاهاي دريايي: واكنش‌هاي تداخلي ميان غذاهاي دريايي غيرمعمول است.
5) واكنش‌هاي تداخلي ميان گرده‌هاي استنشاق شده و غذاها: براي مثال، ميان حساسيت به گرده‌هاي درخت غان با حساسيت به سيب، هويج، كرفس، سيب زميني، پرتقال و گوجه‌فرنگي ارتباط وجود دارد.

درمان آلرژي غذايي
 

در درمان آلرژي‌هاي غذايي اصل بر شناسايي آن دسته از مواد غذايي است که حساسيت ايجاد مي‌کنند.
• آلرژي به‌طور معمول با روش حساسيت‌زدايي در بيشتر افراد از بين مي‌رود. اين مساله به صورت مصرف تدريجي و کم‌کم و مداوم مواد غذايي انجام مي‌شود يا به طريق پزشکي با تزريق مواد آلرژن در پوست، در مراکز خاصي انجام مي‌شود.
• به‌طور معمول آلرژي‌ غذايي‌ در شيرخواران‌ بعد از دو تا چهار سالگي برطرف‌ مي‌شود ولي بزرگسالاني‌ که‌ به‌ بعضي‌ از غذاها (به‌ خصوص‌ شير، ماهي‌، صدف دريايي يا آجيل‌) آلرژي‌ دارند، با احتمال‌ بيشتري‌ اين‌ آلرژي‌ را براي‌ سال‌ها حفظ‌ مي‌‌کنند.
• هيچ‌ دارويي‌ براي‌ درمان‌ آلرژي‌ غذايي‌ وجود ندارد، اما مي‌توان ‌از بعضي‌ از داروها براي‌ تخفيف‌ يا رفع‌ علايم‌ استفاده‌ کرد.
• حذف‌ غذاهاي‌ مورد شک‌ از رژيم‌ غذايي‌ براي‌ مدت‌ دو هفته‌ (يا تا زماني‌ که‌ علايم‌ آلرژي‌ ناپديد شوند) و سپس‌ اضافه‌ کردن‌ غذاهاي‌ مورد شک‌ به‌صورت‌ تک‌تک‌ به‌ رژيم‌ غذايي‌ به شناسايي غذاي حساسيت‌زا کمک مي‌کند.

به‌ خاطر داشته باشيد
 

• آزمايش‌ تزريق‌ پوستي‌ گاهي‌ ممکن‌ است‌ غذاي‌ مسوول‌ آلرژي‌ را شناسايي‌ کند اما در مواردي‌‌ اين‌ آزمايش‌ها به اشتباه غذاهايي را‌ که‌ شما واقعا به‌ آنها آلرژي‌ نداريد به‌ عنوان‌ مسوول‌ آلرژي‌ غذايي‌ معرفي‌ مي‌کنند.
• شيرخوراني‌ که‌ غذاي‌ جامد براي‌ آنها ديرتر شروع‌ مي‌شود، کمتر به‌ آلرژي‌ غذايي‌ دچار مي‌شوند.
• خواندن برچسب‌هاي غذايي در انتخاب منابع غذايي بسيار مهم است، زيرا با اطلاع از ترکيبات آن مي‌توان آلرژن‌ها را جستجو و با مصرف غذاي مناسب ايمني لازم را تامين کرد.
• اگر به غذاي آلرژي داريد هميشه‌ يک‌ کيت را‌ که‌ داراي‌ سرنگ‌ حاوي‌ آدرنالين است‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشيد تا اگر احيانا غذاي‌ آلرژي‌زا به‌طور تصادفي خورده‌ شد و واکنش‌ حاد و فوري‌ رخ‌ داد بتواند از اين‌ دارو استفاده‌ کنيد.
• يک‌ دست‌بند يا گردن‌ آويز مخصوص‌ همراه‌ داشته‌ باشيد که‌ روي‌ آن‌ نوع‌ آلرژي‌ به‌طور دقيق مشخص‌ شده‌ باشد.
• بيماراني‌ که‌ آلرژي‌ غذايي‌ شديدي‌ به‌ يک‌ نوع‌ غذا دارند بايد بسيار مراقب باشند که‌ از خوردن‌ آن‌ غذا پرهيز کنند.
منبع: http://www.salamat.com
ae