گفتگو با دکتر آرش نيک‌خلق
چند نوجوان دور هم جمع شده‌اند و در حالي که با دقت مراقب اطراف هستند مشغول گپ و گفت و کشيدن سيگارند. اين تصوير را احتمالا شما هم هرازگاهي در پارک‌هاي اطراف مدرسه ديده‌ايد. به‌راستي چرا برخي از دانش‌آموزان و نوجوانان کشورمان سيگار مي‌کشند؟ اين سوالي است که ما را نزد دکتر آرش نيک‌خلق مي‌برد تا جواب‌هايي براي پرسش‌هايمان بيابيم.
به نظر شما چه عللي موجب تمايل نوجوانان به سيگار مي‌شود؟
به‌طور کلي روحيه نوجوان بر پايه کنجکاوي، جلب‌توجه، رفتارهاي ضداجتماعي و پرخطر به همراه تمايل به بي‌خيالي و نياز به سرگرمي‌هاي متعدد و متنوع پايه‌گذاري شده است که عواملي مانند تبليغات غيرمستقيم، آزادي بيش از حد نوجوان، ضدارزش نبودن سيگار بين گروه‌هاي همسن، فشار گروه‌هاي همسال و دوستان ناباب و در نهايت تمايل نوجوان به ايجاد اعتماد به نفس کاذب و باورهاي غلط نوجوان در مورد سيگار مجموعه‌اي از علل تمايل را تشکيل مي‌دهند.
اولين گام والدين براي پيشگيري از آلوده شدن فرزندان چه مي‌تواند باشد؟
اولين قدم در اين رابطه اين است که والدين خود به سيگار کشيدن اعتياد نداشته باشند. ثابت شده است اعتياد به سيگار حتي پيش از بچه‌دار شدن روي جنين تاثير مي‌گذارد و نوزادان مادران سيگاري در نوجواني بيشتر در معرض ابتلا به اعتياد قرار مي‌گيرند. در ضمن والدين نبايد نقش خود را در اين مساله ناديده بگيرند و کمرنگ بدانند و گناه ابتلاي فرزندان را تنها بر عهده دولت‌ها، نهادها وجامعه بدانند.
براي اينکه نوجوانان حداقل تاثيربرداري منفي را از همسالان خود داشته باشند چه توصيه‌هايي مي‌کنيد؟
والدين بايد به نوجوان خود احترام به ديگران، رعايت قوانين، دوستي، عدالت، انصاف و بزرگواري را بياموزند و فرزند خود را قبل از ورود به جامعه با رفتار و توجهي محبت‌آميز شکوفا کنند. چنانچه کودک از پايه درست تربيت شود او مي‌تواند با اعتماد به نفسي که در درون خود احساس مي‌کند محوري باشد براي گروه‌هاي همسن و نه تابعي بدون قيد و شرط که تحت تاثير همسالان خود قرار دارد، به او نه گفتن را بياموزيد.
چگونه والدين مي‌توانند الگوي مثبتي براي فرزندان خود باشند؟
همان‌طور که مي‌دانيد والدين يکي از مستحکم‌ترين الگوها براي نوجوانان هستند بنابراين بايد در اعمال غيرقانوني و ناسالم شرکت نکرده، خود از مصرف سيگار و قليان اجتناب نمايند و با افراد سيگاري نشست و برخواست نکرده به عبارت ديگر کردار و گفتارشان يکسان باشد تا بتوانند سرمشق خوبي براي فرزندان خود باشند.
آيا نظارت مستقيم بر اعمال و کردار نوجوان در رابطه با دخانيات صحيح است و او را در مصرف جري‌تر نمي‌کند؟
بله ممکن است، اما والدين بايد در انتخاب دوستان فرزندان خود مسوولانه و عاقلانه عمل کنند. تربيت نوجوان هميشه کار ساده‌اي نيست و منع آنان از ارتباط با دوستان و همسالان ناباب ممکن است فقط موجب اصرار بيشتر آنان به ادامه دوستي شود. پس در اين مورد دقت لازم را مبذول داريد و مرتب با اولياي مدرسه و ديگر والدين در تماس باشيد. محل‌هاي رفت و آمد، ساعات بيرون از منزل، دوستان وي و حتي والدين آنها را بشناسيد و با آنها در تماس باشيد. در ضمن دامنه فعاليت‌هاي سرگرم‌کننده و تفريحات بايد وسيع و متنوع باشد تا فرزندان بتوانند متناسب با سليقه خود يکي را انتخاب کرده و تن به خلاف ندهند.
آيا اجراي يک برنامه منظم و قانون مدون در منزل توسط والدين مي‌تواند به حل مشکل سيگاري شدن نوجوان کمک کند؟
بله نوجوانان بر خلاف انتظار بيش از آنچه تصور مي‌کنيم خواهان نظم و مقررات سازنده در زندگي خود هستند بنابراين والدين بايد نظم و قانون مناسب و مشخص و سازنده‌اي را در خانواده برقرار سازند. اين نظم و مقررات پشتوانه‌اي براي نوجوان است و به او کمک مي‌کند تا احساس امنيت کرده و براي رفتار و کردار و قضاوت خود درباره مسايل اخلاقي و اجتماعي معيار داشته باشد. همچنين فرزند خود را در وضع مقررات و قوانين خانه سهيم کنيد. يک قانون تهيه شده توسط کل خانواده ابزاري است براي مقاومت در برابر همسالان و هم‌گروه‌هاي سيگاري و با اين وسيله نوجوان به راحتي به دوستان سيگاري خود نه مي‌گويد و دليل نه گفتن خود را احترام و اصرار به مقررات محکم و استوار خانه بيان مي‌کند. قانوني که خود نيز در وضع آن مشارکت دارد.
چگونه ارتباطي با فرزند مي‌تواند او را از کشيدن سيگار و ديگر انواع دخانيات حفظ کند؟
والدين بايد با فرزند خود دوست باشند و با او ارتباط مناسب و سازنده‌اي داشته باشند. به درد و دل‌هاي او گوش داده و در مورد سيگار با آنان مستقيم و شفاف صحبت کنند. آنها را با عوارض سيگار آشنا سازند و نظر خود را راجع به افراد سيگاري و اقلام دخانيات با صراحت بيان کنند. در ضمن در گفتگو با آنان فقط سخنگو نباشند بلکه به فرزندان خود اجازه ابراز نظر و عقيده را بدهند و هميشه يار و همراه فرزند خود باشند و به‌خصوص در وضعيت‌هاي بحراني تنش‌زا با آنها رابطه مناسب عاطفي مناسب‌تري برقرار کنند. از نوجوان نبايد توقع داشت که خودش روش مبارزه با عادات وسوسه انگيز و هوس‌آلود مانند مصرف سيگار را کشف کند بلکه بايد به آنها روشن‌بينانه کمک کرد.
منبع:www.salamat.com
ae
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}