ميم مثل مکمل، گاف مثل گوجه فرنگي


 

نويسنده:




 

ليكوپن جزو آن دسته از تركيباتي است كه با عنوان كاروتنوئيدها شناخته مي‌شوند. اين تركيبات در گياهان به ايجاد رنگ‌هاي زرد، نارنجي و قرمز منجر مي‌شوند. پنج كاروتنوئيد اصلي كه پس از هضم غذاهاي گياهي در خون يافت مي‌شوند، عبارت‌اند از آلفا و بتا كاروتن، بتاكريپتوگزانتين، لوتئين و ليكوپن.
ليکوپن، رنگدانه قرمزرنگ موجود در گوجه فرنگي و ديگر ميوه‌هاي قرمزرنگ است.ليكوپن رايج‌ترين كاروتنوئيد در بدن انسان و يكي از قوي‌ترين آنتي‌اكسيدان‌هاي كاروتنوئيدي است.نام آن از گونه خاصي از گوجه فرنگي استنتاج شده است.
 

منابع ليکوپن
 

ميوه‌ها و سبزي‌هايي كه حاوي مقادير بالايي ليكوپن هستند، عبارت‌اند از گوجه فرنگي، هندوانه، گريپ فروت، انبه و فلفل قرمز. قسمت اعظم ليكوپن در رژيم غذايي ناشي از مصرف گوجه‌فرنگي و محصولات آن مانند سس گوجه فرنگي، كچاپ و رب گوجه فرنگي است. به عبارتي، مي‌توان گفت:گوجه فرنگي و محصولات ناشي از آنها تنها منبع سرشار از ليكوپن هستند.مقدار ليكوپن موجود در گوجه فرنگي به ميزان رسيدگي آن مربوط است. ميزان جذب اين تركيب در بدن با پختن افزايش مي‌يابد. ليكوپن تركيبي محلول در چربي است. به اين دليل وجود چربي در رژيم غذايي مانند روغن زيتون مي‌تواند ميزان جذب آن را افزايش ‌دهد.
برخلاف ديگر ميوه‌ها و سبزي‌ها كه ارزش تغذيه‌اي و يا ويتامين آنها در حين فرآيند پخت كاهش مي‌يابد (به دليل تخريب بعضي از ويتامين‌ها يا از دست رفتن مواد معدني و تغيير ماهيت پروتئين‌ها) فرآوري گوجه فرنگي غلظت ليكوپني را كه بدن مي‌تواند به راحتي ازآن استفاده کند، افزايش مي‌دهد. غلظت ليكوپن موجود در رب گوجه فرنگي، چهار برابر بيش از گوجه فرنگي تازه است. اين به آن دليل است كه ليكوپن نامحلول در آب بوده و پيوند ضعيفي با فيبر موجود در سبزي دارد. به اين ترتيب، محصولات فرآوري شده حاصل از گوجه فرنگي مانند آب گوجه فرنگي پاستوريزه، سوپ، سس و كچاپ حاوي مقادير بيشتري ليكوپن هستند.پختن و خرد كردن گوجه فرنگي‌ها (در فرآيند كنسروسازي) و سرو آن در پرس‌هاي غذايي حاوي روغن(مانند سس ماكاروني يا پيتزا) به طور فزاينده‌اي سبب افزايش هضم اين تركيب در بدن مي‌شود.

مكمل‌هاي ليكوپني
 

آنچه شايان توجه است، آن است كه استفاده از مواد غذايي مغذي نسبت به مصرف مكمل‌ها ارجح است. مصرف ليكوپن همراه با ميوه‌ها و سبزي‌هاي ديگر مي‌تواند آثار آنتي‌اكسيداني آن را افزايش دهد. خوردن هر چه بيشتر ميوه‌ها و سبزي‌هاي حاوي ليكوپن و همچنين محصولات حاوي گوجه فرنگي ساده‌ترين راه براي افزايش سطح سلامت افراد و پيشگيري از بيماري‌هاي خاص است.

عملكرد ليکوپن
 

ليكوپن مانند ديگر تركيبات كارتنوئيدي عامل بازدارنده بيماري‌هاي مزمني است كه ناشي از حضور راديكال‌هاي آزاد در بدن انسان هستند. اين تركيبات از آسيب‌هاي اكسيداتيو به سيستم بيولوژيك مانند آسيب به ديواره سلول‌ها و ديگر ساختارها، مولكول‌ها، ليپيدها و پروتئين‌ها جلوگيري مي‌‌کند.
1) سرطان‌هاي دستگاه گوارشي: در اواخر سال 1979 محققان كشورمان گزارش کردند كه مصرف هفتگي ليکوپن مي‌تواند تا 40 درصد خطر سرطان روده را كاهش دهد. در سال 1989 تحقيقات محققان ايتاليايي نشان داد كه ميان مصرف گوجه فرنگي و محصولات آن با بروز سرطان معده رابطه عكس وجود دارد. همچنين محققان با مطالعات خود دريافتند كه ارتباطي ارتباطي بين كاهش ميزان ليكوپن در سرم خون افراد با بروز سرطان لوزالمعده وجود دارد.
2) سرطان پروستات: آنچه شايان ذكر است، آن است كه ميان ليكوپن و سرطان پروستات رابطه تنگاتنگي وجود دارد. با توجه به تحقيقات انجام شده مي‌توان فهميد كه جذب ليكوپن با كاهش خطر سرطان پروستات همراه است. مصرف رب و سس گوجه‌فرنگي به‌عنوان منبعي از ليكوپن با قابليت جذب بالاتر نسبت به گوجه فرنگي خام،در كاهش بروز سرطان پروستات موثرتر است.
در تحقيقي در دانشگاه‌هاروارد دريافتند كه در آن دسته از مردمي‌كه 3 تا 10 وعده غذايي در هفته مواد غذايي حاوي ليكوپن مصرف مي‌كنند، ممكن است خطر ابتلا به سرطان پروستات كاهش يابد.
3) سرطان مثانه، گردنه رحم، پستان و شش: مطالعات نشان داده است كه خطر سرطان مثانه با كاهش ميزان ليكوپن و سلنيوم در سرم خون افزايش مي‌يابد.در رابطه با سرطان پستان، شش و دهانه رحم، ارتباط ميان ليكوپن و اين دسته از سرطان‌ها به اثبات رسيده است.
4) بيماري‌هاي قلبي: محققان بر اين عقيده‌اند كه وقتي ويتامين در بدن در دسترس نباشد،كاروتنوئيدها به عنوان محافظان ثانويه براي حفاظت در برابر اكسيداسيون عمل مي‌كنند و اين اكسيداسيون زماني رخ مي‌دهد كه كاروتنوئيدها تخريب شده باشند.
براي ساليان متمادي، مزاياي رژيم مديترانه‌اي به روغن زيتون (سرشار از آنتي‌اكسيدان‌ها) و ماهي (منبع اسيد چرب امگا 3) موجود در آن نسبت داده مي‌شد. اما امروزه آنچه عنوان مي‌شود، آن است كه ليكوپن ممكن است نقش مهمي‌را در اين ميان ايفا کند. ليكوپن يكي از رنگدانه‌هاي بسيار قوي در جذب مولكول‌هاي اكسيژني موسوم به اكسيژن يگانه است.اين خاصيت در ليكوپن 100 بار بيشتر از ويتامين مي‌باشد.
محققان زيادي ارتباط ميان مصرف ليكوپن و سلامت عمومي‌را ارزيابي كردند.نتايج تحقيقات اخير نشان مي‌دهد كه اين تركيب در بهبود ديابت پوكي استخوان و حتي ناباروري مردانه نقش دارد.

 

منبع:www.salamat.com