بخيه زني با شاخك هاي مورچگان
بخيه زني با شاخك هاي مورچگان
حشره شناسي مورچه
جاندراني مانند انسان ، نيروي بينايي شان از ديگر حواسشان نيرومند تر است . مورچه اگر چه بينا نيست اما شامه قويي دارد و مي توان اين حشره را "بومحور" گفت . شاخك هاي مورچه علاوه بر آن كه كمك مي كند تا اين حشره با انواع خودش تماس برقرار كند، اندام هاي بويايي مورچه به شمار مي رود.
طبقات اجتماعي زندگي مورچگان بسيار جالب است ؛ در اين شيوه زندگي ، تقسيم كار بسيار مهم است . در جدول زير ، طبقات زندگي اجتماعي مورچه ها بر اساس نقش آنها ترسيم شده است . آنچه در جدول زیر نمود بارزي دارد ، عمر كوتاه نرينه هاي بارور كننده نسبت به ديگر انواع است .
مدت عمر |
جنسیت |
نقش اجتماعی |
یکسال |
مادینه |
ملکه |
هشت تا ده ماه |
فاقد جهاز تنازلی |
کارگر |
دو هفته |
نرینه |
بارور کننده |
در ادامه مصارف پزشكي مورچگان مورد بررسي قرار گرفته است.
بخيه زني با شاخك هاي مورچه
"پزشكان به جاي بخيه زدن در عمل جراحي، جهت بر هم نهادن گوشه هاي زخم از چنگال مورچه هاي بزرگ سود مي بردند تا بتوانند زخم را به راحتي درمان كنند. وقتي كه چنگال مورچه زنده را روي زخم قرار مي دادند ، مورچه شروع به چنگ زدن به زخم مي كرد ، از اين رو لبه هاي زخم به هم مي چسبد، سپس پزشكان ، بدن مورچه را مي بريدند و از زخم جدا مي كرد[ند]."(1)
گفتني است شيوه درماني بالا در 750 سال پيش از ميلاد مسيح رواج داشته است و نيز براي عمل جراحي ظريف مانند جراحي چشم به كار مي رفته است . اين شيوه جراحي همچنين در آفريقاي جنوبي معمول بوده است .
اساسا مورچه ها به ويژه مورچه هاي گوشتخوار ، آرواره هاي نيرومندي دارند. همچنين گونه ديگري از مورچه ها به نام مورچه هاي آسيابان داراي آرواره هاي پرتواني هستند. مورچه هاي آسيابان داراي آرواره هاي پرتواني هستند. مورچه هاي آسيابان از آرواره نيرومندشان براي جويدن و آسياي دانه ها سود مي جويند. در دوره اي از تاريخ طب ، پزشكان براي درمان بريدگي ها و زخم ها از چنگال هاي نيرومند مورچگان سود مي جستند.
ذخيره سازي چربي در بدن مورچه ها
بر اساس پژوهشي كه "دانيل هان" ، استاد دانشگاه فلوريدا ، در سال 2007 ميلادي به انجام رساند، مورچه ها به ذخيره سازي چربي مي پردازند تا هنگامي كه به آذوقه كافي دسترسي ندارند ، بتوانند از اين ذخيره استفاده كنند . هان در اين پژوهش دريافت كه مورچه هاي تيره رنگ چربي بيشتري نسبت به مورچه هاي روشن رنگ دارند. گفتني است مورچه هاي تيره و روشن رنگ ، هر دو مورچه هايي كارگر هستند كه روشن رنگ ها به پاسداري و نگهباني از تخم هاي ملكه و يا آذوقه مي پردازند و تيره رنگ ها به گردآوري غذا مشغول مي شوند. همچنين هان دريافت كه هر مورچه اي مي تواند چربي انباشته را از طريق تخم ها به مورچه هاي آينده منتقل كند.(2) يافته دانيل هان ، چرايي يكي از درمان هاي سنتي را به خوبي بازگو مي كند.
در طب سنتي گاه براي اسهال دادن بيمار ، به وي تخم مورچه مي خوارنيدند. از آنجا كه تخم مورچه روغني است ، آن چنان اسهالي به فرد دست مي داد كه گاه طبيب مي بايست براي درمان آن چاره اي مي انديشيد! دانيل هان در تحقيقاتش دريافته بود كه چربي تخم مورچه ، از مورچه هاي قبلي به ارث رسيده است.
اگر به درستي دريابيم چرا در گذشته فرد را به اسهال وا مي داشتند ، اهميت خوردن تخم مورچه را در خواهيم يافت . اگر در طب سنتي بيمار را به اسهال وامي داشتند نه تنها به اين دليل بود كه رواني شكم را به بيمار بازگردانند، بلكه گاه براي آن بود كه فرد را از بيماري هاي ديگري برهانند . بقراط حكيم درباره تاثير اسهال توصيه اي دارد كه در طب سنتي زبانزد است و در كتاب :محبوب القلوب " نوشته "قطب الدين محمد اشكوري"(3) نيز آمده است:
"درمان بيماري هاي پنج گونه است : آن چه در سر است با غرغره ، آن چه در معده است با قي ، آن چه در بدن است با اسهال آنچه زير پوست است با عرق و آن چه در درون رگ هاست با خون گرفتن."
روياندن مو
توليد آنتي بيوتيك در مورچه هاي باغبان
مورچه هاي باغبان براي نگهباني از قارچ هايشان دست به توليد آنتي بيوتيكي مي زنند كه مي تواند در درمان بيماري هاي انسان به كار آيد. يك گروه پژوهشي به سرپرستي "كامرون كوري" ، باكتري شناس دانشگاه وسكانسين ، پس از مدت ها مطالعه روي مروچه اتين دريافتند باكتري هايي كه دربدن اين مورچه ها پروش مي يابند، آنتي بيوتيكي مقاوم توليد مي كنند كه براي بيش از 50 ميليون سال انگل و آفت را از قارچ هاي اين حشره مي راند! همانند چنين يافته اي به كوشش "كالتنپوت آلماني" و همكارانش درباره زنبور گرگي اروپايي نيز به دست آمده است . گفتني است آنتي بيوتيك در "مورچگان اتين" از سوي باكتري هايي توليد مي شود كه در فاصله بين دهان و پاهاي جلويي مورچه ها پنهان است .
آيا با چنين دست يافته هاي نويني ، مي توان فصل جديدي را در توليد آنتي بيوتيك هاي مقاوم به انتظار نشست؟ آيا عصر پني سيلين و داوري سولفا پايان خواهد گرفت؟ هر چند كه با كشف پني سيلين و داروهاي سولفا در نيمه قرن بيستم بعضي ديگر از شيوه هاي عفونت زدايي و اگذاشته شد، اما مقاومت ميكروب ها در برابر انواع آنتي بيوتيك ، پژوهشگران را واداشته است تا در پي روش هاي مقاوم تري براي مبارزه با ميكروب هاي عفوني باشند؛ و در اين راه ، شايد الهام از طبيعت مورچگان راهگشاست.
پي نوشت ها :
1 ـ رويستون ، آنجلا ، يك صد كشف مهم پزشكي ، ترجمه زهره فخر ياسري ، انتشارات انديشمند، ص 17.
2. ر.ك:
http://aent .persianblog .ir/1386/8/
3.محمداشكوري لاهيجي ، ملقب به قطب الدين و صاحب منصب شيخ الاسلامي بود وي از حكماي سده يازدهم هجري واصالتا از "اشكور" است اما بنا به اجبار حاكم وقت ، جد بزرگش كه از فقهاي زمانه بود به لاهيجان كوچيد از اينرو او نيز لاهيجي خوانده شد . وي از شاگردان حكيم ميرداماد بود.
4. قانون در طب (ج7) ، ترجمه عبدالرحمان شرفكندي ، انتشارات سروش ، بخش هفتم ، ص 118.
*جوادبرخوردار کارشناس ادبيات فارسي و پژوهشگر تاريخيعلم است ؛ و پيوند اين دو شاخه در نوشته هاي خوانني او هويداست .
پست الکترونيک:
gavadbarkhordar@yahoo.com
/ع
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}