کي از نفس مي‌افتد اين قليان؟!
نويسنده:پيمان صفردوست
گفتگو با کارشناسان و مسوولان درباره علل رواج قليان و روش‌هاي برخورد با آن
راستي اين قليان دارد با ما چه مي‌کند؟!
يکي از عواملي که در چند سال اخير موجب همه‌گيري مصرف قليان در بين جوانان شده است، تصور بي‌زيان بودن استعمال آن است. دکتر انوشيروان محسني بندپي، عضو کميسيون بهداشت مجلس، در اين مورد مي‌گويد: «در حال حاضرتصور غلطي در جامعه حاکم شده که مضرات سيگار بيش از قليان است و همين مساله باعث شده که قليان کم‌کم جاي خود را در بين خانواده‌ها باز کند. ما وقتي آثار سوءسيگار و قليان را با هم مقايسه مي‌کنيم، مي‌بينيم که آثار سوء و عوارض قليان نسبت به سيگار به مراتب بيشتر است. متاسفانه با توجه به رواجي که قهوه‌خانه‌هاي سنتي در جامعه پيدا کرده، به تدريج همه‌گيري مصرف آن به رده‌هاي سني جوانان و نوجوانان نيز کشيده شده و اين مساله کم‌کم در حال تبديل شدن به يک فرهنگ است.»
والدين بي‌خبر
يکي ديگر از عواملي که در گسترش مصرف قليان در اين سال‌ها موثر بوده، تاييدي است که از سوي برخي والدين براي بي‌خطربودن قليان وجود دارد. دکتر محسني بندپي در اين مورد عنوان مي‌کند: «والدين در مورد سيگار، حساسيت‌هاي خاصي دارند اما اين حساسيت نسبت به قليان در خانواده‌ها و در جامعه ايجاد نشده تا بتواند يک حالت پيشگيرانه يا بازدارنده ايجاد کند.»
دکتر محمدرضا معدني، معاون اجرايي جمعيت مبارزه با استعمال دخانيات ايران نيز در مورد مي‌افزايد:«اين فرهنگ از دوران قديم بين ايرانيان مرسوم بوده که کوچک‌ترها هيچ‌گاه در حضور والدين و بزرگ‌ترها لب به سيگار نمي‌زدند و اگر هم گاهي اين اتفاق مي‌افتاد با برخورد شديد والدين روبه‌رو مي‌شدند. حالا اين وضعيت را با مصرف قليان مقايسه کنيد. خانواده‌ها با ناآگاهي از اثرات زيان‌بار قليان، اکثرا خود براي اولين بار مصرف آن را به فرزندان خود تعارف مي‌کنند و تا وقتي اين فرهنگ غلط در بين خانواده‌ها وجود داشته باشد نمي‌توان مصرف اين ماده را محدود کرد.
قانون بي‌اثر
يادمان هست که چند سال پيش قانوني براي منع مصرف قليان در اماکن عمومي و قهوه‌خانه‌ها به تصويب رسيده بود و مدتي نيز به اجرا در آمد ولي در نهايت... نايب‌رييس کميسيون بهداشت مجلس در توضيح اين موضوع عنوان مي‌کند:«باوجود اينکه قانون‌گذار در مورد قليان مصوبه صادر کرده بود، متاسفانه با دستور رييس‌جمهور اين بند راکد و اجراي آن متوقف شد. در اين قانون وزارت بهداشت و ستاد کشوري مبارزه با دخانيات مکلف بودند که قليان را از اماکن عمومي جمع‌آوري کنند ولي عده‌اي به بهانه اينکه کار خود را از دست مي‌دهند در اين مورد اعتراض داشتند.»
... و اما خطر
مهندس حميد عرب‌زاده، مدير بررسي علت حريق و حوادث آتش‌نشاني تهران در مورد خطرات استفاده از قليان اين‌طور مي‌گويد:«به جا ماندن زغال و ريختن آن از سر قليان مي‌تواند موجب ايجاد حريق و آتش‌سوزي شود. حتي بعد از مصرف نيز خاکستر به جا مانده از آتش قليان که در بسياري موارد بدون ملاحظه دور ريخته مي‌شود مي‌تواند موجب آتش‌سوزي شود.» وي در مورد حريق‌هايي که به اين دليل به وجود آمده به آتش‌سوزي قهوه‌خانه سنتي ايجادشده در مجموعه سعد‌آباد اشاره مي‌کند و مي‌گويد:«اين موارد در بسياري از قهوه‌خانه‌هاي ديگر هم به وجود آمده و خسارت‌هاي فراواني را به مردم وارد کرده است.» مهندس عرب‌زاده در مورد خطرهاي ديگر مربوط به استفاده از قليان نيز عنوان مي‌کند:«گاز مونواکسيدکربن که در گذشته از آن با نام گاز کرسي ياد مي‌شد نيز از ديگر خطرات قليان است.
مونواکسيدکربن گازي بدون رنگ و بو است که به شدت خطرناک است و تنفس آن مي‌تواند موجب مسموميت و مرگ شود. در محيط‌هايي مثل قهوه‌خانه‌ها که يک محيط بسته است و تعداد مصرف‌کننده‌هاي قليان نيز در آن زياد است، تجمع گاز مونواکسيدکربن مي‌تواند خطرات زيادي را به دنبال داشته باشد.» وي همچنين در خصوص خطرات استفاده از قليان در منازل نيز مي‌گويد: «بدون‌شک استفاده روزافزون از اين وسيله که ميراث نامطلوب دوره قاجار است، مي‌تواند خطرات بيشتري را در آينده براي ما به ارمغان بياورد. حجم زياد و نامتعادل بودن اين وسيله مي‌تواند هر لحظه با يک برخورد کوچک به يک آتش‌سوزي منجر شود. اگرچه آمار حريق در اين مورد در آتش‌نشاني‌ها کم است ولي اين به معناي بي‌خطر بودن آن نيست. بيشتر آتش‌سوزي‌هاي به وجود آمده در اين مورد به صورت محدود بوده و توسط خود افراد مهار شده و در مورد آن نياز به حضور آتش‌نشاني نبوده است.» دکتر محسني نيز خطرات استعمال قليان را از بعد ديگري مورد بررسي قرار مي‌دهد: «خطر قليان از دو سو جامعه را تهديد مي‌کند، اول اينکه طبق بررسي‌هاي WHO مضرات مربوط به قليان به مراتب بيش از سيگار است و بعد هم اينکه اين ماده در حال حاضر گريبان‌گير نسل جوان و نوجوان‌ها شده است، در صورتي که درگذشته مصرف آن تنها محدود به رده‌هاي سني بالا مي‌شد.»
فرهنگي ديگر
دکتر محسني مي‌گويد: «در حال حاضر استفاده از قليان به صورت جلوه‌اي از مد و به روز بودن در آمده است. هنگامي که فردي براي خوردن چاي وارد قهوه‌خانه مي‌شود در کنار آن با قليان و انواع و اقسام طعم‌ها روبه‌رو مي‌شود. وقتي والدين در جريان کار قرار بگيرند و در آن قسمت کمي کار فرهنگي انجام شود، مي‌تواند حالت پيشگيرانه داشته باشد ولي در حال حاضر وقتي يک جوان يا نوجوان از خانه بيرون مي‌رود، مي‌تواند در همه‌جا به قليان دسترسي داشته باشد. ضمن اينکه بسياري از خانواده‌ها اين اجازه را به جوان نمي‌دهند که قليان را در منزل استفاده کند؛ عرضه محدود از عواملي است که مي‌تواند ما را در جهت پيشگيري از مصرف دخانيات ياري کند. دلايل متعددي براي بازگشت به شرايط دوره قاجار وجود دارد:بي‌کاري، مسايل فرهنگي، کمبود برنامه‌هاي تفريحي و نشاط‌آور و بسياري از مسايل ديگر در اين مساله دخيل است. حقيقت اين است که ما روي اين موضوعات کم کار کرده‌ايم و باعث شده‌ايم که بستر مثبتي در گرايش افراد به مسايلي مثل قليان به وجود بيايد. وقتي جواني شاغل باشد کمتر زماني براي توجه به قليان خواهد داشت. اگر جوان به موقع و در شرايط مطلوب ازدواج کند نيز از قليان، دور خواهد افتاد. ضمن اينکه قبح قليان در جامعه ما وجود ندارد و اکثر توليدات ما در مورد قانون و تنباکو داخلي است و مي‌توانيم آن را با نيکوتين کمتري توليد کنيم. پر کردن اوقات فراغت و ايجاد اشتغال براي جوانان عامل ديگري در کنترل مصرف قليان است. رسانه‌ها نيز در اين مورد تاثيرگذار هستند. بسياري از مردم و حتي دست‌اندرکاران گمان مي‌کنند زيان قليان از سيگار کمتر است و آگاهي‌رساني در اين مورد بر عهده رسانه‌هاست.»
منبع: www.salamat.com
ae
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}