خطر عفونت ادراري در دوران بارداري


 





 
روزي به منزل يکي از بستگانم مراجعه کردم و ديدم هفت‌‌هشت هندوانه بزرگ تهيه کرده و خانم خانه که در ماه پنجم بارداري بود، مشغول خوردن آنهاست! علت را جويا شدم، گفتند دکتر گفته که بايد مايعات زيادي به بدن او برسد! تصور مي‌کنيد چرا؟خانم‌هاي باردار بهتر از هر کسي مي‌دانند که با بزرگ‌شدن جنين احتمال بروز سوزش و تکرر ادرار و گاهي اوقات تب بالا زياد مي‌شود. اين نشانه‌ها، علايم عفونت ادراري‌اند و بارداري يکي از عوامل موثر در بروز اين عفونت است. با دکتر آزيتا صفارزاده، متخصص زنان و فلوشيپ هيستروسکوپي درباره عفونت‌هاي ادراري در دوران بارداري گفتگويي کرده‌ايم که از نظرتان مي‌گذرد.

خانم دکتر! آيا اصولا بارداري احتمال ابتلا به عفونت ادراري را بالا مي‌برد؟
 

بله، بارداري احتمال ابتلا به عفونت هر يك از بخش‌هاي دستگاه ادراري را بالا مي‌برد. مقادير زياد هورمون پروژسترون موجب شل شدن عضلات حالب و در نتيجه گشادتر شدن حالب مي‌شود. رحم در حال رشد مي‌تواند به حالب‌ها فشار وارد آورد و جريان ادرار را در داخل آنها با اختلال مواجه كرده سرعت آن را كُند سازد. رشد جنين موجب فشار روي مثانه مي‌شود. در نتيجه تخليه آن هنگام دفع كامل نخواهد بود. نتيجه نهايي اين اختلالات آن خواهد بود كه عبور ادرار در مسير دستگاه ادراري بيشتر طول مي‌كشد و باكتري‌ها قبل از خروج از بدن زمان بيشتري براي تكثير در اختيار خواهند داشت.

به همين دليل است که پزشکان براي تمام خانم‌هاي باردار آزمايش ادرار درخواست مي‌کنند؟
 

بله، پزشكان در همان اولين نوبت معاينات دوران بارداري آزمايش ادرار درخواست مي‌كنند؛ خواه شما علايم عفونت ادراري داشته باشيد يا خير. اگر اين تست اوليه منفي باشد احتمال بروز عفونت ادراري در طول دوران بارداري پايين خواهد بود ولي اگر شما يكي از گروه 5 تا 7 درصد خانم‌هايي باشيد كه باكتري در ادرارشان يافت مي‌شود، بايد براي برطرف كردن آن از آنتي‌بيوتيك استفاده كنيد. اگر اين نوع عفونت باكتريايي درمان نشود، احتمال بروز عفونت كليه در دوران بارداري 30 درصد است.

علايم عفونت مثانه چيست؟
 

علايم عفونت مثانه (سيستيت) در خانم‌ها متفاوت است و مي‌تواند به شكل‌هاي مختلف بروز كند: درد، ناراحتي و سوزش هنگام دفع ادرار (و احتمالاً هنگام فعاليت زناشويي)، ناراحتي لگن يا درد قسمت تحتاني شكم (اغلب در قسمت فوقاني استخوان لگن)، افزايش دفعات دفع ادرار و احساس فشار و نياز به ادرار كردن به طور مكرر حتي زماني كه ميزان ادرار در مثانه بسيار كم است،‌ ادرار بدبو،‌ ادرار كدر و وجود خون در ادرار (اغلب با چشم غيرمسلح ديده نمي‌شود).
البته از آنجايي كه ميل زياد به دفع ادرار در دوران بارداري امري شايع محسوب مي‌شود، ممكن است تشخيص قطعي سيستيت مشكل باشد، به خصوص در مواردي كه علايم خفيف است. اگر شـما فكر مي‌كنيد كه ممكن است مبتلا به عفونت شده باشيد از پزشك خود بخواهيد تا درخواست آزمايش ادرار كند تا بتوان تشخيص قطعي داد.

و اگر تشخيص داده نشود و درمان نشود، آنوقت چه اتفاقي مي‌افتد؟
 

عفونت درمان نشده شما را در معرض خطر شديد عفونت كليه در دوران بارداري قرار مي‌دهد بنابراين بسيار مهم است كه درمان به تأخير نيفتد.

نشانه‌هاي عفونت كليه چيست؟
 

علايم انتشار عفونـت به كليه‌ها و اينكه فرد نيازمند مراقبت‌هاي فوري پزشكي هست، عبارتند از: تب شديد، اغلب همراه لرز و تعريق،‌ درد در قسمت تحتاني پشت يا پهلو درست زيردنده‌ها كه ممكن است يك‌طرفه يا دوطرفه باشد و احتمالاً درد شكم، تهوع و استفراغ و وجود چرك و خون در ادرار (ممكن است با چشم غيرمسلح ديده نشود).
البته بايد گفت علايم سيستيت نيز ممكن است در عفونت كليه ديده شود. عفونت كليه يكي از خطرناك‌ترين عوارض دوران بارداري است و ممكن است به زايمان زودرس يا ساير اختلالات بينجامد؛ بنابراين شما بايد فورا توسط پزشك ويزيت شده و تحت درمان قرار بگيريد.

ابتلا به عفونت ادراري در دوران بارداري به چه درماني نياز دارد؟
 

اگر شما هنگام بارداري دچار سيستيت شويد و يا در اولين معاينه دوران بارداري باكتري در ادرار شما ديده شود بايد به مدت 7 تا 10 روز آنتي‌بيوتيك خوراكي دريافت كنيد. بسياري از آنتي‌بيوتيك‌ها را مي‌توان با اطمينان در دوران بارداري مصرف كرد. اگر علايم سيستيت داريد، احتمالاً با مصرف آنتي‌بيوتيك در عرض چند روز اين علايم برطرف خواهند شد ولي به هر حال ادامه يك دوره درمان به طور كامل بسيار ضروري است تا دستگاه ادراري از وجود باكتري پاك شود. بعد از درمان بايد آزمايش ادرار را تكرار كنيد تا مشخص شود كه عفونت برطرف شده است. انجام كشت‌هاي مكرر ادرار با فواصل معين در تمام دوره بارداري امري الزامي ‌است تا از عدم بازگشت عفونت اطمينان حاصل شود. گاهي در خانم‌هاي بـاردار كه دچـار عفونت ادراري مي‌شوند عفونت تكرار مي‌شود. به منظور پيشگيري از عود عفونت، در صورت تكرار عفونت مثانه، ممكن است آنتي‌بيوتيك به طور دايم و با يك دوز پايين تا زمان زايمان تجويز شود. در صورت بروز عفونت كليه در دوران بارداري شما بايد بستري شويد و آنتي‌بيوتيك وريدي دريافت كنيد و از نظر علايم زايمان زودرس تحت نظر باشيد. پس از درمان بايد مرتباً آزمايش ادرار را تكرار كنيد و براي باقي‌مانده دوران بارداري تحت درمان با آنتي بيوتيك قرار گيريد زيرا شما همواره در معرض خطر عود عفونت كليه خواهيد بود.

8 توصيه براي پيشگيري از عفونت‌هاي ادراري
 

1-روزانه حداقل 8 ليوان با گنجايش 240 سي‌سي آب بنوشيد
2- هيچ‌گاه احساس دفع ادرار را ناديده نگيريد و سعي كنيد هر بار مثانه را كاملاً خالي كنيد.
3- بعد از اجابت مزاج موضع را از جلو به عقب تميز كنيد تا از ورود باكتري‌هاي مدفوع به پيشابراه پيشگيري شود.
4- پيش از رابطه زناشويي و بعد از آن ادرار كنيد و دستگاه تناسلي را با آب و صابون ملايم بشوييد.
5- عصاره شاتوت بنوشيد. برخي مطالعات نشان داده‌اند كه عصاره شاتوت ميزان باكتري‌ها را كاهش داده و از جايگزيني باكتري‌هاي جديد در دستگاه ادراري پيشگيري مي‌كند.
البته نوشيدن عصاره شاتوت عفونت ادراري را درمان نخواهد كرد و اگر داراي علايم عفونت ادراري هستيد بايد به پزشك مراجعه كنيد و آنتي‌بيوتيك دريافت كنيد.
6- از فرآورده‌هاي بهداشتي مخصوص دستگاه تناسلي (اسپري يا پودر) و صابون‌هاي قوي خودداري كنيد زيرا پيشابراه و دستگاه تناسلي را تحريك مي‌كند و محيط كشت مناسبي براي رشد باكتري‌ها خواهد بود.
7- در دوران بارداري از دوش واژينال استفاده نكنيد.
8- لباس‌هاي زير خود را از نوع نخي انتخاب كنيد و از جوراب شلواري‌هايي كه قسمت بالاي آن نخي است، استفاده كنيد.

ورم ماهانه
 

معمولا زنان يک هفته يا 10 روز قبل از عادت ماهانه دچار افزايش وزن و پف صورت يا اندام‌هاي ديگر مي‌شوند که اين وضعيت با گذراندن دوره عادت برطرف مي‌شود. پف‌آلودگي اندام‌ها بايد با گذراندن زمان پريود برطرف شود، در غير اين صورت نه تنها اين وضعيت طبيعي نيست بلکه مراجعه به پزشک الزامي است.
باقي ماندن ادم (ورم اندامي) تا بعد از زمان پريود و طولاني شدن آن مي‌تواند ناشي از بيماري قلبي، کليوي و يا کبدي باشد و در اين صورت يکي از مهم‌ترين فاکتورهايي که بايد به آن توجه کرد مصرف بيش از حد نمک است، به طوري که فرد بيمار هر چه بيشتر نمک مصرف کند آب بيشتري نيز در بدن وي جمع مي‌شود. در اين صورت رگ‌ها ديگر قادر به نگهداري اين آب‌هاي اضافه نبوده و آن را به بينابين سلول‌هاي بدن فرستاده و ايجاد ادم مي‌کنند. ادم در مردان تنها زماني که نوعي داروي خاصي مصرف کنند که پزشک عنوان کرده باشد که باعث ادم مي‌شود و همچنين زماني كه پاي آنها به مدت طولاني آويزان بوده باشد، طبيعي است و در غير اين صورت مراجعه به پزشک الزامي است.

پي نوشت ها :
 

*متخصص زنان و زايمان

منبع:www.salamat.com