از ضايعات نخاعي تا ناتواني جنسي

ضايعات نخاعي يک موقعيت تهديدکننده کيفيت زندگي است و به‌طور قابل‌توجهي سبب اختلال در روابط فرد با همسر و خواهر و برادر و حتي فرزندانش مي‌شود.
پس از کسب مهارت مراقبت از خود و کنترل دفع ادرار و مدفوع و مراقبت از پوست، مهم‌ترين مساله براي فرد مبتلا به آسيب نخاع تطابق با مشکلات ناشي از مسايل جنسي است. در اين راستا بيمار دوره‌هايي از غم، نداشتن رضايت از خود و کاهش اعتماد به نفس را تجربه مي‌کند. به‌طورکلي اختلال عملکرد جنسي در اين بيماران مي‌تواند کيفيت زندگي فرد را تحت‌تاثير قرار داده و آن را کاهش دهد.
ضايعه نخاعي به‌واسطه تاثير بر عوامل فيزيولوژي (اختلال در دستگاه عروقي ـ عصبي ـ غدد درون‌ريز) و رواني (کاهش اعتماد به نفس و تغيير در تصوير ذهني از خود) مي‌تواند اثرات منفي بر عملکرد جنسي فرد بگذارد.

آسيب نخاع در مردان
 

محل،‌ وسعت و شدت ضايعه بر ميزان اختلال عملکرد جنسي تاثير دارد. دو ناحيه بين مهره‌ 10 سينه‌اي و مهره دوم کمري و بين مهره دوم و چهارم خاجي در طناب نخاعي بيشترين اثر را روي عملکرد جنسي مي‌گذارند. در آسيب به منطقه بين‌ مهره دوم و چهارم خاجي، اختلال نعوظ واکنشي که عملي غيرارادي است ايجاد مي‌شود. نعوظ در اين افراد بيشتر به صورت نعوظ رواني است. آسيب به منطقه مهره 10 سينه‌اي و مهره دوم کمري سبب اختلال در نعوظ رواني مي‌گردد و اين افراد بيشتر به کمک نعوظ واکنشي تحريک مي‌شوند.
شايع‌ترين نوع اختلال عملکرد جنسي در مردان مبتلا به آسيب نخاع اختلال در نعوظ و انزال است. ناتواني در دستيابي به ايجاد و حفظ يک نعوظ مناسب جهت دستيابي به يک مقاربت جنسي مناسب به منظور رفع نياز جنسي هر دو طرف است. دومين اختلال مهم در مردان مبتلا به آسيب نخاع اختلال در انزال است. ميزان توانايي دستيابي به انزال به محل و وسعت آسيب عصبي بستگي دارد. انزال عقب‌گرد به طرف مثانه‌ به جاي مجاري خروجي و نيز دفع قطره قطره مني انواعي ديگر از اختلال در انزال مي‌باشند که در اين بيماران ديده مي‌شود. 80 درصد مردان مبتلا به آسيب نخاعي در سنين باروري هستند. 18 درصد از اين مردان با مشکل نازايي روبه‌رو هستند.

آسيب نخاع در زنان
 

زنان کمتر از مردان دچار ضايعات نخاعي مي‌شوند. ميزان تاثير آسيب نخاع بر عملکرد جنسي در زنان کمتر از مردان است. مطالعه فريرو در سال 2005 نشان داد 62 درصد از زنان بعد از آسيب نخاع، عملکرد جنسي طبيعي داشتند ولي دفعات مقاربت و دستيابي به اوج رابطه کاهش يافته بود. ميزان رضايت جنسي در زنان مبتلا به ضايعات نخاعي با افزايش سن کاهش مي‌يابد. مهم‌ترين و شايع‌ترين نوع اين اختلال به صورت اختلال در لغزنده‌سازي مجراي تناسلي و اختلال در اوج يک رابطه و ناتواني در حفظ وضعيت قرارگيري مناسب در طي فعاليت جنسي و انقباض عضلاني حين مقاربت تجربه مي‌شود.
انقباض و وجود مناطق حساس به لمس مي‌تواند در ايجاد يک وضعيت قرارگيري مناسب طي فعاليت جنسي مشکل ايجاد کند. در اين زمينه توصيه مي‌شود که فرد در وضعيتي که بيشترين احساس راحتي را مي‌کند قرار گيرد. استفاده از سوندهاي ادراري طي مقاربت از مشکلات دفعي حين عمل جنسي مي‌کاهد. همچنين باوجود نبود دوره ماهانه ممکن است تخمک‌گذاري انجام پذيرد که مي‌‌تواند به حاملگي منجر شود. بنابراين توصيه مي‌شود روش‌هاي جلوگيري از بارداري با دقت خاص در اين زنان پيگيري و اجرا شود.

علل موثر بر اختلال عملکرد جنسي
 

افسردگي يکي از علل تاثيرگذار بر اختلال عملکرد جنسي است. 60 درصد افراد آسيب نخاع دچار افسردگي هستند و 20 تا 25 درصد آنها از افسردگي شديد رنج مي‌برند. خستگي و افسردگي و درد و استرس بر تمايلات جنسي اثر منفي دارد. بايد توجه داشت که حتي به طور عکس اختلال عملکرد جنسي‌ مي‌تواند نشانه‌هايي از افسردگي باشد. در افرادي که از دوره کودکي دچار آسيب نخاع هستند انقباض غيرطبيعي عضلات و عفونت‌هاي ادراري و زخم‌هاي فشاري مي‌تواند اثر منفي بر عملکرد جنسي گذارد.

درمان‌ها
 

استفاده از داروي سيلدنافيل يکي از اولين مداخلاتي است که در درمان اختلال نعوظ در مردان آسيب نخاع انجام مي‌گيرد. اين دارو با افزايش جريان خون آلت مردانه به بهبود نعوظ کمک مي‌کند. استفاده از اين دارو در کساني که به حملات آنژين دچار مي‌شوند و يا تحت درمان داروهاي گروه نيتراتي هستند توصيه نمي‌شوند. برافروختگي و سردرد و اختلالات بينايي و سوءهاضمه از عوارض جانبي اين دارو محسوب مي‌شود. تزريق پاپاورين و فنتولامين به داخل اجسام غاري به مدت يک تا دو ساعت سبب ايجاد يک نعوظ مناسب مي‌شود. اين روش‌ تنها به وسيله پزشک ارولوژيست تجويز مي‌شود و نبايد بيش از يک بار در هفته انجام شود. واکيوم‌ها با کشيدن خون به داخل اجسام غاري به کمک يک روش غيرتهاجمي سبب ايجاد و حفظ نعوظ مي‌شوند. استفاده معمول از اين روش به تنهايي توصيه نمي‌شود و بهتر است که در کنار ساير روش‌ها استفاده شود. ايمپلنت‌ها يا وسايل کاشتني آلت در واقع زماني به کار مي‌رود که ساير روش‌ها مفيد نباشد و يا به سيستم عروقي يا بافت آلت‌ آسيب وارد شده باشد. اين روش تهاجمي براي حفظ عملکرد جنسي است. انجام مشاوره با زن و شوهر براي بهبود مسايل ارتباطي نيز از راهکارهاي مفيد در اين زمينه است. به طور مثال زنان اغلب به جنبه‌هاي رواني و رمانتيک و عاطفي ارتباط جنسي بيشتر اهميت مي‌دهند.
گاهي همسران مردا‌ن آسيب نخاع چنين تصور مي‌کنند که توانايي شروع و ايجاد تحريک جنسي را در همسرشان ندارند و اين خود مسبب بسياري از اختلالات بر سر مسايل زناشويي مي‌شود بنابراين توجه به جنبه‌هاي جسمي و رواني و عاطفي ارتباط جنسي مي‌تواند در ايجاد رضايت جنسي در طرفين کمک کند.
منبع:www.salamat.com
/ع