يافته‌هاي محققان درباره پوسيدگي دندان
نويسنده:دکتر گلرخ ثريا
مقايسه يک تحقيق ايراني و برزيلي درباره علاقه مادر و کودک به شيريني
بيشتر بچه‌ها عاشق شيريني و شکلا‌ت‌اند و پدر و مادرها هم براي شاد کردن فرزندان‌شان گهگاه به‌شان شيريني و شکلات مي‌دهند. کمتر بچه‌اي پيدا مي‌شود که حاضر باشد از چشمک اين خوراکي‌هاي خوشمزه صرف‌نظر کند. به تازگي نتايج برخي مطالعات محققان ايراني نشان داده است که ميزان علاقه به شيريني بر ميزان پوسيدگي دندان‌هاي مادر و کودکان بي‌تاثير بوده و از سوي ديگر، سن مادر و ميزان تحصيلات او و همچنين دختر يا پسر بودن فرزند او نيز بر ميزان علاقه به شيريني تاثيرگذار است.
در اين مطالعه جالب که در دانشکده دندانپزشکي دانشگاه آزاد تهران انجام شده، محققان تلاش کردند کودکان پيش دبستاني و مادران‌شان را از نظر علاقه به شيريني‌ها و ميزان پوسيدگي دندان مورد بررسي قرار دهند. با اين هدف 120 زوج کودک پيش دبستاني و مادران آنها مورد مطالعه و بررسي قرار گرفتند. اين کودکان از مراکز دولتي، غيردولتي و دخترانه و پسرانه انتخاب شده بودند. سپس محققان براي بررسي ميزان پوسيدگي دندان‌ها در اين مادران و کودکان تلاش کردند تعداد دندان‌هاي پوسيده، کشيده شده و پر شده (ترميم شده) را در دهان هر يک از مادران و کودکان بشمارند. اين شاخص در علم دندانپزشکي به اختصار DMFT ناميده مي‌شود. از سوي ديگر محققان تلاش کردند ميزان علاقه مادران و کودکان پيش دبستاني را به موادقندي بسنجد. براي اين کار پنج فلاسک چاي آماده شد که چاي درون آن به غلظت‌هاي گوناگون شيرين شده بود. سپس از مادران خواسته شد که يک ليوان از هر يک از چاي‌ها بنوشند و سپس نظرشان را اعلام کنند که به کدام چاي شيرين بيشتر علاقه داشته‌اند. چايي که شيرين‌تر بوده است و يا چايي که درجه شيرين شدنش کمتر بوده است؟ سپس اين مراحل براي کودکان نيز تکرار شد. نتايج اين مطالعه نشان داد که ميزان علاقه مادر به شيريني با ميزان علاقه فرزندش به شيريني شباهت ندارد. همچنين ميزان علاقه مادر به شيريني بر ميزان سلامت دنداني او بي‌تاثير است و ميزان علاقه کودک به شيريني نيز بر ميزان پوسيدگي دندان‌هايش تاثيري ندارد.
نتايج يک تحقيق برزيلي
پيش از اين نيز مطالعه‌اي مشابه در گوشه‌اي ديگر از دنيا نيز انجام شده بود. اين تحقيق در سال 1988 در کشور برزيل انجام شده و در سال 2001 به چاپ رسيده است. در اين مطالعه محققان برزيلي تلاش کردند ارتباط ميان علاقه به شيريني و پوسيدگي دنداني را در گروه‌هاي دونفره مادر و فرزند بسنجند. در اين مطالعه 298 جفت مادر و کودک برزيلي مورد بررسي قرار گرفتند که کودکان 4 تا 5 ساله بوده و از مهدکودک‌هاي دولتي انتخاب شده بودند. در اين مطالعه نيز از مادران و کودکان خواسته شد چاي شيرين با غلظت‌هاي شيرين کننده متفاوت را نوش جان کنند و خوشمزه‌ترين چاي را انتخاب کنند. جالب اينجاست که نتايج مطالعات محققان برزيلي برخلاف نتايج به دست آمده از سوي محققان ايراني بود. نتايج محققان برزيلي نشان داد که علاقه مادران به شيريني با علاقه فرزندان‌شان به موادقندي در ارتباط است يعني اگر مادري به شيريني‌ها علاقه بيشتري نشان مي‌داد فرزندش نيز به همان نسبت بيشتر عاشق خوردن شيريني بود. از سوي ديگر علاقه مادران و فرزندان برزيلي به شيريني به طور مشخص با ميزان پوسيدگي دنداني در ارتباط نبود.
محققان چه مي‌گويند؟
شما تصور مي‌کنيد چرا علاقه کودکان برزيلي به شيريني مشابه مادران‌شان است ولي اين مطلب در مورد کودک ايراني اين چنين نيست؟ محققان تلاش کرده‌اند دلايل اين تفاوت را کشف کنند. يکي از دلايل احتمالي، تفاوت فرهنگي در الگوي غذايي مناطق مورد بررسي است. پژوهش محققان برزيلي در شهر مارينگاي برزيل صورت گرفته است؛ شهري که يکي از بزرگترين توليدکنندگان شکر و نيشکر در جهان است. شکر در اين شهر به ميزان زيادي در دسترس است و مصرف بالايي نيز دارد. سرانه مصرف شکر در برزيل در سال حدود 44 تا 45 کيلوگرم است. اگر مادران در سال‌هاي اوليه زندگي به طور متناوب به فرزندان خود مواد و خوراکي‌هاي شيرين بدهند، کودک آنها به خوردن خوراکي‌هاي بسيار شيرين علاقه پيدا مي‌کند. از سوي ديگر محققان اعتقاد دارند علاقه به طعم شيرين، حسي تغييرپذير است. اين علاقه مي‌تواند روز به روز تغيير کند يا در زمان‌هاي گوناگون يک روز يا در مورد غذاهاي متعدد و با وجود مشکلات و فشارهاي اجتماعي خاص متفاوت باشد. علاقه به مصرف شيريني مي‌تواند بر اثر عوامل ژنتيکي نيز تغيير کند.
مثلث پوسيدگي دندان
کلا تغذيه در مثلث پوسيدگي دندان، يکي از اضلاع مثلث را تشکيل مي‌دهند. پوسيدگي دنداني را شايد بتوان شايع‌ترين بيماري مردم دنيا دانست که به ويژه در سال‌هاي اخير رشد قابل توجهي داشته است. تغيير عادات غذايي مردم دنيا و افزايش مصرف موادقندي از دلايل اصلي افزايش ميزان پوسيدگي در سراسر دنياست. نبايد فراموش کرد که مادران قوي‌ترين عامل تعيين‌کننده الگوي مصرف مواد قندي براي فرزندان‌شان هستند و اگر از ابتدا پايه‌هاي اين ديوار کج نهاده شود بايد انتظار داشت که ستارگان الگوي تغذيه کودک غلط ساخته شود. اگر مادران از همان ابتدا تلاش کنند که موادغذايي سالم را در اختيار فرزندان‌شان قرار دهند، مي‌توان انتظار داشت که کودکان در آينده دندان‌هاي سالم‌تري داشته باشند؛ چرا که مهم‌ترين راه مقابله با پوسيدگي دندان، پيشگيري از آن است و مهم‌ترين روش‌هاي پيشگيري از پوسيدگي دندان‌هاي کودکان شامل تعيين عادات غذايي صحيح، رعايت بهداشت دهان و استفاده از مواد مسدود کننده شيارها و استفاده از فلورايد (ماده پيشگيري کننده از پوسيدگي) است.
اين روزها تبليغات تلويزيوني، خوردن شيريني، شکلات، چيپس و پفک را تشويق مي‌کنند. اين تبليغات مي‌تواند در ذهن کودکان اثر پررنگي بر جاي بگذارد و بر الگوي تغذيه آنها اثر چشمگيري بر جاي بگذارد. به نظر مي‌رسد برنامه‌ريزان حوزه سلامت در رسانه‌ها بايد تلاش کنند برنامه‌هايي براي ارتقاي سلامت بهداشت دهان و دندان و الگوي تغذيه براي مادران و کودکان تدارک ببينند. متخصصان تغذيه کودک تاکيد مي‌کنند که کودکان بايد در شش ماه اول زندگي از شير مادر استفاده کنند و پس از آن، بدون هيچ ماده افزودني و شيرين‌کننده از شير يا ساير نوشيدني‌ها استفاده کنند.
منبع:www.salamat.com
/ج
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}