هر قلب‌دردي درد قلبي نيست

همين چند سال پيش بود که بيماري سارس در شرق آسيا شايع شد. رسانه‌هاي داخلي و خارجي چنان از اين بيماري با آب و تاب مي‌گفتند که براي خيلي‌ها اين‌گونه تداعي شد که طاعون ديگري در راه است و نسل انسان در حال انقراض است. چندي از اين ماجرا گذشت. آب از آب تکان نخورد و مشخص شد که سارس هم قابل پيشگيري و کنترل است اما هم‌اکنون بيماري‌هاي قلبي در کشور بيداد مي‌کنند و هيچ‌کس از آنها دم نمي‌زند. اگر حرفم را باور نداريد سري به سي‌سي‌يو و بخش‌هاي قلب بيمارستان‌ها بزنيد و با چشمان خودتان ببينيد که سن بيماري‌هاي قلبي در کشورمان چه‌قدر کاهش يافته است و چه جوان‌هايي با اين بيماري‌ دست و پنجه نرم مي‌کنند. آن‌وقت باور خواهيد کرد که بيماري‌هاي قلبي از سارس و وبا خطرناک‌تر هستند اما به فراموشي سپرده شده‌اند. آشنايي بيشتر با بيماري‌هاي قلبي مي‌تواند جامعه را در برابر اين مشکل توانمند سازد. به همين دليل به سراغ دکتر ارشميدس صنعتي، فوق‌تخصص قلب وعروق و استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران رفتيم تا با علايم و نشانه‌هاي درد قلبي آشنا شويم.

درد قلبي يا همان آنژين قلبي يک بيماري است يا نشانه بيماري؟
 

درد قلبي يک علامت است و نه يک بيماري. اين درد به صورت احساس خفگي، تنگي نفس، فشار يا گرفتگي است که اغلب مرکز آن پشت استخوان جناغ سينه‌ است و ممکن است به گلو، فک يا دست انتشار يابد. البته اين درد گاهي به دنبال ورزش يا فشار رواني نيز نمود پيدا مي‌کند.

علت اين دردها چيست؟
 

اين حالت مي‌تواند در اثر انقباض سرخرگ‌هاي کرونر ايجاد شود اما احتمال بيشتري دارد که به علت تصلب شرايين (حالتي که سرخرگ‌ها به وسيله رسوبات چربي باريک شده‌اند) روي دهد. اگر حملات درد به طور مکرر و بدون انجام فعاليت جسمي رخ دهند ممکن است يک نشانه هشدار دهنده از قريب‌الوقوع بودن حمله قلبي باشند بنابراين به درمان سريع نياز دارند.

اين دردها چه‌قدر طول مي‌کشند؟
 

احساس ناراحتي اغلب از دو تا پنج دقيقه طول مي‌کشد. همان‌طور که اشاره کردم درد ممکن است شديد باشد و همراه با احساس فشار در پشت استخوان جناغ و انتشار به دست يا فک باشد. گاهي اوقات بيماران آن را به صورت احساس سنگيني، تنگي يا سوزش توصيف مي‌کنند. درد ناشي از مشکل قلبي ممکن است در ساير قسمت‌هاي بدن احساس شود يعني مغز شما محرک‌هاي درد را با هم اشتباه مي‌گيرد. در نتيجه شما به جاي قفسه سينه، در حلق، فک يا دست‌ها دچار احساس ناراحتي مي‌شويد.

درد قلبي چه ويژگي‌هايي دارد؟
 

اين دردها اغلب با اعمالي از قبيل بلند کردن يک جسم سنگين، فعاليت جنسي يا ورزش شديد ايجاد شده و بيشتر با استراحت تسکين مي‌يابد. سرماي بيش از حد يا احساساتي مانند ترس، عصبانيت، اندوه و نااميدي شديد و همچنين خوردن يک وعده غذاي سنگين مي‌توانند ديگر علل مسبب درد باشند. آنژين نتيجه مستقيم نرسيدن خون کافي به عضله قلب است. هنگام فعاليت بدني قلب شما که ناگزير است فعاليت خود را افزايش دهد به اکسيژن بيشتري نياز پيدا مي‌کند. اگر سرخرگ‌هاي کرونر تغذيه کننده قلب، تنگ بوده و قادر به تامين جريان خون بيشتر و برآوردن اين نياز نباشند اعصاب قلب پيغام درد را به مغز شما ارسال مي‌کنند.

دردهاي قفسه سينه يا همان آنژين چه تفاوت‌هايي با يکديگر دارند؟
 

درد قفسه سينه (آنژين) ممکن است براي مدتي طولاني، داراي يک الگوي قابل پيش‌بيني باشد که به آن آنژين پايدار مي‌گويند اما اگر الگوي درد جديد باشد يا تعداد دفعات حمله در حال افزايش باشد به آن آنژين ناپايدار گفته مي‌شود. آنژين ناپايدار به ويژه وقتي در زمان استراحت روي دهد ممکن است هشداري از يک حمله قلبي قريب‌الوقوع باشد. در اين حالت بايد بي‌د‌رنگ براي درمان اقدام کرد. نوع سوم درد قفسه سينه نيز آنژين متغير نام دارد که به علت انقباض عضلات ديواره سرخرگ‌هاي کرونر روي مي‌دهد.

چه‌طور اين انواع آنژين را تشخيص دهيم؟
 

اغلب بر اساس شرح حال بيمار درباره ناراحتي قفسه سينه و چگونگي شروع درد به وجود آنژين مشکوک مي‌شويم. هيچ روش آزمايشگاهي خاصي براي تشخيص‌ نوع آنژين وجود ندارد. پزشک ممکن است براي آگاهي از اتمام حمله يا ادامه وقوع آن يک نوار قلب تهيه کند.

در صورت ابتلا به آنژين قلبي يا درد قلبي قفسه‌سينه چه‌کار کنيم؟
 

ابتدا فعاليت خود را که به حمله شتاب مي‌بخشد، متوقف کنيد. اين کار فشار وارده به قلب و نياز به اکسيژن بيشتر را کاهش مي‌دهد. درد و ساير علايم شما احتمالا در عرض تنها چند دقيقه بهبود مي‌يابد. اگر احساس ناراحتي پس از چند دقيقه قطع نشد يا شدت يا تناوب حملات افزايش يافت سريع به اورژانس مراجعه کنيد. يکي از نخستين اقدامات در درمان درد قلبي، تعديل عامل تحريک کننده يا تشديد کننده درد است.اگر سيگار مي‌کشيد آن را قطع کنيد. در صورت داشتن اضافه وزن آن را کاهش دهيد. حذف چاقي يا سيگار علايم شما را کاهش داده و يا حتي از بين مي‌برد. ورزش و رژيم غذايي کم‌چربي و کم‌کلسترول در حفاظت سرخرگ‌هاي شما از تنگي بيشتر مفيدند.

با توجه به گفته‌هاي شما اين سوال پيش مي‌آيد که افراد مبتلا به آنژين مي‌توانند ورزش کنند يا خير؟
 

ابتلا به آنژين، دليلي براي محدود کردن فعاليت نيست. در حقيقت، ورزش نقشي کليدي در کنترل اين وضعيت دارد. ورزش بايد با محدوديت‌هاي تحميل شده به علت درد سازگار باشد و انجام آن اغلب پس از تحت کنترل درآمدن آنژين به وسيله دارو توصيه مي‌شود. پزشک با در نظر گرفتن علايم شما مي‌تواند در تعيين ميزان مناسب ورزش به شما کمک کند. اگر آنژين شما ناپايدار شده است يعني درد به دفعات بيشتري روي مي‌دهد، راحت‌تر از قبل برانگيخته مي‌شود يا شديدتر يا طولاني‌تر شده است، پيش از مشورت با پزشک‌تان، هيچ برنامه ورزشي را آغاز نکنيد.

از چه داروهايي استفاده کنيم؟
 

نوع داروهايي که پزشک‌تان تجويز مي‌کند به علايم ويژه شما بستگي دارد. نيتروگليسيرين يکي از داروهايي است که در درمان حمله حاد آنژين پايدار استفاده مي‌شود. اين دارو سرخرگ‌هاي کرونر را باز کرده و اجازه مي‌دهد خون بيشتري به عضله قلب جريان يايد. اغلب اين دارو به صورت يک قرص زير زباني مصرف مي‌شود. اگر پزشک براي شما نيتروگليسيرين تجويز کرده است آن را تازه نگه داريد چون فرم قرصي آن قدرت اثر خود را در عرض چند ماه از دست مي‌دهد. در ضمن قرص را دور از نور مستقيم خورشيد نگهداري کنيد زيرا نور سبب تضعيف اثر دارو مي‌شود.
برخي اوقات مبتلايان به آنژين سر و کارشان به جراحي مي‌افتد. نظر شما چيست؟
اگر باوجود مصرف دارو باز هم درد قفسه سينه ادامه يابد يا به دفعات بيشتر يا با درد شديدتري روي دهد ممکن است پزشک تصميم به انجام آنژيوگرافي عروق کرونر بگيرد تا ساختمان اين عروق را مشاهده کند. با اين آزمايش پزشک درمي‌يابد آيا شما بيمار مناسبي براي انجام آنژيوپلاستي کرونر يا عمل باي‌پس سرخرگ کرونر هستيد يا خير.
منبع:www.salamat.com
/ج