عدم تحمل شير يک مشکل شايع

حتما شما با افرادي مواجه شد‌ه‌‌ايد که مي‌‌ گويند معده من قادر نيست لبنيات و به خصوص شير را تحمل کند‍! شايد برايتان سوال پيش آمده باشد که چه تفاوتي بين شما و اين افراد وجود دارد؟ و مگر مي‌توان از فوايد بي‌شمار گروه لبنيات و شير چشم‌پوشي کرد، خصوصا در مورد کساني که دوره نوجواني و جواني را مي‌گذرانند.

آقاي دکتر چرا برخي افراد نمي‌توانند شير يا لبنيات را هضم کنند؟
 

چون در بدن آنها آنزيم مخصوص هضم کننده لبنيات وجود ندارد. البته دلايل متعددي براي بروز اين مشکل يا حالت غيرطبيعي وجود دارد که شايع‌ترين آن فقدان عملکرد آنزيم لاکتاز روده‌اي است. اين مشکل اکثرا مادرزادي است و فرد بيمار در بدو تولد به طور ذاتي با اين حالت متولد مي‌شود. حال اگر حساسيت به شير در او وجود داشته باشد، مي‌توان با تغذيه شير مادر و به تعويق انداختن تغذيه تکميلي و استفاده از شير گاو آن را تا حدي تعديل کرد اما اگر کسي کمبود آنزيم داشته باشد و آن را به ارث برده باشد ارتباطي به زمان مصرف ندارد لذا بر حسب شدت کمبود آنزيم علايم و رويکردهاي درماني فرد به فرد متفاوت است.

معمولا چه توصيه‌هايي به اين افراد داريد؟
 

شير به صورت جوشانده شده و گرم استفاده شود و همراه با افزودني‌هايي چون شکر و کاکائو باشد. معمولا اين افراد شير موز و شير خرما را بهتر تحمل مي‌کنند تا شير ساده. اکثر اين افرادي که دچار کمبود آنزيم هستند لبنيات فرآوري شده مانند ماست و پنير را بهتر تحمل مي‌کنند تا لبنيات چرب مثل کره و خامه و شير چرب را بنابراين شير کم‌چرب آنها را کمتر دچار علامت مي‌کند تا شير پرچرب يا گروه لبنياتي که نام بردم. فرآورده‌هايي مثل شيرهاي بدون لاکتوز معمولا براي اين گروه مناسب است، مگر اينکه افرادي باشند که حساسيت به شير يا بهتر بگويم پروتئين‌هاي شير داشته باشند چون همان‌طور که گفتم اکثر اين افراد عدم تحمل به لاکتوز دارند و آنزيم هضم کننده آن را ندارند و با مصرف اين شيرهاي بدون لاکتوز مشکل ايجاد نمي‌شود اما درصدي هم هستند که به پروتئين‌هاي شير حساس‌اند، اين گروه حتي ممکن است به شير بدون لاکتوز هم آلرژي داشته باشند و دچار نفخ و دل پيچه و افزايش گاز روده و اسهال شوند.

پس اين گروه بايد چه کار کنند؟
 

خوشبختانه الان فرآورده‌هايي در داروخانه‌ها که بدون نسخه هم ارايه مي‌شود که باز هم خوشبختانه ساخت ايران است، وارد بازار شده است که اين افراد مي‌توانند از آنها استفاده کنند. اين محصولات ترکيباتي از آنزيم‌هاي هضم کننده لبنيات هستند و افراد بايد قبل از خوردن لبنيات، از اين داروها استفاده کنند تا اين دارو کار خود را در هضم لبنيات انجام دهد. همه اين اقدامات براي اين است که لبنيات منبع عمده کلسيم و پروتئين است و در خيلي از افراد، به خصوص آنهايي که وضعيت تغذيه‌اي مناسبي ندارند نبايد اين منبع خوب را از فرد جدا کنيم بلکه بايد به هر نحوي شده، اقداماتي کنيم که فرد به طور روزانه حجمي از لبنيات ضروري را در روز دريافت کند تا در آينده دچار کمبودهاي تغذيه‌اي نشود.

آيا ما مي‌توانيم کاري کنيم که اگر اين فقدان آنزيم در فرزندمان وجود دارد هميشه نهفته بماند و هرگز بارز نشود؟
 

خير، ولي اگر معمولا از ماست بيشتر استفاده کنند يا با جايگزيني دوغ و سپس حجم کمتري از شير (کمتر از يک ليوان) تغذيه را شروع کنند معمولا احتمال علامت‌دار شدن کمتر است. بهترين توصيه در خانواده‌هايي که به طور ارثي اين مشکل را دارند در شيردهي کودک است که تغذيه با شير مادر و سپس در شش ماهگي تغذيه تکميلي به نحوي که ذکر شد، مي‌تواند تا حدي از بروز علايم بکاهد.

آيا ممکن است کسي به طور مادرزادي و ارثي چنين مشکلي را نداشته و ناگهان اکتسابي به آن مبتلا شود؟
 

بله. بعضي عفونت‌هاي باکتريايي يا ويروسي مي‌تواند موجب شود با تغيير در فلور طبيعي ميکروبي روده و تخريب جدار داخلي روده، فرد علايم کمبود آنزيم هضم کننده لبنيات را نشان بدهد و درست پس از عفونت گوارشي، متعاقب مصرف لبنيات و خصوصا شير با مشکل دل پيچه و نفخ و... مواجه شود. اغلب ما به اين گروه توصيه مي‌کنيم دو تا سه هفته بعد از عفونت‌ حاد گوارشي، مصرف لبنيات را کم کنند تا شايد احتمال بازگشت عملکرد آنزيم به حالت قبلي به وجود بيايد.
منبع:www.salamat.com
/ج