پزشکان عليه پستانک

با عوارض جسمي و رواني پستانک در کودکان آشنا شويد
 

چند روز پيش براي اولين بار پدرام کوچولو را در آغوش مادرش ديدم، در حالي که پستانکي به دهان داشت و تند و تند آن را مي‌مکيد و هر از گاهي با دستان کوچک خود آن را از دهانش بيرون مي‌کشيد، مادرش مراقب بود که پستانک به زمين نيفتد و آلوده نشود. از مادر پدارم سوال کردم که چرا به کودک پستانک مي‌دهد؟ او در حالي که خود از اين وضع ناراحت بود، گفت: «چاره‌اي نيست. اگر پستانک هم ندهم، دستش را مي‌مکد» و در حالي که پستانک را به دهان پدرام مي‌گذاشت، او را خواباند.
اول به سراغ دکتر احمد جعفري، متخصص دندانپزشکي کودکان و عضو هيات علمي دانشکده دندانپزشکي علوم پزشکي تهران رفتم و حرف‌هايش را در اين زمينه شنيدم: «نوزادان و كودكان بر حسب غريزه دوست دارند تا اجسامي را به دهان خود ببرند و چنانچه اين عمل به صورت ارادي يا غيرارادي به وسيله انگشت، پستانك، يكي از لب‌ها و امثالهم ادامه يابد، به نوعي عادت مضر دهاني تبديل خواهد شد. در اين حالت، كودك علاقه‌مند است تا انگشت خود را در زمان طولاني بمكد و بدون پستانك آرامش ندارد.

عادت بد، چهره نامناسب
 

عادات دهاني روي شكل‌گيري فك‌ها و دندان‌ها اثر مي‌گذارد. اين اثر بستگي به نوع عادت، شيوه مكيدن، زمان شروع عادت، زمان خاتمه عادت، شدت مكيدن و مواردي از اين قبيل دارد. براي مثال، استفاده از انگشت در مكيدن بسته به نوع ورود انگشت به دهان، مي‌تواند شكل‌دهي‌هاي گوناگوني به هر يك از دو فك بالا و پايين بدهد. شروع عادت در سنين پايين‌تر و زمان طولاني‌تر آثار بدتري دارد. اين عادت‌ها تا حدود سه سالگي تقريبا طبيعي است و اغلب در اين سن تمام مي‌شود. آثار مضر عادت‌ها در صورت توقف در اين سن و اگر اندازه دندان‌ها و فكين طبيعي باشد، اغلب كم است. اما ادامه عادت در سنين بالاتر به ماندگاري وضعيت غيرطبيعي فكين منجر مي‌شود و به درمان از سوي دندانپزشك نياز دارد. اين درمان‌ها به عواملي مانند سن كودك، وسعت و دوام عادت دهاني، همكاري و حمايت والدين از درمان، تغييرات به وجود آمده در فكين و تشخيص درست مشكل و مراقبت مداوم درمان بستگي دارد.

حق‌السکوت
 

پستانك از جمله وسايل عادت‌آور است که مادر براي ساكت شدن كودك از آن استفاده مي‌كند. شكل پستانك و قوام آن مي‌تواند مضر بوده و به تغيير شكل فكين منجر شود بنابراين پستانك بايد بتواند نياز فيزيولوژيك كودك را تامين كند. ضمن آنكه مادر بايد بداند كه شير دادن از سينه از جمله راه‌هاي پيشگيري از عادات بد دهاني است. رعايت زمان شير خوردن و عشق و صبر مادر براي انجام انجام تغذيه‌اي خوب ضروري است. حتي اين نكات زماني كه كودك از شيشه شير هم استفاده مي‌كند، همراه با بغل كردن كودك در هنگام شيرخوردن تاثير مثبت دارد.

ترک عادت، پس از 19 ماهگي
 

براي ترك دادن كودك بايد به زمان آن توجه داشت. تا سن زير 18 ماهگي هيچ نيازي به اينكه تلاش كنيم تا كودك عادت خود را ترك كند، ديده نمي‌شود زيرا تا اين سن تغييرات برگشت‌ناپذيري ديده نشده است. پس از آن به مرور تا سه سالگي كودكان عادت خود را ترك مي‌كنند و پس از اين بهتر است تا ابتدا علت عادت و تمايل نداشتن به ترك در كودك بررسي ‌شود و سعي به برطرف كردن علت بر‌آيد و از روش‌هاي ملايم و آرام براي ترك استفاده شود.
اولين گام حذف عوارض مضر پستانك، استفاده نکردن از پستانك نامناسب و جايگزيني آن در همان سنين پايين با پستانك مناسب است. پستانک مناسب پستانكي است كه شبيه سينه مادر ساخته شده است و عوارض بسيار كمتري دارد و مي‌توان از آن در هنگام نياز استفاده کرد.

از پستانک تا عفونت گوش
 

دکتر کامران کامروا، متخصص گوش و حلق و بيني معتقد است که تا 50 درصد نوزادان و کودکاني که از پستانک استفاده مي‌کنند، دچار عفونت گوش مياني مي‌شوند. او توصيه مي‌کند والدين به نوزاداني که زياد به عفونت گوش مياني مبتلا مي‌شوند، پستانک ندهند. از سوي ديگر، مکيدن پستانک موجب مي‌شود باکتري‌ها راحت‌تر از مجراي بيني به گوش مياني منتقل شوند. اختلال در تنفس، خشکي حلق و ايجاد سرفه و گاهي خفگي از ديگر عوارض مکيدن پستانک در بعضي از نوزادان و کودکان است.

گول زنک بچه‌ها، تجمع ميکروب‌ها
 

دکتر فاطمه فرهمند، متخصص کودکان و فوق‌تخصص بيماري‌هاي گوارش و کبد کودکان نيز پستانک را محلي براي رشد ميکروب‌ها و انگل‌ها دانسته و آن را عامل انتقال ميکروب‌ها مي‌داند. او معتقد است که پستانک حکم گول‌زنک را دارد و به اين ترتيب موجب سردرگمي شيرخوار از جهت تغذيه با پستان مادر شده و سبب کمتر مکيدن پستان مادر و تخليه ناکافي آن و درنهايت، موجب احتقان پستان، ماستيت و يا حتي آبسه پستان مي‌شود و همه اين مشکلات به کوتاه شدن دوره شيردهي منجر مي‌شود. کودکي که با پستانک آشنا مي‌شود، تمايل کمتري به مکيدن پستان دارد و ترجيح مي‌دهد از شيشه يا بطري استفاده کند. بنابراين مشکلات تهيه شيرخشک و هزينه‌هاي بالاي آن را به دنبال خواهد داشت. اين مساله نه تنها موجب کاهش دوره تغذيه انحصاري با شير مادر مي‌شود بلکه موجب کاهش ضريب هوشي و افزايش ابتلا به عفونت دستگاه گوارش، استفراغ، اسهال، قولنج شيرخواري، اختلالات خواب و خفتگي، به خصوص به وسيله بند پستانک مي‌شود.
منبع: http://www.salamat.com