ريشه‌هاي اعتياد نوجوانان


 

نويسنده: فاطمه عرب‌کرماني




 

دلايل کاهش سن اعتياد از منظر جامعه‌شناسي و روان‌شناسي
 

افزايش مصرف مواد مخدر در ميان نوجوانان يکي از مسايلي است که اين روزها از طريق رسانه‌ها مورد بررسي قرار گرفته و آمار‌هاي ضد و نقيض در اين حوزه منتشر شده است که در شماره‌هاي قبلي به اين آمارها پرداختيم و در اين شماره قصد داريم دلايل جامعه شناختي و روان‌شناختي اين موضوع را بررسي کنيم.
مساله گرايش جوانان و نوجوانان به مواد مخدر بايد از دو ديدگاه درون‌زا و برون‌زا بررسي شود زيرا مسايل مختلفي مانند بيکاري، نااميدي، سرخوردگي و مسايل دروني در اين تمايلات موثر است.
نمي‌توان يک دليل يا يک موضوع را براي اين کار بررسي کرد زيرا اين موضوع به عوامل زيادي مربوط مي‌شود و چند وجهي است، به همين دليل اشتباه است که دنبال يک دليل قانع کننده برويم. محل زندگي نوجوانان، سرخوردگي از زندگي، ياس و نااميدي، عوامل خانوادگي، بدسرپرستي، دوستان ناباب و غيره در افزايش تمايل نوجوانان و جوانان به مصرف مواد مخدر موثر است و مي‌تواند عاملي باشد که نوجوان و جوان به سمت مواد مخدر کشيده شود و از اين کار لذت ببرد.
گروه هم‌سالان و دوستان ناباب در اين گرايش بسيار موثر است، به خصوص در مناطق حاشيه شهرها، مناطق جنوبي و مهاجرخيز که از هر نوع قشر و فرهنگي در آنجا ساکن است.»
اين جامعه شناس معتقد است که موقعيت فرهنگي خانواده نيز در اين موضوع نقش دارد و ميزان تحصيلات و شغل والدين مي‌تواند موجب گرايش نوجوانان و جوانان به سمت مواد مخدر شود زيرا شخصيت و تمايلات فرد در خانواده شکل مي‌گيرد و نقش مي‌بندد.

جاي خالي شادي
 

يکي ديگر از دلايلي که مي‌تواند در گرايش افراد به سمت مواد مخدر نقش داشته باشد، نبودن شادي در زندگي فردي و اجتماعي افراد است که فرد را به سمت مواد مخدر مي‌کشاند تا فرد با اين کار براي خود شادي ايجاد کند و از دنياي تلخ و بي‌شادي دوري کند.
متاسفانه در جامعه ما شادي به نحو مناسبي وجود ندارد و حتي در اعياد مذهبي هم نمي‌توانيم براي جوانان و نوجوانان شادي ايجاد کنيم، به همين دليل آنها با چنين فضايي آشنا نيستند. ياس و دلمردگي در نوجوانان و جوانان زياد شده است، برخي از آنها هيچ اميدي به زندگي ندارند و به همين دليل براي جدا شدن از آلام خود به سمت مواد مخدر کشيده مي‌شوند.
محيط جامعه براي کشيده شدن نوجوانان و جوانان به مواد مخدر مساعد است و با توجه به شرايط نامناسبي که از نظر رواني و جسمي‌در جامعه وجود دارد، به راحتي جوانان را به سمت مواد سوق مي‌دهد.
دلايل فردي مانند ياس و دلمردگي و عوامل اجتماعي مانند محيط نامناسب و دوستان ناباب دست به دست هم داده تا نوجوانان و جوانان به سمت مواد مخدري مانند ماري جوانا، هرويين، آمفتامين، شيشه و کراک و غيره بروند و اين قشر را با اين معضلات درگير کنند.

از افغانستان تا ازدواج
 

ايران از نظر موقعيت مکاني نيز در شرايط نامناسبي قرار دارد و به دليل تردد مواد مخدر در افغانستان که همسايه ايران است نيز تهديد شده و مواد مخدر در ايران بسيار زياد است.ايران در معرض هجوم مواد مخدر قرار دارد و قاچاقچيان به راحتي مواد مخدر را در دسترس افراد قرار مي‌دهند و نوجوانان و جوانان آماج تيرهاي اين افراد قرار دارند.
متاسفانه نوجوانان و جوانان با ورود به دنياي مجازي و چت کردن با بسياري از مواد آشنا شده و از اين طريق به سمت مواد مخدر کشيده مي‌شوند.» وي تصريح مي‌کند: «گروهي از نوجوانان ايراني نيز با ديدن بيکاري جوانان و نداشتن مسکن و پول براي ازدواج به نااميدي و ياس کشيده شده و براي رهايي از اين فکرها به اعتياد کشيده مي‌شوند.
اگر خانواده و محيط زندگي براي رشد نوجوان مناسب شود و اميدي به آينده داشته باشد مي‌تواند با وسوسه مصرف مواد مخدر کنار بيايد و به راحتي از مصرف مواد مخدر فاصله بگيرد. البته فراهم شدن شرايط مناسب کار و ازدواج نيز در اين پيشگيري موثر است.

والدين کمرنگ‌تر شده‌اند
 

يکي از دلايل گرايش نوجوانان به مصرف مواد مخدر کاهش سن برقراري ارتباطات جنسي است که آنها به دليل نداشتن آگاهي کامل در اين زمينه يا لذت بردن بيشتر در اين نوع ارتباطات اقدام به مصرف مواد مخدر از نوع صنعتي مي‌کنند زيرا تصور مي‌کنند اين مواد بيشتر آنها را تحريک مي‌کند تا معتاد. متاسفانه سن برقراري ارتباطات جنسي خيلي کم شده و اين موضوع معضلات و مشکلات زيادي براي نوجوانان ناآگاه ايجاد مي‌کند و مي‌تواند آنها را به سمت مواد مخدر سوق دهد.در واقع دلايل گرايش نوجوانان به سمت مصرف مواد مخدر جامعه‌شناختي است تا روان‌شناسي، به همين دليل بايد بيشتر به ريشه‌هاي جامعه شناختي آن پرداخت.
تغيير روابط خانوادگي مانند ايجاد شکاف ميان فرزندان و والدين نيز تاثير زيادي در اين گرايش‌ها دارد و موجب مي‌شود که آنها بيشتر به اين کار تمايل داشته باشند. اين تغيير روابط در بين والدين و فرزندان موجب شده که آنها بيشتر به سمت گروه هم‌سالان و دوستان خود گرايش پيدا کنند و به همين دليل بيشتر با مواد مخدر آشنا شده و به سمت آن گرايش پيداکنند.
تغييرات اقتصادي در خانواده‌ها نيز در اين موضوع موثر است، به نحوي که آنها امروزه از والدين خود ماشين و کامپيوتر و غيره مي‌خواهند و خواسته‌هاي آنها بيشتر شده و همين افزايش خواسته‌ها آنها را متوقع کرده است. حضور کمرنگ والدين نيز در گرايش نوجوانان به مواد مخدر موثر است و آنها را به اين کار راغب مي‌کند. تغيير در ارزش‌ها نيز در گرايش نوجوانان و جوانان به سمت مواد مخدر موثر است زيرا اين روزها ارزش‌هاي سال‌هاي پيش ‌کم‌رنگ شده و نوجوانان چندان به اين ارزش‌ها اعتقاد ندارند، به همين دليل به سمت ارزش‌هاي بيهوده رفته و خود را با شادي‌هاي کاذب سرگرم مي‌کنند. تغيير الگوي مصرف مواد مخدر نيز يکي ديگر از دلايل افزايش مصرف موادمخدر و کاهش سن اعتياد است، به نحوي که اين روزها مصرف مواد مخدر بيشتر به سمت مواد صنعتي است تا سنتي.
منبع: http://salamat.com