نگاهي متفکرانه به سطل زباله

زباله‌هاي تر و خشک را از هم جدا کنيد
 

«پسماند»، «زباله» يا «آشغال»؛ نامش را هرچه مي‏خواهيد بگذاريد، فرق چنداني ندارد. موضوع اين است که خيلي از ما به اين که هر روز چه حجم زباله، پسماند يا آشغال وارد چرخه محيط زيست مي‏کنيم فکر نمي‏کنيم. اگر سطل زباله چند روز از خانه يا آپارتمانتان خارج نشود، چه اتفاقي مي‏افتد؟ کره زمين، خانه و محيط زيست همه انسان‌هاست. گاهي ما فکر مي‏کنيم با گذاشتن کيسه زباله بيرون خانه ديگر مسووليت‏مان تمام شده است و اصلا فکر نمي‏کنيم که چه اتفاقي قرار است براي اين زباله‏ها بيفتد. چه‌قدر انرژي و هزينه صرف جمع آوري‏شان مي‏شود و چه قدر به آلودگي‏هاي زيست محيطي اضافه مي‏کنند و سهم ما در اين‏ميان چه قدر است؟
سالانه ‏ميليون‏ها تن زباله شهري توليد مي‏شود که بخش زيادي از اين زباله‏ها مربوط به بخش خانگي هستند. نيمي از محتويات سطل‏هاي زباله قابل بازيافت است. 30 درصد‏ميوه‏ها و سبزي‏ها قابل کمپوست شدن هستند اما با وجود اينکه مي‏توان 68 درصد زباله‏هاي خانگي را بازيافت يا تبديل به کمپوست کرد، تنها در بخش بسيار کمي اين کار انجام مي‏شود. به‌عنوان مثال در انگلستان تنها 15 درصد زباله‏ها بازيافت مي‏شوند. بازيافت پسماندها به کاهش توليد زباله، حفظ منابع زيست محيطي، کاهش مصرف انرژي و کاهش گازهاي گلخانه‏اي و تغييرات آب و هوايي و کاهش هزينه‏ها کمک مي‏کند.

چه طور زباله کمتري توليد کنيم؟
 

ما بايد تمام سعي‏مان را براي توليد زباله کمتر انجام دهيم اما چه طور و چگونه؟ بسته‏بندي محصولات يکي از موارد توليد زباله‏اند. ما محصولات را استفاده مي‏کنيم و بسته‏بندي‏شان را که اغلب پلاستيکي‏اند به صورت زباله وارد محيط زيست مي‏کنيم. بهتر است از ابتدا به اين موضوع توجه داشته باشيم و به جاي خريد حجم کمي محصول در يک بسته‏بندي، حجم بيشتر در بسته‏بندي بزرگ‌تر را انتخاب کنيم. اگر مصرف‏تان به‏اندازه‏اي است که از محصول پيش از رسيدن تاريخ انقضا استفاده مي‏کنيد اين کار براي‏تان مقرون به صرفه هم خواهد بود. اين نکته هنگام خريد حبوبات، آرد، تخم مرغ، شير و ساير محصولات غذايي کاربرد دارد. هنگامي که در فروشگاه به قفسه محصولات نگاه مي‏کنيد، آنهايي را انتخاب کنيد که بسته‏بندي کمتر و قابل بازيافتي دارند.
راه ديگر براي کاهش حجم زباله استفاده مجدد از وسايل و لوازمي است که کاربردشان را از دست داده‏اند. بهتر است لوازمي مانند کامپيوتر و تلويزيون، ‏ميز و مبلمان را که نمي‏خواهيد براي استفاده در اختيار ديگران قرار دهيد. با اين کار چند سال ديرتر به حجم زباله‏ها اضافه خواهند شد. اين لوازم را مي‏توانيد به صورت رايگان در برخي روزنامه‏ها آگهي کنيد و بفروشيد. راه ديگر هم اين است که خودتان در موارد ديگر از آنها استفاده‏ کنيد. مثلا حوله و لباس‏هاي کهنه‏تان را پس از شستن و ضدعفوني کردن براي گرد گيري و تميز کردن سراميک استفاده کنيد.

غذاهايي که زباله مي‏شوند
 

تبديل مواد غذايي به زباله يکي از موارد روشن اسراف است. طبق گزارش موسسه کشاورزي آمريکا 27 درصد از منابع غذايي جهان در سال 1995 به زباله تبديل شده است. اين در حالي است که تعداد زيادي از مردم روي همين کره خاکي از گرسنگي رنج مي‏برند. يکي از علل تبديل غذا به زباله بي‌توجهي به خريد يا پخت غذا به مقدار زياد و بيشتر از نياز است که با کمي دقت و توجه به راحتي قابل پيشگيري است.

زباله‏هاي خطرناک
 

باتري و زباله‏هاي الکترونيک، لامپ‏هاي فلورسنت و دماسنج جيوه‏اي به دليل وجود بخارات جيوه و مواد سمي جزو زباله‏هاي خطرناک هستند و در برخي کشورها اجازه داده نمي‏شود با ساير زباله‏ها يک جا قرار بگيرند. يک راه مناسب براي کاهش توليد اين زباله‏ها استفاده از مواد جايگزين مانند استفاده از باتري قابل شارژ و دماسنج الکلي است.
شوينده‏ها، اسيد، ضديخ، روغن ترمز، رنگ‏هاي روغني، تينر، حشره‌کش‏ها و آفت‌کش‏ها و حلال‏ها هم از پسماندهاي خطرناک خانگي هستند. بهتر است استفاده از مواد سفيد‌کننده و ضدعفوني‌کننده را محدود کنيد و از جايگزين‏هاي کم‌خطر مانند محلول آب و مايع شوينده يا محلول آب و سرکه استفاده کنيد. براي دور نريختن باقي‌مانده رنگ خانه هم بهتر است از ابتدا سطحي که مي‏خواهيد رنگ کنيد،‏ اندازه بگيريد. يک ليتر رنگ مساحت 10 مترمربع را مي‏پوشاند.
ظروف يک‌بارمصرف هم که اين روزها مصرفش زياد شده يکي از زباله‏هاي خطرناک است که به محيط زيست آسيب مي‏رساند. در خانه و مهماني‏ها از اين ظروف استفاده نکنيد. 100 رستوران در پکن براي حفظ محيط زيست تصميم گرفته‏اند از ظروف يک‌بارمصرف استفاده نکنند و قاشق و ظروف را به شيوه کاملا بهداشتي بشويند و باز هم مورد استفاده قرار دهند. اگر حال و حوصله غذا درست کردن نداشتيد و خواستيد از بيرون غذا بگيريد، بهتر است قابلمه‏تان را همراه ببريد و چند ظرف يکبار مصرف وارد طبيعت نکنيد.

زباله تر و خشک يعني چه؟
 

پس از کاهش حجم و تلاش براي توليد حجم کمتر زباله، بازيافت مورد توجه قرار مي‏گيرد. اگر تصميم گرفته‏ايد شما هم در چرخه سبز بازيافت نقشي داشته باشيد و زباله‏هاي تر و خشک را از هم جدا کنيد، بهتر است پيش از هر چيز به جدول پسماند تر و خشک توجه کنيد.
**

غرفه‏هاي بازيافت
 

شايد بگوييد خب بعد از اينکه زباله‏هاي تر و خشک را جدا کرديد، چه کار کنيد. خيلي‏ها همين‌طور منتظر مي‏مانند تا يکي در خانه‏شان را بزند و زباله‏هاي خشک را از آنها بگيرد و چون اين اتفاق نمي‏افتد زباله‏هاي خشک را که کلي وقت صرف جدا کردنشان کرده‏اند با ساير زباله‏ها بيرون مي‏گذارند. مي‏توانيد زباله‏هاي خشک را در کيسه‏هاي نايلوني آبي رنگ که توسط اداره بازيافت توزيع مي‏شود، بگذاريد و يا آنها را به غرفه‏هاي بازيافت تحويل دهيد.
غرفه‏هاي بازيافت از چند سال پيش با هدف توسعه و ترويج فرهنگ تفکيک زباله بين شهروندان و پاکسازي محيط زيست از زباله‏هاي غيرقابل بازيافت، در مناطقي از شهر تهران داير شده‏اند. اين غرفه‏ها در برخي مناطق از جمله مناطق شمال و شمال شرق تهران و در ميادين ميوه و تره بار به چشم مي‏خورند و در ازاي دريافت پسماند خشک به افراد مواد شوينده يا بن کالا مثلا بن خريد گل و گياه مي‏دهند. ادارات، مراکز تجاري و مجتمع‏هاي مسکوني در صورتي که حجم پسماند خشک‏شان از يک تن بيشتر باشد، مي‏توانند با تماس با شماره 137 از خودروهاي ويژه اين کار استفاده کنند.

پسماندهاي خشک	کاغذ و مقوا	انواع روزنامه، مجله، کتاب، دستمال کاغذي، عکس، ظروف کاغذي شير و آب‌ميوه، جعبه‏هاي شيريني، کفش، لباس،‏شانه تخم مرغ و ...
پلاستيک	انواع ظروف پلاستيکي، روکش‏ها و کيسه‏هاي پلاستيکي، طناب‏هاي پلاستيکي، اسباب بازي‏هاي پلاستيکي، فيلم‏هاي عکاسي، انواع ابر و اسفناج و ...
فلزات	انواع قوطي فلزي کمپوت، کنسرو، نوشابه، رب، وسايل فلزي آشپزخانه، شيرآلات، لوله‏ها و توري‏هاي فلزي، ظروف و لوله‏هاي مسي، چدني، آهني، فويل‏هاي آلومينيومي، رادياتور و ...
شيشه	انواع ظروف شيشه‏اي، لامپ‏هاي ساده و فلورسنت، آينه، سراميک، چيني، بلور و ...
منسوجات و چرم	انواع لباس‏هاي کهنه و پارچه‏هاي مستعمل، انواع وسايل پارچه‏اي، انواع کيف و کفش، البسه و وسايل چرمي
چوب	انواع جعبه‏هاي چوبي، سرشاخه، برگ درخت، مبل،‏ميز، وسايل چوبي آشپزخانه و ...
لوازم الکتريکي و الکترونيکي	سيم، کابل، پريز، ديسکت، سي‌دي، نوار کاست، ماشين حساب، ساعت، لوازم کامپيوتر، چراغ قوه، انواع باتري، تلفن، تلويزيون و ...
پسماندهاي تر	پسماندهاي غذايي	برنج، انواع خورشت، گوشت مرغ، ماهي، روغن‏هاي خوراکي سوخته و فاسد شده و ...
سبزي و‏ميوه	پسماند ميوه، ميوه و سبزي فاسد شده، تفاله چاي و ...

زباله‌هاي خانگي و بيماري‌هاي عفوني
 

افراد مبتلا به بيماري‏هاي واگيردار عفوني مانند بيماران ايدزي، انواع هپاتيت (هپاتيت A و B و C) بايد حتما تحت مراقبت‏هاي خاص در بيمارستان باشند و تزريق دارو يا ديگر مراقبت‏هاي بهداشتي‏شان در محيط خاصي که نحوه جمع‌آوري و دفع زباله‏هاي بيمارستاني روند مشخصي دارد، انجام شود.
اگر به دلايلي پرستاري و ادامه درمان اين بيماران در خانه انجام شود حتما بايد توسط اداره کل بيماري‏هاي وزارت بهداشت و درمان دستورالعمل نکات بهداشتي و به ويژه نحوه جمع‌آوري و دفع زباله‏هاي مخصوص به اين بيمار به همراهان و پرستاران آموزش داده شود.
اين زباله‏ها بايد در يک کيسه زباله در بسته پلاستيکي گذاشته شود و سپس در ظرف در‏دار پلاستيکي قرارگرفته و با زباله‏هاي بيمارستاني دفن شوند. براي بيماري‏هاي عفوني ديگر مانند آنفلوآنزا اگر نياز به مراقبت خاص باشد پزشک افراد را در جريان قرار مي‏دهد اما در حالت عادي مراقبت خاصي وجود ندارد و توصيه مي‏شود دستمال کاغذي‏هاي استفاده شده را در کيسه نايلوني قرار دهند و در آن را ببندند و سپس در سطل زباله بيندازند تا از انتشار بيماري پيشگيري شود.
جداي از بحث زباله‏ها توصيه‏ مي‏شود هر فردي که به بيماري عفوني چه ساده و چه پيشرفته مبتلا مي‏شود، کليه نکات بهداشت فردي را رعايت کند و با اين کار به ارتقاي سلامت خود، افراد خانواده و ساير افراد جامعه کمک کند.
منبع: http://www.salamat.com