راهکارهاي عملي براي جلب همکاري کودکان


 






 
پدر يا مادر بودن بسيار دشوار است. تجربه‌اي است پرزحمت، سخت و گاهي اوقات رنج‌آور بخورد. اما هرچه هست بسيار خرسند‌کننده هم مي‌باشد. تلاشي است پرارزش اما بي‌مزد. مادام‌العمر و تمام‌وقت. بسياري از والدين بي هيچ آمادگي قبلي نسبت به آنچه پيش رو دارند، اين تجربه را آغاز مي‌کنند و بيشتر آنان بدون دريافت کمترين سپاس و قدرداني، وظيفه خود را به انجام مي‌رسانند. با اين حال هيچ وظيفه‌اي مهم‌تر از تربيت نسل آينده نيست.
آنچه جامعه و خانواده از ما انتظار دارد، پرورش و مراقبت از کودکانمان است به گونه‌اي که به رشد و سلامت عاطفي آنان کمک کنيم که هدف اصلي تربيت کودک است. براي جلب همکاري کودکان (زير 12 سال) به اجراي بهتر اصول تربيتي آنان نياز داريم تا برخي از اصول پايه تربيت کودکان را بشناسيم و به آنها عمل کنيم:
1 شرح دهيد: آنچه را که مشاهده مي‌کنيد و يا مشکل موجود را شرح دهيد. به طور مثال:
- «شير ريخت و اينکه اسفنج لازم داريم يا بطري شکست و اينکه جارو لازم داريم.»
نکته اين بحث اين است که نبايد کلمه تو را در اول اين جمله‌ها به کار ببريم.
2 اطلاعات بدهيد: او بايد در تمام طول زندگي بداند که «شير اگر در داخل يخچال قرار داده نشود، خراب مي‌شود. ميوه را بايد قبل از خوردن شست و غيره...»
3 اظهارنظر يک کلمه‌اي: اين نوع گفتار موجب، صرفه‌جويي در وقت، انرژي و توضيحات خسته‌کننده مي‌شود. کودکان اين نوع ارتباط را نوعي رهايي آرام‌بخش از نطق‌هايي معمولي و طولاني مي‌دانند. هرگز اسم کودک خود را به عنوان گفته تک کلمه‌اي به کار نبريد. وقتي کودک در طول روز بارها مريم تاييد نشده را بشنود، شروع‌ مي‌کند به پيوندزدن نامش با عدم تاييد.
4 درباره احساس خودتان صحبت کنيد: به‌طور مثال «از نظر من الان براي اينکه نگاهي به انشاي تو بيندازم وقت خوبي نيست. من عصبي و ناراحتم بعد از شام ميتونم آن‌طور که بايد به آن توجه کنم.» بعضي کودکان در برابر عدم تاييد والدين‌شان بسيار حساس هستند.
براي اين گروه از کودکان، تنها ذکر انتظارات کافي است. به طور مثال به جاي گفتن: «من از دست تو به خاطر کشيدن دم گربه عصباني هستم.» بهتر است گفته شود: «انتظار دارم با حيوون‌ها مهربون باشي.»
5 در صورت همکاري، نسبت به کودک بازخورد مثبت نشان دهيد: هنگامي که کودک از دستور شما اطاعت مي‌کند او را تحسين کنيد: «آفرين به دختر خوبم، مريم. کاري که گفتم زود انجام دادي. از اينکه فورا اين کار را انجام دادي، خيلي ممنونم.»
6 اگر کودک از دستور شما پيروي نکرد، آن را تکرار کنيد: درخواست خود را يک بار ديگر با قاطعيت ولي در کمال خوش‌رويي بيان کنيد: «علي، از تو خواستم يک کار انجام بدهي. اسباب‌بازي‌هايت را جمع کن و بپر توي حمام.»
7 در صورت لزوم پنج ثانيه ديگر صبر کنيد: يک بار ديگر مقداري به کودک فرصت دهيد. همچنان در نزديکي و در دسترس او باشيد ولي چيزي نگوييد، جر و بحث و دعوا نکنيد. خوش‌رويي خود را از دست ندهيد. فقط کمي مکث کنيد.
8 همکاري کودک را تحسين کنيد: اگر کودک از دستور و خواهش دوباره شما اطاعت کرد او را تشويق کنيد. اگر کودک دوباره با شما همکاري نکرد براي او عواقب نامناسبي را در نظر بگيريد. در صورتي که کودک به مخالفت ادامه داد از تنبيه فوري و قاطع مانند روش زمان سکوت استفاده کنيد. در اين روش کودکي را که بدرفتاري کرده، از بازي دور مي‌کنند و او را مجبور مي‌کنند همان جا کنار اسباب‌بازي‌هاي خود يا روي صندلي که به اين منظور گذاشته شده، ساکت و آرام بنشيند. زمان سکوت به ويژه در برخورد با بي‌نظمي‌هاي خفيف موثر است. همچنين به کودک بگوييد که چه رفتارهايي مستوجب زمان سکوت مي‌شود. مدت محروم کردن کودک، 2 تا 3 دقيقه است و بايد بلافاصله بعد از بروز مشکل رفتاري از آن استفاده کرد.
9 مشکل را شناسايي کنيد: تعيين اينکه مشکل، مشکل کيست، به شما کمک مي‌کند که بدانيد چه کاري بايد انجام بدهيد. همچنين به فرزندتان کمک کنيد مستقل بشود. اگر مشکل مربوط به شماست، خودتان بايد اقدام کنيد. اگر مشکل مربوط به او باشد، بايد بخواهيد خودش به تنهايي از عهده آن برآيد.
10 بخواهيد اما دستور ندهيد و متوقع نباشيد: براي ايجاد همکاري در کودکان، بايد آنها را به گوش دادن و جواب مساعد دادن به درخواست‌هاي خود تشويق کنيد. آيا دوست داريد کسي پيوسته به شما امر و نهي کند که چه بايد بکنيد؟ هر روز کودک پر از صدها دستور و امر و نهي است. بي‌دليل نيست که مادرها مي‌گويند فرزندان‌مان به حرف ما گوش نمي‌دهند. به طور مثال، به جاي اينکه بگوييد: «برو دندان‌هايت را مسواک کن.» بگوييد: «ممکنه دندان‌هايت را مسواک بزني؟»
11«استفاده از جمله ممکنه خواهش کنم» به جاي «کلمه» مي‌تواني؟ هنگام طرح خواسته خود به جاي «مي‌تواني» از کلماتي با مفاهيم «ممکنه خواهش کنم» استفاده کنيد. «مي‌تواني» ايجاد مقاومت مي‌کند اما «ممکنه خواهش کنم؟» نتيجه مطلوب مي‌دهد. به طور مثال «ممکنه خواهش کنم لوازمت را جمع کني». بايد درخواست خود را به گونه‌اي طرح کنيد که به فرزندتان انگيزه همکاري بدهيد.
12 براي کودکان الگو باشيد: محيط خانواده بايد نمونه‌اي از همکاري صميمانه‌ ميان اعضا باشد.
13با کلمات بازي نکنيد: در لفافه حرف نزنيد. بدتر از عبارات دستوري و استفاده از مفاهيم «مي‌تواني» طرح سوال به شکل بازي با کلمات و علم معاني است. براي جلب همکاري فرزندان، استفاده از علم معاني شيوه مناسبي نيست. زيرا براي پرسش‌هايي که با اتکا به علم معني مطرح مي‌شوند، مفاهيم ضمني وجود دارد.
منبع: http://www.salamat.com