اخلاق مبلّغ (2)

اخلاص
 

اخلاص ازاركان اخلاقى مبلغ دينى است .اعتماد و اتكاى به خدا و نفى روحيه دنيا طلبى و... بايد راس هرم زندگى طالب علم و مبلغ باشد. اگر طالب علمى دين و دانش فرا گيرد تا[ دنيا] به دست آورد به همان دنيا مى ارزد نه بيشتر. روحانى و مبلغى كه به انگيزه حيات جان وصفاى روان به حوزه اقبال كرده است نبايد گرفتار[ كسب نان] گردد و در پى[ نام و نشان] باشداگر مبلغ و هادى . بازرگانى است كه علم مى فروشد دنيا مى خرد مدرسه را با بازار اشتباه گرفته است و تا دير نشده بايد دنبال كسب حلال برود كه[ خسرالدنيا والاخره] نشود.
تبليغ از دقت و ظرافت ويژه اى برخوردار است . مبلغ راهنما و جلودار است .اگر مردم ديدند اين[ راهبر] خود[ ره بند] شده است و به جاى رهگشايى[ رهزن] گرديده است چه فكرى خواهند كرد؟
حيف است مناديان حقيقت و داعيان الى الله براى رسيدن به دنيا گردن به تيغ طمع بسپارند و براى دست يافتن به[ دانه] در[ دام] افتند.
چقدر كوته بين و دون همت است آن روحانى و مبلغى كه براى دست يازيدن به نان و نام دچار ذلت و ننگ شود و به فرموده على(علیه السّلام) او كه به بهشت مى ارزد خود را به دنيا مبادله و معامله كند 22 .
ازاين روى لازم است كه مبلغان سرمايه اصلى و محرك اساسى خود را با توجه و توكل به خدا قرار دهند و اين متاع گرانبها و ارجمند را ارزان نفروشند.
امام جواد (علیه السّلام) مى فرمايد:
الثقه بالله تعالى ثمن لكل غال و سلم الى كل عال. 23
اتكاى به خداوند قيمت هر متاع نفيس و نردبان براى رسيدن به هر مقام بلنداست .
سعى كنند كه تبليغ وسيله امرار معاش نگردد و به روش و سيره نوح (علیه السّلام) اقتدا كنند كه :
و ما اسئلكم عليه من اجران اجرى الا على رب العالمين . 24
من هيچ مزدى در برابراين دعوت از شما نمى خواهم اجر من تنها بر پروردگار عالميان است .
تجربه نشان داده است كه اگر مبلغان در تبليغ خدانگر باشند و شعار:[مزد نطلبى] را كه حرف اول و آخر پيامبران الهى است سرلوحه كار خويش قرار بدهند خداوند نيز آنان را بى مزد نخواهد گذاشت و دنيا و آخرت آنان را تامين خواهد كرد. امام صادق (علیه السّلام) مى فرمايند:
من اراد الحديث لمنفعه الدنيا لمن يكن له فى الاخره نصيب و من اراد به خيرالاخره اعطاه الله خيرالدنيا والاخره . 25
كسى كه حديث ما را براى سود دنيا بخواهد در آخرت بهره اى ندارد و هر كه آن را براى خير آخرت بجويد خداوند خير دنيا و آخرت به او عطا فرمايد.
كسى كه به منبر و تبليغ به عنوان منبع درآمد بنگرد در روايات به عنوان [المستاكل بعلمه] شديدا مورد نكوش قرار گرفته و ائمه(علیه السّلام) از اين افراد اظهار برائت و بيزارى جسته اند. در حديثى امام صادق(علیه السّلام) شيعيان را به سه دسته تقسيم كرده است كه يكى از آنها:
.... و فرقه احبونا و سمعوا كلامنا و لم يقصروا عن فعلنا ليستا كلوا الناس بنا فيملا الله بطونهم نارا يسلط عليهم الجوع والعطش . 26
و گروهى اظهار دوستى با ما دارند و كلام و سخن ما را مى شنوند و چيزى از كارهاى ما را كم نمى گذارند اما هدفشان تامين زندگى دنياست به وسيله ما . اينگونه افراد كيفرشان آن است كه : خداوند درون آنان را از آتش پر خواهد كرد و در قيامت گرسنگى و تشنگى را بر آنان مسلط خواهد نمود
گزيده سخن آن كه : تبليغ رسالت است نه حرفه و وسيله زندگى . مبلغ مانند:
رسولان الهى بايد نيت خود را از اهداف دنيايى و نفسانى مانند: حب دنيا جاه طلبى نام جويى و تشخص برترى جويى و ... پاكسازى كند و صفحه فكر و دل خود را با اوصافى مانند: اخلاص توكل اعتماد به خداوند بى نيازى از مردم دل نبستن به مال و منال ديگران و... بازسازى نمايد.
دراين صورت است كه خواهد توانست از دامهاى شيطانى كه در هرامى گسترده است برهد و انسانهاى دربند و گرفتار دنيا و ماديات را با تبليغ و دعوتش به سوى معنويات رهنمون گردد.

ايمان به هدف
 

ايمان به هدف روح رسالت انسان مبلغ است .اين حالت او را از تنگ نظرى و سرگرمى به مسائل محدود بيرون مى آورد و به مسائل بااهميت و درجه اول متوجه مى سازد.
انسان معتقد به هدف مى كوشد تا جنبه هاى مثبت رسالت خود را تا سرحد امكان افزايش دهد واز جنبه هاى منفى آن بكاهد.اگر مبلغ ايمان و اعتقاد و به هدفش نداشته باشد همواره به زندگى خصوصى خود مى انديشد و پيش از آن كه به كيفيت عمل بينديشد به كميت آن فكر مى كند. در نهاد انسانى كه اعتقاد به هدف ندارد علايق مادى به گونه اى رسوخ كرده كه هر چيزى را با مقياس سود و زيان خويش مى سنجد اما انسان معتقد به هدف فعاليتهايش در دل آن هدف اصلى اش قرار گرفته و همه رااز آن زاويه مى نگرد از اين روى هر چه مشكلات در مسير آن هدف بيشتر شود اطمينان او به آن هدف بيشتر مى گردد بلكه خود همان مصائب را دليل نزديكى و وصول به هدف مى داند. قرآن مجيد وقتى حال مومنان راستين را بيان مى كند چنين مى فرمايد:
ولما راى المومنون الاحزاب قالوا هذا ما وعدناالله و رسوله و صدق الله و رسوله و ما زادهم الاايمانا و تسليما . 27
هنگامى كه مومنان لشكر احزاب را ديدند گفتند: اين همان است كه خداوند و رسولش به ما وعده فرموده و خدا و رسولش راست گفته اند. و اين موضوع جز بر ايمان و تسليم آنان چيزى نيفزود.
على(علیه السّلام) هنگامى كه از فداكارى و سابقه مبارزاتى اش سخن مى گويد به [ ايمان و هدف] اشاره مى كند و مى فرمايد:
لقد كنا مع رسول الله صلى الله عليه و آله نقتل آباءنا وابناءنا واخواننا واعمامنا ما يزيد ذلك الاايمانا و تسليما . 28
در ركاب پيامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) آنچنان مخلصانه مى جنگيديم و براى پيشبرد حق و عدالت از هيچ چيز باك نداشتيم كه حتى حاضر بوديم پدران و فرزندان و برادران و عموهاى خويش را دراين راه ( اگر بر خلاف حق باشند) نابود كنيم .اين پيكار بر تسليم وايمان ما مى افزود...
بنابراين اگر هدف الهى باشد وايمان واعتقاد به آن وجود داشته باشد هيچ مشكلى رهرو را از هدفش باز نمى دارد بلكه او را در هدفش راسخ تر و جدى تر به پيش مى برد. به همين جهت است كه خداوند يكى از ويژگيهاى رسول اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) را دراين مى شمارد كه او مومن به هدف و آرمانش بود:
آمن الرسول بما انزل اليه من ربه .
پيامبر ايمان آورده به آنچه كه از طرف خداوند بر وى نازل شده است .
پيام آيه دراين است كه : رهبران و كسانى كه درامتداد خط انبياء حركت مى كنند پيش از هر چيز بايد به هدف و گفته و سخن خويش ايمان داشته باشند تا بتوانند منشا تحول در فكر و روح ديگران گردند.
مبلغان راستين كسانى هستند كه در مسير رسالت تبليغى خويش با تمام وجود مطلب و مدعاى خود را درك مى كنند وايمان قاطع به هدفى كه مردم را به آن فرا مى خوانند دارند.
قرآن مجيد در توصيف پيشوايان دينى و هدايتگران الهى بر دو نكته اساسى تكيه مى كند:

1.ايمان و هدف .
2. صبر واستقامت در راه آن .
 

وجعلنا ائمه يهدون بامرنا لما صبروا و كانوا باياتنا يوقنون 30
و از آنان پيشوايانى برگزيديم كه به فرمان ما مردم را هدايت مى كردند. به خاطراين كه شكيبايى نمودند و به آيات ما يقين داشتند.
واين درسى است به همه مبلغان كه پايه هاى يقين و باور خود را محكم كنند و به هدف و آرمان خويش مومن باشند واز مشكلاتى كه در طريق به ثمر رساندن تبليغ و دعوت آنان وجود دارد نهراسند.
استاد شهيد مطهرى چهره مصمم و قاطع امام خمينى[ره] رااين گونه ترسيم مى كند:
... وقتى از پاريس برگشتم دوستانم پرسيدند: چه ديدى ؟ گفتم : چهارتا[ آمن] ديدم :
[آمن بهدفه] به هدفش ايمان دارد. دنيااگر جمع بشود نمى تواننداو رااز هدفش منصرف كنند.
[آمن بسبيله] به راهى كه انتخاب كرده ايمان دارد.
[آمن بقومه] به روحيه مردم ايران ايمان دارد.
و بالاخره بالاتراز همه:[ آمن بربه]. 31 ...
آرى تاايمان به هدف در روح و فكراين مبلغ و داعى الى الله استوار نگردد هيچ گاه نمى تواند فردى و يا جمعى را به حركت و تلاش به سوى كمال و رشد رهنمون گردد.
در پايان اين فصل به فرازى از پيام رهبر معظم انقلاب حضرت آيه الله خامنه اى مدظله العالى كه درباره ايمان حضرت امام رضوان الله تعالى عليه به هدفشان نوشته اند نظر مى افكنيم :
رهبر حكيم و فقيه كه عبدصالح و الگوى مسلمانى بود خود پيشاهنگ اين حركت درايمان و عمل شد. واين ايمان جان او را چنان لبريز كرده بود كه توانست دلهاى بى ايمان و ظرفهاى تهى را از فيضان ايمان خود در صحنه عمل لبريز و سيراب كند و فروغ ايمان واميداو ديوارهاى قطور ياس و بى ايمانى را بشكافد و فضاى مبارزه و عمل را پر كند:
آمن الرسول بماانزل اليه من ربه . 32

پى‏نوشتها:
 

22نهج البلاغه حكمت 456.
23بحارالانوار ج 75.364.
24سوره شعراء آيه 109.
25 اصول كافى ج 1.46.
26تحف العقول .
27سوره احزاب آيه 22.
28نهج البلاغه صبحى صالح خطبه 56.
29سوره بقره آيه 285.
30سوره سجده آيه 24.
31پيرامون انقلاب اسلامى شهيد مطهرى .21.
32پيام رهبر معظم انقلاب به مناسبت اولين سال رحلت حضرت امام رضوان الله تعالى عليه .
 

* ارسال مقاله توسط عضو محترم سایت با نام کاربری : sm1372