اطلاعاتی در باره عسل

مقدمه :
 

عسل تركیبی طبیعی مملو از قندها است . تمامی این قندها ساده اند و در عسل فیبری وجود ندارد. دوتركیب مهم و فراوان عسل فروكتوز و گلوكز اند و آب سومین تركیب فراوان عسل است. در جدول زیر مقدار قندهای مختلف عسل را ببینید :
دامنه مقدار قند از حداقل تا حد اكثر (%) متوسط مقدار در عسل (%) نام قند 44.26 تا 30.91 38.38 فروكتوز 40.75 تا 22.89 30.31 گلوكز 7.57 تا 0.25 1.31 سوكروز 1.86 تا 0.76 1.23 نسبت فروكتوز به گلوكز 83.72 تا 61.39 76.65 قندهای احیا كننده غیر از قندها مواد دیگری چون اسیدها ، موادمعدنی و پروتئین نیز در عسل یافت میشود. چون فروكتوز در عسل فراوان است شیرینی آن از شكر بیشتراست كه تا 1.5 برابر شیرینتر هم میشود .

اهمیت قندها در عسل :
 

قند در عسل برویژگی طبیعی عسل اثرمیگذارد پس :
رطوبت عسل ، طول عمر عسل ، انرژی زایی عسل ، مزه ، بلوری شدن عسل ، رنگ و واكنش رنگ گیری عسل در اثر حرارت تحت تاثیر قندهای عسلند. اگر مقدار فروكتوز عسل را بر مقدار گلوكز موجود در عسل تقسیم كنیم عددی به دست می آید كه از آن میتوان به عنوان شاخصی برای تمایل عسل به بلورزدن استفاده كرد.همچنین نسبت مقدار گلوكز به مقدار آب در عسل هم برای این منظور به كار میرود. مقدار این شاخص آخری باید از1.7كمتر باشد و اگر از2.1 بیشتر شد عسل سریعا بلور میزند. هر گرم عسل 3.68 كالری انرژی دارد .

رنگ عسل :
 

رنگ عسل را در 7 طبقه تقسیم بندی میكنند :
1- روشن همانند آب
2- بیش از حد روشن
3- روشن
4- كهربایی بسیار روشن
5- كهربایی روشن
6- كهربایی
7- كهربایی تیره
برای اندازه گیری رنگ عسل روشهای اختصاصی وجود دارد. رنگ عسل ملاكی از كیفیت عسل نیست ولی برای سلیقه مصرف كننده عامل مهمی است. اگر حرارت وگذشت زمان رنگ عسل را عوض نكرده باشد میتوان از روی رنگ عسل منبع گل تغذیه زنبور را شناسایی كرد. بعد از كریستاله شدن رنگ عسل روشنتر میشود. عسل به عنوان یك عامل رنگ در صنایع غذایی به كار برده میشود واكنش قهوای شدن (Mailard reactin) عسل بسیار قوی است .

ارتباط رنگ عسل با مزه آن :
 

عسل با رنگ روشن مزه ملایمتری دارد و رنگهای تیره مزه قوی و سنگین تری دارند ولی استثنائات زیاد است مثلا عسل لاله درختی با رنگ روشن مزه اش سنگین است .

مزه عسل :
 

عسلهایی كه منبع گل آنها یك گل باشد مزه بسیار متغیری دارند و عسلهایی كه فروكتوز آنها زیاد باشد بسیار شیرینند. به این ترتیب گاهی چند عسل برای كسب یك شیرینی و مزه مناسب مخلوط میشوند. مزه عسل در زنبورستانهایی با چند گل متعادل تر است .

كریستاله شدن عسل ( بلورزدن ) :
 

كریستاله شدن عسل یعنی اینكه عسل از حالت مایع به حالت نیمه جامد تبدیل شود. این پدیده طبیعی وقتی رخ میدهدكه یكی از سه قند فراوان عسل است از دامنه بالایی استاندارد آن بالاتر باشد . این گلوكز با آب در عسل تبدیل به گلوكز آبدار شده و هسته بلوروكریستال را تشكیل میدهد.تمام عسلها بلور نمیزنند ، برخی اصلا بلور نمیزنند وبرخی مدت كمی بعد از تولید بلوری میشوند. عسلی كه در قاب بماند كمتر از عسلی كه با استخراج كننده ( اكسترودر)تهیه شده باشد بلور میزند.مواد معدنی موجود در عسل ، اسیدهای طبیعی عسل ، پروتئین ، ذرات خارجی در عسل ، ذرات موم ،گرده ، حباب هوا و مواد دیگر میتوانند بلور زدن عسل را تحریك كنند .
با گرما دادن عسل میتوان مجددا آنرا ذوب كرد ومایع ساخت .
در جدول زیر عسل گلهای مختلف را از لحاظ شدت وتمایل به بلوری شدن باهم مقایسه كنید .
تمایل به بلوری شدن نسبت به میانگین نوع عسل از گل .... كم اقاقیا زیاد یونجه زیاد پنبه زیاد قاصدك كم انگور (مو ) زیاد كهور كم استبرق كم نخل زیاد گوجه كم تمشك كم ترشك درختی كم آفتابگردان نگهداری عسل در شرایط مناسب ازلحاظ رعایت دما و حرارت در مراحل مختلف فراوری و تصفیه تاحد ممكن بلور زدن عسل را به تعویق می اندازد.(بخش نگاهداری را ببینید ).
بلور زدن عسل به طور مصنوعی هم میتواند انجام شود. با این روش محصولات مختلفی تولید میشود و میتوان كرم عسل را نام برد. بلورزدن خود بخودی عسل منجر به تولید یك محصول دانه درشت خواهد شد ولی كریستاله شدن تحت كنترل محصولی نرم با قابلیت پراكنش مطلوب تولید میسازد .

بلور و كیفیت عسل :
 

استفاده از عسل كریستاله شده به سلیقه مصرف كننده بستگی دارد. وقتی كه هنوز بلور زدن عسل كامل نشده است ، لایه بلور آن با یك لایه آب ازعسل كنار هم قرار میگیردو این شرایط را برای تخمیر فراهم میسازد.عسل پاستوریزه كریستاله میشود ولی تخمیر نمیشود .

عمر عسل و پایداری آن :
 

عسلی كه در ظرف در بسته نگاهداری شود برای دهها و حتی قرنها میتواند پایدار باقی بماند ولی در برابر تغییرات شیمیایی و فیزیكی حساس است .در طول مدت نگاهداری عسل تیره میشود ومزه اش را از دست میدهد كه البته این فرایند وابسته به حرارت است. برای طول عمر عسل عدد ثابتی را نمیتوان ارائه داد به طور كلی طول عمری برابر2 (دو) سال مشهوراست .

رشد میكربها در عسل :
 

عسل به خاطرداشتن PH اسیدی ، تركیبات ویژه ضد میكرب ،رطوبت پایین ، و آب فعال اندك برای فعالیتهای میكربی در برابررشد میكربها مقاوم است. با پاستوریزه كردن عسل قبل از بسته بندی میتوان مقاومت آنرا در برابر میكرو ارگانیسمها افزایش داد .

اسیدها در عسل :
 

منظور اسیدهای طبیعی و خوراكی است مثلا آمینو اسیدها یا اسید سیتریك یا اسید بوتیریك وغیره. در حدود05/0درصد تا01/0درصد یعنی 5 تا10گرم در 10كیلوگرم عسل، میتوان در عسل اسید آمینه یافت .درمورد اسیدهای آلی 17 تا117گرم در 10كیلوگرم عسل، میتوان در عسل اسید آلی یافت(% 0.17 تا % 1.17).این تركیبات باعث میشوند PH عسل بین4/3 تا 1/6 متغیر باشد. درعسل18 اسیدآمینه به صورت آزاد وجود دارد كه فراوا نترین آنها اسید آمینه پرولین میباشد .

فراوری و نگهداری عسل :
 

درطول فرایند بسته بندی بهتراست عسل در دامنه درجه حرارت40تا 71 درجه سانتی گراد ( متوسط55-60 درجه سانتیگراد) بسته بندی شود این دامنه حرارت از بلوری شدن عسل میكاهد .
حرارت 60 تا71 درجه سانتی گراد بلور عسل را حل میكند و حبابهای هوا را خارج میسازد. تصفیه عسل ذرات خارجی را از عسل پاك میكند .
بهترین درجه حرارت برای نگهداری عسل18 تا 24 درجه سانتیگراد است. عسلی كه فرایند نشده است(فرایند شامل تصفیه ، پاستوریزاسیون و غیره ) باید زیر 10درجه سانتیگراد نگهداری شود .
بهترین شرایط نگهداری عسل در طولانی مدت استفاده از ظروف استیل ضد زنگ در بسته میباشد .
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سایت : mohamad66