حقايقي درباره چشم‌هاي نوزادان


 

نويسنده:دکتر هرمز شمس استاد چشم‌پزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران




 
تکامل ديد نوزاد و کودک امري بسيار پيچيده و پيشرفته است که با تکامل چشم‌ها و مراکز اختصاصي مغزي و تحت فرمان ژنتيکي انجام مي‌شود.
چند روز پس از تولد، نوزاد در مقابل نور شديد بايد چشمک بزند. مردمک‌ نوزاد در تولد در مقابل نور باز و بسته مي‌شود ولي اين فعل و انفعال به علت تنگي شديد مردمک ممکن است مورد توجه والدين واقع نگردد. در 6 هفتگي، نوزاد بايد به نگاه والدين توجه کند و ديد خودش را متوجه آنها نمايد. در 2 يا 3ماهگي بايد اشياي رنگي را مورد توجه قرار دهد و آنها را لمس کند. حرکات غيرمتقارن دو چشم و احساس لوچ بودن چشم‌ها در نوزاد تا 4ماهگي غيرطبيعي نيست ولي پس از 4ماهگي اگر چشم انحراف داشته باشد، قطعا طبيعي نبوده و بايد به چشم‌پزشک متخصص ارجاع شود. عدم توجه به والدين در چند هفتگي و مالش شديد چشم‌ها با دست علايم عدم ديد طبيعي در نوزاد است و بايد به آن توجه خاص کرده و به چشم‌پزشک مراجعه کرد. حرکات چرخشي چشم‌ها (نيستاگموس) که در 2ماهگي آغاز مي‌شود نيز طبيعي نيست و بايد به چشم‌پزشک مراجعه کرد. در تولد، رنگ قرنيه، عدسي چشم و محيط دروني چشم شفاف است و هرگونه کدورت و سفيدي در اين مسير غيرطبيعي بوده و لازم است نوزاد معاينه دقيق شود. رنگ عنبيه نوزادان اکثرا در اثر تشکيل نشدن سلول‌هاي رنگينه‌اي سطحي عنبيه کم‌رنگ و اکثرا آبي رنگ است که به مرور با تشکيل سلول‌هاي رنگينه‌اي پررنگ مي‌شود. در تولد قطر چشم نوزاد (از جلو به عقب) کوتاه‌تر از قطر چشم بزرگسالان است. 1703 ميلي‌متر در مقابل 23ميلي‌متر بزرگسالان که باعث دوربيني شديد نوزادان مي‌شود.
اين دوربيني به مرور با بزرگ شدن قطر چشم در کودکي کاهش يافته و ناپديد مي‌شود که مي‌تواند حتي به نزديک‌بيني (ميوپي) تبديل شود مسير خروج اشک از چشم که از کانال‌هايي به داخل بيني راه دارد، در تولد تکامل يافته ولي ممکن است اين مسير خوب باز نباشد و اشک در چشم باقي بماند ولي به علت ترشح نشدن اشک در چند هفته اول تولد ممکن است به اين امر توجه نشود و در ماه‌هاي بعد از تولد متوجه آن شويم. والدين مي‌توانند با مالش اين مسير خروجي اشک که از فضاي بين چشم و بيني از بالا به پايين به طرف بيني پيش مي‌رود، با ماليدن انگشت يا که از بالا به پايين به باز شدن و به جريان افتادن اين مسير خروجي اشک کمک کنند. يک نوزاد نارس با وزن کم (حدود 1500گرم و سن کمتر از 7ماه جنيني) حتما بايد به وسيله چشم‌پزشک متخصص بررسي شود، به دليل اينکه تکامل شبکيه تا تولد کامل نيست و تولد زودرس باعث تشکيل بافت‌ها و عروق غيرطبيعي در سطح شبکيه مي‌شود که نهايتا مي‌تواند به خون‌ريزي و کنده شدن شبکيه منجر شود.
توسط درمان ليزري مي‌توانيم از اين‌گونه عوارض جلوگيري نماييم. والدين بايد به هر عارضه و هر نوع امر غيرطبيعي در چشم‌هاي نوزاد و فرزند خود توجهي خاص و دقيق داشته باشند، چرا که اکثر اين عوامل در صورت تشخيص به موقع قابل پيشگيري و حتي درمان است.
منبع:www.salamat.com