چگونه به شيرخواران دارو بدهيم؟


 

نويسنده:دکتراکبر کوشانفر متخصص کودکان استاد دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي




 
مشکلي که خيلي از والدين با آن دست به گريبان هستند تجويز داروها و مکمل‌هاي غذايي براي نوزادان، شيرخواران و کودکان از اهميت خاصي برخوردار است.
آنها در هر سني از دوران زندگي وزن و سطح بدني متفاوتي نسبت به بزرگسالان دارند و دستگاه‌هاي بدن شيرخواران، به خصوص نوزادان، مانند دستگاه گوارش، کليه و کبد از نظر سيستم جذب، هضم و دفع متفاو‌ت‌تر و حساس‌تر است. به همين دليل بايد در تجويز داروها، از نظر نوع دارو، مقدار برحسب ميلي‌گرم، برحسب کيلوگرم وزن بدن شيرخوار، ساعت تجويز دارو و همراهي دارو با موادغذايي دقت بيشتري داشته باشيم تا هم عوارضي براي شيرخوار پيش نيايد، هم دارو جذب بهتري داشته باشد.

قطره A+D
 

قطره ويتامين A+D بايد از روز پانزدهم تولد روزانه 25 قطره ابتدا با احتياط در فواصل شير مادر با قطره چکان به نوزاد داده شود. چنانچه نوزاد عکس‌‌العمل خوبي نداشت، مي‌توان ويتامين را با مقدار 5 تا 10 سي‌سي يا يک قاشق مرباخوري آب‌قند حل و تجويز نمود. قطره ويتامين A+D جهت پيشگيري از نرمي استخوان ضروري است و تا يک سالگي ادامه خواهد داشت و از 6 ماهگي به بعد نيز به صورت قطره مولتي‌ويتامين روزانه 25 قطره ادامه دارد.

قطره فروس‌سولفات
 

قطره آهن يا فروس‌سولفات از 6 ماهگي توام با قطره مولتي‌ويتامين توصيه مي‌شود. در فواصل شير هم‌زمان با آب ميوه آب سيب و از يک سالگي به بعد، آب مرکبات، پرتقال جذب بهتري خواهد داشت قطره آهن چنانچه هم‌زمان با شير يا چاي داده شود با ترکيبات شير و چاي خنثي شده و در جذب آن مشکل ايجاد مي‌شود.

پودر نوزاد
 

پودر مصرفي جهت پوست نوزادان که در دنيا مصرف مي‌شود حاوي هيدروسيليکات نيتريم و کلسيم بوده که به علت بلع يا به صورت پراکنده وارد دستگاه تنفس نوزاد شده ايجاد مسموميت مزمن مي‌کند و در نهايت موجب اختلالات پوستي، گوارشي تهوع، استفراغ و در موارد شديد کم‌کاري ترشح کليه مي‌‌شود که در اين صورت به مادران توصيه مي‌شود از پودر جهت بهداشت و نظافت پوست نوزاد استفاده ننمايند.

آنتي‌بيوتيک‌ها
 

علت، نوع مصرف و عوارض آنتي‌بيوتيک‌ها بايد درنظر گرفته شود. والدين به هيچ عنوان با داروهاي آنتي‌بيوتيک خوددرماني نکنند و توصيه مي‌شود به پزشکان خود نيز توصيه تجويز آنتي‌بيوتيک نکنند و اين امکان به پزشک داده شود که خود تصميم به تجويز داروها بگيرد و در نظر داشته باشيم 60 تا 70 درصد سرماخوردگي‌هاي شيرخواران ويروسي بوده و يک دوره درماني 5 تا 7 روزه دارد که تورم با تب و مختصري سرفه همراه است که بهبود حاصل مي‌شود و چنانچه عوارضي مانند برونشيت، گرفتگي صدا يا گوش‌درد چرکي داشت و تب و سرفه ادامه داشت و پزشک صلاح دانست آنتي‌بيوتيک تجويز مي‌شود.

مسکن‌ها و تب‌برها
 

قطره و شربت استامينوفن جهت پايين آوردن تب و درجه حرارت بدن شيرخواران مصرف مي‌شود. مادران نبايد با احتمال تب و گرماي بدن به طور حدسي از اين داروها استفاده نمايند. تب يک واکنش دفاعي بدن است و در دماي بالا ويروس‌ها و ميکروب‌ها در بدن از بين مي‌روند و در درجه حرارت 38 تا 5/38 احتياج به تجويز استفامينوفن نيست. چنانچه درجه حرارت بدن از 5/38 به بالاست، بايد متناسب با وزن کودک از قطره استامينوفن جهت کودکان زير يک سال بين 10 تا 15 قطره هر چهار ساعت استفاده شود. شربت ايبوپروفن نيز مسکن و تب بر خوبي است. مي‌توان برحسب وزن و تب نصف تا يک قاشق مرباخوري هر 6 ساعت يا 8 ساعت از آن به نوزاد داد. در صورت تب بالا با استفراغ، مي‌شود از شياف استامينوفن استفاده کرد.

تشنج
 

در صورت سابقه تب و تشنج در کودکان يا وجود سابقه در خانواده طبق دستور پزشک مي‌توان از قرص 2 ميلي‌گرمي يا شياف 5 ميلي‌گرم ديازپام جهت جلوگيري از تشنج روزانه به مدت محدود استفاده کرد. بايد در نظر داشت امروزه طي تحقيقاتي که انجام شده در موقع واکسيناسيون به خصوص واکسن‌هاي سه‌گانه ديفتري، کزاز و سياه‌سرفه نبايد به‌عنوان پيشگيري از تب از قطره استامينوفن استفاده شود چون ميزان آنتي‌بادي توليد شده کاهش يافته و مصونيت کمتري خواهيم داشت. در صورت تب بالا نيز مي‌توان از شربت ايبوپروفن استفاده کرد.

ضدتهوع‌ها
 

در مورد قطره متوکلوپراميد ضداستفراغ که در شيرخواران استفاده مي‌شود هر 8 ساعت براي هر کيلوگرم يک قطره بايد در نظر داشت. چنانچه کودک حساسيت به‌صورت برافروختگي صورت و انحراف چشم‌ها داشت، بايد از دادن قطره خودداري کرد. همچنين بايد بيان کرد طبق گزارش انجمن طبي کودکان آمريکا به علت عوارض بايد از تجويز قرص يا شربت پسودوافدرين خودداري کرد. اکنون دو سالي است که اين دارو نيز توسط وزارت بهداشت ايران حذف شده است و شربت آنتي‌هيستامين دي‌فنيل هيدرامين نيز به علت عوارض زير دو سال منع مصرف دارد. «مرکز اطلاع‌رساني دارويي و مسموميت» جهت خانواده و پزشکان، اطلاع‌رساني 24 ساعته دارد و شماره تلفن 09646پاسخگوي خانواده‌‌ها است.
منبع:www.salamat.com