جايگاه ليزر در درمان شقاق

صحبت از برخي بيماري‌ها کار چندان ساده‌اي نيست؛ نه از آن جهت که مشکلات پيچيده و غيرقابل درماني باشند؛ بلکه برعکس، گاهي آن‌قدر ساده درمان مي‌شوند که آدم به سختي باور مي‌کند افرادي هستند که سال‌هاست از اين بيماري‌ها رنج مي‌برند. بيماري‌هاي ناحيه مقعد از اين دسته بيماري‌ها هستند.
دکتر هادي احمدي آملي، جراح و فوق‌تخصص کولورکتال در مورد اين بيماري‌ها گفته و به باورهاي رايج اما نادرست در مورد‌ آنها پرداخته است. با هم اين گفتگو را مي‌خوانيم:

سوزش و خون‌ريزي هنگام اجابت مزاج، شکايت نسبتا شايعي به حساب مي‌آيد. آيا بايد از اين علايم بترسيم يا بايد با آنها بسازيم؟
 

خون‌ريزي‌هاي مقعدي مي‌تواند به علت بيماري‌هاي ناحيه مقعد و يا بيماري‌هاي قسمت‌هاي بالاتر روده باشد. خون‌ريزي‌هاي بالاتر از مقعد که در روده بزرگ است اغلب به علت غده‌هاي خوش‌خيم يا بدخيم روده و گاهي زخم‌هاي روده است اما از بيماري‌هاي مقعد دو دسته هستند که خون‌ريزي‌ مي‌دهند، يکي هموروييد (بواسير) که سبب خون‌ريزي مي‌شود. اين خون‌ريزي به صورت قطرات خون روشن روي مدفوع است و با درد همراه نيست. علت ديگر فيشر مقعد يا همان شقاق است.

پس با اين حساب، فقط شقاق است که خونريزي‌اش با سوزش و درد همراه است؟
 

تقريبا بايد گفت بله؛ در اين بيماري‌ علامت عمده درد و سوزش مقعد است که مي‌تواند با خون‌ريزي توام شود. خون‌ريزي در شقاق به صورت قطرات خون روشن پس از دفع و يا هم‌زمان با دفع است. به ندرت تومورهاي مقعد هم باعث خون‌ريزي مقعد مي‌شوند. اگر چه اين خون‌ريزي‌ها به صورت روشن نبوده و ممکن است تيره باشند ولي گاهي کاملا با هموروييد اشتباه مي‌شوند. درد مي‌تواند همراه با اين تومورها (غده‌ها) باشد و يا نباشد.

دانستن فرق اين بيماري‌ها با هم براي بيمار مهم است؟ اصلا با مشاهده اين علايم بايد چه‌کار کرد؟
 

اگر چه دانستن تفاوت اين بيماري‌ها مهم است اما نبايد تشخيص بيماري‌ها را به عهده خود بيمار گذاشت چون گاهي علايم بسياري از اين بيماري‌ها با هم مشابه است. تازه پزشک درمانگر هم اغلب فقط با شرح حال و معاينه به تشخيص‌هاي احتمال نمي‌رسد و در بسياري از موارد اقدام به روش‌هاي تشخيصي بيشتر مثل دکتوسيگموئيدوسکوپي و يا کولونوسکوپي مي‌کند.

کدام‌يک از اين بيماري‌ها خطرناک‌ترند و بررسي فوري مي‌خواهند؟
 

اصولا اگر بيمار با خون‌ريزي مراجعه کند بايد با دقت و فوريت بيشتري مورد ارزيابي قرار گيرد چون‌ خون‌ريزي مي‌تواند به علت تومورها (غده‌هاي) روده و مقعد باشد. علايم ديگري که مي‌توانند نشان‌دهنده غده‌هاي روده باشد شامل تغيير اجابت مزاج، کاهش وزن و بي‌اشتهايي است. اگر خون‌ريزي‌ به صورت خون تيره و يا با دفع لخته و يا مخلوط شدن مدفوع و خون باشد، نگران‌کننده‌تر است.

آيا پيگيري اين بيماري‌ها در مردان و زنان فرق دارد؟
 

تفاوت عمده‌اي در پيگيري و شيوع بيماري‌هاي مقعد بين زن و مرد وجود ندارد اما به دليل بارداري و زايمان ممکن است هموروييد در خانم‌ها کمي شايع‌تر شود، خصوصا در دوران بارداري، اما زن‌ها به علت حجب و حياي بيشتر اغلب ديرتر به پزشک مراجعه مي‌کنند. در مورد پيشگيري تفاوت عمده‌اي بين زن‌ها و مردها نيست.

در داروخانه‌ها با پمادها يا قطره‌هاي صنعتي يا گياهي مواجه مي‌شويم که مثلا روي آن نوشته‌اند: ضدهموروييد يا ضدشقاق. آيا استفاده از اين محصولات دارويي را تجويز مي‌کنيد؟
 

بسياري از اين داروها در کارآزمايي‌هاي باليني مورد استفاده قرار نگرفته‌اند تا کارايي آنها به صورت علمي اثبات ‌شود. بسياري از داروهاي رايج مثل پماد آنتي‌هموروييد در درمان هموروييد تقريبا هيچ جايگاهي ندارد. توصيه اکيد بنده اين است که به هيچ‌وجه از اين داروها به صورت سرخود استفاده نشود. نه به دليل تاثير نداشتن اين داروها، بلکه به اين دليل که بيمار با تشخيص احتمالي هموروييد و يا شقاق اقدام به مصرف اين داروها مي‌کند در حالي که ممکن است بيماري‌ جدي‌تري مطرح باشد.

در روزنامه‌ها گاهي آگهي‌هاي مبني بر «درمان غيرجراحي هموروييد توسط ليزر» منتشر مي‌شود. اين شيوه‌ها چه قدر علمي است؟
 

اگر چهار بيماري شايع مقعد را مدنظر قرار دهيم، ليزر در درمان سه تا از اين بيماري‌ها هيچ نقشي ندارد؛ تاکيد مي‌کنم: هيچ نقشي ندارد. اين بيمار‌ي‌ها عبارت‌اند از شقاق، آبسه مقعدي و فيستول مقعد در درمان هموروييد (بواسير) در نوع خارجي هم هيچ جايگاهي ندارد اما در هموروييد داخلي مي‌توان از ليزر استفاده کرد اما به دليل تاخير در بهبود زخم و گران بودن روش مناسبي نيست و در اکثر کشورهاي جهان از ليزر استفاده نمي‌شود. اما اينکه درمان‌هاي غيرجراحي در بيماري‌هاي مقعد وجود دارد يا خير؟ جواب آن مثبت است. در درمان شقاق از پمادهاي نيتروگليسيرين و ديلتيازم استفاده مي‌شود و يا در درمان هموروييد از حلقه‌هاي لاستيکي به جاي جراحي، استفاده مي‌شود.

آقاي دکتر! با توجه به تجربه شما، مي‌خواهم بپرسم چرا مردم براي بيان اين قبيل مشکلات خود معمولا نوعي شرم و خجالت بيش از حد بروز مي‌دهند؟ چه طور بايد اين رفتار را اصلاح کرد؟
 

خب، منش مردم را بايد با اقدامات فرهنگي اصلاح کرد. اطلاع‌رساني بهتر در رسانه‌ها خيلي موثر است. با توجه به وجود متخصصان خوب زن در کشورمان مي‌توان خانم‌ها را براي معاينه به پزشکان زن ارجاع داد. با تکيه بر هنجارها و باورهاي ديني‌مان که پزشک محرم است و حفظ سلامت فرد از تاکيدات ديني ماست، مي‌توان تا حدي اين رفتارهاي فرهنگي را عوض کرد.
منبع:www.salamat.com