10 صبح و 5 عصر اوج آلرژي است

يکي از دغدغه‌هاي اصلي افراد در فصل بهار مساله ابتلا به آلرژي‌هاي فصلي است که در اين فصل شيوع فراوان‌تري دارد. آلرژي در واقع به واکنش‌هاي غيرمتعارف سيستم ايمني در مقابل ورود عامل مهاجم خارجي گفته مي‌شود که عوارض گوناگوني را براي فرد مبتلا ايجاد مي‌کند.
اين عوارض اگرچه در بيشتر موارد مقطعي و زودگذر هستند، در مواردي نيز واکنش‌هاي شديد بدن را سبب مي‌شوند و تا مدت طولاني نيز ادامه مي‌يابند. آلرژي در بيشتر موارد زمينه ژنتيکي دارد ولي عوامل محيطي نيز بر آن موثر هستند. اما چه عواملي در بروز آلرژي تاثير دارند و چه راه‌هايي براي پيشگيري از آن وجود دارد؟! براي يافتن پاسخ اين پرسش‌ها و سوالات ديگري که مخاطبان «سلامت» در اين مورد داشته‌اند، گفتگويي را با دکتر محمدرضا فضل‌الهي، متخصص آسم و آلرژي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران انجام داده‌ايم که در ادامه مي‌خوانيد.

به‌عنوان اولين سوال،‌ چرا بروز حساسيت در فصل بهار بيش از ساير فصل‌ها ديده مي‌شود؟
 

به طور کلي از ميان افراد جامعه 20 تا 30 درصد ممکن است به شکل‌هاي مختلف دچار آلرژي شوند. اين آلرژي مي‌تواند به صورت فصلي يا دايمي باشد که شيوع نوع فصلي آن بيش از دايمي است. آلرژي‌هاي فصلي نيز به نوبه خود، براي بروز نياز به يک عامل محرک دارند و فصل بهار که فصل گرده‌افشاني و رويش گياهان مختلف است مي‌تواند محرک خوبي براي آن باشد.

پس اين مطلب صحيح است که گرده گل‌ها باعث بروز آلرژي در بهار مي‌شوند؟
 

بله، البته بايد به اين نکته توجه داشت که کدام گرده‌ها موجب بروز آلرژي مي‌شوند. برخلاف نظر عامه مردم گل‌هايي مثل رز و سرخ به دليل اينکه دانه گرده آنها بزرگ است، کمتر در ايجاد آلرژي نقش دارند و در مقابل گرده‌ گل‌هاي کوچک و گرده درختان سوزني برگ مثل سرو در ايجاد آلرژي بسيار موثرند.

ذرات معلق در هواي شهرهايي مثل تهران همواره وجود دارند، پس چرا اين ذرات موجب ايجاد آلرژي نمي‌شوند؟
 

براي پاسخ به اين سوال ابتدا بايد دانست که ماده حساسيت‌زا بايد داراي چه مشخصاتي باشد تا موجب ايجاد آلرژي شود. مهم‌ترين نوع آلرژي، آلرژي بيني است که 25 تا 30 درصد مبتلايان را دربرمي‌گيرد که در آن دستگاه تنفسي فوقاني يا تحتاني درگير مي‌شود. در بيان علمي براي تحريک دستگاه تنفسي افرادي که مستعد آلرژي هستند، يک ماده آلرژن (حساسيت‌زا) بايد وزني بين 10 تا 70 دالتون داشته باشد و گرده گياهان بهاري در اين دسته قرار مي‌گيرند.

يعني آلاينده‌هاي هوا در ايجاد آلرژي‌هاي فصل بهار بي‌تاثيرند؟
 

نه، آلاينده‌هاي هوا نيز به نوبه خود در اين پديده نقش دارند. طبق نتايج تحقيقات انجام شده در کشور، مشخص شده است که آلاينده‌ها مي‌توانند شکل آلرژن‌ها را تغيير دهند و باعث حساسيت‌زايي بيشتر آنها ‌شوند. با بررسي ميکروسکوپ الکتروني گرده گياه سرو نقره‌اي در تهران، مشخص شده است که گرده اين گياهان در نواحي آلوده‌تر شهر، از لحاظ فيزيکي تغيير شکل يافته‌اند و علايم حساسيت‌زاي بيشتري از خود نشان مي‌دهند.

آقاي دکتر، آيا آلرژي درمان دارد؟
 

اين سوال هميشگي مبتلايان به انواع آلرژي است. اگر منظور از اين درمان، علاج و مداواي قطعي بيماري باشد، بايد گفت جز در موارد محدود اين امر امکان‌پذير نيست که البته مدت درمان اين تعداد محدود نيز طولاني خواهد بود. بروز آلرژي در زمان‌هاي مختلف متفاوت است. ممکن است در طول يک دوره زماني به اوج خود برسد ولي در مقابل ممکن است چند سال به صورت خفته بماند و بروز نکند. در کل ريشه‌کني آلرژي بسيار مشکل است.

پس چه‌طور مي‌توان با اين پديده مقابله کرد؟
 

طبق بررسي‌هاي انجام شده، اولين و مهم‌ترين قدم در جلوگيري از بروز آلرژي، پيشگيري است. براي اين کار مناسب‌ترين عمل دور کردن فرد مستعد آلرژي از عامل حساسيت‌زاست. مثلا اگر فرد به گياهي خاص در خيابان حساسيت دارد، بهترين کار دور کردن فرد از آن محيط است ولي اگر اين کار مقدور نبود، مي‌توان از ورود عامل حساسيت‌زا به منزل جلوگيري کرد. مثلا با بستن پنجره‌ها و بالا کشيدن شيشه اتومبيل در هنگام خروج از منزل مي‌توان تا حد زيادي از بروز آلرژي جلوگيري کرد. آگاهي از اين نکته هم بسيار مهم است که تراکم گرده‌هاي گياهان در دو مقطع زماني بسيار زياد است: يکي ساعت 10 صبح و ديگري ساعت 5 بعدازظهر. افراد مستعد آلرژي بايد در اين ساعت موارد بهداشتي، از قبيل استفاده از ماسک را بيشتر مدنظر قرار دهند.

چه داروهايي براي درمان آلرژي وجود دارد؟
 

معمول‌ترين داروهايي که در اين مورد استفاده مي‌شود آنتي‌هيستامين‌ها هستند که درواقع بيشتر از اينکه جنبه درماني داشته باشند، علايم باليني آن را کاهش مي‌‌دهند و از عوارض مهم آن ايجاد خواب‌آلودگي در مصرف‌کنندگان است. داروهاي ديگري که براي درمان آلرژي کاربرد دارند، داروهاي استروييدي هستند که انواع قديمي آنها عوارض بسياري داشتند ولي در حال حاضر عوارض آنها بسيار کاهش يافته است. بايد به اين نکته نيز توجه داشت که مصرف داروهاي استروييدي به شکل خوراکي و تزريقي به‌صورت خودسرانه آثار بدي را مي‌تواند به دنبال داشته باشد.

پي نوشت ها :
 

* متخصص ايمونولوژي و آلرژي در باره بيماري فصل بهار

منبع:www.salamat.com
/ع