مادران ديابتي و مسأله شير دادن
گفتگو با دکتر سيد محسن خوش‌نيت*
مادران ديابتي مي‌توانند شير بدهند؟
تاثير تغذيه نوزاد با شير مادر بر هيچ‌کس پوشيده نيست اما برخي مادران مبتلا به ديابت به دليل ترس از انتقال بيماري‌شان به نوزاد يا به خاطر ترس از عوارض تزريق انسولين از شيردهي امتناع مي‌کنند و نگران اين موضوع هستند که مبادا با شير دادن، کودکشان هم به اين بيماري مبتلا شود؛ در حالي که پزشکان مي گويند شير مادر سرشار از مواد مغذي و انواع هورمون‌هاي مفيدي است که موجب تقويت مغز كودك و مبارزه او با عفونت‌هاي بدن مي‌شود و هيچ شير خشکي از چنين مزايايي برخوردار نيست. براي روشن شدن اين موضوع و برطرف کردن نگراني اين گروه از مادران، پرسش‌هاي رايج در اين خصوص را از دکتر سيدمحسن خوش‌نيت، فوق‌تخصص غدد و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران پرسيده‌ايم. با ما همراه شويد.
آقاي دکتر! آيا مصرف دارو و تزريق انسولين روي شير مادران مبتلا به ديابت تاثيري مي‌گذارد؟
مقاديري از داروهاي خوراکي در درمان ديابت در شير مادر ترشح شده و ممکن است سبب افت قند در نوزاد شود. به همين دليل بهتر است مادران شيرده ديابتي براي کنترل قندخونشان از قرص‌هاي خوراکي استفاده نکنند. اگر مادري مجبور است که شير بدهد و قندخونش کنترل نيست، بهتر است جهت کنترل قندخونش از انسولين استفاده کند و قرص‌هاي خوراکي را از هر نوعي که هستند حذف کند.
گفتيد «اگر مادري مجبور است که شير بدهد...»؛ يعني بهتر است شير ندهد؟!
نه، توصيه نمي‌شود که مادر، شير ندهد. بهتر است شير خودش را به نوزادش بدهد و در عين حال، انسولين هم تزريق کند اما اگر فردي به هر دليلي نمي‌خواهد انسولين تزريق کند و ترس از تزريق دارد ناچار است شير خودش را به نوزادش ندهد. البته خيلي اوقات قند مادر خيلي بالا نيست و مي‌توان آن را با رژيم غذايي کنترل کرد و نيازي به تزريق انسولين نيست. مادراني هم که در دوران بارداري‌شان دچار ديابت بارداري شده‌اند و بعد از زايمان درجه‌هاي خفيفي از ديابت‌شان باقي مانده مي‌توانند با رژيم غذايي ديابت‌شان را کاملا کنترل کنند و نيازي به هيچ‌گونه دارويي ندارند و به راحتي مي‌توانند شيردهي داشته باشند.
بهتر است شيردهي چقدر قبل يا بعد از تزريق انسولين باشد؟
زمان شيردهي با تزريق انسولين رابطه‌اي ندارد و مادر هر زمان که بخواهد مي‌تواند به کودکش شير بدهد و مشکلي ايجاد نخواهد شد.
آيا شيردهي به کاهش قندخون مادر مبتلا به ديابت هم کمکي مي‌کند؟
بله! مادري که شير مي‌دهد روزانه حدود 500 کالري مصرف مي‌کند و بنابراين احتمال افت قندخون در مادران شيرده مبتلا به ديابت بعد از هر بار شيردهي مقداري افزايش مي‌يابد. البته اين ميزان افت قندخون خفيف است و معمولا با خوردن يک مقدار مواد نشاسته‌اي برطرف مي‌شود.
منظورتان از مواد نشاسته‌اي چه موادي است؟
منظورم کربوهيدرات‌هاي پيچيده‌اي مانند نان و برنج است. مادران شيرده براي پيشگيري از افت قندخون پس از شيردهي و ضعف حاصل از آن نبايد از قندهاي ساده مانند قند، شکر، شربت و... استفاده کنند. زيرا با مصرف کربوهيدرات‌هاي پيچيده، قند به تدريج در خون آزاد شده و زمان بيشتري قند خون در حد طبيعي حفظ مي‌شود؛ در حالي که با مصرف قندهاي ساده اين زمان خيلي کوتاه است. به‌عنوان نمونه، اگر مادر نان و پنير بخورد تا چند ساعت قندخونش در حد طبيعي مي‌ماند ولي اگر يک ليوان شربت بخورد، نيم تا يک ساعت بعد، مجددا دچار کاهش قندخون مي‌شود.
خانم‌هايي که مبتلا به ديابت هستند چه نکاتي را بايد رعايت کنند تا احتمال ابتلا به ديابت در نوزادشان کمتر شود؟
يک قانون کلي وجود دارد که ديابت مادر باعث ايجاد ديابت در نوزادش نمي‌شود. به‌طورکلي اگر مادر، مبتلا به ديابت نوع يک باشد احتمال ابتلا به ديابت نوع يک در فرزندانش کمتر از 2 درصد است. اگر پدري ديابت نوع يک داشته باشد احتمال ايجاد ديابت نوع يک در فرزندانش حدود 6 درصد است بنابراين احتمال ابتلا به ديابت در فرزندان خيلي کم است. اگر پدر يا مادر مبتلا به ديابت نوع 2 باشند احتمال ابتلا به ديابت نوع 2 در فرزندانشان در سنين بالا که معمولا سنين بالاي 30 سال است حدود 15 درصد است. اگر هر دو والد مبتلا به ديابت نوع 2 باشند احتمال ابتلا به ديابت نوع2 در فرزندانشان به 75 درصد مي‌رسد. اگر مادري در دوران بارداري دچار ديابت بارداري شود و ديابت‌اش به خوبي در دوران بارداري کنترل نشود احتمال اينکه فرزند حاصل از اين بارداري در دوران نوجواني به ديابت نوع2 مبتلا شده و چاق باشد، بيشتر است. بنابراين جاي نگراني وجود ندارد و مادران مبتلا به ديابت مي‌توانند به راحتي به فرزندانشان شير بدهند.
پي نوشت ها :
*فوق‌تخصص بيماري‌هاي غدد
منبع:www.salamat.com
/ع
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}