موازين اخلاقي در امر به معروف و نهي از منکر

امام خمینی(قدسره الشریف) می فرمایند:
امر به معروف و نهي از منکر از وجهه ي رحيميّه است.پس بر آمر به معروف و نا هي از منکردلازم است که به قلب خود از رحمت رحميّه بچشاند ،و نظرش در امر و نهي خود نمايي و خود فروشي و تحميل امر و نهي خود نباشد؛زيرا که اگر با اين نظر مشي کند،منظور از امر به معروف و نهي از منکر،که حصول سعادت عباد واجراي احکام اللّه در بلاد است،حاصل نشود.(1)
يک نفر بنده ي طاقي که کوس«انا ربّکم الاعلي» (2) مي کوفت وآنهمه فساد در عرض مي کرد و ممکن بود خداي تعالي او را به صاعقه ي غضب بسوزاند ولي رحمت رحميه براي او دو پيغمبر (3) بزرگ مي فرستد و در عين حال سفارش او را مي فرمايد که با او با کلام نرم ليّن گفتگو کنيد،باشد
که به ياد خدا افتد و از کردار خود و عاقبت امر بترسد اين دستور امر به معروف و نهي از منکر است.اين کيفيت ارشاد مثل فرعون طاغوت است.اکنون تو نيز مي خواهي امر به معروف و نهي از منکر کني و خلق خدا را ارشاد کني از اين آيات شريفه ي الهيه که براي تذکر و تعليم فرو فرستاده شده است متذکر شو و تعليم گير با قلب پر از محبت و دل با عاطفه با بندگان خداوند ملاقات کن و خير آنها را از صميم قلب طالب شو و چون قلب خود را رحماني و رحيمي يافتي به امر ونهي و ارشاد قيام کن تا دلهاي سخت را برق عاطفه ي قلبت نرم کند و آهن قلوب،به موعظت آميخته با آتش محبت ليّن گردد و اين وادي غير ازوادي بغض في اللّه و حب في اللّهاست که انسان بايد با اعداي دين عدوات داشته باشد.(4)
سزاوار است که آمر به معروف و ناهي از منکر در امر و نهي و مراتب انکار خود مانند پزشک معالج مهربان يا پدر مهربان مراعات مصلحت شخص آلوده به گناه را بنمايد . انکار او لطف و رحمت براي مرتکب و بلکه بر همه امت باشد،و سزاوار است قصد او تنها خدا و رضايت او باشد،و عمل خود را آميخته شدن با هواهاي نفساني و اظهار بزرگي،حفظ کند،و نفس خود را منزه نداند آن برتري و بزرگي بر مرتکب قائل نباشد،چه بسا مرتکب منکر هر چند مرتکب گناهان بزرگ،صفات پسنديده اي داشته باشد که خدا او را به خاطر اين صفات دوست دارد،گرچه به واسطه ي ارتکاب گناه عملش مغبوض خداوند است،و اي بسا امر ونهي کننده به عکس او باشد)صفاتي را دارا است که مورد رضايت ُخداوند نيست(هر چند بر خود او مخفي است.(5)

پي‌نوشت‌ها:
 

(1)آداب الصلوة؛ص237
(2)نازعات/24
(3)موسي و هارون عليهما السلام
(4)آداب الصلوة؛ص239
(5)تحرير الوسيله؛ج1ص442