اين كارو بكن؛ اون كارو نكن

15 راه براي تشويق كودك به رفتارهاي خوب
 

تقريبا همه پدر و مادرها براي برقراري ارتباط با كودكشان مشكل دارند. اين مشكل وقتي به اوج مي رسد كه شما مي خواهيد كار خوب وبد را به كودكتان بياموزيد. فهماندن كار خوب و تشويق بچه به انجام آن كار خيلي راحتي نيست. اما اين هم مثل خيلي از اصول ديگر بچه داري راه و روش خود را دارد. اگر شما هم جزو آن دسته از پدر و مادرها هستيد كه به راحتي نمي توانيد كار خوب و رفتار خوب را به كودك تان بفهمانيد، اين مقاله را بخوانيد. ما به شما 15 روش را ياد مي دهيم تا با توجه به آن ها بتوانيد كاملا با فرزندتان ارتباط برقرار كنيد و با زبان خودش او را به كارهاي خوب تشويق كنيد.

1.كودكان همان كاري را مي كنند كه شما مي كنيد
 

كودك به شما نگاه مي كند تا سرنخي از چگونگي رفتار با دنياي پيرامون خود به دست آورد. بنابراين به عنوان يك الگو بايد از رفتار خودتان به عنوان راهنماي او استفاده كنيد. كاري كه در عمل انجام مي دهيد معمولا بسيار مهم تر از حرفي است كه مي زنيد. اگر مي خواهيد كودك شما كلمه «لطفا» را ياد بگيرد، خودتان هم از اين كلمه استفاده كنيد. اگر نمي خواهيد كودك صداي خود را بالا ببرد خودتان نيز با صدايي در حد منطقي صحبت كنيد.

2.به كودك نشان دهيد چه احساسي داريد
 

اگر بتوانيد صادقانه به او بگوييد كه رفتارش شما را تحت تاثير قرار داده، او مانند يك آينه، احساسات خود را در قالب شما مي بيند و مي تواند شما را حس كند. كودكان در سن 3 سالگي مي توانند حس همدردي خود را نشان دهند. مي توانيد بگوييد :«من ناراحت شدم چون وقتي داشتم با تلفن صحبت مي كردم خيلي سرو صدا مي كردي.» زماني كه جمله خود را با كلمه «من» آغاز مي كنيد به كودك اين شانس را مي دهيد كه همه چيز را از نگاه شما ببيند.

3متوجه رفتارهاي خوب او باشيد
 

يعني وقتي كودك همان طور رفتار مي كند كه شما دوست داريد، واكنش مثبت نان دهسد. مثلا بگوييد :«خيلي خوب بازي مي کني. قطعه ها را خيلي قشنگ روي هم سوار كرده اي.» اين بهتر از آن است كه قبل از اينكه متوجه شويد، آنقدر صبر كنيد تا چيزي كه ساخته روي زمين بريزد. سعي كنيد به ازاي هر يك نظر منفي (انتقاد و سرزنش )، 6 نظر مثبت (تعريف و تشويق) بدهيد. اين قانون 6 به يك همه چيز را در حد تعادل نگاه مي دارد. سود آن اين است كه اگر بين بي توجهي با توجه منفي، مجبور شديد يك مورد را انتخاب كنيد، كودك توجه منفي شما را مي طلبد.

4.در حد و اندازه او باشيد
 

زانو زدن با چمباتمه نشستن در كنار كودك، ابزار مناسبي براي برقراري ارتباط مثبت با اوست. نزديك شدن به كودك موجب مي شود احساسات يا فكر او را درك كنيد. همچنين به او كمك مي كند بر آنچه مي گوييد يا مي خواهيد تمركز كند. اگر به او نزديك شويد و توجه او را جلب كنيد، ديگر نيازي نيست او را وادار کنيد به صورت شما نگاه كند.

5.حرف هاي تو را مي شنوم
 

گوش كردن فعال، ابزار ديگري براي تقابل كودك با احساسات خويش است. كودكان تمايل زيادي به نااميدي دارند، مخصوصا اگر نتوانند به صورت شفاهي احساسات خود را بيان كنند. از اين رو زماني كه احساسات آنها را براي خودشان تكرار مي كنيد، از تنش آنها كاسته شده و احساس راحتي مي كنند و بسياري از كج خلقي هاي احتمالي برطرف مي شوند.

6.به قول خود پايبند باشيد
 

به توافق هايي كه كرده ايد متعهد باشيد. وقتي به قول خود ـ خوب يا بد ـ عمل مي كنيد، كودك ياد مي گيرد به شما اعتماد كرده و احترام بگذارد. بنابراين زماني كه قول مي دهيد اگر كودك اسباب بازي هاي خود را جمع كرد، او را بيرون ببريد، مطمئن شويد كه كفش هاي پياده روي شما در دسترس هستند. وقتي مي گوييد اگر باز هم سرد و صدا كند از كتابخانه بيرون مي رويد، در صورت شلوغ بازي او حتما كاري را كه گفته ايد انجام دهيد. لازم نيست داد و بيداد كنيد، هر چه واقع بين تر باشيد بهتر است. اين كار به او احساس امنيت مي دهد زيرا محيط منسجم و قابل پيش بيني را براي او فراهم مي كند.

7.ساده و مثبت صحبت كنيد
 

اگر بتوانيد به زبان ساده خواسته هاي واضح خود را مطرح كنيد، كودك متوجه مي شود چه انتظاري از اوداريد (لطفا وقتي از خيابان رد مي شوي دست مرا بگير). بيان جملات به صورت مثبت، كودك را در جهت صحيح به فكر مي اندازد. «لطفا در را ببند» به جاي «در را باز نگذار.»

8.موضع خود را مشخص كنيد
 

قبل از اينكه در كار فرزند خود دخالت كنيد، از خودتان بپرسيد آيا واقعا ارزشش را دارد يا نه. يا به حداقل رساندن دستورات، مطالبات و واكنش هاي منفي خود، احتمال مشاجره و بدرفتاري خود را با كودك كم مي كنيد. قوانين اهميت دارند اما آنها را براي مسائل مهم تر نگه داريد.

9.كودك جيغ مي زند، مقاومت كنيد
 

كودكان دوست ندارند شما را آزار بدهند. اگر در برابر اصرار آزار دهنده كودك تسليم شويد، ناخودآگاه او را به ادامه اين رفتار تشويق مي كنيد نه يعني نه. معني نه، شايد نيست. پس نگوييد نه، مگر اينكه واقعا منظورتان همين باشد. اگر بگوييد نه و بعد تسليم شويد، دفعه بعد كودك با جيغ بيشتري پافشاري مي كند به اين اميد كه دوباره موفق شود.

10.كاري كنيد كودك احساس كند آدم مهمي است
 

كودكان دوست دارند به خانواد كمك كنند. برخي از كارهاي ساده منزل را به او بسپاريد تا بتواند به سهم خود نقش مهمي را ايفا كند. اين كار به او احساس مهم بودن مي دهد و از اينكه كمك كرده به خودش افتخار مي كند. اگر بتوانيد براي انجام بعضي كارها به كودك خود تمرين بدهيد، او ماهر مي شود و بيشتر تلاش مي كند. انجام كارهاي بي خطر در منزل به او كمك مي كند مسئوليت پذير باشد، عزت نفس خود را بسازد و يار كمكي شما نيز باشد.

11.مسئوليت پذيري و عواقب آن
 

وقتي كودكان بزرگ تر مي شوند، مي توانند مسئوليت رفتار خودشان را بر عهده بگيرند و عواقب آن را تجربه كنند.لازم نيست هميشه بدرفتاري كنيد. مثلا اگر كودك فراموش كرده ناهارش را ببرد، ظهر گرسنه مي ماند. اين گرسنگي متعلق به خود اوست و نتيجه كار خودش است و براي يك بار هيچ آسيبي به او نمي رسد. ما گاهي اوقات با نيت خوب، آنقدر براي كودكان خود زحمت مي كشيم كه به آنها اجازه نمي دهيم خودشان چيزي را ياد بگيرند. گاهي لازم است كودكان عواقب رفتار غير قابل قبول يا خطرناك خود را متحمل شوند. در چنين لحظاتي بهتر است مطمئن شويد كه پيشاپيش او را از عاقبت كار مطلع ساخته ايد و قبلا در اين باره با او به توافق رسيده ايد.

12.يك بار حرف تان را بزنيد
 

و بعد به كار خودتان بپردازيد
توانايي كودكان در گوش كردن شگفت انگيز است حتي اگر آنقدر از لحاظ اجتماعي بالغ نشده باشند كه اين را به شما بگويند. غر زدن وسرزنش كردن حوصله خودتان را هم سر مي برد و كارساز نيست. كودك در نهايت ساز مخالف مي زند و نمي داند اصلا شما چرا ناراحت شده ايد. اگر مي خواهيد براي آخرين بار به او فرصت بدهيد با شما همكاري كند، عاقبت كار را براي او توضيح بدهيد و بعد تا 3 بشماريد.

13.براي موقعيت هاي دشوار آماده باشيد
 

زماني مي رسد كه مراقبت از كودك و انجام كارهاي لازم دشوار است. اگر از قبل به چنين موقعيت هايي فكر كرده باشيد، مي توانيد براي نيازهاي او برنامه ريزي كنيد و به او بگوييد كه چرا به همكاري او نياز داريد. آن گاه او براي آنچه از او انتظار داريد آماده است.

.14و15.حس شوخ طبعي خود را حفظ كنيد
 

روش ديگر براي رفع تنش و مشاجرات احتمالي اين است كه از شوخي كمك بگيريد. شما مي توانيد وانمود كنيد يك هيولاي ترسناك هستيد يا سر و صداي حيوانات را از خودتان در بياوريد. با اين وجود شوخي كردن به هر قيمتي كارساز نيست. كودكان كم سن و سال به آساني از شوخي و اذيت هاي پدر و مادر دلخور مي شوند. آن شوخي كه هر دوي شما را بخنداند، فوق العاده است.
منبع: مجله شهرزاد 21