به من بگو چرا

چرا پرندگان روي کابل هاي برق مي ايستند ولي دچار برق گرفتگي نمي شوند؟
 

براي برق گرفتگي لازم است جريان الکتريکي از بدن حيوان عبور کند لذا تا زماني که پرنده روي يک فاز نشسته باشد هيچ مشکلي برايش به وجود نمي آيد. در واقع در حالتي که پرنده روي يک سيم است و فقط با يک سيم اتصال دارد، اتصال کوتاه ايجاد مي شود و جريان از بدنش نمي گذرد. پس ويژگي خاصي در بدن پرندگان وجود ندارد و اگر پرنده اي براي مثال يک پايش را روي يک سيم و پاي ديگر را روي سيم ديگر قرار دهد دچار برق گرفتگي خواهد شد.

چرا آب بي رنگ است؟
 

چون ترازهاي الکتروني آن فاصله زيادي از هم دارند و با هيچ يک از اجزاي نور مرئي هماهنگ نمي شود.

پديده هارپ چيست؟
 

هارپ يک پروژه تحقيقاتي است که براي بررسي و تحقيق درباره لايه يونوسفر و مطالعات معادن زيرزميني، با استفاده از امواج راديويي تاسيس شده است. عده اي معتقدند اين پروژه براي کامل کردن يک سلاح جديد پايه گذاري شده است. محل هارپ در نزديکي استانفورد قرار دارد. اين سيستم در حال حاضر از مجموعه اي از آنتن هاي مخصوص تشکيل شده و روي زمين وسيعي به مساحت 23000متر مربع در آلاسکا نصب شده است. اين آنتن ها امواج مافوق کوتاه ELF/ULF/VLFرا توليد و به يونوسفر پرتاب مي کنند. آنتن هاي هارپ با پرتاب راديو فرکانس هاي بالا به يونوسفر مي توانند ناحيه وسيعي از آن را گرم کنند در نتيجه، اين ناحيه به تپش افتاده و در اثر آن امواجي توليد و به زمين فرستاده مي شوند. از ميان تاسيسات مشابه آن در دنيا، هارپ تنها سيستمي است که عملا قادر است جهت و زاويه پرتوها را کاملا در کنترل داشته باشد و هر ناحيه از يونوسفر را که بخواهد هدف گيري کند. اصولا امواج آنتن ها پس از اصابت به يونوسفر و بازگشت به زمين قادرند نه تنها به عمق دريا بروند بلکه فراتر رفته و به اعماق زمين نيز وارد مي شوند و عملکرد آنها مانند راديو ترموگرافي است که امروزه ژئولوژيست ها براي اکتشافات مخازن مختلف شامل گاز و نفت استفاده کرده و آن لايه ها را به لرزه در مي آورد. لرزش، صدايي با فرکانسي مخصوص توليد و به سطح زمين باز مي گرداند و ژئولوژيست ها از صداي بازگشتي، قادرند مخازن زيرزمين را شناسايي کنند. با اين تفاوت که راديو ترموگرافي سيستمي است که با قدرتي به کوچکي 30وات لايه هاي زيرزميني را به لرزه در مي آرود و حال آنکه هارپ، سيستم فوق العاده پيشرفته تري است که همان لايه هاي زمين را مي تواند با استفاده از قدرتي برابر با يک ميليارد تا ده ميليارد وات بلرزاند.

زنبور عسل در يک دقيقه چند بار بال مي زند؟
 

در سال 2005مايکل ديکينسون و همکاران او با کمک دوربين هاي فيلمبرداري سريع، پرواز يک زنبور عسل را فيلم برداري کردند. آنها سرعت بال زدن زنبور را230 بار در ثانيه تخمين زدند. يعني 13800بار در دقيقه!

چرا وقتي مدت طولاني پاهايمان در آب مي ماند پوستمانچروک مي شود؟!
 

پوست انسان پس از مدت طولاني قرار گرفتن در آب، چروک نمي شود بلکه انبساط پيدا مي کند . پوست انگشتان دست ها، کف دست ها، انگشتان پاها و کف پاها پس از آنکه از آب اشباع مي شود چنين حالتي را بروز مي دهد. ماندن در استخر شنا نيز همين تاثير را دارد. پوست دست ها و پاها از پوست شکم و صورت ضخيم تر و محکم تر است . اين لايه هنگامي که از آب اشباع مي شود، بسط مي يابد و همين انبساط است که چروکيدگي را به وجود مي آورد. شايد بپرسيد چرا پوست بخش هاي ديگر بدن، هنگام اشباع شدن از آب، چروک نمي خورد. در واقع پوست اين نقاط هم چروک مي خورد، اما چون نسبت به پوست دست و پا بزرگ تر و مسطح تر است، فضاي بيشتري براي جذب آب دارد و بسيار ديرتر از پوست دست و پا چروکيدگي را نشان مي دهد.

لايه ازن چيست؟
 

کره زمين را لايه ضخيمي از هوا به نام اتمسفر يا جو پوشانده است. اتمسفر زمين امکان پيدايش و ادامه حيات روي اين کره را فراهم کرده است. هوايي که همه ما تنفس مي کنيم از همين اتمسفر است. اين اتمسفر ما را در برابر برخي تابش هاي خطرناک خورشيد محافظت مي کند. اتمسفر کره زمين به چندين لايه تقسيم شده که هر يک با ديگري فرق مي کند. پايين ترين لايه اي که تا ارتفاع 12 کيلومتري سطح زمين مي رسد، تروپوسفر ناميده مي شود که آب و هواي زمين در اين لايه شکل مي گيرد. لايه دوم هوا که از ارتفاع 12کيلومتري تا 50 کيلومتري از سطح زمين مي رسد، استراتوسفر ناميده مي شود. لايه ازن در نقطه بين 15تا30 کيلومتري سطح زمين و در وسط لايه استراتوسفر واقع شده است. در اين لايه اثري از باد نيست و هوا گرم است. آنچه باعث گرمي هوا مي شود، همين گاز ازن است که بيشتر اشعه ماوراء بنفش خورشيد را جذب مي کند. لايه ازن مانع رسيدن بخش بزرگي از اشعه فرابنفش به سطح کره زمين مي شود که مقدار کمي از اين اشعه، براي ما مفيد است ولي مقدار زيادش فاجعه به بار مي آورد . به همين علت مي گويند بايد مراقب باشيم تا دستگاه هايي که به فضا مي فرستيم صدمه اي به لايه ازن نزنند.

چرا لامپ هاي کم مصرف کمتر برق مصرف مي کنند؟
 

طرز کار لامپ هاي فلورسان فشرده(C.F.L)که به لامپ هاي کم مصرف معروفند مانند لامپ هاي مهتابي است. الکترودها، دو طرف لوله اي شيشيه اي که درون آن با بخار جيوه و گاز آرگون پر شده است، قرار دارند. وقتي جريان برق برقرار مي شود. الکترون ها از ميان گاز داخل لوله شيشه، از يک الکترود به الکترود ديگر جريان پيدا مي کند. جريان الکترون ها بخار جيوه را برانگيخته کرده و موجب مي شود الکترون ها که در مدار خاصي به دور هسته مي گردند به تراز بالاتر منتقل شوند الکترون ها در اين حالت، انرژي بيشتر و پايداري کمتري دارند و انرژي اضافي را به صورت نور ماوراي بنفش مي تابانند و به مدار اوليه برمي گردند. در ميان حباب لامپ هاي معمولي يک فيلامان نازک تنگستني قرار دارد که نازک بودن و جنس آن موجب مي شود در مقابل عبور جريان الکتريکي مقاومت بالايي داشته باشد و دماي آن در اثر عبور جريان تا2200درجه سانتي گراد بالا برود. اين انرژي گرمايي، اتم هاي تنگستن را برانگيخته مي کند. اين اتم ها نيز ناپايدارند و سريع به حالت اوليه برمي گردند و انرژي اضافه را به صورت نور مرئي مي تابانند. بنابراين لامپ هاي معمولي علاوه بر نور، مقدار زيادي گرما نيز توليد مي کنند؛ در حالي که لامپ هاي فلورسان فشرده در مقايسه با اين لامپ ها، گرماي بسيار کمتري توليد مي کنند. به همين خاطر است که لامپ هاي کم مصرف در مقايسه با لامپ هاي معمولي، چهار تا شش برابر، مصرف را بهينه مي کنند.

سلجوقيان که بودند؟
 

سلاجقه يا آل سلجوق، نام دودماني است که در قرن هاي پنجم و ششم هجري قمري(يازدهم و دوازدهم ميلادي)بر بخش هاي بزرگي از آسياي غربي، شامل ايران کنوني، فرمانروايي مي کردند . سلجوق، نام بنيانگذار اين سلسله بوده و به همين دليل سلسله او را سلجوقيان ناميده اند. طغرل، نوه سلجوق پس از پيروزي بر غزنويان، دولت آل زيار را برانداخت و سپس به نواحي مرکزي و غربي ايران رفت و حکومت هاي شاهزادگان آل بويه را منقرض کرد. به اين ترتيب قلمرو سلجوقيان تا شام گسترش يافت. پس از طغرل، برادر زاده او، الب ارسلان به حکومت رسيد و فتوحات سلجوقيان را ادامه داد. به عنوان مثال به روم شرقي لشکر کشيد و در جنگ ملازگرد سپاهيان روم شرقي را شکست سختي داد و امپراتور روم را اسير کرد. دوره سلجوقيان را مي توان عصر وزيران بزرگ ناميد زيرا کشور پهناور سلجوقيان را وزيران کاردان و خردمند ايراني اداره مي کردند. مشهورترين وزير دوره سلجوقي خواجه نظام الملک طوسي است که بناهاي متعددي را از جمله مدارس نظاميه تاسيس کرد. اين مدارس در شهرهاي بزرگ مانند بغداد و نيشابور راه اندازي شده بود و در آن طلاب و دانشمندان تحصيل مي کردند.

آپانديس به چه دردي مي خورد؟
 

آپانديس در ناحيه تحتاني شکم و در سمت راست قرار دارد و زائده اي است کرمي شکل در ابتداي روده بزرگ. آپانديس هيچ گونه عملکرد شناخته شده اي در بدن ندارد. اما از آنجايي که مملو از سلول هاي لنفاوي است بخشي از سيستم ايمني بدن به شمار مي رود و پادتن هايي را درون روده ترشح مي کند. اما برداشتن آپانديس تا کنون عوارضي را در پي نداشته است. نظريه ديگري حاکي از آن است که آپانديس در نياکان گياه خوار ما وظيفه هضم و تجزيه سلولز را به عهده داشته است اما با تغيير عادات غذايي انسان ها، اين عضو کارايي خود را از دست داده است و با برداشتن آن تغييري در عملکرد گوارشي بدن پديد نمي آيد. التهاب و تورم اين زائده، آپانديست را به وجود مي آورد و يکي از شايع ترين علل درد شکمي است که منجربه جراحي مي شود. طول آپانديس از 2تا20سانتي متر متغير است و 8-7ميلي متر قطر دارد.

در زمستان درختان چگونه غذاسازي مي کنند؟
 

ماده اي شيميايي به نام کلروفيل در فرآيند فتوسنتز نقش دارد. کلروفيل سبز رنگ است و علت سبزي برگ درختان هم وجود همين ماده است. پايان تابستان و آغاز پاييز که روزها کوتاه و کوتاه تر مي شوند درختان نيز اين پيام را دريافت مي کنند که بايد براي زمستان آماده شوند. در زمستان نور و آب کافي براي فتوسنتز وجود ندارد و کارخانه غذاسازي در برگ ها متوقف مي شود. در اين شرايط گياه از غذايي که برگ ها در طول تابستان ذخيره کرده اند استفاده مي کند. درختان هميشه سبز که برگ هايشان در طول زمستان هم سبز رنگ است برگ هاي ويژه اي دارند که نسبت به سرما و کاهش رطوبت مقاومند . برخي از اين گياهان مانند کاج، برگ هاي سوزني دارند و برخي ديگر، برگ هاي پهن و محکم با سطح روغني. اين برگ ها در روزهاي خلي سرد و خشک براي محافظت خودشان از سرما جمع مي شوند. گياهان هميشه سبز در طول زمستان به تناسب آبي که دريافت مي کنند فتوسنتز انجام مي دهند اما در دماي کمتر اين روند کندتر مي شود.

دستگاه ها چگونه کار مي کنند؟
طرز کار سرسره آبي حلقوي چگونه است؟
 

نويسنده: سليمان فرهاديان
سرسره هاي ضد گرانش طوري ساخته مي شوند که آب سوار به ديواره داخلي سرسره بچسبد. زيرا حلقه اين سرسره ايستاده و عمودي نيست، بلکه صفحه آن از خط عمود انحراف دارد و حلقه مايل است . در نتيجه از سرعت آب سوار کاسته نمي شود و آب سوار با سر سقوط نمي کند. آب سوارها در اين مسير شتاب G5/2را تحمل مي کنند که شايد در نگاه اول براي يک سرسره آبي مقدار زيادي به نظر برسد. هر چند اين سرسره ها در نگاه اول خطرناک جلوه مي کنند اما چند سالي است که مردم اروپا بدون روبه رو شدن با خطر، سوار اين سرسره ها مي شوند. مهندسان شرکت «وايت واتر» فناوري اين سرسره ها را ابداع کرده اند. مجموعه ورزش هاي آبي «اسکورپيونزتيل»(دم کژدم)که اولي سرسره آبي حلقوي آمريکاست و به تازگي افتتاح شده است نيز از همين فناوري استفاده مي کند.
1ـ به جاي آنکه شخص آب سوار مستقيم به درون لوله آب بپرد؛ وارد مخزني ميشود که در ابتداي لوله قرار دارد . پس از ورود آب سوار، در مخزن بسته مي شود و دريچه اي که زير پاي شخص قرار دارد، باز مي شود و آب سوار به درون لوله سقوط مي کند. اين لوله در بخش اول تقريبا عمودي است تا سرعت آب سوار به بيشترين مقدار برسد.
2ـ لوله اي به ارتفاع 16 متر و زاويه 70درجه اي باعث مي شود آب سوار به سرعت لازم(بيش از 60 کيلومتر در ساعت)برسد و حلقه را دور بزند
3ـ آب سوار در اين بخش به شتاب G5/2مي رسد.
4ـ صفحه حلقه، عمود بر زمين نيست بلکه با زاويه 45 درجه به يک سمت مايل است و به جاي آنکه حلقه باشد؛ بيشتر شبيه يک مسير مارپيچ است . در نتيجه آب سوار کاملا وارونه (کله پا) نمي شود بلکه تا حدود زيادي به پهلو خم مي شود و حلقه را طي مي کند. اين وضعيت باعث مي شود آب سوار بهتر بتواند حرکت خود را تنظيم کند و با ايمني بيشتري مسير را طي کند.
5ـ پيمودن اين مسير6/5 ثانيه طول مي کشد. از زماني که دريچه زير پاي آب سوار باز مي شود و فرد به درون لوله پرتاب مي شود؛ حسگرهاي نوري مسير حرکت وي را دنبال مي کنند. متصدي دستگاه فقط زماني مي تواند دريچه زير پاي آب سوار بعدي را باز کند که حسگر ها نشان دهند آب کافي در لوله ها جريان دارد و آب سوار قبلي از لوله خارج شده است.

ليز کردن مسير
 

براي آنکه مسير حرکت ليز و بدون اصطکاک باشد، در هر دقيقه 110ليتر آب را به درون لوله ها مي پاشند تا ديواره هاي دروني لوله ليز و لغزنده باشند و سرعت آب سوار به بيشترين مقدار برسد.

دريچه خروج اضطراري
 

اگر آب سوار به سرعت لازم نرسد (اين حالت يک درصد اتفاق مي افتد)، هنگامي که آب سوار به پائين ترين قسمت حلقه رسيد يک دريچه خروج اضطراري که با فشار هوا کار مي کند، باز مي شود و آب سوار از سرسره بيرون مي آيد.

ليمو شيرين چگونه تلخ مي شود؟
 

علت تلخي ليمو شيرين ، وجود موادي به نام نارنجين و ليمونين است. ليمونين و نارنجين موجود در آن با اکسيژن هوا ترکيب شده و تلخ مي شود. در بين مرکبات، نارنج و ليمو هر دو اين خاصيت را دارند و هر چه درجه شيريني يک ميوه بيشتر باشد تلخي خود را بيشتر نشان مي دهد. تلخي اين ميوه اثر منفي برسلامت و دستگاه گوارش انسان ندارد و اين ويژگي جزو طبيعت اين ميوه محسوب مي شود.
منبع: نشريه دانستنيها شماره 14