دانستني هاي ضروري درباره ديسک کامپيوتر


 





 
يکي از ترسناک ترين مشکلات سخت افزاري کامپيوترها، به ويژه درباره لپ تاپ ها مربوط به بروز مشکل در هارد ديسک است و معمولاً اين مشکل اولين بار، زماني خود را نشان مي دهد که مي خواهيد سيستم را روشن کنيد، اما با پيام خطايي مواجه مي شويد که به طور کلي نشانگر عدم امکان راه اندازي سيستم از هارد ديسک است: Disk bootfailure.Insert system disk and press Enter . در اين گونه موارد احتمال آن که هارد ديسک شما خراب شده باشد، وجود دارد. آخرين باري که از فايل هاي خود کپي تهيه کرديد، چه زماني بود؟ اصلاً آيا تاکنون از ديسک خود نسخه پشتيبان تهيه کرده ايد؟
وحشت زده نشويد، اولين کاري که بايد انجام دهيد اين است که وارد محيط Bios لپ تاپ شويد. آيا هنوز درايو مذکور توسط بايوس شناسايي مي شود؟ اگر اين طور باشد، به احتمال Boot-Loader ويندوز خراب شده است. راه حل اين مشکل در ادامه خواهد آمد. البته، اگر بايوس سيستم ديسک مورد نظر را نشان ندهد، به احتمال زياد تخته مدار خراب شده است. در اين حالت بسياري از کاربران کامپيوتر خود را در اختيار مراکز تعميراتي قرار مي دهند. اما اين مدار مي تواند با مدار مربوط به يک ديسک قديمي تعويض شود تا به اين ترتيب بتوانيد دوباره به داده ها دسترسي داشته باشيد. جدا کردن اين مدار از ديسک به سادگي باز کردن چند پيچ است. همچنين ممکن است يک کابل نواري نيز وجود داشته باشد، اما اين کابل را نيز مي توان با کمي حوصله از ديسک جدا کرد، فقط کافي است دقت کنيد.
يک مشکل کوچک نيز وجود دارد: مداري که استفاده مي کنيد بايد مشابه ديسک کنوني باشد. اگر مدار به ديسکي با ظرفيت متفاوت مربوط باشد، در بيشتر موارد مشکلي پيش نمي آيد، اما بايد مدل ديسک آن با مدل ديسک شما يکي باشد.
به طور معمول، يافتن يک مدار اضافي براي ديسک هاي قديمي کار دشواري است، به ويژه اگر آن از خط توليد خارج شده باشد. در اين شرايط جست و جو در فروشگاه هاي قطعات دست دوم براي يافتن يک مدار دست دوم و ارزان بهترين راه حل ممکن است. يکي از لپ تاپ هاي ما که از مارک معروفي نبود و چهار سال پيش خريداري شده بود با مشکل مواجه شد و ما موفق شديم در عرض مدت زمان کمي و در ازاي يک هزينه ناچيز، يک مدار مستعمل براي هارد ديسک هشتاد گيگابايتي آن که توسط هيتاچي عرضه شده بود، پيدا کنيم.

گذر از مرحله بوت
 

هارد ديسک تنها مانع راه اندازي سيستم نيست. اگر مطمئن هستيد که هارد ديسک شما توسط بايوس سيستم شناسايي شده، در اين صورت ممکن است برنامه راه انداز ويندوز دچار مشکل شده باشد. مهم ترين و محتمل ترين دليل براي آن خاموش کردن نادرست سيستم است که به علت نواقص تصادفي يا خالي شدن باتري رخ مي دهد. نصب يک سيستم عامل ديگر نيز مي تواند وضعيت را آشفته سازد. خوشبختانه اين مشکل مي تواند با استفاده از ديسک نصب ويندوز برطرف شود (اگر لپ تاپ شما تنها به همراه ديسک بازيابي داده ارائه شده، در اين صورت مي توانيد سي دي ويندوز را از يکي از دوستان خود قرض بگيريد).
در ويندوز اکس پي، بايد از روي سي دي راه انداز اکس پي سيستم را بوت کنيد و در پنجره اي که از شما سوال مي شود«To set up windows XP now,press Enter» کليد Enter را فشار دهيد، سپس براي تاييد مجوز نصب دکمه F8 را انتخاب کرده و در مرحله بعد و زماني که برنامه نصب، ويندوز کنوني شما را تشخيص مي دهد، براي شروع تعمير ويندوز، دکمه R را انتخاب کنيد. به اين ترتيب، ويندوز اکس پي، شروع به نصب دوباره و تعمير سيستم عامل مي کند، در حالي که همه داده ها و برنامه هاي شما بدون تغيير باقي مي ماند. در صورتي که اين کار با موفقيت انجام شده باشد، بايد بعد از راه اندازي سيستم، همه چيز مثل گذشته باشد.
درباره ويستا، بايد سيستم را با دي وي دي نصب ويستا، راه اندازي کرده و زبان مورد نظر را براي صفحه کليد انتخاب کنيد. در اين حالت، با دکمه اي مواجه مي شود که با نمايش عبارت «Install Now» از شما مي خواهد، سيستم عامل را از اول نصب کنيد، اين گزينه را ناديده بگيريد و گزينه «Repair Your Computer» را انتخاب کنيد. روي دکمه Next کليک کنيد تا در مرحله بعد، پنج گزينه در اختيار شما قرار گيرد. اين گزينه ها عبارتند از:
Startup Repair،System Restore، Windows Complete PC Restore Windows Memory Diagnostic Tool و Command Prompt. از ميان اين موارد گزينه Startup Repair را انتخاب کنيد.
اگر هيچ يک از اين راه حل ها مشکل شما را حل نکرد و حدس مي زنيد که مشکل از هارد ديسک است (به عنوان مثال، به واسطه شنيدن صداي نامعمول شبيه به گير کردن از هارد ديسک)، در اين صورت مهم ترين هدف، بازيابي داده ها است. يکي از راه ها براي انجام اين کار جداکردن ديسک از سيستم و متصل کردن آن به يک رابط هارد ديسک از نوع USB است. به اين ترتيب، مي توانيد هارد ديسک را به يک سيستم ديگر متصل کنيد و سعي را بر اين بگذاريد تا از طريق ويندوز اکسپلورر به اطلاعات آن دسترسي داشته باشيد. تا زماني که ديسک کاملاً منهدم نشده باشد، که احتمال وقوع آن بسيار ناچيز است، امکان بازيابي داده هاي آن و کپي کردن آن ها به آدرسي ديگر وجود دارد.
اما يک گزينه بهتر، گزينه اي که سرعت انتقال داده را بيشتر مي کند. مي توانيد ديسک را به طور مستقيم به مادربرد يک پي سي متصل کنيد. اگر ديسک از نوع Pata باشد (نه از نوع Sata)، در اين صورت به يک مبدل نياز داريد، زيرا رابط ورودي با ورودي سايز 2/5 براي لپ تاپ ها از رابط ورودي 3/5 مورد استفاده از دسکتاپ ها، تفاوت دارد. خريد چنين قطعاتي به راحتي و با هزينه کمي ممکن است که نسبت به ارزش داده بازيابي شده رقم ناچيزي باشد.

مشکلات ناشي از باتري
 

هرچه از عمر لپ تاپ بگذرد، احتمال سالم بودن باتري، کاهش مي يابد. وقتي که سيستم را به تازگي تهيه کرده ايد، ممکن است باتري سيستم بين دو تا سه ساعت کار کند، اما در عرض چند سال ممکن است عمر آن تنها به اندازه اي باشد که فقط بتوانيد سيستم را بوت کرده و وارد محيط ويندوز شويد. اگر شما جزء آن دسته از افرادي هستيد که هنگام استفاده از لپ تاپ خود، به پريز برق دسترسي ندارند، در اين صورت اين مسئله، مشکل زيادي را براي شما ايجاد مي کند.
چندي پيش، يافتن باتري با ولتاژ، اندازه و رابط مناسب براي هر لپ تاپ، کاري دشوار و زمان بر بود. اما امروزه دنياي وب اين کار را نيز آسان کرده است.اگر لپ تاپ شما توسط شرکت هاي مطرح در بازار (نظير دل، اچ پي و موارد مشابه) ساخته شده است، در اين صورت قبل از هر کاري سايت شرکت سازنده را بررسي کنيد. اگر چيزي پيدا نشد يا آن که قيمت ها بالا بود، مي توانيد دنبال يک باتري سازگار و مشابه بگرديد. درباره لپ تاپ هاي شرکت هاي کوچک تر، شانس زيادي وجود دارد که باتري مورد استفاده از نوع کاربرد مشترک باشد، يعني يک مدل خاص از باتري که توسط يک شرکت توليد شده و به طور مشترک به چندين شرکت فروخته مي شود. براي يافتن عامل فروش باتري مورد نياز، بايد ابتدا توليد کننده اصلي باتري را شناسايي کنيد. با بررسي دقيق تر برچسب يا مارک باتري ممکن است بتوانيد سرنخ هايي پيدا کنيد. اگر با کد يا عددي مواجه شديد آن را در گوگل جست و جو کنيد. ما اين کار را با يکي از لپ تاپ هاي کوچک خود انجام داديم و متوجه شديم که مدل و کارخانه سازنده باتري Mitac نوع 8355 است. در اولين جست و جوي آنلاين براي باتري جايگزين توانستم فروشنده مناسبي را پيدا کنم، هر چند موردي که پيدا کرديم قيمتي بيش از حد معمول داشت.
ايده صرفه جويي ممکن است شما را اغوا کرده و به سراغ يک باتري دسته دوم برويد، اما به شما پيشنهاد مي کنم هيچ گاه باتري دسته دوم نخريد. به دو دليل، نخست اين که نمي دانيد از آن باتري براي چه مدت استفاده شده و دوم اين که نمي توانيد صدمه هاي احتمالي به باتري را تشخيص دهيد. مورد دوم بسيار حائز اهميت است، زيرا باتري هاي لپ تاپ به طور بالقوه خطرناک هستند. ما با موارد زيادي مواجه شديم که در آن باتري يک سيستم بيش از حد گرم شده يا حتي منفجر شده است. به همين دليل، به شما پيشنهاد مي کنيم حتماً از يک فروشنده معتبر خريد کنيد و در اين مورد به هيچ عنوان از پيشنهادهاي فروش در فروشگاه هاي قطعات دست دوم که به نظر خيلي ارزان هستند، استفاده نکنيد.

خشت بعدي
 

از طرف ديگر ممکن است که منبع تغذيه لپ تاپ با مشکل مواجه شود. در گذشته بروز مشکل در منبع تغذيه لپ تاپ به اين معني بود که بايد آن را دور مي انداختيد، اما خوشبختانه آن روزها سپري شده است. هرچند که پيدا کردن اين قطعه به سادگي موارد ديگر نيست، اما در اين موارد نيز مي توان از سايت هايي نظير موارد گفته شده کمک گرفت. تنها اصل مهم آن است که منبع تغذيه جديد با منبع قبلي از جهت ولتاژ، خروجي و رابط مدار، سازگار باشد. اگر اين شرايط برقرار باشد ديگر نيازي نيست درباره اين موضوع که قطعه فوق براي مدل ديگري ساخته شده است، نگران باشيد.
يکي از قطعات بسيار جالب بازار مدل NP100 شرکت Antec است. اين قطعه هفت نوع رابط داشته و خروجي آن صد وات است و مي توان ولتاژ آن را از 15 تا 24 ولت تنظيم کرد. اين مشخصات به اين معنا است که قطعه فوق براي نيمي از لپ تاپ هاي بازار مناسب است (لپ تاپ هاي مخصوص بازي و ساير لپ تاپ هاي پر مصرف که به بيش از صد وات نياز دارند، از اين قانون مستثني هستند). ما اين قطعه را در بسياري از فروشگاه ها آنلاين با قيمتي قابل قبول پيدا کرديم.

فن دستگاه
 

لپ تاپ ها نيز همانند کامپيوترهاي شخصي در برابر گرد و خاک، مانند آهن ربا عمل مي کنند. اگر سيستم شما به طور ناخودآگاه دوباره راه اندازي مي شود يا به طور دائم صفحه اي آبي رنگ را که نشانه با مشکل مواجه شدن سيستم عامل است، مشاهده مي کنيد، در اين صورت زمان آن فرا رسيده تا پره هاي فن هاي دستگاه را تميز کنيد. موارد فوق نشانه هاي گرم شدن بيش از حد سيستم است، به ويژه اگر در طول فصول گرم اتفاق بيفتد. محفظه کوچک داخل لپ تاپ و کوچک بودن رابط تهويه هوا، باعث مي شود لپ تاپ ها به شدت در برابر گرما حساس باشند و فن هاي بسته شدن دريچه تهويه يا فن به آن معني است که هواي گرم نمي تواند از داخل فن بيرون بيايد و هواي سرد نيز نمي تواند وارد شود.
واضح است که دسترسي به فن هاي داخل لپ تاپ از دسترسي به فن هاي داخل کيس، دشوارتر است. دسترسي به فن هاي CPU، GPU و تراشه اصلي (ممکن است سيستم شما هيچ يک از اين فن ها را نداشته باشد) معمولاً از طريق بازکردن دريچه روي آن ها ممکن است، اما فن هاي کوچکي که اغلب در پشت و لبه هاي سيستم قرار مي گيرند به اين راحتي در دسترسي نيستند. گاهي اوقات راه دسترسي به آن ها، برداشتن صفحه کليد و پوشش رويي سيستم است. اين کار درباره بيشتر سيستم ها حتي به معني جداکردن صفحه نمايش است. اين کار دشوار نيست، اما زمان گير است و در اولين تجربه بايد حوصله زيادي به خرج دهيد. در طول انجام کار مواظب قطعات لغزنده اي که شکننده هستند باشيد، همچنين هنگام جدا کردن گيره ها، لولاها و همچنين کابل هاي رابط دقت لازم را داشته باشيد.
در صورتي که حتي بعد از پاک کردن تمام پره ها، باز هم لپ تاپ شما داغ مي کند، در اين صورت، سعي کنيد سرعت پردازنده را به صورت مصنوعي کاهش دهيد.گاهي اوقات عملکرد يک سيستم خراب با کاهش سرعت پردازنده، کاملاً طبيعي مي شود. در صورتي که کاملاً خراب شده باشد، فن هاي لپ تاپ ها را مي توانيد از طريق خريد فن مستعمل يا فن نو از شرکت سازنده، تعويص کنيد. براي کاهش سرعت پردازنده، وارد محيط بايوس شويد و به دنبال گزينه اي باشيد که براي شما امکان کاهش سرعت واحد محاسبات پردازنده يا باس جلويي (Front Bus) را فراهم کند. البته بيشتر لپ تاپ ها چنين گزينه اي را در اختيار شما قرار نمي دهند، اما جست و جو براي اين گزينه به ويژه در مدل هاي پيشرفته ممکن است جوابگو باشد. اگر چيزي پيدا نکرديد، در اين صورت مي توانيد سرعت پردازنده را از طريق خود ويندوز کاهش دهيد.

صفحه لمسي لپ تاپ
 

آيا لپ تاپ شما، صفحه لمسي جايگزين ماوس دارد؟ اگر جواب مثبت است، در اين صورت آيا ماوس متصل به سيستم به طور ناگهاني باعث پرش اشاره گر ماوس مي شود؟ اين مسئله درباره بسياري از کامپيوترها رخ مي دهد و اگر شما به طور دائم از صفحه لمسي استفاده مي کنيد، در اين صورت راه حلي براي آن وجود ندارد. فشار مچ دست شما روي صفحه لمسي در اغلب موارد باعث مي شود تا اين صفحه دچار حالت نامتعادلي شود.
در صورت استفاده از يک ماوس سنتي که از طريق USB به سيستم متصل شود، مي توانيد صفحه لمسي را خاموش کنيد. به قسمت Windows Notification Area (جايي که ساعت سيستم در آن قرار دارد) مراجعه کرده و نرم افزار صفحه لمسي را پيدا کنيد (نرم افزار و صفحه لمسي معمولاً توسط شرکت Synaptics توليد مي شود). از طريق اين قسمت، صفحه لمسي را غير فعال کنيد. کافي است روي يک تب با نامي شبيه به Device Settings کليک کرده و گزينه مورد نظر را در آن جست و جو کنيد. اگر چنين نرم افزاري در اختيار شما نيست بايد خود Device Manager ويندوز را اجرا کرده و مدخلي با نام « Mice and other pointing devices» را باز کنيد و صفحه لمسي را که در اين قسمت قرار دارد، غيرفعال کنيد.

مشکل مربوط به تصوير
 

اگر تصوير نمايشگر مي لرزد، مشکل از نور زمينه است و اين مشکل نيز به نوبه خود به مدار مبدلي مربوط مي شود که انرژي برد را تامين مي کند. اين نقيصه نشانه اي از مشکلات بزرگتر است و ممکن است به زودي خروجي صفحه به قدري تاريک شود که نتوانيد هيچ چيز را مشاهده کنيد.
تعويض مدار مبدل (Inverter Board) نيز توسط خود شما قابل انجام است، انجام اين کار دشوارتر از ساير موارد است و ما اصرار نداريم که در اين مورد خودتان دست به کار شويد. اگر مي خواهيد در اين مورد اطلاعات کامل تري به دست آوريد مي توانيد به آدرس http://tinyurl.com/6gfb3e مراجعه کنيد. در اين آدرس مي توانيد مستندات آموزش قدم به قدم را براي اين کار مشاهده کنيد. گزينه مناسب تر، تعويض کل صفحه نمايش است. البته، در صورتي که بتوانيد پانل مناسب پيدا کنيد، قيمت آن، تقريباً با کل قيمت لپ تاپ شما معادل خواهد بود بنابراين، راه حل اين است که يک سيستم دست دوم مشابه با سيستم خود پيدا کنيد که خراب شده باشد و صفحه نمايش آن را جايگزين صفحه نمايش سيستم خود کنيد.
بهترين مکان براي جست و جوي قطعاتي از اين نوع فروشگاه هاي قطعات دست دوم است. البته، پيدا کردن يک پانل مناسب زمان بر است، اما به خاطر داشته باشيد که مي توان در اين موارد بسياري از لپ تاپ ها را به يک نمايشگر استاندارد متصل کرده و از آن استفاده کرد.

آماده شويد
 

حال که با مطالعه اين مقاله، پيشنهادها و نکته هاي لازم را براي مواجه با يک لپ تاپ مشکل دار آموختيد، پس ديگر اين دسته از مشکلات خيلي براي شما ترسناک به حساب نمي آيد. با وجود ظاهر اوليه لپ تاپ که يک محفظه غير قابل نفوذ است، اما بسياري از مشکلات معمول آن قابل حل است يا آن که حداقل مي توانيد داده هاي خود را بازيابي کرده و آن ها را به يک سيستم جديد انتقال دهيد.
اگر مي توانيد مشکلات را برطرف کنيد، در اين صورت مي توانيد لپ تاپ خود را در حالي که با استفاده از حافظه يا هارد ديسک جديد ارتقا يافته، دوباره در اختيار داشته باشيد.
منبع: نشريه شبکه، شماره 102.