غذاهاي ضد سرطان و غذاهاي سرطانزا (3)

در مقاله ي قبل به معرفي غذاهاي ضد سرطان پرداختيم. در اين مقاله در خصوص عوامل مساعد كننده ابتلا به سرطان و نيز بايدها و نبايدها در قبال پيشگيري از انواع سرطان صحبت مي كنيم:
عوامل مساعد كننده ابتلا به سرطان در ارگان هاي مختلف بدن
1- الكل: نوشيدن الكل به خصوص در افرادي كه يكي از بستگان آنها به سرطان پستان متبلا گرديده، احتمال بروز سرطان را افزايش مي دهد.
2- مصرف زياد چربي: زياده روي و استفاده بيش از حد از چربي هاي اشباع شده، پروتئين هاي حيواني و اسيدهاي چرب امگاـ‌6 مثل روغن ذرت و يا كره،‌احتمال ابتلا به سرطان پستان را به مقدار قابل توجهي افزايش مي دهد، به خصوص مصرف چربي و روغن هاي حيواني، به مقدار استراديول (Oestradiol) خون مي افزايد.
ماده مورد اشاره از شاخص هاي سرطان پستان به شمار مي رود.
مصرف زياد چربي ها و روغن ها، به روده بزرگ نيز آسيب مي رساند و با افزايش دادن ميكروارگانيسم هاي روده بزرگ از يك طرف و تحريك توليد بيشتر اسيدهاي صفراوي از طرف ديگر، موجبات ايجاد پوليپ ها را فراهم مي كند و با بدخيم شدن آنها تومور سرطاني روده بزرگ شكل مي گيرد.
بايدها و نبايدها در قبال پيشگيري از انواع سرطان ها
الف- ‌گوشت هاي سرخ و سفيد (آبزيان و ماكيان)
براي جلوگيري از به وجود آمدن مواد حلقوي آروماتيك سرطانزا در گوشت هاي مصرفي، از پختن آنها با حرارت بسيار زياد، به صورت كباب كردن بر روي آتش مستقيم، سرخ كردن در روغن هاي جوشان، تنوري و بريان نمودن آنها با روغن هاي جامد يا بارها حرارت ديده و به جوش آمده اجتناب نماييد.
ب- سبزيجات
سبزيجات را مي توان هم به صورت خام و هم به صورت پخته مصرف نمود. حتي پختن ملايم بعضي از سبزيجات به صورت كوتاه مدت آسيبي به تركيبات ارزشمند آنها از قبيل كاروتنوئيدهايي مانند لوتئين يا ليكوپن وارد نمي سازد، البته ويتامين C موجود در بعضي از گروه هاي سبزيجات در قبال نور و حرارت ناپايدار است و از بين مي رود.
توجه داشته باشيد كه با ساطوري كردن سبزيجات و شستن آنها به مدت طولاني با آب روان، تركيبات ارزشمند آنها به مقدار زيادي كاهش مي يابد. همچنين با سرخ كردن طولاني مدت آنها در روغن ها، اين دوستان سلامتي به خاطر لذت جويي و لذت خواهي، به دشمنان سلامتي تبديل مي شوند.
ج- از گنجاندن مواد غذايي دودي، نمك سود، مواد غذايي حاوي نيترات و نيتريت، گوشت هاي پرچرب مانده و كهنه شده و مواد غذايي فراوي شده و حاوي مواد نگهدارنده، طعم دهنده و رنگ دهنده تا حد امكان پرهيز نماييد.
د- مقدار مصرف چربي و روغن ها را كاهش دهيد و در نظر داشته باشيد كه شما پنجاه درصد چربي هاي مصرفي را به صورت نامرئي و با تركيبات مواد غذايي مختلف از قبيل انواع گوشت ها، شير، تخم مرغ، سوسيس و كالباس، دانه ها، مغزها، پنير و غيره دريافت مي نماييد. علاوه بر مقدار چربي، نوع اسيدهاي چرب مواد غذايي كه از نوع اشباع شده يا اشباع نشده يک باندي يا چند باندي هستند، نيز در روند سلامتي افراد تاثيرگذار مي باشد. علاوه بر موارد ذكر شده، طول مدت و شدت حرارت به کار برده شده در تهيه غذاها نيز در ايجاد يا جلوگيري از تشكيل مواد سرطانزا دخيل مي باشد.
اين مواد غذايي عبارتند از: خانواده سبزيجات از قبيل زنجبيل، سير، پياز، تمام سبزيجات سبز و زرد، انواع كلم، گوجه فرنگي، كرفس، بادمجان، كدو، نعناع، فلفل دلمه اي به رنگ هاي سبز، زرد و قرمز، رزماري، آويشن، تره فرنگي، جعفري، تره، ريحان، ترخون، مارچوبه، هويج، لبو، گشنيز، شويد، اسفناج، كاهو، لوبيا سبز، و قارچ. توصيه مي شود جهت حفظ سلامتي و كاهش احتمال ابتلا به بيماري ها از جمله انواع سرطان ها، روزانه بين 4 تا 7 واحد از انواع سبزيجات نام برده شده ميل نماييد. هر واحد سبزيجات، معادل يك ليوان سبزيجات خام يا نيم ليوان به صورت پخته مي باشد. همچنين مصرف انواع ميوه جات از قبيل مركبات، پرتقال، ليمو، نارنگي، گريپ فروت، نارنج، آلبالو، گيلاس، انجير، انواع توت ها، انواع خرما، زردآلو، شليل، هلو، انواع انگورها مخصوصا انگورهاي قرمز و سياه، انبه، آناناس، طالبي، گرمك، هندوانه، خربزه، سيب، گلابي، تمشك، انار، به، خرمالو، گوجه درختي و غيره به ميزان 2 تا 4 واحد يا 200 تا 400 گرم در روز، بسياري از نيازهاي دفاعي را تامين مي سازد و شما را از خوردن شيريني، شكلات و كيك بي نياز مي نمايد.
سيب زميني، نخود فرنگي، باقلاي سبز، انواع لوبياهاي سبز، چغندر و باميه نيز از سبزيجات مي باشند كه به صورت پخته (جداگانه يا همراه با منابع غذايي حيواني ) قابليت مصرف دارند.
غلات به صورت كامل يا پرك شده يا جوانه زده يا به صورت فرآورده هاي مختلف نان، ماكاروني و لازانيا و حبوبات (از قبيل انواع لوبياها، عدس، لپه، نخود و ماش) جهت تأمين انرژي، پروتئين و فيبرهاي محلول و نامحلول، بسيار مورد نياز مي باشند. حتي با تلفيق حبوبات و غلات، ارزش بيولوژيكي پروتئين آنها تا حد گوشت ها افزايش داده مي شود، در حالي كه خطرات پروتئين هاي حيواني را براي مصرف كننده در بر ندارند.
حذف ميان وعده هاي متراكم از انرژي و فاقد مواد مغذي مورد نياز بدن و جايگزيني آنها با انواع دانه ها (از قبيل پسته، فندق، تخمه، شاهدانه، كنجد، تخم كتان و تخم خشخاش به صورت جداگانه يا مخلوطي از آنها) به مقدار 30 گرم در روز، به شرط اينكه قارچ زده، رنگ شده و شور نباشند، از جمله عوامل تقويت كننده سيستم ايمني و همچنين تامين كننده بسياري از ريز مغذي هاي نادر و بسيار ارزشمند مي باشند.
الف- ‌شير و لبنيات
شير و لبنيات كم چربي، در حد 2 تا 3 واحد يا 2 تا 3 ليوان در روز توصيه مي گردد. استفاده بيش از اندازه به خصوص انواع پرچرب و خامه اي آنها نه تنها عامل ايجاد بعضي از انواع سرطان ها مي باشد، بلكه اسيدهاي چرب اشباع شده آنها نيز به افزايش چربي خون و ايجاد زمينه مساعد براي تنگي عروق منجر مي شود.
ب- تخم مرغ و تخم پرندگان به صورت آبپز يا تلفيق با ساير منابع غذايي، در حد 3 تا 6 عدد در هفته براي افرادي كه ديابت توام با افزايش چربي خون ندارند، مجاز مي باشد.
ج- مصرف گوشت هاي سفيد و قرمز به ميزان 2 تا 3 واحد در روز و آبزيان به ميزان 2 تا 3 بار در هفته به صورت آبپز، بخارپز، فرپز يا ماكروويو شده توصيه مي گردد. هر واحد گوشت معادل 30 گرم گوشت لخم بدون استخوان مي باشد.
منبع: نشريه دنياي تغذيه، شماره 91.