آموزش سیستم عامل ویندوز 98

آموزش سیستم عامل ویندوز 98 (درس دوم)

سیستم عاملها بطور كلی، وظیفه مدیریت و سازماندهی كامپیوتر را بعهده دارند. بعبارتی دیگر، سیستم عامل، واسطه ای بین كاربر و سخت افزار كامپیوتر می باشد تا كاربر بتواند براحتی از سخت افزار و نرم افزارهای كامپیوتر خود استفاده كند.سیستم عاملهای مختلفی وجود دارند، چه آنها كه درحال منسوخ شدن هستند و چه آنهایی كه دارند در بین كاربران كامپیوتر برای خود جایی باز می كنند. سیستم عامل ms-dos كه كم كم دارد از دور خارج می شود یكی از معروفترین سیستم عاملهایی بود كه در ایران استفاده می شد. سیستم عاملهای دیگری هم بودند و هستند كه چون در ایران استفاده زیادی از آنها نمی شود برای اكثر كاربران ناآشنا هستند، مثل pc-dos، unix، linux و.. . سیستم عامل windows كه تولید شركت بزرگ نرم افزاری microsoft است مثل پدربزرگ خودش یعنی dos هم اكنون نیز در ایران مثل اكثر نقاط جهان بیشترین استفاده و مشتری را دارد.
ویندوز كه ابتدا با نسخه 3.1 و سپس 95 به بازار عرضه شد، سیستم عاملی گرافیكی است، از نوع چند كاره (multitask) و چندكاربره یاmultiuser .ویژگی multitask این مفهوم را دارد كه در یك لحظه، چند برنامه مختلف می توانند در حال اجرا باشند، كاریكه در سیستم عاملهای قدیمی مثل dos امكان نداشت. multiuser هم به این معناست كه از یك كامپیوتر افراد مختلفی می تواند استفاده كنند.
پس از ویندوز 95 كه تحول بزرگی در سیستم عاملها ایجاد كرد، مایكروسافت ویندوز نسخه 98 خود را عرضه كرد، سپس ویندوز me، ویندوز حرفه ای 2000 و جدیدا هم كه ویندوزxp را به بازار داده است. در اینجا قصد داریم كه مروری بر ویندوز 98 در سطح مقدماتی داشته باشیم.
در ویندوز، برنامه های مختلف در قالب پنجره هایی اجرا می شوند. برای هر كاری در ویندوز پنجره ای در نظر گرفته شده است كه لازم است برای انجام هر كاری، پنجره ای را باز كرد، بست و یا جابجا كرد. از اینرو، یكی از دلایل انتخاب نام این سیستم عامل بعنوان windows یعنی پنجره ها هین موضوع می باشد.

ماوس و عملكرد آن:
 

ماوس یا موشواره یكی از ابزارهای جانبی كامپیوتر است كه در محیط سیستم عامل ویندوز كارایی بسیار بالایی دارد، برای استفاده از ماوس دانستن چند اصطلاح درمورد آن لازم است:
click : زدن كلید سمت چپ ماوس
double click : دوبار زدن كلید سمت چپ ماوس
right click : زدن كلید سمت راست ماوس
point : اشاره كردن، بردن ماوس روی هر گزینه ای
drag : كشیدن و رها كردن، فشردن كلید سمت چپ ماوس و نگهداشتن آن، سپس كشیدن گزینه مورد نظر و رها كردن كلید سمت چپ
منوی استارت (start) : بسیاری از كارها از طریق این منو انجام می شود. برای باز كردن این منو به یكی از روشهای زیر عمل می كنیم:
1. روی كلید start كلیك می كنیم.
2. كلید windows روی كیبورد را می زنیم.
3. كلید ctrl+esc را می زنیم.(برای كیبوردهای قدیمی)
4. كلید alt+s را می زنیم. (وقتیكه روی taskbar هستیم)
desktop و taskbar:
سیستم عامل ویندوز از نظر ظاهری به دو قسمت اساسی تقسیم می شود. قسمت بزرگتر و بالایی كه اكثر فضای صفحه نمایش را پوشانده، desktop نام دارد كه اكثر برنامه ها و پنجره های ویندوز روی آن باز می شوند.در روی desktop كه می توان به میزكار هر فردی تشبیه كرد برنامه های مختلفی قرار دارند كه چون روی desktop قرار گرفته اند سریعتر برای اجرا در دسترس هستند.
نوار طوسی رنگی كه در پایین ترین قسمت صفحه نمایش قرار دارد taskbar یا نوار وظیفه نامیده می شود و منوی start یا شروع در سمت چپ آن قرار دارد. در taskbar هم قسمتهای مختلفی وجود دارد. علاوه بر منوی start، در سمت راست این نوار، قسمتی به نام sys tray وجود دارد كه ساعت، تاریخ و برنامه های در حال اجرا كه در حافظه قرار گرفته اند به چشم می خورد. در قسمت خالی این نوار، نام برنامه هایی كه در حال حاضر با آنها سر و كار داریم آمده است، مثلا گر با دو برنامه در یك لحظه مشغول كار باشیم نام آن دو در قسمت میانی taskbar اضافه می شود.
خاموش كردن كامپیوتر: برای خاموش كردن اكثر كامپیوترهای جدید، نباید كلید power را كه روی كامپیوتر قرار دارد فشار داد، بلكه روش استانداردی برای این امر وجود دارد. در منوی شروع (start)، روی گزینهshut down كلیك می كنیم، پنجره ای با عنوان shut down windows باز می شود كه شامل چند گزینه رادیویی است.
برای خاموش كردن كامپیوتر روی گزینه shut down كلیك كرده، سپس ok را كلیك می كنیم. با این كار كامپیوتر بدون نیاز به فشار دكمه power خاموش می شودو برای راه اندازی مجدد كامپیوتر گزینه restart را انتخاب كرده سپس ok می كنیم، كه باعث می شود كامپیوتر reset شود و از اول شروع به بالا آمدن یا اصطلاحا boot شدن كند.
برای راه اندازی مجدد و رفتن به محیطdos ، گزینهrestart in ms-dos mode را انتخاب می كنیم و برای اینكه كامپیوتر بطور موقتی و در زمان بلااستفاده بودن، حداقل برق را مصرف كند، از گزینه stand by استفاده می كنیم. برای خروج از این حالت stand by (آماده به كار) كافیست كلیدی را فشار دهیم.
نكته: اگر با shut down یا روش دیگری مثل ms-dos prompt كه در زیرمجموعه program از منوی start قرار دارد به محیط dos رفته باشیم، برای بازگشت به محیط ویندوز كافیست دستورexit را تایپ كنیم.

آموزش سیستم عامل ویندوز 98 (درس دوم)
 

نكته: در بسیاری از پنجره های ویندوز سه كلید زیر وجود دارند:
ok : برای تایید و اعمال تغییرات و بسته شدن پنجره
cancel : برای صرف نظر از اعمال تغییرات انجام داده شده
apply : برای تائید و اعمال تغییرات و باز ماندن پنجره به كار می رود.
گزینه های رادیوئی: گزینه هایی به شكل دایره هستند كه از مجموعه آنها، فقط یكی می تواند انتخاب شود.
كلیدهای كنترلی پنجره ها:در ویندوز با اجرای هر آیكن كه نشانگر برنامه ای می باشد پنجره ای باز می شود. در هر پنجره ممكن است كلیدهای زیر وجود داشته باشد كه در سمت راست و بالای آن پنجره واقع شده اند :
close برای بستن پنجره
maximize برای حداكثر كردن اندازه پنجره
restore برای برگرداندن پنجره حداكثر شده به اندازه قبلی
minimize برای حداقل كردن پنجره و فرستادن روی taskbar . با این كار پنجره بسته نمی شود، و برای باز شدن مجدد آن كافیست روی نام آن برنامه در taskbar كلیك كنید.
help : برخی پنجره ها آیكن كوچكی در سمت راست و بالای خود دارند كه به شكل علامت سؤال (؟) می باشد. اگر روی آن كلیك كنیم، همراه نشانگر ماوس، علامت سؤال اضافه خواهد شد و هر جایی در آن پنجره كه كلیك كنیم، پنجره كوچكی با توضیحات مختصری درباره آن قسمت، باز می شود.
تغییر مكان پنجره ها: برای تغییر مكان پنجره، روی سطر عنوانش كلیك كرده و سپس به نقطه دیگری drag می كنیم.
تغییر سایز پنجره ها: برای تغییر اندازه پنجره، نشانگر ماوس را به یكی از لبه های آن نزدیك كرده به محض تغییر حالت drag می كنیم. البته قسمتی مخصوص این كار در سمت راست و پایین هر پنجره وجود دارد.
مرتب سازی پنجره های باز:
گاهی اوقات تعداد پنجره های بازی كه ما با آنها كار می كنیم زیاد می شوند و یا شاید لازم باشد كه مثلا دو تا پنجره my computer بطور عمودی و مرتبی كنار هم قرار گیرند. برای این كار، در قسمت خالی taskbar كلید سمت راست ماوس را می زنیم (right click)، در منوی باز شده، گزینه های زیر برای مرتب كردن پنجره ها به كار می رود:
cascade windows مرتب كردن پنجره ها به شكل قطری.
tile windows horizentally مرتب كردن پنجره ها به صورت افقی.
tile windows vertically مرتب كردن پنجره ها به صورت عمودی.
minimize all windows برای حداقل سازی تمام پنجره ها.
گزینه undo در این منو برای برگرداندن آخرین كار انجام شده به كار می رود.
ساعت و تاریخ سیستم: معمولاً سمت راست taskbar ساعت سیستم دیده می شود. با اشاره به آن، ساعت و تاریخ نیز نمایش داده خواهد شد. برای تنظیم ساعت و تاریخ روی ساعت دابل كلیك می كنیم. در پنجره باز شده امكان تنظیم ساعت و تاریخ وجود دارد.
تنظیمهای taskbar: در قسمت خالی روی taskbar راست كلیك كرده و در منوی باز شده روی properties كلیك می كنیم. پنجره ای باز می شود كه در آن گزینه های زیر وجود دارد:
always on top: با انتخاب این گزینه، taskbar همیشه روی سایر پنجره ها قرار می گیرد.
auto hide: باعث می شود با دور شدن نشانگر ماوس از taskbar، به صورت خودكار پنهان شود.show small lcons in start menu: آیكنهای منوی استارت را در اندازه كوچكتر نشان می دهد.
show clock: با انتخاب آن، ساعت در سمت راستtaskbar نشان داده خواهد شد.
سایر تنظیمهایtaskbar :با نزدیك كردن نشانگر ماوس به لبه داخلیtaskbar شكل نشانگر ماوس عوض می شود. در این حالت drag می كنیم.با این كار پهنای آن بیشتر می شود تا حدیكه نصف desktop را می پوشاند. همچنین می توان taskbar را به یكی از چهار جهت صفحه برد. برای این كار در قسمت خالی taskbar ، كلید سمت چپ ماوس را پایین نگه داشته و به محل دلخواهی از صفحه می كشیم (یا drag كردن).

آموزش سیستم عامل ویندوز 98 (درس سوم)
 

تنظیمهای desktop :
در قسمت خالیdesktop كلیك راست كرده (دكمه سمت راست ماوس) و properties را انتخاب می كنیم. پنجره باز شده با عنوان display properties، دارای قسمتهای مختلفی است:
background : (تصویر زمینه) در این قسمت می توان تصویر زمینه desktop را تعیین كرد. در قسمت display حالت قرار گرفتن تصویر به یكی از سه صورت center (قرار گرفتن در مركز صفحه)،tile (كنار هم چیدن عكسهای كوچكتر، مثل كاشی) و stretch (كشیدن عكس بمنظور تمام صفحه شدن) قابل تنظیم است.
با استفاده ازbrowse می توان تصویری را كه در این لیست وجود ندارد به عنوان تصویر زمینه انتخاب كرد.با كمك pattern می توان طرح یا الگوهای مختلفی را در حالتیكه نخواهیم از عكس استفاده كنیم بكار برد.
creen saver: در این قسمت می توان نوع محافظ صفحه نمایش را تعیین نمود. یعنی در زمانیكه برای مدتی با كامپیوتر كاری نداریم برای ثابت نماندن تصویر صفحه نمایش تصاویر متحرك و متنوعی را بكار برد. همچنین بوسیله كلید setting امكان تنظیمات بیشتر محافظ انتخاب شده وجود دارد. با كلید preview می توان محافظ را به صورت تمام صفحه دید.
در قسمت wait ، مدت زمان انتظار برای فعال شدن خودكار screen saver در زمان بیكاری كامپیوتر تعیین می شود. اگر گزینه password protected تیك خورده باشد. كلید change نیز فعال خواهد شد. با این كلید می توان كلمه رمزی را برای محافظ صفحه نمایش در هنگام خروج از آن در نظر گرفت.
با استفاده از كلید setting در پایین این پنجره می توان مدت زمان انتظار برای خاموش شدن مانیتور، هارد دیسك یا رفتن به حالت stand by (انتظار- آماده به كار) را مشخص كرد. در stand by مصرف برق سیستم حداقل می شود.
ppearance : در این قسمت می توان ظاهر ویندوز را به یكی از استانداردهای موجود تبدیل نمود. این استانداردها در زیر مجموعه scheme وجود دارند. در این زیر مجموعه گزینه windows standard حالت پیش فرض (default) اولیه است.
effects: در این قسمت می توان شكل آیكنهای استاندارد صفحه desktop را تغییر داد. برای این كار روی آیكن مورد نظر كلیك كرده و سپس change lcon را كلیك می كنیم. برای تبدیل آیكن گزینه انتخاب شده به حالت پیش فرض روی default icon كلیك می كنیم.
web: با انتخاب گزینه view my active desktop شما desktop خود را مثل صفحات اینترنتی فعال خواهد كرد. ولی بهتر است همیشه این گزینه را از حالت تیك خورده خارج كنیم، زیرا سرعت باز و بسته كردن پنجره های مختلف را كند می كند.
ettings: در این قسمت تنظیمات مربوط به كارت گرافیكی ومانیتور انجام می شود. كیفیت رنگ در قسمت colors تعیین می شود كه مشخص كننده تعداد رنگهای مورد استفاده می باشد، كه بهتر است همیشه یكی از دو گزینه true color(32bit) یا high color(16bit) انتخاب شود. در قسمت screen area می توان سایز صفحه نمایش در ویندوز را تعیین كرد. چند حالت معمولتر آن در زیر آمده است:
480 * 640 : برای مانیتورهای 14". در این حالت سایز آیكنها بزرگ هستند.
600 * 800 : استاندارد مانیتورهای 15". در این حالت سایز آیكنها متوسط هستند.
768 * 1024 : در این حالت سایز آیكنها خیلی كوچك می شوند.
پنجره run : اكثر برنامه های ویندوز در قسمت programs از منوی start قرار دارند، كه از این طریق قابل دستیابی و اجرا می باشند.البته از روی desktop نیز بعضی برنامه قابل دسترسی هستند. ولی روش دیگری وجود دارد كه در منوی start با كلیك روی گزینه run انجام می شود. ما با دانستن نام برنامه مورد نظر برای اجرا و تایپ آن در جلوی قسمت open می توانیم آن برنامه را اجرا كنیم.(بشرطیكه مسیر اجرای فایل درست باشد. تمام برنامه هایی كه در فولدر ویندوز قرار دارند براحتی از این طریق قابل اجرا هستند، مثل notepad، wordpad و...)
روش فعال كردن پنجره های باز: در صورت باز بودن چند پنجره مربوط به برنامه های مختلف، در هر لحظه حداكثر یك پنجره یا برنامه می تواند فعال باشد كه رنگ آن در حالت معمولی آبی پررنگ می باشد. برای فعال كردن یك پنجره دلخواه به یكی از روشهای زیر عمل می كنیم:
1. روی عنوان (قسمت آبی رنگ بالایی) پنجره دلخواه یا روی قسمتی از آن پنجره كلیك می كنیم.
2. روی نام آن پنجره در ‏‏taskbar كلیك می كنیم.
3. كلید alt را پایین نگه داشته و tab را متوالیاً فشار می دهیم تا مربع آبی رنگ روی آیكن برنامه موردنظر قرار گیرد سپس می توان كلید alt را رها كرد.

آموزش سیستم عامل ویندوز 98 (درس چهارم)
 

فایل و فولدر (file ، folder ) :
فایل حاوی اطلاعاتی است كه در حافظه كامپیوتر نگهداری می شود. فایلها از اسم و پسوند تشكیل شده اند (مثلا word.exe )، و معمولا پسوند ها معرف نوع فایل یا آن برنامه می باشند. فولدر یا پوشه، محلی است برای نگهداری فایلها، چه آنها كه بهم مربوطند و تشكیل یك برنامه می دهند و چه فایلهای مجزا از هم. در زیر، انواعی از فایلهای با پسوند مهم و معروف را آورده ایم:
پسوند فایلهای متنی: txt ، doc و...
پسوند فایلهای تصویری(عكس): jpg، bmp، gif و...
پسوند فایلهای صوتی: wav، mp3، mid و...
پسوند فایلهای فیلم: mpg، avi، dat و...
در ویندوز، برای انجام هر كاری با فایلها و فولدرها مثل copy ، حذف ، اجراء ، انتقال و … از دو برنامه زیر استفاده می شود:
الف) برنامه windows explorer كه در مسیر زیر قرار دارد:
start > programs > windows explorer
ب) برنامه my computer كه روی desktop قرار دارد.
در این دو برنامه، ممكن است داخل فولدری شویم، در اینصورت اگر بخواهیم از آن فولدر خارج شویم و به یك مرحله بالاتر برگردیم از آیكن up كه روی قسمت دكمه های استاندارد (زیر menuها) قرار دارد استفاده می كنیم.
ایجاد فایل یا فولدر: روی desktop، my computer یا windows explorer كلیك راست كرده به new اشاره كرده، سپس folder را انتخاب می كنیم. یك فولدر جدید روی آن مسیر به وجود می آید. روش دیگر ساختن فولدر جدید در ویندوز اكسپلورر یا my computer، به این صورت است كه از منوی file به گزینه new اشاره كرده و روی folder كلیك می كنیم. برای تغییر نام فولدر جدید كه با نام new folder ساخته می شود، كافیست یكی از سه كار زیر را انجام دهیم:
1. روی فایل یا فولدر یك بار كلیك كنیم تا اجازه تغییر نام را بدهد.
2. روی فایل یا فولدر كلیك راست كرده و rename را انتخاب كنیم.
3. روی فایل یا فولدر، f2 بزنیم.
مرتب سازی آیكن ها (arrange icons):هر وقت بخواهیم آیكن های فایل یا فولدر را روی desktop یا my computer یا windows explorer مرتب كنیم در قسمت مورد نظر كلیك راست كرده، arrange icons را باز می كنیم و یكی از معیارهای مرتب سازی داخل آنرا انتخاب می كنیم. در این صورت آیكنها طبق آن معیار مرتب می شوند.
معیارهای مرتب سازی : می توانید این مرتب سازی را بر حسب اسم (name)، نوع پسوند(type)، سایز، تاریخ انجام داد. اگر گزینه auto arranges انتخاب شده باشد همیشه ترتیب قرار گیری فایلها یا فولدرها به طور منظم خواهند بود. یعنی نمی توان آنها را در جای دیگری قرار داد.
جستجوی فایلها (find): برای اینكه فایل یا فولدر خاصی را روی كامپیوتر خود جستجو كنیم می توان از گزینه find استفاده كرد. برای این كار از مسیر زیر پیروی می كنیم:start > find > find files or folders
روشهای دیگر باز كردن پنجره find :
1. استفاده از كلیدهای ctrl + f
2. زدن كلید f3 روی desktop
برای اینكه فایلی را جستجو كنیم كافی است در پنجره find جلوی named اسم آنرا وارد كنیم. (می توانیم از * (ستاره) نیز استفاده كنیم.) مثلاً txt .* یا jpg.* یا *.ali و ...
اگر هنگام جستجوی فایلهای متنی بخواهیم متنی را كه داخل آن فایل به كار رفته است را نیز جستجو كنیم كافی است كلمه مورد نظر را در قسمت containing text وارد كنیم.
در قسمت look in مسیر جستجو را مشخص می كنیم. (مثلاً در كدام درایو جستجو را انجام دهد.)
اگر بخواهیم فایل مورد نظر را در تمام hard مورد جستجو قرار دهد گزینه local hard drives را از این قسمت انتخاب می كنیم.
اگر بخواهیم تمام درایو ها حتی floppy یا :a و cd rom نیز جستجو شوند، گزینه my cmputer را انتخاب می كنیم. اگر گزینه include subfolders تیك خورده باشد مسیر تعیین شده و تمام زیر شاخه های آن جستجو خواهد شد.با استفاده از كلید browse می توان زیر مجموعه خاصی را جهت جستجو مشخص نمود، تا محدوده جستجو محدودتر شود. برای شروع جستجو روی كلید find now كلیك می كنیم.در قسمت date و advanced می توانیم محدوده جستجو را كوچكتر كنیم. مثلاً دنبال فایلهایی با سایز مشخص ، تاریخ مشخص و ... باشیم.
مشخصات فایلها: (file properties)
برای دیدن و تغییردادن خصوصیات یك فایل روی آن، كلیك راست كرده، روی properties كلیك می كنیم. مشخصات یا خصوصیات فایل شامل نام، سایز، محل قرار گیری و صفاتش می باشد. یك فایل یا فولدر در ویندوز 98 چهار صفت (attribute) دارد: read only، hidden، archive و systemصفت read only باعث می شود محتویات فایل قابل خواندن باشد و نتوان محتویاتش را تغییر داد.
پنهان كردن فایل یا فولدر :
روی آیتم مورد نظر كلیك راست می كنیم و گزینه properties را انتخاب می كنیم، بعد گزینه hidden را تیك می زنیم وسپس ok. شاید پس از این كار آن فایل هنوز مخفی نشده باشد، پس لازم است كلید f5 را بزنیم ویا كلیك راست كرده و refresh را كلیك كنیم.اگر باز هم فایل مخفی شده قابل دیدن بود به منوی view رفته و روی foler options كلیك می كنیم.در آین پنجره، برگه view را كه در بالای آن قرار دارد كلیك كرده و در قسمت hidden files گزینه دوم یعنی do not show hidden files or system files را انتخاب می كنیم. این بار حتما فایل مخفی خواهد شد.روش دیگر درست كردن shortcut این است كه روی هر فایل، فولدر ویا آیكنی در ویندوز، كلیك راست كنیم، با انتخاب create shortcut این كار انجام می شود و در سمت چپ و پایین آن آیكن، یك علامت فلش دیده می شود كه آن را از فایل اصلی متمایز می كند.
منوی view در my computer یا windows explorer :
در اكثر برنامه های تحت ویندوز در قسمت منوها، گزینه ای به نام view وجود دارد كه نحوه نمایش اجزای داخل آن برنامه مثل لیست فایلها را تعیین می كند. و یا می توان سایر نوارهای ابزار آن برنامه را فعال یا غیرفعال كرد. در زیر، برخی از مقادیر مهم این منو آورده شده اند:
toolbars: نوارهای ابزار برنامه را پنهان می كند و یا نمایش می دهد.این میله های ابزار عبارتند از:
ا‌لف) standard buttons :اگر تیك خورده باشد، كلید های استاندارد بالای پنجره نشان داده می شوند.
ب) address bar :مسیر فولدر فعلی را نشان خواهد داد.
ج) links :كلیدهایی را برای اتصال به سایتهای اینترنتی در بالای پنجره قرار می دهد كه البته نیازی به آنها نیست.
د) text tables :در صورت فعال بودن كلیدهای استاندارد، اگر این گزینه تیك خورده باشد، عنوان هر كلید را پایین آن می نویسد.
ه) status bar سطر توضیحات پایین پنجره ها را پنهان می كند یا نمایش می دهد.
as web page : باعث می شود در حالت كلاسیك در سمت چپ فولدر فعلی ستون توضیحاتی اضافه شود كه با قرار گرفتن روی هر فایل توضیحات آن در این قسمت نمایش داده می شود. چهار گزینه بعد یعنی large icons، small icons، list و details، برای تعیین نوع نمایش آیكنها در پنجره فعلی به كار می رود.زیر مجموعه arrange icons برای مرتب كردن لیست فایلها یا فولدرها براساس نام، پسوند، سایز یا تاریخ ایجاد و ... به كار می رود. اگر گزینه auto arrange فعال باشد آیكنها همیشه مرتب خواهند بود.

آموزش سیستم عامل ویندوز 98 (درس پنجم)
 

copy و move :
كپی و انتقال (move) از مهمترین و پركاربردترین كارهای تحت ویندوز است كه در هر برنامه ای از آن استفاده می شود. در ابتدا لازم است كه فرق این دو توضیح داده شود. كپی، وقتی بكار می رود كه بخواهیم مثلا از فایلی كه موجود است، نسخه دیگری در جای دیگری داشته باشیم طوریكه فایل اولی دست نخورده بماند. ولی انتقال یا move به این صورت است كه فایل اول را از جای خود به محل دیگری منتقل كنیم.یعنی فقط با یك فایل و جابجایی آن سر و كار داریم، اما در كپی با دو فایل.عمل كپی و انتقال مراحلی را به دنبال دارد كه با رعایت آنها، این كار ساده و پركاربرد براحتی انجام می شود.
روش و مراحل كپی (copy) و انتقال (move) :
1. انتخاب آیتم مورد نظر (مثلا فایل، فولدر، عكس یا متن و...)
2. تعیین هدف، یعنی اینكه می خواهیم مثلا از این فایل در جای دیگری كپی بگیریم یا آن را منتقل كنیم.
الف: كپی (copy)
فرض می كنیم ابتدا می خواهیم عمل كپی را انجام دهیم.
برای این كار در مرحله اول ابتدا عمل كپی گرفتن از فایل را به یكی از چهار روش زیر انجام می دهیم:
- فشردن دكمه copy روی نوار ابزار هر برنامه ای
- انتخاب گزینه كپی از منوی edit
- فشردن همزمان كلیدهای ctrl+ c
- كلیك راست روی فایل مورد نظر و انتخاب copy
3. تعیین محل جدید برای چسباندن كپی فایل
4. عمل چسباندن كه به یكی از چهار روش زیر صورت می گیرد.
- دكمه paste كه روی نوار ابزار اكثر برنامه ها وجود دارد.
- انتخاب گزینه paste از منوی edit
- فشردن همزمان كلیدهای ctrl+ v
- كلیك راست روی مكان جدید و انتخاب paste
با انجام این مراحل توانستیم از فایل یا هر چیز دیگری در ویندوز یك كپی تهیه كرده و در محل جدیدی قرار دهیم. حالا مراحل روش انتقال یا move را بررسی می كنیم.
ب: انتقال (move )
برای منتقل كردن هر آیتمی مثل فایل یا فولدر، ابتدا باید آن را از محل فعلی حذف كرد و به حافظه موقت كامپیوتر سپرد. سپس در مكان جدید اضافه كرد. این كارها بطور كامل و ساده در ادامه توضیح داده شده است.ابتدا برای cut كردن (برش، حذف) فایل یكی از چهار روش زیر را بكار می بریم:
- فشردن دكمه cut روی نوار ابزار برنامه ها
- انتخاب گزینه cut از منوی edit
- فشردن همزمان كلیدهای ctrl+ x
- كلیك راست روی فایل و انتخاب cut
حالا محل جدید فایل cut شده را مشخص می كنیم.
در پایان عمل چسباندن را انجام می دهیم كه به یكی از چار روش زیر صورت می گیرد:
دكمه paste روی نوار ابزار برنامه ها
- انتخاب گزینه paste از منوی edit
- فشردن همزمان كلیدهای ctrl+ v
- كلیك راست و انتخاب paste
حذف فایل یا فولدر (پاك كردن): (delete)
اگر بخواهیم فایل، فولدر یا هرچیز دیگری را پاك كنیم، باید یكی از سه روش زیر را انجام دهیم:
1. فشردن كلید delete روی صفحه كلید (keyboard)
2. راست كلیك روی فایل یا فولدر و انتخاب delete
3. فشردن دكمه delete روی نوار ابزار برنامه ها
4. drag كردن فایل موردنظر روی سطل آشغال (recycle bin)
كشیدن (drag) فایل مورد نظر برای پاك كردن به روی آیكن recycle bin
قفل شدن ویندوز: هر وقت ویندوز قفل شد (hang كرد) یعنی هیچ كدام از برنامه های دیگر كار نمی كرد در این صورت سه كلید alt+ctrl+del را همزمان یكبار فشار دهید.با این كار احتمالا اگر فقط ویندوز قفل شده باشد نه كامپیوتر، پنجره ای به نام close program باز می شود. در اینجا لیست برنامه های در حال اجرا نمایش داده می شود، روی نام برنامه ای كه پیغام not responding داده است كلیك كرده و دكمه end task را فشار دهید. پس از چند لحظه پنجره ای باز می شود كه دوباره باید برای تایید end task را فشار دهید، پس از این، مشكل قفل شدن برطرف می شود. ولی اگر با این كار مشكل برطرف نشد دكمه reset روی case كامپیوتر را فشار دهید.
restart سریع: برای اینكه در بعضی مواقع لازم است فقط ویندوز restart شود نه كل كامپیوتر، می توان پس از انتخاب گزینه restart از قسمت shut down همزمان با ok كردن، كلید shift را پایین نگه داشته و پس از چند لحظه رها كنیم. در این صورت پیغام windows is now restarting در صفحه نمایش ظاهر می شود و ویندوز به صورت سریع از اول اجراء خواهد شد.
scheduled task : اگر بخواهیم كاری را در فاصله زمانی دلخواه و یا در زمان مشخصی در آینده اجرا كنیم از برنامه scheduled task استفاده می كنیم. فرض كنید كه بخواهیم برنامه ای مثل ویروسیاب، مثلا هر هفته دوشنبه ها ساعت 12 ظهر كل كامپیوتر را بطور اتوماتیك ویروسیابی كند. این برنامه از دو مسیر زیر قابل دستیابی است:
1. start>programs>accessories>system tools>scheduled task
2. my computer > scheduled task
پس از باز كردن این برنامه، با دابل كلیك روی add scheduled tasks پنجره ای باز می شود، next می زنیم. از لیست برنامه های داده شده گزینه مورد نظر خود را انتخاب می كنیم . مثلاً ( ویروس یابی یا scan disk ). در پنجره بعدی زمان تناوب آن را مشخص می كنیم (روزانه، هفتگی و ...) سپس در پنجره بعد ساعت، روز یا ماه آن را مشخص كرده و در نهایت finish می كنیم.
برای متوقف كردن اجرای یك كار زمان بندی شده در scheduled task روی گزینه مورد نظر كلیك راست كرده و properties را انتخاب می كنیم. در پنجره باز شده تیك گزینه enabled را كه در پایین آن پنجره قرار دارد برمی داریم، در ایصورت موقتا این عمل، غیر فعال می شود.. در صورتی كه بخواهیم دوباره آن را فعال كنیم دوباره تیك آنرا می گذاریم (برای متوقف كردن دائمی یك كار، آیكن آن را حذف می كنیم، یعنی كلیك راست كرده و delete را می زنیم.)
نكته: اگر بخواهیم آیكن این برنامه از قسمت systray در taskbar برای همیشه برداشته شود، كافیست در برنامه schedules tasks از منوی advanced گزینه stop using task scheduler را كلیك كنیم.

آموزش سیستم عامل ویندوز 98 (درس ششم)
 

copy
تایپ در ویندوز : در ویندوز، دو برنامه ساده برای رفع نیازهای اولیه تایپ به نامهای notepad و wordpad وجود دارد، كه دومی امكانات تایپی بیشتری دارد. مثل تعویض رنگ ، بزرگ و كوچك كردن متن، تغییر font (نوع قلم) وغیره. این دو برنامه در مسیر زیر قرار دارند.
start > programs > accessories > notepad
start > programs > accessories > wordpad
1) notepad :
یك برنامه ساده برای انجام كارهای متنی است. پسوند فایلهای تایپ شده با این برنامه txt می باشد. برای اجرای این برنامه به روش دیگری غیر از آنچه در بالا گفته شد می توان از منوی start گزینه run را اجرا كرده و در قسمت open كلمه notepad را كه نام این برنامه می باشد تایپ كرد و سپس ok. در زیر، منوهای این برنامه بطور مختصر توضیح داده شده اند:
منوی file :
1. new : یك فایل متنی جدید ایجاد می كند.
2. open : فایلهای متنی از قبل موجود در كامپیوتر را باز می كند. (آماده برای خواندن یا ویرایش)
3.save : پس از اینكه فایلی را ایجاد كردیم در آخر باید آنرا save یا ذخیره كنیم تا برای مراجعات بعدی قابل استفاده باشد.
4.save as : فایل باز شده موجود را تحت نام دیگری ذخیره می كند.
برای ایجاد یك فایل متنی جدید خارج از محیط notepad كافیست در هرجا كه هستیم كلیك راست كرده، به new اشاره كنیم و text document را كلیك كنیم. در این صورت یك فایل جدید ایجاد خواهد شد.
منوی edit :
1. undo: آخرین عمل انجام شده را یك حركت به عقب بر می گرداند. مثلاً اگر اشتباهی كرده باشیم با این كار جبران می شود و اطلاعات خراب شده دوباره بر می گردد.
2. cut : قسمتی از متن را كه انتخاب كرده ایم حذف كرده و در حافظه موقت برای استفاده های بعدی كپی می كند.
3. copy : قسمتی از متن را كه انتخاب كرده ایم در حافظه موقت كپی می كند.
4. paste : قسمتهای انتخاب شده توسط cut یا copy را كه در حافظه وجود دارند، در جای مورد نظر می چسباند.
برای جستجوی كلمه ای در متن مورد نظر، در منوی search روی find كلیك كرده و كلمه مورد نظر را در find what نوشته وگزینه find next را كلیك می كنیم.
منوی search : برای جستجوی كلمه ای در متن مورد نظر، در منوی search روی find كلیك كرده و كلمه مورد نظر را در find what نوشته وگزینه find next را كلیك می كنیم. در این پنجره جهت جستجو را با up یا down كردن direction می توان تعیین كرد.
منوی help : این گزینه كه در تمام برنامه های ویندوز وجود دارد بعنوان راهنما و كمكی برای كاربران استفاده می شود. با كلیك روی گزینه help topics، راهنمای كاربران مربوط به آن برنامه اجرا خواهد شد.
روش انتخاب متن :
گاهی لازم است چند سطری از یك متن را انتخاب كنیم تا مثلا از آن كپی بگیریم، برای انتخاب آن قسمت از متن دو روش بیشتر استفاده می شود.
روش اول كه با ماوس انجام می شود به این صورت است كه از ابتدای قسمت موردنظر دكمه چپ ماوس را كلیك كرده و تا انتهای آن قسمت رها نمی كنیم. با این كار سطر یا متن مورد نظر آبی می شود كه بیانگر انتخاب شدن آن است.
روش دوم انتخاب متن، بكمك صفحه كلید (keyboard) است. به این صورت كه از ابتدای متن موردنظر كلید shift را فشار داده و با كلیدهای مكان نما روی صفحه كلید به طرف پایین یا هر جهت دیگری حركت می كنیم و در آخر قسمت موردنظر كلید shift را رها می كنیم.
2) wordpad :
این برنامه نسبت به notepad خیلی قویتر است و از امكانات زیادی برخوردار است. این برنامه نیز همانند تمام برنامه از چند ردیف تشكیل شده است، مثل menu، toolbar، status bar و... . برای نمایش یا عدم نمایش این نوارها یا ردیفها، می توان از منوی view آنها را تیك زد و یا غیر فعال كرد.
ردیف اول این برنامه مثل سایر برنامه های تحت ویندوز، منو (menu) نام دارد. در این ردیف، گزینه هایی مثل file، edit، view و help كه در اكثر برنامه ها وجود دارند دیده می شود.
ردیف دوم كه معمولا toolbar نامیده می شود، مخصوص وظایف كلی برنامه می باشد، نظیرsave، open، new و … كه جهت سرعت در دسترسی، آنها را روی صفحه اصلی قرار داده اند وگرنه از طریق منوها هم این كار انجام می شود.
ردیف سوم formatbar است كه شامل گزینه هایی است كه روی متن اعمال می شوند، مثل رنگ، فونت، سایز و غیره.
ردیف چهارم ruler می باشد.
در پایین پنجره نیز سطری به نام status bar وجود دارد كه معمولا توضیحی در مورد جایی كه ماوس به آن اشاره می كند می دهد.
recycle bin :
recycle bin یا سطل بازیافت، نام آیكنی روی desktop است كه شبیه سطل زباله عمل می كند.یعنی هر وقت كه فایلی را حذف می كنیم به آنجا منتقل می شود. مزیت این كار این است كه، در صورت حذف اشتباهی یا پشیمان شدن از پاك كردن، آن فایل قابل بازیابی مجدد است.
برای برگرداندن فایل یا فولدرهای پاك شده و منتقل شده روی recycle bin، روی آیكن آن كلیك راست كرده، open را می زنیم، فایل مورد نظر را انتخاب و روی آن كلیك راست كرده و restore را كلیك می كنیم. اگر بخواهیم كلاً سطل بازیافت را خالی كنیم روی آن كلیك راست كرده و گزینه empty recycle bin را كلیك می كنیم.
برای انجام تنظیمات recycle bin روی آن كلیك راست كرده properties را انتخاب می كنیم. پنجره ای باز می شود، مهمترین گزینه این پنجره خط آخر آن است كه نوشته display delete confirmation، برای اینكه موقع حذف فایل پنجره ای باز شود و اطمینان كاربر را از حذف آن بپرسد همیشه باید این گزینه تیك خورده باشد.
گزینه مهم دیگری در این پنجره وجود دارد كه كار سطل بازیافت را بلا استفاده می كند، یعنی با تیك زدن آن، همیشه وقتی فایلی را delete می كنیم بدون اینكه به recycle bin برود مستقیما از بین می رود و غیر قابل بازیابی می شود. پس بهتر است هیچ وقت این گزینه را تیك نزنید.(do not move files to the recycle bin)
start up:
نام فولدری در منوی استارت قسمت programs می باشد كه ویژگی خاصی دارد، و آن این است كه، در این folder هر برنامه ای گذاشته شود، هنگامی كه ویندوز اجرا می شود در همان ابتدا آن برنامه نیز اجراء خواهد شد. مثلا فرض كنید كسی همیشه با برنامه ماشین حساب كار می كند، پس بهتر است هنگامیكه ویندوز بالا می آید این برنامه بطور خودكار اجرا شود. روش كار به این صورت است:
آیكن فایل یا برنامه مورد نظر را به سمت داخل فولدر start up می كشیم. به این صورت كه روی آن دكمه راست ماوس را كلیك می كنیم ولی رها نمی كنیم،آن را داخل فولدر start up در حالیكه هنوز كلیك راست را رها نكرده ایم می كشیم و در آنجا رها می كنیم، پنجره كوچكی باز می شود، روی copy here كلیك می كنیم..

آموزش سیستم عامل ویندوز 98 (درس هفتم)
 

اضافه كردن برنامه ها به زیر مجموعه programs :
اگر بخواهیم برنامه خاصی را در مجموعه programs در منوی start اضافه كنیم كافیست از مسیر زیر، برگه start menu porgrams را باز كنیم:
start > setting > taskbar and starts menu
در پنجره باز شده روی add كلیك می كنیم، با استفاده از كلید browse مسیر قرار گرفتن فایل اجرایی مورد نظر را پیدا كرده و ok می كنیم. سپس روی next كلیك می كنیم. در پنجره باز شده لیست برنامه های داخل زیر مجموعه programs وجود دارد. اگر در همان قسمتهای موجود بخواهیم كپی كنیم كه روی فولدر مورد نظر كلیك كرده و next را می زنیم، و گرنه با استفاده از new folder ، فولدر جدیدی ایجاد می كنیم ونامی برای آن مشخص می كنیم، سپس next را می زنیم. در این پنجره نام فایل اجرایی مورد نظر را در صورت نیاز وارد می كنیم (كه البته می توان از اسامی فارسی نیز استفاده كرد) سپس next و در نهایت از پنجره taskbar properties خارج می شویم.
حذف یك گزینه از زیر مجموعه programs :
روی گزینه مورد نظر كلیك راست كرده و delete را انتخاب می كنیم. روش دیگر با استفاده از همین پنجره taskbar and start menu كه در بالا به آن اشاره شد می باشد. این بار از گزینه remove كه در كنار add قرار دارد استفاده می كنیم تا گزینه مورد نظر را حذف كنیم.
روش دوم اضافه كردن برنامه ای به programs :
فایل مورد نظر را با استفاده از كلیك راست به سمت منوی start، سپس فولدر programs می كشیم و در محل مورد نظر كلیك ماوس را رها می كنیم. در پنجره كوچك باز شده یكی از دو گزینه copy here یا create shortcut را انتخاب می كنیم.
برنامه ماشین حساب : (calculator)
ماشین حساب یكی از برنامه های ویندوز است كه برای انجام محاسبات ساده و پیچیده كاربرد خوبی دارد. فایل اجرایی آن calc.exe نام دارد كه با تایپ آن در پنجره run از منوی start (شروع)، اجرا خواهد شد. روش دیگر اجرای آن، از مسیر زیر می باشد :
start > programs > accessories > calculator
پس از اجرای آن، از منوی view می توان نوع ساده (standard) یا علمی بودن (scientific) ماشین حساب را تعیین كرد.
تغییر نام برچسب drive : در برنامه my computer یا windows explorer روی درایو مورد نظر كلید سمت راست ماوس را زده و روی properties كلیك می كنیم. در قسمت lable، نام مورد نظر را می توان به آن درایو نسبت داد.مثلا می توان به درایو c: نامی مثل win98 یا هرچیز دیگری را نسبت داد.
كلیدهای میانبر (shortcut) : برای دسترسی راحت تر به فایل، فولدر یا درایو مورد نظر می توانیم برای آنها كلید میان بر بسازیم. برای این كار با كلیك سمت راست آیكن مورد نظر را به محل دلخواه (معمولاًdesktop) می كشیم و روی گزینه shortcut here كلیك می كنیم. در اینصورت فایل كم حجم و كوچكی در محل مورد نظر ساخته می شود كه ما را بسرعت و راحت به فایل اصلی می رساند و آن را اجرا می كند.
گاهی لازم است آیكن برنامه یا فایل خاصی را به این دلیل كه زیاد با آن سروكار داریم روی desktop قرار دهیم تا سریعتر قابل دستیابی باشد. برای این كار، براحتی روی آیكن موردنظر در هر جایی كه هست كلیك راست كرده، به send to اشاره كرده و از داخل آن desktop را انتخاب می كنیم. با این عمل، یك shortcut از برنامه دلخواه ما روی desktop ساخته می شود.
games :
در صورت پیش فرض، اگر ویندوز شما به طور كامل نصب شده باشد چند برنامه بازی در آن قرار دارد كه از مسیر زیر قابل اجرا هستند. كه توضیحات مربوط به آنها در قسمت help آن برنامه ها وجود دارد. free cell، hearts، minesweeper و solitaire
start > programs > accessories > games

آموزش سیستم عامل ویندوز 98 (درس هشتم)
 

برای كشیدن یك نقاشی ویا عملیات ساده روی تصاویر به كار می رود. این برنامه، نیازهای ساده كارهای گرافیكی كاربران را برطرف می كند. آیكن مربوط به برنامه نقاشی در آدرس زیر آمده است. در ضمن، نام فایل اجرائی آن mspaint.exe است.
start > programs > accessories > paint
بیشتر عملیات در paint از طریق منوهای آن انجام می شود:
1. منوی file : چهارگزینه اول (new, open, save, save as) كه قبلاً توضیح داده شده اند بترتیب برای ایجاد فایل جدید، بازكردن فایلهای قبلی برای ویرایش مجدد، ذخیره فایل فعلی و ذخیره با نام جدید بكار می روند.
set as wallpaper : در صورتی كه فایل فعلی با پسوند bmp ذخیره شده باشد كلیك روی این گزینه باعث می شود تصویر فعلی به عنوان تصویر زمینه desktop قرار گیرد.
نكته: با باز كردن (open) یك فایل در paint ، فایل قبلی بسته می شود.
نكته: معمولاً فایلهای تصویری دارای پسوند (jpg ,gif ,bmp) می باشند كه البته بیشتر اوقات برنامه paint با bmp كار می كند ولی با سایر پسوندها هم مشكلی ندارد.
2. منوی edit :
گزینه undo (ctrl+z) : آخرین عمل انجام شده را بر می گرداند.در مواقعی بكار می آید كه اشتباهی عملی را انجام داده باشیم و بخواهیم به حالت قبل برگردیم. برعكس آن گزینه repeat است كه آخرین عمل undo شده را دوباره تكرار می كند.
cut، copy و paste قبلا توضیح داده شده اند.
clear selection : قسمت انتخاب شده را پاك می كند.
select all : كل تصویر را انتخاب می كند.
copy to : قسمت انتخاب شده از تصویر را در فایلی جداگانه با نام جدید ذخیره خواهد كرد.
paste from : تصویر موجود در یك فایل را روی تصویر فعلی از فایلی كه هم اكنون مشغول ویرایش آن هستیم قرار خواهد داد. (چون open تصویر جدید را روی قبلی باز خواهد كرد و اجباراً تصویر قبلی بسته خواهد شد، این گزینه كمك زیادی به ما می كند).
3. منوی view : چهار گزینه اول این منو برای پنهان كردن یا نمایش دادن جعبه ابزار - جعبه رنگ - نوار وضعیت و میله ابزار متن به كار می رود.
zoom: برای تعیین میزان بزرگنمایی تصویر استفاده می شود.
view bitmap : تصویر را به تنهایی و كامل در صفحه نمایش می دهد و با كلیك به صحفه بر می گردد.
جعبه رنگ (color box)
. منوی image : گزینه flip/rotate برای معكوس كردن افقی یا عمودی قسمت انتخاب شده و یا چرخاندن زاویه ای به كار می رود.
نكته: اگر قسمتی از عكس انتخاب شده باشد این عمل روی كل تصویر انجام می شود
گزینهstretch/skew : برای كشیدن ، فشرده كردن و یا خمیده كردن تصویراستفاده می شود.
invert color : رنگهای تصویر را نگاتیو می كند.
attributes : برای تعیین اندازه تصویر بر حسب اینچ، سانتی متر و یا پیكسل (pixel) به كار می رود( به نقاط ریز روی صفحه نمایش پیكسل گویند). در این قسمت می توان حالت رنگی یا سیاه و سفید بودن تصویر را مشخص نمود.
clear image : كل تصویر را پاك می كند.
draw opaque : اگر تیك نخورده باشد قسمتهای سفید تصویر را در مواقعی كه می خواهیم برشی از عكس داشته باشیم شفاف خواهد كرد.
5. منوی colors : گزینه edit colors برای انتخاب یا ساختن یك رنگ جدید به كار می رود. انتخاب این گزینه معادل دابل كلیك روی جعبه رنگ پایین صفحه است. در سمت چپ جعبه رنگ، دو مربع كوچك قرار دارند كه مربع بالایی رنگ اصلی قلم یا هر وسیله دیگر را مشخص می كند و مربع زیرین، رنگ زمینه یا background را مشخص می كند. با كلیك چپ روی هر رنگی از جعبه رنگ ، رنگ اصلی تعیین می شود و با كلیك راست روی هر رنگی از جعبه رنگ، رنگ مربع زیری مشخص می شود.
برای كشیدن چیزی روی صفحه ابتدا ابزار مورد نیاز خود را از میله ابزار سمت چپ انتخاب می كنیم. مثلا قلم را كلیك می كنیم، با كشیدن قلم روی صفحه همراه با كلیك چپ رنگ اصلی روی صفحه كشیده می شود ولی با كلیك چپ و كشیدن روی صفحه، رنگ زمینه (مربع زیری) اثر خواهد گذاشت.
نكته: پاك كردن هر چیزی از صفحه نقاشی كه معمولا با ابزار پاك كن انجام می شود به این صورت است كه رنگ مربع زیرین را روی صفحه می كشد، پس باید دقت كرد كه اگر رنگ زمینه نقاشی سفید است، رنگ پاك كن هم سفید باشد.
نكته: اگر بخواهیم تصویر یك پنجره ویندوز را (هر چه باشد)، در محیط paint داشته باشیم به این صورت عمل می كنیم: هنگامی كه آن پنجره فعال است، كلیدهای alt+print screen را فشار می دهیم، سپس به محیط paint رفته و از منوی edit گزینه paste را انتخاب می كنیم. اگر به جای alt+print screen ، كلید print screen را فشار دهیم از كل صفحه نمایش عكس می گیرد(نه فقط از خود پنجره).
منبع:www.iran-forum.ir
ارسال توسط کاربر محترم سایت : mohamadaminsh