مدلهاي مديريتي را بي اثر نكنيم

موج نوگرايي و طرح مفاهيم نوين مديريت در بنگاهها و سازمانهاي اقتصادي كشور اميد تازه اي به دردمندان اين مرز و بوم مي دهد. اما از آنجا كه مسخ يك فرهنگ بدتر از نفي آن است و به كاربردن ادبيات جـــديد مديريتي بي توجه به ماهيت آن مي تواند به مسخ اين فرهنگ بينجامد. ضرورت دارد نگاهي ظريفتر به اين موضوع داشته باشيم. محيط يك سازمان به منزله فضاي تنفسي آن سازمان است و از آنجا كه سازمان در محيط محاط شده است و تاثير محيط بر سازمان بيشتر از حالت عكس آن است يا به عبارت ديگر، محيط براي يك سازمان بـــــه منزله اقليم جغرافيايي براي گونه هاي گياهي مختلف است. مثلاً در نقاط سردسير اگر كسي به فكر درخت كاري است قبل از هر چيز بايد گونه هاي درختان سردسيري را انتخاب كند. علاوه بر آن، فرهنگ سازماني بنگاهها مثل خاك محل كاشت آظن نهال است كه براي هر مزرعه خاك تعريف شده، بايد گياه مناسب آن انتخاب شود و يا قبل از كاشت به اصلاح خاك يا بذر پرداخته شود و اين همان چيزي است كه در مديريت فناوري بومي كردن ناميده شده است. در بسياري از كشورهاي مشابه ما براي توليد قطعه يا كمپوننت يا كالاهاي نهايي به يكي از چند طريق زير عمل شده است: خريد فناوري توليد (انتقال فناوري) مهندسي معكوس يا كپي كاري و الهام يا ايده گرفتن، كه انتخاب هركدام از روشها بسته به ظرفيت و توان استفاده كننده دارد و هركدام در شرايطي مي تواند موفق باشد يا ناموفق و كسي صرف شنيدن و حتي ديدن ابعاد يـــــا مشخصات ظاهري يك محصول به راحتـــي نتوانسته آن را توليد كند. به نظر نمي رسد در مديريت چنين اتفاقي افتاده باشد. آموزشهاي متعددي براي توليد قطعات برگزار شده است. مشاوران و مربيان زيادي به همين منظور به اين كشور آمده اند و مبالغ قابل توجهي براي خريد فناوري پرداخت شده است ولي درباره نحوه مديريت كردن بنگاههاي توليدكننده اين قطعات كه بر همه فعاليتها و مراحل توليد احاطه دارد، چنين رويه اي مشهود نيست و يا بسيار كم رنگ است. حال كه كنكاش درخصوص چگونگي اداره كردن بنگاهها آغاز شده و تلاشهاي قابل تقديري هم صورت مي گيرد نگرانيهاي ديگري وجود دارد. كه يكي از آنها انتخاب نهال متناسب و سازگار با اقليم و خاك است و يا به عبارت ديگر، سازگاركردن محيط و سازمان با سبك مديريت انتخابي است. درحالي كه امراض متفاوت است اما نسخه هاي يكسان پيچيده مي شود كه زمان و مكان و حتي چگونگي كاربرد آن نامعلوم است. مديريت هم مثل همه چيز ديگر تاريخ دارد، تنها تفاوت تاريخچه مديريت مدون عمر كوتاه و سرعت شتابان است كه موضوع را حساستر كرده است. تاريخ توليد آهن به هزاران سال مي رسد ولي تاريخ مدون مديريت توليد آهن فقط به دهها سال مي رسد. هر سبك مديريتي در جغرافياي زماني و مكاني و با شرايط خاصي شكل گرفته، رشد يافته و به سبكي ديگر تكامل يافته است. اگر مبدأ مديريت علمي و مدون را به شكل امروزي ظهور تيلوريسم در 1890 فرض كنيم با كمي دقت درمي يابيم كه از آن زمان به بعد فناوري توليد هر روز نسبت به گذشته مدرنتر، كاركنان فرهيخته تــر، فرهنگ سازماني تركيبي و پيچيده تر و محيط سازمانها نيز وسيعتر و موثرتر بر سازمان گشته اند. اگر رابطه عرضه و تقاضا و رقابت شديدتر را هم به عوامل فوق اضافه كنيم به دليل سرعت و شتاب تكاملي مديريت پي خواهيم برد و عمق تخصص هر مرحله را حتي بدون داشتن آشنايي با سبكها و اصول مديريت و دانستن تاريخچه آن درخواهيم يافت و مي شود حدس زد كه ميزان تخصص لازم براي اداره هر سازمان (كشور هم يك سازمان است) در هر عصري چقدر است. بدين ترتيب براي كاربردي كردن سمينارها و موثرتر كردن نگرشهاي مديريتي و كم اثرتر كردن ذهنيتهاي شكل گرفته بر سر راه تغييرات به عنوان بزرگترين مانع بهبود، حتماً ضرورت دارد براي هر سازماني به دو موضوع توجه و آنگاه اقدام كرد. اول اينكه محيط سازمان ما چه ويژگيهايي دارد و مربوط به كدام عصر مديريتي است. دوم فضا يا جو سازماني ما معادل چه سالي از سازمانهاي مستقر در كشورهاي پيشرفته است و چه نوع نگرش مديريتي با آن سازگار است و يا به عبارت ديگر، در كجاي تاريخ مديريت قرار داريم تا بلكه اوج گرفتن تب و فروكش كردن بي تاثير بحثهايي مثل مديريت مشاركتي و... تكرار نشود.طرح مباحثي مثل توسعه منابع انساني، نظام مديريت كيفيت برمبناي ويرايش 2000 استانداردهاي ايزو ارزيابي و خود ارزيابي با مدل هاي مختلف ازجمله EFQM ، تعيين روزهاي كيفيت و بهره وري، تعيين جايزه ملي كيفيت و غيره، همه و همه ابزارهاي رشد بنگاههاست. ولي خطر شكل گرايي و غالب شدن شكل بر محتوا همه سازمانهاي ايراني و خارجي را تهديد مي كند. درهمين رابطه عباراتي مثل پز دادن سازمانها با پيراهن نو پوشيدن روي لباسهاي زير كهنه به عنوان نوگرايي از استادان بزرگي مثل پيتر دراكر و چارلز هندي و... به كرات ديده مي شود.
منبع:www.imi.ir
ارسال توسط کاربر محترم سایت : abdo_61