رنج هاي مردم غزه در سايه اشغال (2)

3 ـ بخش کشاورزي:
 

فعاليتهاي کشاورزي غزه از اهميت ويژه اي برخوردار است، چرا که از نظر ارزش افزوده و جذب نيروي کار درصد قابل توجهي از اقتصاد محلي آنجا را تشکيل مي دهد.
بسته شدن گذرگاهها بطور مستقيم بر بخش کشاورزي تاثير گذاشته است؛ زيرا واردات مواد اوليه مانند دارو، کود، قرص و نايلون مربوط به گرمايش محصولات کشاورزي را محدود کرده و صادرات محصولات کشاورزي را نيز متوقف نموده است.
براساس گزارش دفتر هماهنگي امور بشري سازمان ملل، علاوه بر موارد فوق الذکر، نوار غزه داراي 70هزار جريب زمين کشاورزي است که قابليت توليد سالانه280الي300هزار تن محصولات کشاورزي را دارد و يک سوم از اين محصولات مناسب صادرات است.
بخش کشاورزي فرصت شغلي موقت و دائمي براي بيش از 40هزار شهروند(12/7% نيروي کار) فراهم مي آورد و مواد غذايي و معيشتي لازم براي يک چهارم از جمعيت غره را تامين مي کند.(1)
براساس گزارش ماهر تيسيرالطباع، مدير کل روابط عمومي اتاق بازرگاني فلسطين، در صورت ادامه محاصره 80 درصد از محصولات کشاورزي به دليل منع ورود داروهاي کشاورزي، کود و ساير ملزومات کشاورزي(2) در معرض نابودي قرارمي گيرد و به دنبال آن، ضررهاي جبران ناپذيري به صادرات محصولات کشاورزي وارد مي شود.
کميته کشاورزي با محاصره، همچنين گزارش داد که از نيمه ژوئن2007تا آخر فوريه2008ميزان خسارتهاي وارد بر بخش کشاورزي85 ميليون دلار برآورد شده است و براساس اظهارات وزارت کشاورزي در صورتي که کشاورزان محصولات خود را صادر نکنند روزانه15هزاردلار(3) متضرر خواهند شد. اين رقم براي مدت يک سال54 ميليون دلار محاسبه شده است.
خسارت وارد بر مزارع توت، 11ميليون و 250هزار دلار از مجموع450مزرعه و خسارت وارد بر مزارع گل، 5 ميليون دلار از مجموع60 مزرعه برآورد شده است.(4)
محدوديت ارسال سوخت به نوار غزه باعث بيکاري90درصد از ماهيگيران شده است؛ چرا که 40هزار نفر از شهروندان اين ناحيه، زندگي خود را از اين طريق تامين مي کنند.(5)

4 ـ بخش تجاري:
 

رکود تجارت داخلي وخارجي و ورشکستگي بخش سرمايه گذاري از مهم ترين پيامدهاي محاصره نوار غزه است. براساس گزارشي که ماهرالطباع در نوامبر2007ارائه داد، از اواسط ژوئن2007ميزان خساراتي که تجار واردکننده متحمل شده اند25ميليون دلار برآورد گرديده است. 2000واردکننده کالاهاي تجاري به دليل تعليق اجناس واردشده در بنادر اسرائيل(6) ماهانه5 ميليون دلار خسارت متحمل شده اند؛ ضمن آنکه براساس آمارهاي اوليه 43% از موسسات تجاري باقي مانده نيز،75% کاهش فعاليت داشته اند.(7) از سوي ديگر90% از وسايل حمل و نقل کالا نيز تعطيل شده اند(8) وتنها ماشين هاي حامل کمکهاي انسان دوستانه به گذرگاه سوفا و گذرگاه شالوم در حال تردد هستند؛ که تعداد آنها روزانه در حدود100کاميون است؛ در حالي که گذرگاه منطار، روزانه ظرفيت تردد500کاميون کالاهاي وارداتي و صادراتي را دارد. پس از انسداد گذرگاه سوفا در2007/10/28تعداد کاميون هاي داراي مجوز تردد به نوار غزه به 30کاميون در روز کاهش يافته است.
با توجه به همين اوضاع، معاملات بانکي60%کاهش يافت و ذخاير نقدي بانکها به اتمام رسيد.(9) انتقال چک و پول به غزه متوقف شدن صادرات و ضمانت پروژه ها، دچار رکود گرديد. به همين ترتيب، فعاليتهاي بانکي محدود به واريز، برداشت و حواله ها شد و در نتيجه آن، بانکها به ميزان45% کمتر از ظرفيت کاري خود فعاليت کردند. با قطع معاملات بانکي، مابين بانک هاي فلسطيني و اسرائيلي، مشکلات بانکها روزافزون شد و ذخاير نقدي ارزهاي مختلف بانک ها به اتمام رسيد و بانک ها در شرف تعطيلي قرار گرفتند.(10)از اينجاست که مي توان به رابطه مستقيم بخش حمل و نقل و بخش بانکي پي برد.

5 ـ بخش گردشگري:
 

به دنبال محاصره غزه، بخش گردشگري زيان هاي زيادي متحمل شد. شرکتها و دفاتر گردشگري به دليل بستن گذرگاهها و محدوديت سفر و از دست دادن فصل حج و عمره در آستانه ورشکستگي قرار گرفتند. لؤي شبانه، معتقد است که در سال 2007م رونق فعاليت هتلداري در نوار غزه به شدت کاهش يافت؛ چرا که در اين سال تعداد مسافران نسبت به سال2006، 28/3%کاهش يافت و در اين دوره زماني تعداد شبهاي اقامت نيز 17/6%کمتر شده است.(11)
به گفته ماهر الطباع12هتل گردشگري که در منطقه وجود دارد متحمل ضرر بسيار شده اند و درصد اشغال در اين بخش به صفر رسيده است. همچنين25رستوران گردشگري به دليل درآمد کم در برابر سنگيني هزينه ها در شرف تعطيل شدن است.
پروژه توسعه هتل موفينپيک(Movrnpick) نيز ـ که از مهمترين پروژه هاي سرمايه گذاري گردشگري در غزه به شمار مي رود ـ تعطيل شد؛ در حاليکه هزينه ساخت آن در حدود 35ميليون دلار و پيشرفت فيزيکي آن97%بود و قرار بود پس از افتتاح هتل در مرحله اول 300کارمند و کارگر در آن مشغول به کار شوند. علاوه بر آن، ساخت 160پلاژ، روبه روي هتل مذکور با هزينه9ميليون دلار(12) نيز متوقف گرديد.

6 ـ بخش زيربنايي و ساختمان سازي:
 

اين بخش نيز همانند ساير بخشها بخاطر مسدود کردن گذرگاها و منع ورود مواد خام از جمله مواد ساختماني با مشکلات زيادي روبرو شده است.
به گزارش دفتر هماهنگي امور بشري سازمان ملل، کليه پروژه هاي عمراني زيربنايي و مرمت سازي از جمله پروژه هايي که از منابع مالي خارجي تامين اعتبار ميشد متوقف گرديد.
علت اصلي اين امر، بستن کارخانه ها و کمبود مصالح ساختماني بود.(13) همچنين فعاليت کليه کارخانجات ساخت مصالح ساختماني متوقف گرديد؛ از جمله آنها مي توان به 13کارخانه رنگ سازي، 30کارخانه سيمان،145کارخانه سنگ مرمر،250کارخانه آجرپزي اشاره کرد؛ تعطيلي کارخانه ها، بيکاري 3500 نيروي کار را در پي داشت.(14)
مرکز اطلاعات ملي فلسطين، بستن گذرگاهها را علت توقف فعاليت در بخش صنايع زيربنايي و بيکاري 18هزار کارگر اعلام کرد؛ اين امر منجر به ايجاد(15) 350ميليون دلار خسارت مالي شد.
برنامه توسعه سازمان ملل کليه قراردادهاي ساخت و ساز زيربنايي را ـ مانند زيرسازي خيابانها، تصفيه آب و...که ارزشي معادل 60ميليون دلار داشت ـ متوقف کرد. از سوي ديگر آژانس امدادرساني بين المللي نيز برنامه ايجاد فرصت هاي شغلي را متوقف نمود؛ اين برنامه ارزشي معادل 93ميليون دلار داشت و16هزار نفر از آن بهره مي بردند.(16) ماهر الطباع در گزارش اقتصادي خود آورده است که کليه پروژه هاي عمراني آنروا که منع درآمد121نفر بود،(17)تعطيل شده است.

7 ـ بيکاري:
 

به گفته محمدرمضان، وزير کشاورزي حکومت خودگردان فلسطين، درصد بيکاري در نوار غزه به 85% افزايش يافته است؛ که 75% از اين بيکاران را کارگران بخش کشاورزي تشکيل مي دهند.(18) اين در حالي است که به گفته ماهر الطباع معدل بيکاري در غزه 75%(19) است.
دفتر هماهنگي امور بشري سازمان ملل در طي گزارشي هشدار داد که ادامه محاصره غزه و قطع کليه راه هاي ارتباطي آن با دنياي خارج، اقتصاد محلي را تهديد مي کند؛ همچنين در اين گزارش آمده است که صدها پروژه تجاري بخاطر منع صادرات و واردات ورشکست شده اند و به دنبال آن، هزاران کارگر از کار بيکار شده اند. پروژه هاي عمراني به ارزش370 ميليون دلار نيز تا زماني نامعلوم به تعويق افتاده اند. براساس اين گزارش، ميزان بيکاري در غزه در سومين مقطع زماني سال 2007به 37/6% بوده است؛ اين در حالي است که نسبت بيکاري در نوار غزه 12درصد بيشتر از کرانه غربي مي باشد.(20)

8 ـ فقر:
 

پس از بستن گذرگاههاي نوار غزه، ميزان فقر در اين ناحيه بطور بي سابقه اي افزايش يافت. براساس گزارش دفتر هماهنگي امور بشري سازمان ملل از هر ده خانوار در سرزمين اشغالي 8خانواده زير خط فقر زندگي مي کنند. شاخص خط فقر، درآمد ماهيانه534 دلار است که در مقايسه با سال 2005م بسيار افزايش يافته است؛ ضمن اينکه شاخص فقر در سال2005، 63/1% بوده است؛ ولي اکنون خانوارهايي که درآمد آنها زير خط فقر است66/7%مي باشد و درآمد آنها در ماه کمتر از474دلار مي باشد.
در اين گزارش ميزان فقر در نوار غزه30% بيشتر از کرانه غربي(21) برآورده شده است. بر اساس گزارش بانک جهاني، نسبت افرادي که زير خط فقر زندگي مي کنند از 35% در پايان سال 2006م به بيش از 67% در پايان اکتبر2007(22) رسيده است؛ در حاليکه مرکز فلسطيني حقوق بشر، آمار فلسطيني هايي را که زير خط فقر رندگي مي کنند 80% (23)گزارش کرده است. براساس برآورد ماهر الطباع و وزير محمدالآغا90درصد از ساکنان غزه زير خط فقر زندگي مي کنند.(24)

پي نوشت ها :
 

1ـ مکتب الامم المتحده لتنسيق الشئون الانسانيه، الاغلاق المفروض علي قطاع غزه
2ـ ماهر الطباع، تقرير اقتصادي حول خسائر الاقتصاد الفلسطيني في محافظات غزه نتيجه اغلاق المعاير خلال الفتره من 2007/6/15 حتي2007/11/10، تشرين الثاني/نوفمبر2007، وصلت نسخه منه لمرکز الزيتونه بتاريخ 2007/11/14 ونشريه وکاله سما الخباريه في 2007/11/11 انظر:
http://www.samanews.com/index.php?id=details&sid ـ 29881
3ـ الجنه الشعبيه لمواجهه الحصار، انظر:
http://www.freegaza.ps/index.php?scid=100&id554extra=news&type=55
4ـ المرکز الفلسطيني لحقوق الانسان،2008/3/2، انظر:
http://www.pchrgaza.org/files/REPORTS/arabic/pdf_spi /flowers.pdf
5ـ المرکز الفلسطيني لحقوق الانسان،2008/4/8، انظر:
http://www.pchrgaza.org/files/clouse/arabic/arabic/repot5_08htm
6ـ ماهر الطباع، تقرير اقتصادي شامل حول خسائر الاقتصاد الفلسطيني في محافظات غزه نتيجه اغلاق المعابر خلال الفتره من2007/6/15حتي 2007/11/10
7ـ اللجنه الشعبيه لمواجهه الحصار،انظر:
http://www.freegaza.ps/index.php?scid=100&id554extra=news&type=55
8ـ ماهر الطباع، تقرير قطاع غزه علي حافه النهيار التام آذر/ مارس2008
9ـ المصدر نفسه
10ـ ماهر الطباع، تقرير اقتصادي شامل حول خسائر الاقتصاد الفلسطيني في محافظات غزه نتيجه اغلاق المعابر خلال الفتره من2007/6/15حتي 2007/11/10
11ـ جريده الحياه الجديده،فلسطين2008/1/1
12ـ وکاله الانباءالفلسطينيه(وفا)انظر:
http://www.wafa.ps/arabic/prontnews.asp?id=70533
13ـ الايام، فلسطين2008/12/26
14ـ اللجنه الشعبيه لمواجهه الحصار، انظر:
http://www.freegaza.ps/index.php?scid=100&id554extra=news&type=55
15ـ عرب48، 2008/11/19
16ـ اللجنه الشعبيه لمواجهه الحصار، انظر:
http://www.freegaza.ps/index.php?scid=100&id554extra=news&type=55
17ـ ماهر الطباع، تقرير اقتصادي شامل حول خسائر الاقتصاد الفلسطيني في محافظات غزه نتيجه اغلاق المعابر خلال الفتره من2007/6/15حتي 2007/11/10
18ـ موقع الجزيره نت، 2008/4/1، انظر:
http://www.aljazeera.net/NR/wxeres/8269D68 ـ AC50 ـ 488E ـ AE9B ـ 5BC08102B256.html
19ـ ماهر الطباع، تقرير قطاع غزه علي حافه النهيار التام آذر/ مارس2008
20ـ مکتب الامم المتحده لتنسيق الشئون الانسانيه، الاغلاق المفروض علي قطاع غزه
21ـ المصدر نفسه
22ـ مجموعه البنک الدولي، اخبار تتمويه، الضفه الغربيه و قطاع غزه، نشره فصيله، تشرين الثاني/نوفمبر2007،انظر:
http://siteresources.worldbank.org/INTWESTBANKGAINARBIC/Resiurces/ArWBGupdateoc07 ـ pdf
23ـ المرکز الفلسطيني لحقوق الانسان،2008/4/8، انظر:
http://www.pchrgaza.org/files/w ـ report/arabic/2008/29 ـ 05 ـ 2008.html
24ـ ماهر الطباع، تقرير قطاع غزه علي حافه النهيار التام آذر/ مارس2008 و موقع الجزيره نت، 2008/4/1، انظر:
http://www.aljazeera.net/NR/wxeres/8269D68 ـ AC50 ـ 488E ـ AE9B ـ 5BC08102B256.html
 

منبع:نشريه 15 خرداد شماره 19