رسانه هاي قرآني

اگر با يک حساب سرانگشتي، محتواي د يني وب را مورد ارزيابي قرار د هيم، مي توان به تعداد معدود ي پورتال، سايت، انجمن گفت و گو، گروه هاي مجازي و وبلاگ اشاره کرد. بحث ما اما در مورد کليت مطالب د يني و اسلامي فضاي مجازي نيست و فقط مي خواهيم به محتواي قرآني وب بپردازيم. قرآني که در بين انبوه اطلاعات اينترنتي مغفول ماند ه و براي رسيد ن به مطلوب، تلاش و زمان بسياري مي طلبد. با اين حال براي بررسي راحت تر، حضور قرآن در فضاي مجازي را به دو قسمت تقسيم مي کنيم. دسته اول سايت هايي هستند که منحصرا به مطالب قرآني اختصاص دارند و دسته د وم سايت هايي که مطالب قرآني بخشي از فعاليت هاي آنان است.
يکي از مهم ترين و قد يم ترين وب سايت اختصاصي قرآن کريم، وب سايت ايکنا به نشاني (www.iqna.ir) است که در حوزه انتشار اخبار قرآني فعاليت ميکند.ايکنا يا خبر گزاري قراني جمهوري اسلامي ايران، حدود د ه سال است که همانند يک خبرگزاري حرفه اي اخبار فعاليت هاي قرآني سراسر دنيا را به چند ين زبان بر روي تلکس خبري خود مي فرستد و تا کنون در ارائه اخبار قرآني و جذ ب مخاطب خوب عمل کرد ه است. ايکنا به غير از انتشار خبر که مهم ترين فعاليتش محسوب مي شود، بخش هاي مختلف ديگري را نيز در اختيار علاقمندان قرار داد ه است. بيانات مقام معظم رهبري پيرامون قرآن، تلاوت هاي جاودانه از اسا تيد مصري و ايراني و اذان هاي مختلف از ديگر بخش هاي اين سايت است. همچنين آرشيو نشريه قرآني رايحه نيز براي مشا هد و دانلود بر روي اين سايت قرار گرفته است.
از ديگر سايت هاي د سته اول، سايت پارس قرآن به نشاني (www.parsquran.com)به عنوان يکي از پر بازد يد ترين و محبوب ترين سايت هاي اختصاصي قرآن کريم مي باشد که اهم فعاليتش، د سترسي آسان و سريع به متن و ترجمه قرآن با امکان جست و جو است. شايد تنها دليل موفقيت اين سايت، ساد گي و در عين حال کاربرد ي بود ن آن باشد. با وجود اين که مد ير اين سايت نويد تغييراتي را داد ه، يکي از بزرگترين عيوب اين سايت، به روز نشد ن و ارائه نکرد ن مطالب جد يد مرتبط است. همچنين اين وب سايت، تصاوير مرتبط با قرآن، مقالات مختلف و بررسي موضوعي آيات را نيز در خود جاي داد ه که نياز به گسترش بيشتري دارند. امکان کاربردي ديگري که در اين سايت وجود دارد، بررسي آماري لغات مختلف است که به وسيله آن مي توان تعداد تکرار هر کلمه در قرآن کريم را بررسي کرد.
ديگر سايت اين حوزه، ايکا يا وب سايت مرکز فعاليت هاي قرآني جوانان کشور به نشاني (www.iyqa.ir) است .با وجود عمر کمي که از ايکا مي گذرد، مي توان اهداف و چشم انداز خوبي را در آن مشاهد ه کرد. راه اندازي سرويس هاي مختلفي چون تلاوت ها، محافل قرآني، شخصيت ها، تصاوير، ابزار وب مستر، پرسش و پاسخ، مصاحبه هاو ... اين نويد را مي د هد که در آيند ه نزد يک به يکي از قطب هاي قرآني فضاي مجازي تبد يل شوند. همچنين ارائه جد يد ترين اخبار فعاليت هاي قرآني جهان اسلام، پاسخ سريع به پرسش هاي قرآني و دارا بود ن مقالات معتبر در زمينه هاي مختلف قرآني، از نقاط قوت اين سايت به شمار مي روند.
سايت راد يو قرآن به نشاني (www.radioquran.ir)نيز سايت ديگري است که به صورت مستقيم به ارائه محتواي قرآني مي پردازد. اين سايت که توسط راديو قرآن جمهوري اسلامي ايران اداره مي شود، با وجود پتانسيل قدرتمند ي که در آرشيو راديو هست، آنچنان که بايد و شايد اثربخش و مورد توجه قرار نگرفته است. اين سايت بسياري از تلاوت هايي که از راديو پخش مي شود را براي دانلو در سايت قرار مي د هد. انتشار اخبار داخلي مربوط به راديو و معرفي برنامه ها و عوامل آنها از ديگر مطالب اين سايت است.
ديگر سايت اين حوزه، سايت قرآني ام الکتاب به نشاني (www.ommolketab.net) است. اين سايت که بيش از سه سال از عمرش مي گذرد سعي کرد ه تا حدودي در بخش محتوايي به جنبه هاي کيفي علوم قرآن کريم بپردازد. سايت ام الکتاب از لحاظ فني بي عيب نيست ولي مد ير اين سايت براي رسيد ن به مطلوب تلاش مي کند که تا به حال توانسته در جذ ب مخاطبان خاص، خوب عمل کند. از مهم ترين بخش هاي اين سايت مي توان به مباحث قرآني، مقالات قرآني، داستان هاي قرآني، چهره هاي قرآني و تفاسير قرآن کريم اشاره کرد. همچنين سايت ام الکتاب امکاني را در قسمت جست و جوي تخصصي براي پژوهشگران فراهم آورد ه تا بتوانند مطالب مورد نظر خود را جست و جو نمايند. ديگر خصوصيت مهم اين سايت، چند زبانه بود ن آن است که گستره خد مت رساني در حوزه قرآن را به بيش از 20 زبان مهيا کرد ه است.
سايت احسن الحد يث (www.ahsanolhadith.ir) نيز از جمله سايت هاي موفق قرآني به شمار مي رود که زير نظر موسسه قراني احسن الحد يث وابسته يکي زا اساتيد پيشکسوت قرآن کريم فعاليت مي کند. اين سايت اخبار مرتبط با محافل قرآن، تحليل مسائل قرآني کشور، کتب و علوم قرآني و پرسش و پاسخ هاي قرآني را در اختيار کاربران خود قرار مي د هد.
ديگر وب سايتي که به صورت اختصاصي قرآن کريم راه اندازي شد ه، وب سايت تد بر به نشاني (www.tadabbor.org)است. اين وب سايت هد ف خود را تد بر در قرآن کريم نهاد ه و محتواي آن نيز بر پايه همين اصل گسترش مي يابد. کاربران در قسمت مشاهد ه و تد بر اين وب سايت مي توانند آيات قرآن کريم را انتخاب کرد ه و پس از آن، ترجمه، تفسير، نکته، پيام، سوال، لغت، اعراب و صرف آن را مشاهد ه کنند. همچنين در قسمت پرسش و پاسخ، به سوالات قرآني کاربران پاسخ داد ه مي شود.
و اما سايت هاي نو پاي ديگري نيز در اين زمينه فعاليت مي کنند. وب سايت هايي که غالبا توسط اشخاص حقيقي اداره مي شوند که توانسته اند با ارائه اطلاعات خوب از قاريان قرآن کريم، مخاطباني را حذ ب نمايند.
وب سايت هاي قاريان قرآن به نشاني (www.qquran.ir) و تلاوت ها به نشاني (www.telavatha.ir)دو وب سايتي هستند که مد يران آنها خود قاري قرآنند و اين نقطه عطفي براي آنها به حساب مي آيد. اين دو سايت، آيند ه درخشاني دارند و همين که در بخش خصوصي و بدون دخالت دولت فعاليت مي کنند يک امتياز محسوب مي شود. اين سايت ها بيشتر تلاوت هاي صوتي و تصويري قراء ايراني و خارجي را در اختيار کاربران قرار مي د هند. از ديگر فعاليت هاي اين سايت ها مي توان به آموزش صوت و لحن و معرفي فعالان حوزه قرآن کريم اشاره کرد.
سايت قرآني به نشاني (www.ghorany.com) هم از ديگر سايت هاي اختصاصي قرآن کريم است که به ختم قرآن کريم اختصاص دارد. اين وب سايت که توسط تعدادي از جوانان قرآني اداره مي شود، توانسته ختم قرآن کريم را هم زمان در چند ين کشور جهان راه اندازي کند.
سايت هاي ديگري هم البته به طور مستقيم به فعاليت هاي قرآني مشغولند اما آن چنان که شايسته است پويا و فعال عمل نکرد ه اند. از نمونه هاي اين گونه سايت ها مي توان به ايسکا به نشاني (www.iska.ir) به عنوان سايت فعاليت هاي قرآني دانشجويان کشور، شهر قرآن (www.qurany.com)به عنوان پورتال خد مات قرآني و وب سايت شوراي عالي قرآن به نشاني (www.scquran.ir) اشاره کرد. با توجه به فعاليت هاي تعريف شد ه شوراي عالي قرآن، وب سايت آن نيز اطلاعات و تصاويري از نشست هاي تخصصي، حضور در نمايشگا ه ها، کرسي هاي تلاوت و اعزام قاريان قرآن کريم به حج را در خود جاي داد ه است.
ديگر سايت قرآني، سايت تلاوت به نشاني اينترنتي (www.telavat.com) مي باشد. با وجود آنکه اين سايت مربوط به دارالقرآن الکريم مي شود و اخبار و رويداد ها ي داخلي آن را پوشش مي د هد، وليکن در قامت يک سايت اختصاصي قرآن کريم به خوبي عمل کرد ه و مي توان آن را جزو دسته اول بر شمرد. معرفي قاريان قرآن کريم با امکان دريافت تلاوت هاي آنها از جمله خد مات اين سايت است. اما مهم ترين امتياز اين سايت را مي توان قسمت محافل قرآني دانست. سايت تلاوت بيش از هزار جلسه قرآني را در سراسر کشور معرفي کرد ه تا علاقه مندان بتوانند با دسترسي آسان، نزد يک ترين جلسه قرآن به محل زند گي خود را بيابند.
و اما دسته دوم شامل سايت هايي مي شود که فعاليت هاي قرآن در حاشيه فعاليت هاي آنان است. نکته کلي درباره اين گونه سايت ها که مي توان از زاويه مثبت بدان ها نگريست اين است که آنها با ارائه خد مات مختلف، کاربران را جذ ب کرد ه و پس از آن، خد مات قرآني را به آنها ارائه مي کنند اما هيچ گاه نمي توان به آنها از منظر يک سايت اختصاصي و تخصصي قرآن کريم نگاه کرد. شا يد کمتر پژوهشگر حوزه علوم قرآني به اين گونه سايت ها رجوع کند تا محتواي علمي مورد نظر خو د را از آنها به د ست آورد.
يکي از شناخته شد ه ترين اين سايت ها، تبيان به نشاني (www.tebyan.net)است. اين سايت که زير نظر سازمان تبليغات اسلامي فعاليت مي کند، با حدود هشت سال سابقه و بود جه هاي کلاني که در اختيار داشته توانسته قشر نوجوان مذ هبي را به سمت خود بکشا ند.
اين سايت که رگه هايي از پورتال را داراست، در انبو ه بخش ها و اطلاعا تي که در اختيار کاربران مي گذارد، قسمتي را به مطالب قرآني اختصاص داد ه که مخاطب آن، بيشتر عامه مرد م هستند و نه اهالي قرآن. اين سايت در قسمت براي بيداري آيه هاي قرآن، در قسمت ترنم و حتي صوت قرآن، در قسمت نواهاي آسماني اذان هاي مختلف و در قسمت مقالات مطالب قرآني را در اختيار کاربران خود قرار مي د هد. مهم ترين حسن و برتري اين سايت نسبت به سايت هاي ديگر را مي توان در دو نکته دانست؛ يکي به روز بود ن و محتواي پوياي آن و ديگري مشخص بود ن روح قرآن کريم بر همه سايت، حتي بخش هاي غيرمذ هبي آن است.
سايت ديگر اين گروه، راسخون (www.rasekhoon.net) است که حدود سه سال از عمر آن مي گذرد. اين سايت که زير مجموعه اداره اوقاف فعاليت مي کند، رويه تبيان را در پيش گرفته و تا حدود ي موازي آن عمل مي کند. در مورد موازي کاري در اين حوزه بايد گفت که فعلا به د ليل نبود منابع متعد د د يني و قرآني در فضاي مجازي، حتي اگر موازي کاري هم صورت گيرد مفيد خواهد بود. اگر بخش هاي غيرقرآني اين وب سايت را کنار بگذاريم، در قسمت «فيض آنلاين» مي توان متن و ترجمه هاي مختلفي از قرآن را مشاهد ه کرد. همچنين اين سايت در قسمت مقالات خود، د سته بند ي هاي قرآني را هم پوشش مي د هد.
سايت موسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت (ع)به نشاني (www.ahlolbait.ir) نيز يکي از پورتال هاي مذ هبي فعال است. اين پورتال داراي زيرمجموعه اي به نام شهر دانايي مي باشد که مطالب قرآني را نيز در خود جاي داد ه است. همچنين اين موسسه به موازات همين بخش، سايت ديگري به نشاني (www.quranstudies.ir) راه اندازي کرد ه که مختص مطالعات قرآني مي باشد که البته فعلا به صورت آزمايشي در حال فعاليت است.
از ديگر سايت هاي اين حوزه، سايت اند يشه قم به نشاني (www.andisheqom.com) مي باشد که متن، ترجمه، تفاسير، قصص، علوم و معارف قرآني را به طور منظم و طبقه بند ي شد ه در سايت خود جاي داد ه است. اين سايت به عنوان يک منبع براي محققان و پژوهشگران د يني مفيد فايد ه خواهد بود.
همچنين در اين گروه مي توان به سايت ايران صدا به نشاني (www.iranseda.ir) اشاره نمود که زير نظر صدا و سيما فعاليت دارد. اين وب سايت بانک عظيمي از آرشيو صوتي راديو قرآن را در اختيار دارد که اين امتياز آن را در مرتبه بالاتري نسبت به هم رد ه هاي خود قرار مي د هد. آرشيو صوتي اخبار، تلاوت ها و برخي از برنامه هاي قرآني را مي توان در وب سايت ايران صدا يافت.
وب سايت حوزه به نشاني (www.hawzah.net)نيز از جمله وب سايت هاي فعال حوزه دين است که بخش هايي از مقالات خود را به مطالب و پژوهش هاي قرآني اختصاص داد ه است.
از ديگر سايت هايي که قرآن بخشي از فعاليت آنهاست، سايت آل البيت به نشاني (www.al-shia.org) مي باشد. اين وب سايت با بيش از 25 زبان مطالب مرتبط با اسلام و تشيع را منتشر مي کند که موضوعات قرآني، بخشي از آن را تشکيل مي د هند. اين وب سايت نيز سابقه طولاني و درخشاني در عرصه معرفي چهره هاي قرآني دارد.
هنوز شاهد حضور جدي قرآن در فضاي وب فارسي نيستيم. اين که از لفظ وب فارسي استفاد ه مي کنيم به اين د ليل است که در کشورهاي عربي فعاليت هاي خوبي در قالب وب سايت هاي قرآني صورت گرفته است. اما از آنجا که غالب سايت هاي قرآني عرب زبان توسط غير شيعيان اداره مي شود، متاسفانه شا هد مطالبي هستيم که داراي مشکلات جد ي هستند. به هر روي اگر قرآن را به عنوان نقشه راهي براي سعاد ت مان پذ يرفته ايم، بايد در ترويج و گسترش آن هم تلاش کنيم. چرا در بين انبوه سايت ها و وبلاگ هاي فارسي، نبايد محيط هاي قد رتمند قرآني را د يد؟ چرا در امر توليد محتواي قرآني ضعيف عمل مي کنيم؟ چرا اند ک وبلاگ هاي قرآني موجود، به کپي مطالب پيشين مبادرت مي ورزند؟ چرا توسط نهاد هاي دولتي که متولي امور قرآني هستند يک تصميم گيري جد ي در اين زمينه نمي شود؟ چرا کاربران براي پيدا کرد ن آيه اي از قرآن بايد در فضاي مجازي دور خود بچرخند؟ چرا معمولا در جست و جوهاي اينترنتي براي عبارت قرآني، نتايج رضايت بخشي يافت نمي شود؟ و هزاران چراي ديگر در اين زمينه وجود دارد که يک همت جمعي را مي طلبد تا همگان احساس وظيفه کنند و کاري صورت گيرد.
منبع:آيه ويژه نامه دين وفرهنگ همشهري جوان