دلایل ضرورت حجاب اسلامی و راهکاریی برای تحقق آن
حجاب برگ هویت
حجاب برگ هویت
نویسنده:قربان منتظمی
منبع : اختصاصی راسخون
منبع : اختصاصی راسخون
چکیده
تحقیق حاضر با عنوان حجاب برگ هویت در دو فصل تنظیم و تهیه شده است. در فصل اول به صورت اجمالی به پوشش در ایران پرداخته ایم و در آن اهمیت و فلسفه ی حجاب را از دیدگاه آیات و روایات توضیح داده ایم. در پایان این فصل دلایل وجوب حجاب اسلامی را به طور اجمال بررسی کرده ایم.در فصل دوم آثار حجاب و بایسته ها و راه کارها ی آن ها را در داخل کشور بررسی نموده و در نهایت نقشه های شوم دشمنان دین اسلام را که در خارج از کشور برنامه ریزی می شوند بیان کرده ایم.
کلید واژه ها
(ضرورت انقلاب را بشناسید، بدانید که حفظ عفاف و عصمت جامعه و طهارت دامان مرد و زن در این فرصت بسیار حساس جامعه انقلابی ایران یک ضرورت و یک فریضه بزرگ است). مقام معظم رهبری (مدظله العالی)زن مظهر ظرافت و جمال آفرینش است اصلاح جامعه در گرو تقوای زن و محیط خانواده، کلاس درس اوست. بر همین اساس زن مربی بشر است و می تواند با تربیت صحیح فرزند، امتی را رهایی بخشد. لذا جایگاه والای این گوهر آفرینش اقتضاء می کند که در صرف حجاب قرار گیرد تا ارزش های او حفظ شود و از همین روست که خداوند پوشش دینی را بر او واجب فرموده است. بنابراین ضروری است تمام ابزارهای فرهنگ ساز از قبیل کتاب، مطبوعات، صدا و سیما در مسیر ترویج ارزشهای اسلامی که یکی از بارزترین آنها حجاب و عفاف است هدایت شوند.فرهنگ پوشش از جمله فرهنگ هایی است که در تمام جوامع از گذشته های دور تاکنون بنا به اعتقادات دینی و آداب و رسوم اجتماعی به اشکال مختلف وجود داشته و در فرهنگ اسلامی مسأله حجاب که از نشانه های عفت و حیا می باشد و از مهم ترین موضوعات مربوط به مسلمانان خصوصاً زنان می باشد که آیاتی پیرامون این موضوع بر پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) نازل شده است و یکی از ابعاد رسیدن به کمال و رشد شخصیتی و اعتلای فرهنگی و اندیشه ی زن، در توجه به حجاب بیان گردیده است.
آنچه از امر ولایت مفهم است
بر دو پایه دین زن مستحکم است
حکم اول عفت و دوم حجاب
غیر این، زن را تکامل مبهم است
(حمید احمدی جلفائی)
فصل اول: حجاب در آیات و روایات
نگاهی اجمالی به پوشش در ایران
حکومت ساسانیان
در اواخر سلسله ی ساسانیان به علت عیاشی و هرزگی خانواده ی سلطنتی ، آلودگی موبدان و زوال دین زرتشتی، پوشش زنان تنها برای پوشیدگی نبود، بلکه نوعی مخفی کردن آنان از طمع شاهزادگان و مردان قدرتمند، محسوب می شد.(2)
قرن سوم هجری
از حدود قرن سوم هجری به بعد که اسلام در میان اقوام مختلف وارد گردید، زنان کارگر و دهقان و کنیزان تازه مسلمان، چون حجاب را مانع فعالیت روزانه خود می دانستند، آن را به طور کامل رعایت نمی کردند و پوشش، بیشتر میان طبقات ممتاز رواج داشت.(4)
دوران زندیه و قاجار
در دوران زندیه و قاجار، چادر حجاب رسمی محسوب می شد؛ چادرهایی به رنگ بنفش و سیاه. صورت را نیز با روبندی از چلوار کلفت می پوشاندند. فقط زنان چادر نشین و روستائی چهره ی خود را باز می گذاشتند. ( نقاب) نیز یکی از پوششهای چهره بود و از مو ساخته می شد. پوشش دیگر چهره (پیچه) بود که پارچه ای نیمه شفاف بود و سایبانی برای چشم داشت که اندکی برجسته بود و چشمان را کم و بیش می پوشاند. زنان هنگام خارج شدن از خانه، چاقچوری که زیر جامه در آن بگنجد به پا می کردند.(6)
دوران ناصر الدین شاه
از دوران ناصرالدین شاه و در پی سفرهای او به فرنگ، تغییراتی در لباس زنان پدید آمد و شلیته ها (دامن کوتاه) متداول شد. از اواخر سلطنت ناصرالدین شاه تا وقوع مشروطه، تغییر محسوس ایجاد نشد. (7)
پوشش بعد از ورود مشروطه
بعد از مشروطه و ایجاد تحولات سیاسی و اجتماعی و ورود لباسهای متنوع غربی و خیاطان و طراحان اروپایی مخصوصاً فرانسوی به تهران، کم کم سبک لباس ها تغییر کرد.با تغییر جو سیاسی و اجتماعی موضوع ورود زن ها به اجتماع و رفع حجاب از آنها نیز مطرح گردید . عده ای، رشد و پیشرفت زنان را مترادف با بی حجابی می دانستند و در مقابل آنها، برخی از روشنفکران و شعرایی مانند اشرف الدین گیلانی (نسیم شمال) این مسأله را عامل خطرناکی برای جامعه می دیدند.(8)
عفت در (لمس و تماس) و دست دادن با نامحرم
سماعه بن مهران: سَألت اباعبدالله (علیه السلام) عن مصافحه الرجل المرأه، قال: لاٍ یحل للرجل ان یصافح المرأه الا امراه یحرم علیه ان یتزوجها: اخت او بنت او عمه او خاله او ابنه اخت او نحوها...(11)سؤال شد از امام صادق(علیه السلام )درمورد دست دادن مرد با یک زن، فرمود: حرام است یک مرد با زن نامحرم دست دهد، مگر با زنانی که ازدواج با آنها برای او حرام است مثل خواهر ، یا دختر، یا عمه، یا خاله، یا دختر خواهر و یا امثال آن.
نهی زنان از نگاه به مردان نامحرم ( عفت در نگاه)
امام صادق (علیه السلام):(فزنا العینین النظر) (12)زنای دو چشم زن ( و یا مرد) نگاه به نامحرمان است.امام صادق (علیه السلام):( النظره سهم من سهام ابلیس) (13)نگاه به نامحرم تیری از تیرهای شیطان بر قلب انسان است.حضرت عیسی (علیه السلام): ( إیاکم و النظره؛ فإنهاتزرع فی قلب صاحبها الشهوه، و کفی بها لصاحبها فتنه) (14)شما را بر حذر می دارم از نگاه به نامحرمان، چرا که تخم شهوت را در قلب انسان می کارد و او را به هر فتنه و فساد دیگری می کشاند.
فلسفه ی حجاب چیز مکتوم و پنهانی نیست زیرا:
1-برهنگی زنان که طبعاً پیامدهایی هم چون آرایش و جلوه گری و امثال آن به همراه دارد مردان مخصوصاً جوانان را در یک حال تحریک دائم قرار می دهد تحریکی که سبب کوبیدن اعصاب آنها و ایجاد هیجان های بیمار گونه ی عصبی و گاه سرچشمه ی امراض روانی می گردد. مگر اعصاب انسان چقدر می تواند بار هیجان را بر خود حمل کند؟ مگر همه ی پزشکان روان شناس نمی گویند هیجان مستمر عامل بیماری است؟مخصوصاً توجه به این نکته که غریزه ی جنسی نیرومندترین و ریشه دارترین غریزه ی آدمی است و در طول تاریخ سرچشمه ی حوادث مرگبار و جنایات هولناکی شده تا آنجا که گفته اند: ( هیچ حادثه مهمی را پیدا نمی کنید مگر اینکه پای زنی در آن در میان است.) آیا دامن زدن مستمر از طریق برهنگی به این غریزه و شعله ور ساختن آن بازی با آتش نیست؟ آیا این کار عاقلانه ای است؟اسلام می خواهد مردان و زنان مسلمان روحی آرام و اعصابی سالم و چشم و گوشی پاک داشته باشند، و این یکی از فلسفه های حجاب است.(15)فلسفه ی حجاب و عفت: آرامش روحی مرد و زن و موفقیت هر کدام در وظایف خودشان ( و إذا سألتموهن متاعاً فسألوهن من وراء حجاب ذلکم أطهر لقلوبکم و قلوبهن و ما کان لکم ان تؤذوا رسول الله و لا أن تنکحوا أزواجه من بعده أبدا إن ذلکم کان عندالله عظیماً* إن تبدوا شیئاً أو تخفوه فإن الله کان بکل شیء علیماً* لا جناح علیهن فی آبائهن و لا إخوانهن و لا أبناء إخوانهن ولاأبناءأخواتهن و لا نسائهن و لا ما ملکت أیمانهن واتقین الله إن الله کان علی کل شیء شهیداً.) (16)و وقتی ( شما مردان نامحرم) چیزی را از زنان پیغمبر( صلی الله علیه و آله )می خواهید از پشت پرده ای بخواهید. این کار موجب طهارت و پاکی قلبهای شما مردان و زنان نامحرم ( از اوهام و خباثتها و افکار منفی) است، و نباید کسی از شما رسول الهی را آزاری برساند، و احدی از شما نباید بعد از رحلت پیغمبر (صلی الله علیه و آله) با زنان او ازدواج کند، که این کار در نزد پروردگار گناه بسیار بزرگی است. و اگر شما چیزی را آشکار کنید و یا پنهان نمائید خداوند بر هر چیزی آگاه است.باکی نیست برای زنان تا بدون حجاب باشند در نزد پدران خود و فرزندان خود و برادران خود و برادر زادگان و خواهر زادگان خود ودر نزد سایر زنان مسلمان و کنیزان خود؛ و باید از خداوند متعال بترسند، که خدا بر هر چیزی گواه است.
2- آمار های قطعی و مستند نشان می دهد که با افزایش برهنگی در جهان طلاق واز هم گسیختگی زندگی زناشوئی در دنیا به طور مداوم بالا رفته است، چرا که (هر چه دیده بیند دل کند یاد) و هر چه دل: در اینجا یعنی هوسهای سرکش بخواهند به هر قیمتی باشد به دنبال آن می رود، و به این ترتیب هر روز دل به دلبری می بندد و با دیگری وداع می گوید.در محیطی که حجاب است و شرایط دیگر اسلامی رعایت می شود دو همسر تعلق به یکدیگر دارند، و احساساتشان و عشق و عواطفشان مخصوص یکدیگر است. ولی در بازار آزاد برهنگی که عملاً زنان به صورت کالای مشترکی (لاأقل در مرحله ی غیر آمیزش جنسی) در آمده اند دیگر قداست پیمان زناشوئی مفهومی نمی تواند داشته باشد و خانواده ها همچون تار عنکبوت به سرعت متلاشی می شوند و کودکان بی سرپرست می مانند. (17)
3- گسترش دامنه ی فحشاء و افزایش فرزندان نامشروع، از دردناک ترین پیامدهای بی حجابی است که فکر می کنیم نیازی به ارقام و آمار ندارد و دلائل آن مخصوصاً در جوامع غربی کاملاً نمایان است، آن قدر عیان است که حاجتی به بیان ندارد.مسأله گسترش فحشاء حتی برای آنها هیچ اهمیتی برای مذهب و برنامه های اخلاقی قائل نیستند فاجعه آفرین است. بنابراین هر چیز که دامنه فساد جنسی را در جوامع انسانی گسترده تر سازد تهدیدی برای امنیت جامعه ها محسوب می شود. و پی آمدهای آن هرگونه حساب کنیم به زیان آن جامعه است. مطالعات دانشمندان تربیتی نیز نشان داده، مدارسی که در آن دختر و پسر با هم درس می خوانند و مراکزی که مرد و زن در آن کار می کنند و بی بند و باری در آمیزش آن ها حکم فرماست، کم کاری، عقب افتادگی و عدم مسئولیت به خوبی مشاهده شده است. (19)
فلسفه ی حجاب و عفت: کاهش مفاسد جنسی و اجتماعی
( یا نساء النبی لستن کأحد من النساء إن اتقتین فلا تخضعن بالقول فیطع الذی فی قلبه مرض و قلن قولا معروفاً) (20)ای زنان پیغمبر ، شما مانند دیگر زنان نیستید اگر خدا ترس و پرهیزکار باشید، پس (با نامحرمان) با صدای نرم و (فریبنده) سخن نگوئید، تا مبادا آنکه قلبش بیمار است در شما طمع کند و آن چنانکه (برای یک زن مؤمن) شایسته است سخن بگوئید.
مهم ترین دلایل پوشش و کیفیت آن را، خداوند در سوره ی مبارکه نور فرموده است:( وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلى عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لَیُعْلَمَ ما یُخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ) (21) و به زنان با ایمان بگو چشمهاى خود را(از نگاه هوسآلود) فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است آشکار ننمایند و(اطراف) روسرىهاى خود را بر سینه ی خود افکنند(تا گردن و سینه با آن پوشانده شود) و زینت خود را آشکار نسازند مگر براى شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان همکیششان، یا بردگانشان( کنیزانشان)، یا افرادی که تمایل به زن ندارند یا کودکانى که از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نیستند؛ آنها هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود(و صداى خلخال که برپای دارند به گوش رسد) و همگى بسوى خدا بازگردید اى مؤمنان، تا رستگار شوید!در این آیه ابتدا به زنان با ایمان همچون مردان با ایمان توصیه می کند تا نگاههای خود را کنترل نموده، دامانشان را نیز حفظ نمایند.سپس به مسأله حجاب که از ویژگی های زنان است در چهار بخش اشاره می کند:
1-زنان نباید زینتشان را مگر آن مقداری که طبیعتاً ظاهر است آشکار سازند.
2- زنان مسلمان باید روسری خود را طوری بر گریبان بیفکنند که هم گردن و هم آن قسمت سینه که بیرون است مستور گردد.
3- محارم زنان را که می توان حجاب را در مقابل آنها برداشت معرفی می کند.
4- زنان باید در رعایت عفت و دوری از تحریک مردان بیگانه دقیق و سخت گیر باشند.
در روایات متعدد به حدود حجاب و فلسفه و نیز چگونگی برخورد با مردان بیگانه مکرراً تصریح شده است:
1-نقل است که اسماء دختر ابوبکر و خواهر عایشه، به خانه ی پیامبر( صلی الله علیه و آله) آمد در حالی که جامه های نازک و بدن نما پوشیده بود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از او رو برگردانده و فرمودند:( ای اسماء همین که زن به حد بلوغ برسد، سزاوار نیست چیزی از بدن او دیده شود، مگر این و اینکه حضرت اشاره به مچ دست به پائین و صورتشان نمودند.) (22)
2- حضرت رسول اکرم( صلی الله علیه و آله) در جایی دیگر نیز خطاب به حولاء همسر عطاره می فرمایند:( ای حولاء هر زنی که به خداوند سبحان و روز قیامت ایمان دارد زینتش را برای غیر شوهرش آشکار نکرده و نیز موی سر و مچ خود را نمایان نمی سازد.) (23)
3- از امام صادق( علیه السلام) نیز نقل است که در پاسخ به سؤال مردی که پرسید: ( برای مرد نامحرم، نگاه کردن به چه قسمت از بدن زن جایز است؟ فرمود: چهره ، دو کف دست و دو قدم پا.) (24)حدیثی دیگر از حضرت امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: از ایشان سؤال شد، آیا آرنج زن تا مچ از قسمت ها یی است که باید از غیر نامحرم پوشاند؟ ایشان فرمودند:بله، آنچه زیر روسری قرار می گیرد و همچنین از محل دستبند به بالا باید پوشانده شود.)(25)از امام رضا (علیه السلام) در خصوص علت حجاب نقل شده است که فرمودند:( حرام شد نگاه به موهای زنان برای آنکه اگر موهای آنها در برابر مردان نامحرم آشکار شود، باعث تحریک و جلب توجه خواهد شد. فساد و بی بند و باری را به دنبال دارد و سبب می شود که مردم در کارهای حرام وارد شوند.) (26)و نیز دیگر روایاتی که بیان کننده لزوم پوشش، چگونگی و نیز فلسفه ی آن است.زنان مسلمان باید توجه داشته باشند که خداوند متعال حتی در مورد زنان سالخورده ای که هیچ انگیزه ای در مردان به وجود نمی آورند می فرماید: ( وِِِِِِِ أن یِستعفضن خیرلهن) (27)و اگر از این اجازه – که جلباب خود را کنار گذارند- نیز خودداری کنند و عفاف ورزند، برای آنان بهتر است) پس چگونه به دختران جوان اجازه دهد که پوششی نداشته باشند، یا هرگونه که می خواهند بگردند؟!
( جایگاه بلند و شخصیت والای حضرت زهرا (سلام الله علیها) روشن تر از آن است که نیاز به گفتگو داشته باشد. در روایاتی آمده است که به هنگام تولد، برای آن حضرت لباس از بهشت آورده شد و جسمش پوشش کامل یافت تا زمینه برای تعالی روحش باشد. زهرای اطهر، این برترین الگوی زن و عالی ترین چهره ی بشریت گو اینکه فریاد گری علیه ظلم را پیشه دارد و ستم بر امام خویش و مآلاً جامعه را بر نمی تابد و از محدوده خانه پا به بیرون می نهد، و در اجتماع حضور می یابد و با بلیغ ترین جمله ها، از حق و حقیقت دفاع می کند، اما این همه، در نهایت آزرم، حیا و عفاف است. او در حالی که مقنعه را محکم به سر بسته و خود را در جامه ای فراگیر پیچیده بود در جمع زنان بنی هاشم در حالی که جامه ی بلندش قدم هایش را پوشیده بود، با ابهت و متانت شگرفی قدم بر می داشت و برای همگان راه رفتن او گام زدن رسول الله( صلی الله علیه و آله) را به یاد می آورد و ...) (28)آن حضرت در هر مکان و زمان حتی در جنگهای بین کفار و مسلمین پرده حجاب را کنار نمی زد:اما تاریخ فراموش نمی کند آن لعینی راکه حرمت حرم الهی را شکست و با هیزم فتنه و آتش عداوت و خشم آکنده از حسد، لگد بر دری زد که حتی جبرئیل امین هم بدون اذن از آن وارد نمی شد و دست بر حریمی بلند کرد و سیلی زد که جز با ناز پدرش پرورش نیافته بود. حفاظ گلی را شکست که از ولایت حمایت می کرد و تازیانه بر دستی زد که هنوز جای بوسه پدر بر آن بود.حضرت زهرای مرضیه پوشش مناسب و حفظ حریم را پس از رحلت نیز پاس می دارد و سفارش می کند قامت بی جانش را در حفاظی قرار دهند که حجم بدن نمایان نباشد. (29)از امام صادق( علیه السلام) نقل شده است: ( أول من جعل له النعش فاطمه بنت محمد (صلی الله علیه و آله)) (30)یعنی اولین کسی که در اسلام تابوت برای جنازه اش قرار داده شد، فاطمه (سلام الله علیها )دختر محمد (صلی الله علیه و آله) بود. ابن عباس گوید: وقتی فاطمه (سلام الله علیها) در اثر غصه ها و ضرب و شتم ها، مریض شد به اسماء فرمود: جنازه ی مرا طوری حمل نکنید که بدنم نمایان باشد. اسماء بنت عمیس تابوتی از شاخه های درخت خرما برای آن حضرت درست کرد و این اولین تابوت در اسلام بود.هنگامی که حضرت زهرا (سلام الله علیها) آن را دیدند لبخندی زدند که بعد از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) تا آن روز او را چنین خوشحال ندیده بودیم.) (31)همچنین حضرت زینب (سلام الله علیها) نیز که تربیت شده همین مکتب هستند، در پاسخ شخصی که از سخت ترین مصایب ایشان در حادثه کربلا می پرسد می فرماید: ( مصیبت نگاه نامحرمان بر زنان اسیر)
د: فطرت
( برخی روانشناسان ریشه ی حیا و پوشش و حجاب زنان را تدبیر هوشمندانه فطری او برای جذابیت بیشتر معرفی کرده اند. این نظریه نیز به نوعی بر طبیعی بودن حیا و حجاب دلالت می کند.) (32)برخی از جامعه شناسان حجاب و پوشش زن را مقتضای طبیعی جامعه ی بشری معرفی کرده اند. با بررسی سایر ادیان در می یابیم که حجاب در آنها نیز مرسوم بوده است و چون قوانین الهی بشر متناسب است، پس گرایش به حجاب، امری فطری است.در تائید فرضیه ی فطری بودن حجاب ـ به مفهوم مطلق پوشش – می توان مبدأ تاریخی آن را در زمانی جستجو کرد که آدم و حوا در اولین مراحل هبوط به عالم طبیعت و آغاز حیات دنیوی، به خود آگاهی ضرورت پوشش دست یازیدند و از آن پس خداوند پوششهای گوناگون را بر فرزندان آدم ارزانی داشت:( ... چون از آن درخت تناول کردند زشتی هایشان آشکار گردید و بر آن شدند که از برگ درختان بهشت خود را بپوشانند ... ای فرزندان آدم ما لباسی که ستر عورت شما کند و جامه های زیبا و نرم برای شما فرستادیم و بر شما باد لباس تقوا ، که این نیکوترین جامه شماست.) (33)بر مبنای همین تئوری است که به راحتی می توان تحلیلی منطقی از گرایش انسان به پوشش و توجه ادیان آسمانی به تعیین محدوده ای مشخص برای آن ، به دست آورد.)
فصل دوم:
عوامل داخلی
حجاب بالهای پرواز فرشته های زمین است. زن پوشیده از بین خود و خدا، خدا را برگزیده است و از بین احکام دین و خواسته های نفس به احکام دین رو کرده است.چنین انتخابی به روحیه، تفکر و عمل او حال و هوای دیگری می بخشد و به پوشش او معنا می دهد و آن را عملی منطقی ، خداپسندانه و در راستای حرکتهای تکاملی او قرار می دهد که به زیبایی های درونی او تجلی بخشیده است (34)امام باقر (علیه السلام )فرموده است:خداوند عزوجل فرمود: به عزت و جلال وعظمت و بزرگی و بلندی مقامم سوگند که بنده ی مؤمنی مرا در امری از دنیا بر هوای خود بر نمی گزیند مگر اینکه او را غنی کرده و هوای او را در جهت آخرتش قرار می دهم و آسمانها و زمین را عهده دار روزیش می گردانم. (35)پوشیدگی زن تجسم تواضع او در برابر احکام خداوند است و خدا افراد متواضع را دوست دارد و البته از رحمت خود بهره مند می سازد.پوشیدگی زن نمود بارز تقوای اوست و او را از آثار تقوا بر خوردار می سازد.قرآن کریم فرموده است:( یا أیها الذین آمنوا إن تتقوا الله یجعل لکن فرقاناً و یکفر عنکم سیئاتکم و یغفرلکم و الله ذوالفضل العظیم.) (36)ای کسانی که ایمان آورده اید اگر خداترس و باتقوا باشید خدا برای شما تشخیص (حق از باطل و راه سعادت از شقاوت) را قرار می دهد و گناهان شما را می زداید و شما را می آمرزد و خداوند دارای فضل و رحمتی بزرگ است.وقتی زن تقوای جنسی را مراعات کند و خود را از نامحرم بپوشاند وعده های الهی که برای پرهیزکاران داده شده است در باره ی او محقق می گردد: از تشخیص حق و باطل برخوردار می شود و راه سعادت و بدبختی را در زندگی می شناسد و گناهانش مورد آمرزش قرار می گیرد.بانو س. 1 مدرس دانشگاه که به پوشش دینی تشرف یافته است می گوید:( هر چه در تکمیل حجاب پیش می رفتم برای انجام سایر وظایف و قدم برداشتن در راه دین نیرویم بیشتر می شد. لذا با حجاب گرفتن و تکمیل آن ، توفیقات خداوندی شامل حالم می شد. گویی راه صاف شده بود. نماز و روزه و سایر وظایف حلاوت و شیرینی پیدا کرده، حقایق علوم را به راحتی می یافتم. تا آنکه ظاهراً دنبال آنها می گشتم ولی آن سعی ناچیز کجا و آن همه نتایج کجا! ( یعنی با اندک تلاش بیشترین سهم در درک علوم و حقایق نصیبم می شد) تا اینکه چادر پوشیدم. این پوشش بعد از یقین به بر حق بودنش، همه آثار مفید ذکر شده را در حد کمال خود داشت و امنیت و راحتی را واقعاً حس می کردم.) (37)
نکته:
ای ساکن دیار حجب و حیا! چه عارفانه به میدان آمده ای! پوشش دینی تو پاکان روزگار را به شوق آورده است چرا که این پوشش از زره جنگاوران میدان رزم بسی والاتر است که آن زره میدان جهاد اصغر است و حجاب تو زره ی میدان جهاد اکبر.
فرشته های حجاب افتخار جامعه اند. اصولاً غلبه بر هواهای نفسانی و گذشت از لذتهای حرام به انسان هیبت و وقار می بخشد.حجاب زن جهاد اکبر اوست که در ورای آن نفس اماره به زانو در آمده است. از این رو پوشیدگی زن از بعد عرفانی بلندی برخوردار است.این حقیقت را همه می دانند و حتی دانشمندان غیر مسلمان به آن اذعان کرده اند که حجاب به زن هیبت و وقار می بخشد و او را شایسته ی احترام دیگران می سازد.زنان خودنما مطلوبیت جنسی دارند اما محبوبیت ارزشی از آن زنان پوشیده است به طور کلی نوع نگاه، گفتار و برخورد مردان با زنان از دو ماهیت متفاوت برخوردار است. برخورد با زنانی که از جلوه گری یا پوشش ناقصی برخوردارند، برخوردی شهوی، تفریحی و ظاهری است، اما برخورد با زنان پوشیده برخوردی همراه با احترام و تکریمی قلبی است.اصولاً مردها قدرت ادامه نگاه به چهره ی زنان پوشیده را ندارند چه این که حجاب اسلامی نگاه شکن است و سر به زیری مرد در هنگام سخن گفتن با زنان خود نوعی تکریم و احترام به آنهاست. نوع پوشش زن معرف شخصیت عفیف یا هوس انگیز اوست که به موضعگیری مرد در برابر او تعیّن می بخشد.(38)
نکته:
ای ساکن وادی عشق که خدا را معشوق خود ساخته ای! دانسته بودم که عاشق، انتخابهایش را به معشوق وا می گذارد و دیدم که خلعت زیبای حجابت به انتخاب معشوق تو بوده است. پس مبارک باد که حجاب اسلامی لباس عشق به خداست.
زنی که دیده نشود مورد طمع قرار نمی گیرد. انسان در پناه محافظ، احساس آرامش بیشتری دارد و در صورت پیش آمدهای احتمالی از مصونیت آن برخوردار است. پوشش دینی نیز نگهبان زن از نگاه های آلوده و آسیب های احتمالی است که به زن مصونیت و آرامش می بخشد. و هر چه این پوشش کامل تر گردد در صد امنیت و حفاظت بالاتر می رود.خانم ق.ز از دانشجویان تهران در ضمن مطالبی درباره ی حجاب می گوید: ( اگر ما حجاب را برای مصونیت خود بر می گزینیم ، چه بهتر که حجاب کامل تر را برگزینیم تا مصونیت بیشتری داشته باشیم.) (39)
نکته:
ای ملکه ی عفاف که بر سر، تاج حجاب نهاده ای! بر خود ببال که به این وادی پا نهاده ای چرا که حجاب زن، مهد آرامش اوست که چون حصاری بلند از گلستان زیبایی های جسم و جانش حفاظت می کند.
حجاب اسلامی تجلی زیبایی های معنوی زن است که حسن انتخاب او را به نمایش در آورده است. بدون شک حجاب دینی، زن را از آفات و بیماری های بسیاری بیمه می کند و می تواند طراوت و جمال او را پایدار سازدو زحمت حجاب حق بیمه ای است که زن برای حفظ آرامش و سلامت خود می پردازد. زیرا حجاب پرده ای است که از ورود تیرهای نگاه، سخنان بیهوده و مشکلات دیگر به درون محیط امن او جلوگیری می کند. زن بی حجاب آسیب پذیر است وقتی زن از حجاب دینی خود خارج گردد آفات فراوانی سلامت او را از بین می برند. چه اینکه غنچه ای که از کاسبرگ بیرون آید یا تخم مرغ که از پوسته خود خارج شود یا میوه ای که پوست آن کنده شود و گرد و غبار فضا بر آن می نشیند و جریان هوا و آلودگی های دیگر آنها را پژمرده و فاسد می کند. اما حجاب مانع جریان هوای نفس و نگاه های آلوده و میکروبهای فساد به حریم پاک زن است و زیبایی و ظرافت های جسمانی او را از گزند آفتاب، سرماو آلودگی های جوی حفظ می کند. (40)امیرالمؤمنین( علیه السلام) فرموده است:( حجاب، زن ها را پاینده تر ، سالم تر و پاکیزه تر نگاه می دارد).(41)
نکته:
ای گلبن بوستان عفاف که شاخه های وجودت را در برگهای سبز حجاب پوشانده ای! چه زیبا به برگهای حجابت رو گرفته ای. هر برگ سبز پوشش دینی ات شاخه های وجود تو را از آزار رهگذر بیمه کرده است و طراوات و جمالت را پایدارتر ساخته است.
زن پوشیده به نوعی محرومیت را به استعمار گران تحمیل می کند، غرب که خود در آتش فساد و تباهی می سوزد و می رود تا به انهدام کامل برسد، سعی جدی در به تباهی کشیدن بشر دارد تا همانند غریقی دیگران را با خود همراه سازد و به اهداف شوم استعماری خود نیز دست یابد.حجاب ستیزی از اهداف مهم تهاجم فرهنگی غرب است. پوشش دینی همواره مورد هدف تیرهای زهر آگین فرهنگی دشمنان اسلام بوده است. آنها همواره در برداشتن خاکریز بزرگ حجاب جدیت کامل داشته اند زیرا پوشش دینی سدی بزرگ در برابر تهاجم فرهنگی غرب است که آنها را از نیل به مطامع فرهنگی و اقتصادی خود ممنوع می سازد. اگر قلعه مستحکم حجاب زن مسلمان منع شود راه بردگی جامعه اسلامی هموار می گردد. زنان پوشیده هرگز خود را پایگاه استعمار نمی کنند بلکه به عنوان نیروهای مسلح فرهنگی سدی مستحکم دربرابرآنان پدید می آورند به گونه ای که می توان گفت پوشش دینی پادزهر تهاجم فرهنگی غرب است. پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی که در سال 1357 تحقق یافت مرهون حرکت گسترده تر زنانی بود که با برخورداری از پوشش اسلامی به ویژه چادرهای مشکی که چون زره ای محکم بر تن کرده بودند به میدان مبارزه آمده بودند در این تظاهرات میلیونی یک زن بی حجاب به چشم دیده نمی شد. (42)
نکته:
حجاب اسلامی حضور حماسی زن در جامعه است که قلب استعمارگران از هیمنه اش در بیم و هراس است چرا که پوشش دینی آئینه ی تمام نمای عصیان و تسلیم است!
پوشیدگی زن همواره خاکریز بزرگی در برابر موج وسوسه ها و کجروی ها بوده است. مقایسه آمار و جنایات جنسی در فصل تابستان و زمستان و جوامع غربی و اسلامی که زنان از پوشیدگی بیشتری برخوردارند نشان می دهد که پوشیدگی زنان نقش مؤثری در کاهش مفاسد اجتماعی دارد. زیرا بسیاری از مفاسد اجتماعی به شهوات جنسی مربوط می شود که با پوشیدگی زن زمینه آنها از بین می رود. وقتی چشم ها نبیند و دلها نخواهند، تحریکات جنسی، هیجانات و عشق های کاذب نیز از میان می روند و سلامت اخلاقی بر اجتماع حاکمیت می یابد. (43)زن و مرد همانند دو سیم برق می مانند که نبود عایق در بین آنها سبب بروز آتش سوزیهای اخلاقی می گردد و آتش آن بسیاری از ارزشها را محو می گرداند و حجاب عایقی است که از این جاذبه ها و آتش سوزی ها پیشگیری می کند.
نکته:
زن ناگریز از انتخاب یکی از دو حجاب جسم و جان خویش است، یا حجاب جسم را بر می گزیند تا مرغ روحش از قفس تاریک حجابهای نفسانی رهائی یابد و یا حجاب تاریک جان را انتخاب می کند و جسم خویش را از جامه تقوا رها می سازد و با این انتخاب سرنوشت ساز است که مرغ سعادت یا جغد شقاوت بر بام جانش آشیانه می کند.
نفس آدمی دریائی از خواستنی هاست. زمانی که چیزی تمایل ندارد آرامش بر آن حاکمیت دارد و چون به آن رغبت کند همانند دریا طوفانی می شود و تنها رسیدن به خواسته ی او می تواند جزرومد این دریای طوفانی را آرام کند. مادامی که بانوان خود را به طور کامل از دید چشم های حریص مردان می پوشانند دریای نفس آنها آرام است اما وقتی خود را به نمایش می گذارند چشم آنها می بیند و دل آنها هوس می کند و آرامش درونی و امنیت آنها به هم می ریزد. و از این جا معلوم می گردد که زنان جلوه گر چه اندازه در ایجاد اضطرابهای روحی و نابسامانی های درونی مردان جامعه نقش دارند. (44)
نکته:
خواهرم! اقیانوس دل مردان ساحل ندارد و از ژرفای مهیب برخوردار است پس مبادا آن را به موج آوری که دریا آرامی آن خطرها نهفته است پس با پوشیدگی خود آرامش مردان را پاس دار تا خود در آرامش بمانی. و نیک بدان که چادر هر زن مؤمن پرچم امنیتی است که به دلهای اهل ایمان آرامش می بخشد و چون جلوه گری کند وجود او به یک مرکز ناامنی در جامعه مبدل شود.
محیط خانواده نخستین و مهم ترین حلقه از زنجیره فرآیند جامعه پذیری است که بنیادی ترین نقش را در جریان تربیت و شکل دهی به شخصیت فرزندان به عهده دارد. والدین به عنوان نمایندگان جامعه وظیفه دارند فرزندان خود را مطابق ارزشهای مصوب و بر طبق الگوهای مقبول اجتماعی تربیت کرده و جهت ایفای نقش های مهم در جامعه بپروراند. آثار تربیتی این محیط به قدری عمیق و راسخ است که برخی رسوبات آن تا پایان عمر در ردیف عناصر اصلی شخصیت فرد همچنان فعال و پویا باقی می ماند. در خصوص الگوی حجاب و التزام عملی به رعایت آن نیز مسئولیت مهمی متوجه خانواده به ویژه مادر است. (45)مدرسه: دومین حلقه از حلقه های فرآیند جامعه پذیری، مدرسه است. مدارس مراکز تعلیم و تربیت و تزکیه اند. آموزش عملی احکام دینی بخشی از وظایف معلم و دانش آموز را تشکیل می دهد. کار آموزی در مسائل دینی نظیر کار آموزیهای دیگر مواد درس یک ضرورت است. در غیر این صورت تعلیمات دینی تنها شکل نظری به خود می گیرد و کافی نبودن چنین شیوه ای به اثبات رسیده است.علم و عمل به ضروریات اسلام (46) از اولویت ویژه ای برخوردارند که باید در برنامه های درس گنجانده شوند. از جمله آنها پوشش دینی است که باید به طور اساسی و جامع، معارف مربوط به آن در سطوح مختلف تدریس گردد تا فرهنگ پوشش دینی با معرفت لازم به مرحله عمل آگاهانه در آید. باید فلسفه ، اهمیت، جایگاه ، آثارواحکام حجاب به طور کامل در سطوح مختلف درسی مورد تدریس رسمی قرار گیرد و با آموزش های عملی لازم و مداوم همراه گردد تا فرهنگ حجاب با معرفت لازم عینیت یابد. توصیه ی بدون تعلیم و تربیت و پوشش دینی آن را به صورت یک دستور خشک و تحمیلی مبدل می سازد، اما توصیه همراه با معرفت پذیرش آن را آسان می کند. معرفت حجاب خود ضامن اجرای آن است و دوام آن را نیز تضمین می کند. آن گاه است که پوشش دینی در همه ی محیط های اجتماعی و پس از پایان تحصیلات به شکل یک فرهنگ پذیرفته شده رسمیت عملی پیدا می کند. و از انحصار به زمان رفت و برگشت به مدارس خارج می گردد.(47) تدریس کامل پوشش دینی در مدارس یکی از منطقی ترین، طبیعی ترین، موفق ترین و کلیدی ترین راه تفهیم حجاب اسلامی در کشور است به ویژه آن که با کار آموزی لازم همراه باشد. خلأ این برنامه درسی به گونه ای است که اگر برطرف شود بخش عمده ای از معضل بد حجابی دختران و زنان برطرف خواهد شد.
نکته:
ای مربی غنچه های آفرینش ،مدرسه محفل درس و بحث و رشد و خاطره هاست که فرازهای مهم تاریخ زندگی آدمی را عینیت می بخشد و آنچه را می آموزد در صفحه های وجودش حک می شود. پس سر دفتر صفحات قلبش را به ایمان و تسلیم و حیا زرین نما تا گلبرگ وجودش در کاسبرگ زیبای حجاب به وقار و عفت شکفته شود آن گاه آن شود که خدا خواهد.
این اصل در تربیت آدمی ، کاربرد فراوان دارد. ماهیت تشویق ها متفاوت است و می تواند بار عاطفی، مالی، تشریفاتی، شغلی، سیاسی، علمی و امثال آن داشته باشد که در ترویج فرهنگ حجاب مورد استفاده قرار خواهد گرفت. اگر فردی نیازمند نوعی تشویق نباشد، باید از نوع دیگر بهره بگیریم.احترام لازم و محسوس مردم به بانوان با حیا و با حجاب جامعه سبب ترویج فرهنگ حجاب خواهد شد. همان طور که برخورد منفی با زنان بی حجاب نیز می تواند عاملی بازدارنده به حساب آید با این شرط که حد و اندازه آن را باید رعایت کرد تا به لجاجت نینجامد. (48)
نکته:
ای جامه ی دین پوشیده! نیک بدان که فرشته های حجاب با تو همراه و هم هدفند. به چیزی عشق می ورزند که تو عشق می ورزی و از چیزی می نالند که تو می نالی. حال که عشق و ناله ای مشترک دارید چرا تنها و سرد! چرا خشک و بیگانه! ای ستاره های کهکشان عفاف، آشناتر، گرمتر و شکفته تر و دلسوزتر، که شما در یک قافله و یک قافله سالارید، همه در کاروان زهرا و سربازان آشنای فاطمه اید که با پوشش اسلامی شناخته می شوید.(49)
انتشار نشریه و کتاب، تشکیل میزگردهای ادبی، فراخوانی مقاله، تعیین موضوع حجاب برای انشاء و پرسش مهر، به کارگیری هنرهای تصویری، مسابقات فرهنگی و مانند آن آثار مثبتی دارند. تولید برنامه ها و فیلم های مفید و آموزشی نیز در رادیو و تلویزیون اثری فراگیر دارد. رعایت کامل پوشش دینی بانوان که در فیلم های سینمایی و تلویزیونی بازی می کنند یا عکسی که با پوشش اسلامی در صفحات مطبوعات به چاپ می رسد، آثار مثبتی دارد، چنانکه پوششهای غیر شرعی نیز آثار زیان بار گسترده ای بر فرهنگ جامعه می گذارد. اساساً حضور زنان پوشیده در صحنه های مختلف جامعه، آثار مثبت و چشم گیری در همگانی کردن فرهنگ حجاب اسلامی دارد.پخش آیات ، روایات و کلمات حکمت آمیز و تصاویر الهام بخش درباره حجاب در محیط های عمومی تابلوهای شهری و محیط های مناسب دیگر نیز به تقویت این فرهنگ خواهد انجامید. (50)سزاوار است روزی به عنوان روز حجاب اسلامی معین گردد تا در پرتو آن به حرکتهای متناسب پرداخته شود و مناسب ترین روز، روز 22 تیرماه است که مردم در دفاع از حجاب اسلامی در مسجد گوهر شاد مشهد توسط عمّال رضا شاه به شهادت رسیدند. (51)
بی تردید، زنان با هر تفکر و عقیده ای ، به نظر و سلیقه همسران خود در انتخاب های خویش از جمله لباس و وضع ظاهر توجه می کنند. از این رو، غیرت مندی مردان در نوع پوشش آن نقش به سزایی دارد.و با توجه به این واقعیت، ترویج فرهنگ غیرت در میان مردان به ترویج و تحقق پوشش دینی در جامعه کمک می کند. خداوند در قرآن کریم می فرماید:( یا أیها الذین آمنوا قوا أنفسکم و اهلیکم ناراً و قودها الناس و الحجاره) (52)ای کسانی که ایمان آورده اید ، خود و خانواده خویش را از آتش دوزخی که هیزمش از مردم و سنگ خاراست، حفظ کنید.پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله) می فرماید: خداوند، بینی هر یک از مؤمنانی را که غیرت نمی ورزند، به خاک می مالد. (53)ایشان در سخنی دیگر، غیرت را از ایمان می داند. (54)
تصویب قوانین جامع و دقیق در این زمینه در مجلس شورای اسلامی و عمل کردن بدون تساهل و تسامع قوه قضائیه به قوانین یاد شده سبب می شود فرهنگ حجاب ترویج یابد. قوه ی قضائیه سهمی مهم در حفظ سلامت جامعه دارد و اوضاع اخلاقی جامعه، کارنامه گویای این دستگاه است. نظارت جدی و دلسوزانه مسئولان دولتی بر محیط های تحت نظارت آنها نیز از جمله عوامل ترویج حجاب و پیش گیری از بد حجابی در اداره های دولتی است. (55)
اگر زنی دارای باوری قوی باشد شالوده ی شخصیتی او نیز بر اساس همین باور شکل می گیرد، چنان که حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: ( المرء بإیمانه، شخصیت انسان در گرو باروهای اوست.) (56)آن حضرت در جای دیگر می فرمایند: ( والمؤمن بعمله؛ وایمان انسان در عمل او جلوه گر است.) (57)بنابراین، باید با تقویت پایه های دینی و باورهای اعتقادی، وسیله ی اعمال صالح را در زنان فراهم آوریم و این مسئولیت پیش از همه بر عهده متولیان مذهبی و فرهنگی جامعه است.
شناخت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)به عنوان الگوی صالح و معصوم زنان که خداوند او را برای هدایت آنان برگزید یک اصل مهم است و باید به طور کامل جزء دروس دانش آموزان قرار گیرد، زیرا وقتی دختران و زنان بدانند که فاطمه دختر رسول الله (صلی الله علیه و آله )و حجت خداست و سخنان و اعمال او معیار الهی حرکتهای زندگی است و حجاب از خصوصیات بارز او به شمار می رود، طبعاً از او که جز به خواست خداوند، عمل نمی کرد پیروی می کنند تا به عزت دنیا و سعادت آخرت بار یابند. (58)امام خمینی (رحمه الله) در خصوص جامعیت حضرت زهرا (سلام الله علیها) و الگو قرار دادن این بانوی فرشته خو می فرماید:( تمام ابعادی که برای زن متصور است و برای یک انسان منظور است، در فاطمه زهرا( سلام الله علیها) جلوه گر بوده است. یک زن معمولی نبوده، یک زن روحانی، یک زن ملکوتی، یک انسان به تمام معنا انسان، تمام مشخصه انسانیت، تمام حقیقت زن، تمام حقیقت انسان، این زن معمولی نیست. این موجود ملکوتی که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است زنی که تمام خاصه های انبیاء در اوست. زنی که اگر مرد بود، نبی بود،اگرمردبود، به جای رسول الله بود. (59)
نکته:
خواهرم! فاطمه (سلام الله علیها) حجت خدا و الگوی زن مسلمان است. اگر او امروز در میان ما بود از کدام پوشش زمانه برخوردار بود؟ کدام زنان به او شبیه تر بودند؟ بر کدامین زنان تبسم داشت و به کدام یک از آنها اخم می کرد؟ چه کسی است که نداند؟ پس کدام بهانه می ماند!
توجیهاتی که برخی بانوان غیر متدین می کنند، مانند:( دلم می خواهد)، (آزادم)،( ربطی به دیگران ندارد)ظ، مردود است، زیرا در هیچ جای دنیا انجام دادن هر کاری بر اساس خواهش های نفسانی پذیرفته نیست. از آن گذشته، اگر جوان هرزه و لا ابالی در برابر زنان همین حرف رابزند، در سایه آزادی این افراد، چه وضعیتی برای این گونه از بانوان پیش خواهد آمد؟(60)برخی توجیهات چون ( این آقا مثل برادرم است) یا ( انسان باید دلش پاک باشد) پذیرفتنی نیست؛ زیرا در عین اینکه در یک جامعه اسلامی افراد خواهران و برادران دینی هستند، اما باید مسائل مربوط به محرم و نامحرم رعایت شود. رعایت نکردن این امور، آسیب های جدی به همراه خواهد داشت.همچنین این توجیه که ( این لباس ها را به بازار نیاورند تا ما هم نخریم) نیز نادرست است؛ زیرا صرف وجود این اجناس در بازار، از انسان سلب اختیار نمی کند، به علاوه بسیاری از اشیای نامناسب دیگر هم در بازار موجود است که انسان نباید آنها را بخرد. تفکر ( در جوانی مدپرستی و در پیری خدا پرستی) هم بطلانش روشن است، زیرا خویشتن داری انسان از گناهان، در جوانی اجر و پاداش بیشتری دارد. از آن گذشته چه تضمینی وجود دارد که فرصت توبه به انسان دهد. این توجیهات یاد شده از منظر عقل و شرع پذیرفته نیست.خداوند در کتاب هدایت می فرماید: ( و لا یؤذن لهم فیعتذرون) (61)در روز قیامت به آنها اجازه داده نمی شود تا عذر و بهانه بیاورند.در آن روز بر دهان ها مهر زده می شود، اعضاء و جوارح سخن می گویند (62) و تمام اعمال آدمی ثبت و ضبط می شود. خداوند می فرماید: (إنا کنا نستنسخ ما کنتم تعملون) (63) به درستی که ما تمام رفتار و کردار شما را نسخه برداری می کردیم.
حجاب از آداب و رسوم دیرینه تمدنهای بشری بوده است. نقوشی که از نیاکان به جا مانده از احترام به حجاب در بیشتر قوم ها و ملتها حکایت می کند. ( در نقش هایی که از ایران و باستان برجای مانده، هیچ صورت زنی دیده نمی شود و ناامنی از ایشان نیز به نظر نمی رسد.) (64)قرآن به زنان مؤمن می آموزد که با پیروی از حکم پیامبر (صلی الله علیه و آله) پوششهای بلند (مانند چادر) بر خویش افکنند تا شناخته نشوند و مورد آزار قرار نگیرند.( یا أیها النبی قل لإزواجک و بناتک و نساء المؤمنین یدنین علیهن من جلابیبهن) (65)از مجموع آیات و روایات اسلامی بر می آید که زن باید خود را از نامحرم پوشیده دارد و از هرگونه رفتار و سخن و لباسی که نظر نامحرم را جلب کند، بپرهیزد تا کسانی که در قلبشان طمع وجود دارد، به او تمایل پیدا نکنند. امام باقر )علیه السلام( در هشداری می فرماید: ( سخن گفتن با زن نامحرم از دام های شیطان است.) (66)حجاب، سدی در برابر امیال هوس بازان است و باعث رو آوری جوانان به ازدواج می شود. چنان که بی حجابی و بی عفتی می تواند سبب گریز از ازدواج گردد. حجاب موجب خشنودی خداوند است، زیرا زن، با حجاب، جلال خود را حفظ می کند و به راستی جمال و جلال زن در حجاب اوست. حجاب وسیله ای برای گسستن بندهای اسارت نفس و رهایی از آن است. حجاب نشان حیا و پاکی روح و روان زنان است و استقلال فرهنگی و دینی یک جامعه را به نمایش می گذارد و ایمان و اعتقاد زن را به خداوند نشان می دهد. (67)
عوامل خارجی
نقشه های شوم دشمنان دین اسلام بر ضد حجاب
حج، جهاد و حجاب ، احکام اجتماعی اسلام است که فراتر از عبادات فردی بین خود و خدا، تأثیری اجتماعی و همگانی دارد، از این رو همیشه با مخالفتهای مختلفی روبرو بوده است. اگر در قلب اروپای به اصطلاح متمدن و در کشور فرانسه با جامعه ی مدنی(!) چنددختر نوجوان با پارچه ای چند سانتی که بر سر دارند و به دانشگاه یا مدرسه می روند، دولت این کشور را وادار به تشکیل جلسه ی فوق العاده کرده و سر انجام تصمیم به ممنوعیت حجاب می گیرند. از آن روست که حجاب فراتر از پارچه و پوشش، بیرقی برافراشته در ( اعلام علنی عقائد)، (رشد اسلام خواهی در اروپا) و( استقلال شخصیت در گزینش نجابت و پاکی) است.و این رخداد خجسته، زنگ خطری است برای سران استکبار و بیانگر بیداری و پایداری توده ها به ویژه قشر جوان و تحصیل کرده نسبت به ارزشهای انسانی است، گر چه تحمل آن برای استعمارگران شیطان صفت که وظیفه ای برای خود غیر از مشغول ساختن مردم به خورد و خوراک و خواب و شهوت نمی بینند، بسیار سخت و ناگوار است.بدون شک آنان به برخوردهای سخت اقرارانه ی این چنینی بسنده نکرده بلکه شیوه ی نرم افزاری یعنی تغییر اندیشه ی توده ها را در دستور کار خود قرار داده اند و آن تردید، تضعیف و تحقیر ، ارزشهای دینی ودلبستگی های مذهبی است.از این رو پوشش مذهبی را مانع ورود به دروازه ی تمدن و بشریت معرفی می کنند و افراد جاهل یا غافل را وادار به بیان انجام رفراندوم برای حجاب در کشور می نمایند. رنگ سیاه چادر را همچون حفره تاریکی دانسته که تمام رنگهای جهان را می بلعد و اکثر عقب افتادگی ها و اغلب پشت کنکور ماندن دختران را به همین دلیل مربوط می دانند!نیمه برهنه بودن و آرایش های افراطی را سبب شخصیت و شادی و یا سربلندی در عرصه ها ی مختلف اجتماعی ترسیم می کنند اما زنان پوشیده در فیلم را افرادی مستمند و محتاج، درگیر با همه ی معضلات، افسرده و بی پناه می دانند و به تصویر می کشانند.در برخی فیلم ها، چادر را برای رفتن به زندان وملاقات با عزیزان در محیطی غمزده و اندوه بار به کار می گیرند و یا برای رفتن به قبرستان و زیارت قبور مردگان! آن هم چادری به ظاهر پوشیده و با کمی دقت و بدون هرگونه پوشیدگی.غریبان که از نقش مؤثر زن در نظام اجتماعی مشرق زمین با خبرند، به خوبی می دانند که در خیزش ها و نهضتهای دویست سال گذشته، زنان مهم ترین عامل تحریک توده ای مردان بوده اند. بازنگری و بازکاوی برگهای تاریخ، گواه آن خواهد بود که انقلاب اسلامی نیز بدون حضور زنان و دختران مسلمان تا این اندازه موفقیت را نصیب خود نمی ساخت. آنها خوب می دانند که برای هموار ساختن مسیر و سرعت بخششیدن حضور دنیای غرب در سرزمین کهن شرق به ویژه کشورهای اسلامی، راهی نیست جز آنکه بنیان اصلی نظام خانواده یعنی زن تغییر یابد، آن هم بر اساس مدلی که از آن سوی آب ها عرضه می شود.وقتی (کاندولیزارایس) مشاور امنیتی جرج بوش در سفر به خاورمیانه اظهار داشت در صورتی حکومتهای دموکراتیک در جهان عرب و خاورمیان شکل خواهد گرفت که زنان و دختران به آزادی های خود برسند، معلوم ساخت که از چه رو چشمان دنیای غرب، به سوی دوشیزگان مشرق زمین چیره شده است.(68)(مستفر) در خاطرات خودمی گوید: در کتابی به نام( کیف نحطم الاسلام )یعنی چگونه اسلام را نابود کنیم، پیرامون زنان و حجاب چنین آمده بود که:( باید زنان مسلمان را فریب داده، از زیر چادر و عبا بیرون کشید. با این بیان که حجاب یک عادت است از خلفای بنی عباس (به جا مانده) و یک برنامه ی اسلامی نیست و لذا مردم، زنان پیامبر را می دیدند و زنان صدر اسلام در هر کاری با مردان شرکت می کردند. پس از آن که زنان را از چادر و عبا بیرون آوردیم، باید جوانان را تحریک کنیم که به دنبال آن بیفتند تا در میان مسلمانان فساد رواج یابد و برای پیشبرد این نقشه لازم است، اول زنان غیر مسلمان را از حجاب بیرون آوریم تا زنان مسلمان از آنان یاد بگیرند.) (69)یکی از جاسوسان انگلیسی به نام ( مستر همفر) که در دوره ی ناصرالدین شاه مرتبط با همین موضوع در ایران فعالیت می کرد در گزارشی به اربابان خود چنین می نویسد:
( در مسأله ی بی حجابی زنان باید کوشش فوق العاده ای به عمل آوریم تا زنان مسلمان به بی حجابی و رها کردن چادر مشتاق شوند، باید با استفاده ی شواهد و دلایل تاریخی اثبات کنیم که پوشیدگی زن از دوران بنی عباس متداول شده و مطلقاً سنت اسلام نیست، مردم همسران پیامبر را بدون حجاب می دیده اند، و زنان صدر اسلام در تمام شئون زندگی دوش به دوش مردان فعالیت داشته اند. پس از آنکه حجاب با تبلیغات وسیعی از میان رفت، وظیفه ی مأموران ما آن است که جوانان را به عشق بازی و روابط نامشروع با زنان تشویق کنند و بدین وسیله فساد را در جوامع اسلامی گسترش دهند...)(70)و اکنون هم این مبارزات در گسترده ترین شکل خود در جوامع اسلامی و حتی ایران با سوء استفاده از موقعیت بسیاری از روشنفکران و مسئولین کج فهم داخلی انجام می گیرد، و این فعالیتهای زیر زمینی و مدرن علیه حجاب و عفت اسلامی روز به روز در انواع برنامه ها و سیاستها و گفتارهای برخی از نهادها و مسئولین و صاحبان گفتار و قلم، مخصوصاً در انواع برنامه ها و ترویجات رسانه های گروهی ما مثل تلویزیون، سینما، ادارات، دانشگاه ها و ... چهره ی آشکارتری به خود می گیرند و همه ی اینها، علاوه بر تبلیغات منفی و مستقیم دیگر آنها هستند که از طریق شبکه های غیر قانونی و اینترنت و ... بر پیکره ی فرهنگ اسلامی تحمیل می کنند.
ای ز افسون فرنگی بی خبر
فتنه ها در آستین او نگر
از فریب او اگر خواهی امان
اشترانش را ز حوض خود بران
اگر چه استعمار سعی جدی در برهنگی و جلوه گری زنان دارد، اما زن مسلمان نیز باید هوشیار باشد که خود را از دام صیادان بین المللی به دور دارد والبته زن پوشیده پایگاه استعمارگران نمی گردد زیرا در عقیده ی او پوشش دینی از اصول مهم عملی اسلام به شمار می رود. البته هستند کسانی که فریب تبلیغات وسوسه انگیز استعمار را خورده اند و با قیافه های شهوت آلود صحنه پاک جامعه را محل نمایش جسم گنهکار خویش ساخته اند که امید است قهر بادین خدا را به قهر بادشمنان اسلام بر گردانند و از تحرکات جنسی بپرهیزند که خیر آنها در اطاعت از خداست.
با نگاهی به آموزه های اسلام می توان دریافت که زن از دیدگاه اسلام دارای شخصیتی شایسته و جایگاهی والا و الهی است که می تواند مدارج کمال را طی کرده و به مراتب عالی انسانیت دست یابد.زن مظهر ظرافت و وجود جمال آفرینش است. اصلاح جامعه در گرو تقوای زن و محیط خانواده کلاس درس اوست و بر همین اساس زن مربی بشر است و می تواند با تربیت فرزند صالح، امتی را رهایی بخشد.با رعایت عفاف و حجاب است که انسان می تواند به جایگاهی ارجمند برسد و پله های کمال را بپیماید و حجاب هرگز مانع فعالیتهای خانوادگی و اجتماعی زنان نمی شود، همچنین آموزه های اسلام عزیز، بر این است که روابط جنسی و عاشقانه، تنها میان زن و شوهر آن هم در خانه محدود باشد تا جامعه از هرگونه آلودگی در امان بماند.
سخن پایانی
با امید به تعالی روحی و پیشرفت معنوی، در پایان شعر ذیل را که از سروده های حمید احمدی جلفائی است به همه ی مادران و خواهران تقدیم می کنم.
نصیحت گوش دار ای زن اگر دارای دانایی
بنای وهم بر هم زن اگر جویای فتوایی
چو غنچه رخ بپوش از چشم طماع هوسرانان
و گر نه جز صباحی چند نباشی در فرح زائی
که تا مهتاب زیبا رخ نپوشد پرده ی شب را
کجا در صبح پیروزی ببیند روز پیدایی
برون از کیسه چون در شد کمینش دزد چادر زد
خیال شوم دارد او از این توصیف زیبایی
فنای ماهی زیبا همان آزادی از دریاست
برون از خیمه ی عفت بود زندان کبرایی
زِ هَر کنجی نواهایی، ز هر فکری سخنهایی
اگر بیراهه رفتی تو، گرفتار شررهایی
چو از دروازه ی عصمت،برون رفتی خطا کردی
صباحی حور و شیدائی سپس مبغوض و تنهایی
چراغ روز فردایت، حجاب خوب امروزست
نهایت چادر شب را سحرگاهی است مینایی
لباس عصمت و تقواست نشان حکم (کرّمنا)
میفکن سایه ی طوبی اگر هشدار و بینایی
تو رمز خلقتی ای زن، تو محبوب خداوندی
دل مردان حریم اوست، رها کن این خود آرایی
بدان بی پرده می گویم اگر گوشت خریدار است
مرو از چادر عصمت اگر در راه زهرایی
1.قرآن کریم
2.احمدی جلفایی، حمید، چهل حدیث پیرامون حجاب و عفاف زنان، قم، چاپ چهام، 1387ش.
3. اسحاقی، سید حسین، گوهر عفاف (پژوهشی درباره ی حجاب)، مؤسسه ی بوستان، مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات حوزه قم، 1387ش.
4. اکبری، محمد رضا، حجاب در عصر ما، تهران، پیام آزادی، 1380ش.
5. خمینی، روح الله، زن از دیدگاه امام خمینی، تهران، تازه ها، 1380ش.
6. دهقانی، محسن، درسنامه حجاب، ناشر صبح صادق، چاپ پیشرو، چاپ اول، 1389ش.
7. رفیعی، محسن، معصومه شریفی، اربعین حجاب، چاپ و صحافی؛ شرکت پیام آوران نشر روز، چاپ دوم، 1389ش.
8. صادق زاده، حمید رضا، تاج بندگی، ناشر: کانون پژوهش اصفهان، چاپ اول، 1386ش.
9. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج2، ترجمه و تحقیق: سید محمد جواد ذهنی تهرانی، انتشارات مؤمنین، قم، چاپ اعتماد، چاپ پنجم،1384ش.
10. کامرانی، اشرف الملوک، سیمای حجاب (ماه در نقاب)، ویراستار: محمود نعمتی، اصفهان، 1384ش.
11. لقمانی، احمد، چگونه فرزندان ما با حجاب می شوند؟ ، قم، بهشت بینش، 1389ش.
/ع
تحقیق حاضر با عنوان حجاب برگ هویت در دو فصل تنظیم و تهیه شده است. در فصل اول به صورت اجمالی به پوشش در ایران پرداخته ایم و در آن اهمیت و فلسفه ی حجاب را از دیدگاه آیات و روایات توضیح داده ایم. در پایان این فصل دلایل وجوب حجاب اسلامی را به طور اجمال بررسی کرده ایم.در فصل دوم آثار حجاب و بایسته ها و راه کارها ی آن ها را در داخل کشور بررسی نموده و در نهایت نقشه های شوم دشمنان دین اسلام را که در خارج از کشور برنامه ریزی می شوند بیان کرده ایم.
کلید واژه ها
حجاب، عفاف
(ضرورت انقلاب را بشناسید، بدانید که حفظ عفاف و عصمت جامعه و طهارت دامان مرد و زن در این فرصت بسیار حساس جامعه انقلابی ایران یک ضرورت و یک فریضه بزرگ است). مقام معظم رهبری (مدظله العالی)زن مظهر ظرافت و جمال آفرینش است اصلاح جامعه در گرو تقوای زن و محیط خانواده، کلاس درس اوست. بر همین اساس زن مربی بشر است و می تواند با تربیت صحیح فرزند، امتی را رهایی بخشد. لذا جایگاه والای این گوهر آفرینش اقتضاء می کند که در صرف حجاب قرار گیرد تا ارزش های او حفظ شود و از همین روست که خداوند پوشش دینی را بر او واجب فرموده است. بنابراین ضروری است تمام ابزارهای فرهنگ ساز از قبیل کتاب، مطبوعات، صدا و سیما در مسیر ترویج ارزشهای اسلامی که یکی از بارزترین آنها حجاب و عفاف است هدایت شوند.فرهنگ پوشش از جمله فرهنگ هایی است که در تمام جوامع از گذشته های دور تاکنون بنا به اعتقادات دینی و آداب و رسوم اجتماعی به اشکال مختلف وجود داشته و در فرهنگ اسلامی مسأله حجاب که از نشانه های عفت و حیا می باشد و از مهم ترین موضوعات مربوط به مسلمانان خصوصاً زنان می باشد که آیاتی پیرامون این موضوع بر پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) نازل شده است و یکی از ابعاد رسیدن به کمال و رشد شخصیتی و اعتلای فرهنگی و اندیشه ی زن، در توجه به حجاب بیان گردیده است.
آنچه از امر ولایت مفهم است
بر دو پایه دین زن مستحکم است
حکم اول عفت و دوم حجاب
غیر این، زن را تکامل مبهم است
(حمید احمدی جلفائی)
فصل اول: حجاب در آیات و روایات
نگاهی اجمالی به پوشش در ایران
پارسیان قبل از اسلام
حکومت ساسانیان
در اواخر سلسله ی ساسانیان به علت عیاشی و هرزگی خانواده ی سلطنتی ، آلودگی موبدان و زوال دین زرتشتی، پوشش زنان تنها برای پوشیدگی نبود، بلکه نوعی مخفی کردن آنان از طمع شاهزادگان و مردان قدرتمند، محسوب می شد.(2)
پارسیان بعد از اسلام
قرن سوم هجری
از حدود قرن سوم هجری به بعد که اسلام در میان اقوام مختلف وارد گردید، زنان کارگر و دهقان و کنیزان تازه مسلمان، چون حجاب را مانع فعالیت روزانه خود می دانستند، آن را به طور کامل رعایت نمی کردند و پوشش، بیشتر میان طبقات ممتاز رواج داشت.(4)
دوران صفویه
دوران زندیه و قاجار
در دوران زندیه و قاجار، چادر حجاب رسمی محسوب می شد؛ چادرهایی به رنگ بنفش و سیاه. صورت را نیز با روبندی از چلوار کلفت می پوشاندند. فقط زنان چادر نشین و روستائی چهره ی خود را باز می گذاشتند. ( نقاب) نیز یکی از پوششهای چهره بود و از مو ساخته می شد. پوشش دیگر چهره (پیچه) بود که پارچه ای نیمه شفاف بود و سایبانی برای چشم داشت که اندکی برجسته بود و چشمان را کم و بیش می پوشاند. زنان هنگام خارج شدن از خانه، چاقچوری که زیر جامه در آن بگنجد به پا می کردند.(6)
دوران ناصر الدین شاه
از دوران ناصرالدین شاه و در پی سفرهای او به فرنگ، تغییراتی در لباس زنان پدید آمد و شلیته ها (دامن کوتاه) متداول شد. از اواخر سلطنت ناصرالدین شاه تا وقوع مشروطه، تغییر محسوس ایجاد نشد. (7)
پوشش بعد از ورود مشروطه
بعد از مشروطه و ایجاد تحولات سیاسی و اجتماعی و ورود لباسهای متنوع غربی و خیاطان و طراحان اروپایی مخصوصاً فرانسوی به تهران، کم کم سبک لباس ها تغییر کرد.با تغییر جو سیاسی و اجتماعی موضوع ورود زن ها به اجتماع و رفع حجاب از آنها نیز مطرح گردید . عده ای، رشد و پیشرفت زنان را مترادف با بی حجابی می دانستند و در مقابل آنها، برخی از روشنفکران و شعرایی مانند اشرف الدین گیلانی (نسیم شمال) این مسأله را عامل خطرناکی برای جامعه می دیدند.(8)
اهمیت و فلسفه ی حجاب
عفت در (لمس و تماس) و دست دادن با نامحرم
سماعه بن مهران: سَألت اباعبدالله (علیه السلام) عن مصافحه الرجل المرأه، قال: لاٍ یحل للرجل ان یصافح المرأه الا امراه یحرم علیه ان یتزوجها: اخت او بنت او عمه او خاله او ابنه اخت او نحوها...(11)سؤال شد از امام صادق(علیه السلام )درمورد دست دادن مرد با یک زن، فرمود: حرام است یک مرد با زن نامحرم دست دهد، مگر با زنانی که ازدواج با آنها برای او حرام است مثل خواهر ، یا دختر، یا عمه، یا خاله، یا دختر خواهر و یا امثال آن.
نهی زنان از نگاه به مردان نامحرم ( عفت در نگاه)
امام صادق (علیه السلام):(فزنا العینین النظر) (12)زنای دو چشم زن ( و یا مرد) نگاه به نامحرمان است.امام صادق (علیه السلام):( النظره سهم من سهام ابلیس) (13)نگاه به نامحرم تیری از تیرهای شیطان بر قلب انسان است.حضرت عیسی (علیه السلام): ( إیاکم و النظره؛ فإنهاتزرع فی قلب صاحبها الشهوه، و کفی بها لصاحبها فتنه) (14)شما را بر حذر می دارم از نگاه به نامحرمان، چرا که تخم شهوت را در قلب انسان می کارد و او را به هر فتنه و فساد دیگری می کشاند.
فلسفه ی حجاب چیز مکتوم و پنهانی نیست زیرا:
1-برهنگی زنان که طبعاً پیامدهایی هم چون آرایش و جلوه گری و امثال آن به همراه دارد مردان مخصوصاً جوانان را در یک حال تحریک دائم قرار می دهد تحریکی که سبب کوبیدن اعصاب آنها و ایجاد هیجان های بیمار گونه ی عصبی و گاه سرچشمه ی امراض روانی می گردد. مگر اعصاب انسان چقدر می تواند بار هیجان را بر خود حمل کند؟ مگر همه ی پزشکان روان شناس نمی گویند هیجان مستمر عامل بیماری است؟مخصوصاً توجه به این نکته که غریزه ی جنسی نیرومندترین و ریشه دارترین غریزه ی آدمی است و در طول تاریخ سرچشمه ی حوادث مرگبار و جنایات هولناکی شده تا آنجا که گفته اند: ( هیچ حادثه مهمی را پیدا نمی کنید مگر اینکه پای زنی در آن در میان است.) آیا دامن زدن مستمر از طریق برهنگی به این غریزه و شعله ور ساختن آن بازی با آتش نیست؟ آیا این کار عاقلانه ای است؟اسلام می خواهد مردان و زنان مسلمان روحی آرام و اعصابی سالم و چشم و گوشی پاک داشته باشند، و این یکی از فلسفه های حجاب است.(15)فلسفه ی حجاب و عفت: آرامش روحی مرد و زن و موفقیت هر کدام در وظایف خودشان ( و إذا سألتموهن متاعاً فسألوهن من وراء حجاب ذلکم أطهر لقلوبکم و قلوبهن و ما کان لکم ان تؤذوا رسول الله و لا أن تنکحوا أزواجه من بعده أبدا إن ذلکم کان عندالله عظیماً* إن تبدوا شیئاً أو تخفوه فإن الله کان بکل شیء علیماً* لا جناح علیهن فی آبائهن و لا إخوانهن و لا أبناء إخوانهن ولاأبناءأخواتهن و لا نسائهن و لا ما ملکت أیمانهن واتقین الله إن الله کان علی کل شیء شهیداً.) (16)و وقتی ( شما مردان نامحرم) چیزی را از زنان پیغمبر( صلی الله علیه و آله )می خواهید از پشت پرده ای بخواهید. این کار موجب طهارت و پاکی قلبهای شما مردان و زنان نامحرم ( از اوهام و خباثتها و افکار منفی) است، و نباید کسی از شما رسول الهی را آزاری برساند، و احدی از شما نباید بعد از رحلت پیغمبر (صلی الله علیه و آله) با زنان او ازدواج کند، که این کار در نزد پروردگار گناه بسیار بزرگی است. و اگر شما چیزی را آشکار کنید و یا پنهان نمائید خداوند بر هر چیزی آگاه است.باکی نیست برای زنان تا بدون حجاب باشند در نزد پدران خود و فرزندان خود و برادران خود و برادر زادگان و خواهر زادگان خود ودر نزد سایر زنان مسلمان و کنیزان خود؛ و باید از خداوند متعال بترسند، که خدا بر هر چیزی گواه است.
2- آمار های قطعی و مستند نشان می دهد که با افزایش برهنگی در جهان طلاق واز هم گسیختگی زندگی زناشوئی در دنیا به طور مداوم بالا رفته است، چرا که (هر چه دیده بیند دل کند یاد) و هر چه دل: در اینجا یعنی هوسهای سرکش بخواهند به هر قیمتی باشد به دنبال آن می رود، و به این ترتیب هر روز دل به دلبری می بندد و با دیگری وداع می گوید.در محیطی که حجاب است و شرایط دیگر اسلامی رعایت می شود دو همسر تعلق به یکدیگر دارند، و احساساتشان و عشق و عواطفشان مخصوص یکدیگر است. ولی در بازار آزاد برهنگی که عملاً زنان به صورت کالای مشترکی (لاأقل در مرحله ی غیر آمیزش جنسی) در آمده اند دیگر قداست پیمان زناشوئی مفهومی نمی تواند داشته باشد و خانواده ها همچون تار عنکبوت به سرعت متلاشی می شوند و کودکان بی سرپرست می مانند. (17)
فلسفه ی حجاب و عفت: امنیت زن در جامعه
3- گسترش دامنه ی فحشاء و افزایش فرزندان نامشروع، از دردناک ترین پیامدهای بی حجابی است که فکر می کنیم نیازی به ارقام و آمار ندارد و دلائل آن مخصوصاً در جوامع غربی کاملاً نمایان است، آن قدر عیان است که حاجتی به بیان ندارد.مسأله گسترش فحشاء حتی برای آنها هیچ اهمیتی برای مذهب و برنامه های اخلاقی قائل نیستند فاجعه آفرین است. بنابراین هر چیز که دامنه فساد جنسی را در جوامع انسانی گسترده تر سازد تهدیدی برای امنیت جامعه ها محسوب می شود. و پی آمدهای آن هرگونه حساب کنیم به زیان آن جامعه است. مطالعات دانشمندان تربیتی نیز نشان داده، مدارسی که در آن دختر و پسر با هم درس می خوانند و مراکزی که مرد و زن در آن کار می کنند و بی بند و باری در آمیزش آن ها حکم فرماست، کم کاری، عقب افتادگی و عدم مسئولیت به خوبی مشاهده شده است. (19)
فلسفه ی حجاب و عفت: کاهش مفاسد جنسی و اجتماعی
( یا نساء النبی لستن کأحد من النساء إن اتقتین فلا تخضعن بالقول فیطع الذی فی قلبه مرض و قلن قولا معروفاً) (20)ای زنان پیغمبر ، شما مانند دیگر زنان نیستید اگر خدا ترس و پرهیزکار باشید، پس (با نامحرمان) با صدای نرم و (فریبنده) سخن نگوئید، تا مبادا آنکه قلبش بیمار است در شما طمع کند و آن چنانکه (برای یک زن مؤمن) شایسته است سخن بگوئید.
دلائل وجوب حجاب اسلامی
مهم ترین دلایل پوشش و کیفیت آن را، خداوند در سوره ی مبارکه نور فرموده است:( وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلى عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لَیُعْلَمَ ما یُخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ) (21) و به زنان با ایمان بگو چشمهاى خود را(از نگاه هوسآلود) فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است آشکار ننمایند و(اطراف) روسرىهاى خود را بر سینه ی خود افکنند(تا گردن و سینه با آن پوشانده شود) و زینت خود را آشکار نسازند مگر براى شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان همکیششان، یا بردگانشان( کنیزانشان)، یا افرادی که تمایل به زن ندارند یا کودکانى که از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نیستند؛ آنها هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود(و صداى خلخال که برپای دارند به گوش رسد) و همگى بسوى خدا بازگردید اى مؤمنان، تا رستگار شوید!در این آیه ابتدا به زنان با ایمان همچون مردان با ایمان توصیه می کند تا نگاههای خود را کنترل نموده، دامانشان را نیز حفظ نمایند.سپس به مسأله حجاب که از ویژگی های زنان است در چهار بخش اشاره می کند:
1-زنان نباید زینتشان را مگر آن مقداری که طبیعتاً ظاهر است آشکار سازند.
2- زنان مسلمان باید روسری خود را طوری بر گریبان بیفکنند که هم گردن و هم آن قسمت سینه که بیرون است مستور گردد.
3- محارم زنان را که می توان حجاب را در مقابل آنها برداشت معرفی می کند.
4- زنان باید در رعایت عفت و دوری از تحریک مردان بیگانه دقیق و سخت گیر باشند.
در روایات متعدد به حدود حجاب و فلسفه و نیز چگونگی برخورد با مردان بیگانه مکرراً تصریح شده است:
1-نقل است که اسماء دختر ابوبکر و خواهر عایشه، به خانه ی پیامبر( صلی الله علیه و آله) آمد در حالی که جامه های نازک و بدن نما پوشیده بود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از او رو برگردانده و فرمودند:( ای اسماء همین که زن به حد بلوغ برسد، سزاوار نیست چیزی از بدن او دیده شود، مگر این و اینکه حضرت اشاره به مچ دست به پائین و صورتشان نمودند.) (22)
2- حضرت رسول اکرم( صلی الله علیه و آله) در جایی دیگر نیز خطاب به حولاء همسر عطاره می فرمایند:( ای حولاء هر زنی که به خداوند سبحان و روز قیامت ایمان دارد زینتش را برای غیر شوهرش آشکار نکرده و نیز موی سر و مچ خود را نمایان نمی سازد.) (23)
3- از امام صادق( علیه السلام) نیز نقل است که در پاسخ به سؤال مردی که پرسید: ( برای مرد نامحرم، نگاه کردن به چه قسمت از بدن زن جایز است؟ فرمود: چهره ، دو کف دست و دو قدم پا.) (24)حدیثی دیگر از حضرت امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: از ایشان سؤال شد، آیا آرنج زن تا مچ از قسمت ها یی است که باید از غیر نامحرم پوشاند؟ ایشان فرمودند:بله، آنچه زیر روسری قرار می گیرد و همچنین از محل دستبند به بالا باید پوشانده شود.)(25)از امام رضا (علیه السلام) در خصوص علت حجاب نقل شده است که فرمودند:( حرام شد نگاه به موهای زنان برای آنکه اگر موهای آنها در برابر مردان نامحرم آشکار شود، باعث تحریک و جلب توجه خواهد شد. فساد و بی بند و باری را به دنبال دارد و سبب می شود که مردم در کارهای حرام وارد شوند.) (26)و نیز دیگر روایاتی که بیان کننده لزوم پوشش، چگونگی و نیز فلسفه ی آن است.زنان مسلمان باید توجه داشته باشند که خداوند متعال حتی در مورد زنان سالخورده ای که هیچ انگیزه ای در مردان به وجود نمی آورند می فرماید: ( وِِِِِِِ أن یِستعفضن خیرلهن) (27)و اگر از این اجازه – که جلباب خود را کنار گذارند- نیز خودداری کنند و عفاف ورزند، برای آنان بهتر است) پس چگونه به دختران جوان اجازه دهد که پوششی نداشته باشند، یا هرگونه که می خواهند بگردند؟!
( جایگاه بلند و شخصیت والای حضرت زهرا (سلام الله علیها) روشن تر از آن است که نیاز به گفتگو داشته باشد. در روایاتی آمده است که به هنگام تولد، برای آن حضرت لباس از بهشت آورده شد و جسمش پوشش کامل یافت تا زمینه برای تعالی روحش باشد. زهرای اطهر، این برترین الگوی زن و عالی ترین چهره ی بشریت گو اینکه فریاد گری علیه ظلم را پیشه دارد و ستم بر امام خویش و مآلاً جامعه را بر نمی تابد و از محدوده خانه پا به بیرون می نهد، و در اجتماع حضور می یابد و با بلیغ ترین جمله ها، از حق و حقیقت دفاع می کند، اما این همه، در نهایت آزرم، حیا و عفاف است. او در حالی که مقنعه را محکم به سر بسته و خود را در جامه ای فراگیر پیچیده بود در جمع زنان بنی هاشم در حالی که جامه ی بلندش قدم هایش را پوشیده بود، با ابهت و متانت شگرفی قدم بر می داشت و برای همگان راه رفتن او گام زدن رسول الله( صلی الله علیه و آله) را به یاد می آورد و ...) (28)آن حضرت در هر مکان و زمان حتی در جنگهای بین کفار و مسلمین پرده حجاب را کنار نمی زد:اما تاریخ فراموش نمی کند آن لعینی راکه حرمت حرم الهی را شکست و با هیزم فتنه و آتش عداوت و خشم آکنده از حسد، لگد بر دری زد که حتی جبرئیل امین هم بدون اذن از آن وارد نمی شد و دست بر حریمی بلند کرد و سیلی زد که جز با ناز پدرش پرورش نیافته بود. حفاظ گلی را شکست که از ولایت حمایت می کرد و تازیانه بر دستی زد که هنوز جای بوسه پدر بر آن بود.حضرت زهرای مرضیه پوشش مناسب و حفظ حریم را پس از رحلت نیز پاس می دارد و سفارش می کند قامت بی جانش را در حفاظی قرار دهند که حجم بدن نمایان نباشد. (29)از امام صادق( علیه السلام) نقل شده است: ( أول من جعل له النعش فاطمه بنت محمد (صلی الله علیه و آله)) (30)یعنی اولین کسی که در اسلام تابوت برای جنازه اش قرار داده شد، فاطمه (سلام الله علیها )دختر محمد (صلی الله علیه و آله) بود. ابن عباس گوید: وقتی فاطمه (سلام الله علیها) در اثر غصه ها و ضرب و شتم ها، مریض شد به اسماء فرمود: جنازه ی مرا طوری حمل نکنید که بدنم نمایان باشد. اسماء بنت عمیس تابوتی از شاخه های درخت خرما برای آن حضرت درست کرد و این اولین تابوت در اسلام بود.هنگامی که حضرت زهرا (سلام الله علیها) آن را دیدند لبخندی زدند که بعد از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) تا آن روز او را چنین خوشحال ندیده بودیم.) (31)همچنین حضرت زینب (سلام الله علیها) نیز که تربیت شده همین مکتب هستند، در پاسخ شخصی که از سخت ترین مصایب ایشان در حادثه کربلا می پرسد می فرماید: ( مصیبت نگاه نامحرمان بر زنان اسیر)
د: فطرت
( برخی روانشناسان ریشه ی حیا و پوشش و حجاب زنان را تدبیر هوشمندانه فطری او برای جذابیت بیشتر معرفی کرده اند. این نظریه نیز به نوعی بر طبیعی بودن حیا و حجاب دلالت می کند.) (32)برخی از جامعه شناسان حجاب و پوشش زن را مقتضای طبیعی جامعه ی بشری معرفی کرده اند. با بررسی سایر ادیان در می یابیم که حجاب در آنها نیز مرسوم بوده است و چون قوانین الهی بشر متناسب است، پس گرایش به حجاب، امری فطری است.در تائید فرضیه ی فطری بودن حجاب ـ به مفهوم مطلق پوشش – می توان مبدأ تاریخی آن را در زمانی جستجو کرد که آدم و حوا در اولین مراحل هبوط به عالم طبیعت و آغاز حیات دنیوی، به خود آگاهی ضرورت پوشش دست یازیدند و از آن پس خداوند پوششهای گوناگون را بر فرزندان آدم ارزانی داشت:( ... چون از آن درخت تناول کردند زشتی هایشان آشکار گردید و بر آن شدند که از برگ درختان بهشت خود را بپوشانند ... ای فرزندان آدم ما لباسی که ستر عورت شما کند و جامه های زیبا و نرم برای شما فرستادیم و بر شما باد لباس تقوا ، که این نیکوترین جامه شماست.) (33)بر مبنای همین تئوری است که به راحتی می توان تحلیلی منطقی از گرایش انسان به پوشش و توجه ادیان آسمانی به تعیین محدوده ای مشخص برای آن ، به دست آورد.)
فصل دوم:
عوامل اجتماعی حجاب
عوامل داخلی
آثار حجاب
حجاب بالهای پرواز فرشته های زمین است. زن پوشیده از بین خود و خدا، خدا را برگزیده است و از بین احکام دین و خواسته های نفس به احکام دین رو کرده است.چنین انتخابی به روحیه، تفکر و عمل او حال و هوای دیگری می بخشد و به پوشش او معنا می دهد و آن را عملی منطقی ، خداپسندانه و در راستای حرکتهای تکاملی او قرار می دهد که به زیبایی های درونی او تجلی بخشیده است (34)امام باقر (علیه السلام )فرموده است:خداوند عزوجل فرمود: به عزت و جلال وعظمت و بزرگی و بلندی مقامم سوگند که بنده ی مؤمنی مرا در امری از دنیا بر هوای خود بر نمی گزیند مگر اینکه او را غنی کرده و هوای او را در جهت آخرتش قرار می دهم و آسمانها و زمین را عهده دار روزیش می گردانم. (35)پوشیدگی زن تجسم تواضع او در برابر احکام خداوند است و خدا افراد متواضع را دوست دارد و البته از رحمت خود بهره مند می سازد.پوشیدگی زن نمود بارز تقوای اوست و او را از آثار تقوا بر خوردار می سازد.قرآن کریم فرموده است:( یا أیها الذین آمنوا إن تتقوا الله یجعل لکن فرقاناً و یکفر عنکم سیئاتکم و یغفرلکم و الله ذوالفضل العظیم.) (36)ای کسانی که ایمان آورده اید اگر خداترس و باتقوا باشید خدا برای شما تشخیص (حق از باطل و راه سعادت از شقاوت) را قرار می دهد و گناهان شما را می زداید و شما را می آمرزد و خداوند دارای فضل و رحمتی بزرگ است.وقتی زن تقوای جنسی را مراعات کند و خود را از نامحرم بپوشاند وعده های الهی که برای پرهیزکاران داده شده است در باره ی او محقق می گردد: از تشخیص حق و باطل برخوردار می شود و راه سعادت و بدبختی را در زندگی می شناسد و گناهانش مورد آمرزش قرار می گیرد.بانو س. 1 مدرس دانشگاه که به پوشش دینی تشرف یافته است می گوید:( هر چه در تکمیل حجاب پیش می رفتم برای انجام سایر وظایف و قدم برداشتن در راه دین نیرویم بیشتر می شد. لذا با حجاب گرفتن و تکمیل آن ، توفیقات خداوندی شامل حالم می شد. گویی راه صاف شده بود. نماز و روزه و سایر وظایف حلاوت و شیرینی پیدا کرده، حقایق علوم را به راحتی می یافتم. تا آنکه ظاهراً دنبال آنها می گشتم ولی آن سعی ناچیز کجا و آن همه نتایج کجا! ( یعنی با اندک تلاش بیشترین سهم در درک علوم و حقایق نصیبم می شد) تا اینکه چادر پوشیدم. این پوشش بعد از یقین به بر حق بودنش، همه آثار مفید ذکر شده را در حد کمال خود داشت و امنیت و راحتی را واقعاً حس می کردم.) (37)
نکته:
ای ساکن دیار حجب و حیا! چه عارفانه به میدان آمده ای! پوشش دینی تو پاکان روزگار را به شوق آورده است چرا که این پوشش از زره جنگاوران میدان رزم بسی والاتر است که آن زره میدان جهاد اصغر است و حجاب تو زره ی میدان جهاد اکبر.
فرشته های حجاب افتخار جامعه اند. اصولاً غلبه بر هواهای نفسانی و گذشت از لذتهای حرام به انسان هیبت و وقار می بخشد.حجاب زن جهاد اکبر اوست که در ورای آن نفس اماره به زانو در آمده است. از این رو پوشیدگی زن از بعد عرفانی بلندی برخوردار است.این حقیقت را همه می دانند و حتی دانشمندان غیر مسلمان به آن اذعان کرده اند که حجاب به زن هیبت و وقار می بخشد و او را شایسته ی احترام دیگران می سازد.زنان خودنما مطلوبیت جنسی دارند اما محبوبیت ارزشی از آن زنان پوشیده است به طور کلی نوع نگاه، گفتار و برخورد مردان با زنان از دو ماهیت متفاوت برخوردار است. برخورد با زنانی که از جلوه گری یا پوشش ناقصی برخوردارند، برخوردی شهوی، تفریحی و ظاهری است، اما برخورد با زنان پوشیده برخوردی همراه با احترام و تکریمی قلبی است.اصولاً مردها قدرت ادامه نگاه به چهره ی زنان پوشیده را ندارند چه این که حجاب اسلامی نگاه شکن است و سر به زیری مرد در هنگام سخن گفتن با زنان خود نوعی تکریم و احترام به آنهاست. نوع پوشش زن معرف شخصیت عفیف یا هوس انگیز اوست که به موضعگیری مرد در برابر او تعیّن می بخشد.(38)
نکته:
ای ساکن وادی عشق که خدا را معشوق خود ساخته ای! دانسته بودم که عاشق، انتخابهایش را به معشوق وا می گذارد و دیدم که خلعت زیبای حجابت به انتخاب معشوق تو بوده است. پس مبارک باد که حجاب اسلامی لباس عشق به خداست.
زنی که دیده نشود مورد طمع قرار نمی گیرد. انسان در پناه محافظ، احساس آرامش بیشتری دارد و در صورت پیش آمدهای احتمالی از مصونیت آن برخوردار است. پوشش دینی نیز نگهبان زن از نگاه های آلوده و آسیب های احتمالی است که به زن مصونیت و آرامش می بخشد. و هر چه این پوشش کامل تر گردد در صد امنیت و حفاظت بالاتر می رود.خانم ق.ز از دانشجویان تهران در ضمن مطالبی درباره ی حجاب می گوید: ( اگر ما حجاب را برای مصونیت خود بر می گزینیم ، چه بهتر که حجاب کامل تر را برگزینیم تا مصونیت بیشتری داشته باشیم.) (39)
نکته:
ای ملکه ی عفاف که بر سر، تاج حجاب نهاده ای! بر خود ببال که به این وادی پا نهاده ای چرا که حجاب زن، مهد آرامش اوست که چون حصاری بلند از گلستان زیبایی های جسم و جانش حفاظت می کند.
حجاب اسلامی تجلی زیبایی های معنوی زن است که حسن انتخاب او را به نمایش در آورده است. بدون شک حجاب دینی، زن را از آفات و بیماری های بسیاری بیمه می کند و می تواند طراوت و جمال او را پایدار سازدو زحمت حجاب حق بیمه ای است که زن برای حفظ آرامش و سلامت خود می پردازد. زیرا حجاب پرده ای است که از ورود تیرهای نگاه، سخنان بیهوده و مشکلات دیگر به درون محیط امن او جلوگیری می کند. زن بی حجاب آسیب پذیر است وقتی زن از حجاب دینی خود خارج گردد آفات فراوانی سلامت او را از بین می برند. چه اینکه غنچه ای که از کاسبرگ بیرون آید یا تخم مرغ که از پوسته خود خارج شود یا میوه ای که پوست آن کنده شود و گرد و غبار فضا بر آن می نشیند و جریان هوا و آلودگی های دیگر آنها را پژمرده و فاسد می کند. اما حجاب مانع جریان هوای نفس و نگاه های آلوده و میکروبهای فساد به حریم پاک زن است و زیبایی و ظرافت های جسمانی او را از گزند آفتاب، سرماو آلودگی های جوی حفظ می کند. (40)امیرالمؤمنین( علیه السلام) فرموده است:( حجاب، زن ها را پاینده تر ، سالم تر و پاکیزه تر نگاه می دارد).(41)
نکته:
ای گلبن بوستان عفاف که شاخه های وجودت را در برگهای سبز حجاب پوشانده ای! چه زیبا به برگهای حجابت رو گرفته ای. هر برگ سبز پوشش دینی ات شاخه های وجود تو را از آزار رهگذر بیمه کرده است و طراوات و جمالت را پایدارتر ساخته است.
زن پوشیده به نوعی محرومیت را به استعمار گران تحمیل می کند، غرب که خود در آتش فساد و تباهی می سوزد و می رود تا به انهدام کامل برسد، سعی جدی در به تباهی کشیدن بشر دارد تا همانند غریقی دیگران را با خود همراه سازد و به اهداف شوم استعماری خود نیز دست یابد.حجاب ستیزی از اهداف مهم تهاجم فرهنگی غرب است. پوشش دینی همواره مورد هدف تیرهای زهر آگین فرهنگی دشمنان اسلام بوده است. آنها همواره در برداشتن خاکریز بزرگ حجاب جدیت کامل داشته اند زیرا پوشش دینی سدی بزرگ در برابر تهاجم فرهنگی غرب است که آنها را از نیل به مطامع فرهنگی و اقتصادی خود ممنوع می سازد. اگر قلعه مستحکم حجاب زن مسلمان منع شود راه بردگی جامعه اسلامی هموار می گردد. زنان پوشیده هرگز خود را پایگاه استعمار نمی کنند بلکه به عنوان نیروهای مسلح فرهنگی سدی مستحکم دربرابرآنان پدید می آورند به گونه ای که می توان گفت پوشش دینی پادزهر تهاجم فرهنگی غرب است. پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی که در سال 1357 تحقق یافت مرهون حرکت گسترده تر زنانی بود که با برخورداری از پوشش اسلامی به ویژه چادرهای مشکی که چون زره ای محکم بر تن کرده بودند به میدان مبارزه آمده بودند در این تظاهرات میلیونی یک زن بی حجاب به چشم دیده نمی شد. (42)
نکته:
حجاب اسلامی حضور حماسی زن در جامعه است که قلب استعمارگران از هیمنه اش در بیم و هراس است چرا که پوشش دینی آئینه ی تمام نمای عصیان و تسلیم است!
پوشیدگی زن همواره خاکریز بزرگی در برابر موج وسوسه ها و کجروی ها بوده است. مقایسه آمار و جنایات جنسی در فصل تابستان و زمستان و جوامع غربی و اسلامی که زنان از پوشیدگی بیشتری برخوردارند نشان می دهد که پوشیدگی زنان نقش مؤثری در کاهش مفاسد اجتماعی دارد. زیرا بسیاری از مفاسد اجتماعی به شهوات جنسی مربوط می شود که با پوشیدگی زن زمینه آنها از بین می رود. وقتی چشم ها نبیند و دلها نخواهند، تحریکات جنسی، هیجانات و عشق های کاذب نیز از میان می روند و سلامت اخلاقی بر اجتماع حاکمیت می یابد. (43)زن و مرد همانند دو سیم برق می مانند که نبود عایق در بین آنها سبب بروز آتش سوزیهای اخلاقی می گردد و آتش آن بسیاری از ارزشها را محو می گرداند و حجاب عایقی است که از این جاذبه ها و آتش سوزی ها پیشگیری می کند.
نکته:
زن ناگریز از انتخاب یکی از دو حجاب جسم و جان خویش است، یا حجاب جسم را بر می گزیند تا مرغ روحش از قفس تاریک حجابهای نفسانی رهائی یابد و یا حجاب تاریک جان را انتخاب می کند و جسم خویش را از جامه تقوا رها می سازد و با این انتخاب سرنوشت ساز است که مرغ سعادت یا جغد شقاوت بر بام جانش آشیانه می کند.
نفس آدمی دریائی از خواستنی هاست. زمانی که چیزی تمایل ندارد آرامش بر آن حاکمیت دارد و چون به آن رغبت کند همانند دریا طوفانی می شود و تنها رسیدن به خواسته ی او می تواند جزرومد این دریای طوفانی را آرام کند. مادامی که بانوان خود را به طور کامل از دید چشم های حریص مردان می پوشانند دریای نفس آنها آرام است اما وقتی خود را به نمایش می گذارند چشم آنها می بیند و دل آنها هوس می کند و آرامش درونی و امنیت آنها به هم می ریزد. و از این جا معلوم می گردد که زنان جلوه گر چه اندازه در ایجاد اضطرابهای روحی و نابسامانی های درونی مردان جامعه نقش دارند. (44)
نکته:
خواهرم! اقیانوس دل مردان ساحل ندارد و از ژرفای مهیب برخوردار است پس مبادا آن را به موج آوری که دریا آرامی آن خطرها نهفته است پس با پوشیدگی خود آرامش مردان را پاس دار تا خود در آرامش بمانی. و نیک بدان که چادر هر زن مؤمن پرچم امنیتی است که به دلهای اهل ایمان آرامش می بخشد و چون جلوه گری کند وجود او به یک مرکز ناامنی در جامعه مبدل شود.
بایسته ها و راه کارهای ترویج فرهنگ حجاب
محیط خانواده نخستین و مهم ترین حلقه از زنجیره فرآیند جامعه پذیری است که بنیادی ترین نقش را در جریان تربیت و شکل دهی به شخصیت فرزندان به عهده دارد. والدین به عنوان نمایندگان جامعه وظیفه دارند فرزندان خود را مطابق ارزشهای مصوب و بر طبق الگوهای مقبول اجتماعی تربیت کرده و جهت ایفای نقش های مهم در جامعه بپروراند. آثار تربیتی این محیط به قدری عمیق و راسخ است که برخی رسوبات آن تا پایان عمر در ردیف عناصر اصلی شخصیت فرد همچنان فعال و پویا باقی می ماند. در خصوص الگوی حجاب و التزام عملی به رعایت آن نیز مسئولیت مهمی متوجه خانواده به ویژه مادر است. (45)مدرسه: دومین حلقه از حلقه های فرآیند جامعه پذیری، مدرسه است. مدارس مراکز تعلیم و تربیت و تزکیه اند. آموزش عملی احکام دینی بخشی از وظایف معلم و دانش آموز را تشکیل می دهد. کار آموزی در مسائل دینی نظیر کار آموزیهای دیگر مواد درس یک ضرورت است. در غیر این صورت تعلیمات دینی تنها شکل نظری به خود می گیرد و کافی نبودن چنین شیوه ای به اثبات رسیده است.علم و عمل به ضروریات اسلام (46) از اولویت ویژه ای برخوردارند که باید در برنامه های درس گنجانده شوند. از جمله آنها پوشش دینی است که باید به طور اساسی و جامع، معارف مربوط به آن در سطوح مختلف تدریس گردد تا فرهنگ پوشش دینی با معرفت لازم به مرحله عمل آگاهانه در آید. باید فلسفه ، اهمیت، جایگاه ، آثارواحکام حجاب به طور کامل در سطوح مختلف درسی مورد تدریس رسمی قرار گیرد و با آموزش های عملی لازم و مداوم همراه گردد تا فرهنگ حجاب با معرفت لازم عینیت یابد. توصیه ی بدون تعلیم و تربیت و پوشش دینی آن را به صورت یک دستور خشک و تحمیلی مبدل می سازد، اما توصیه همراه با معرفت پذیرش آن را آسان می کند. معرفت حجاب خود ضامن اجرای آن است و دوام آن را نیز تضمین می کند. آن گاه است که پوشش دینی در همه ی محیط های اجتماعی و پس از پایان تحصیلات به شکل یک فرهنگ پذیرفته شده رسمیت عملی پیدا می کند. و از انحصار به زمان رفت و برگشت به مدارس خارج می گردد.(47) تدریس کامل پوشش دینی در مدارس یکی از منطقی ترین، طبیعی ترین، موفق ترین و کلیدی ترین راه تفهیم حجاب اسلامی در کشور است به ویژه آن که با کار آموزی لازم همراه باشد. خلأ این برنامه درسی به گونه ای است که اگر برطرف شود بخش عمده ای از معضل بد حجابی دختران و زنان برطرف خواهد شد.
نکته:
ای مربی غنچه های آفرینش ،مدرسه محفل درس و بحث و رشد و خاطره هاست که فرازهای مهم تاریخ زندگی آدمی را عینیت می بخشد و آنچه را می آموزد در صفحه های وجودش حک می شود. پس سر دفتر صفحات قلبش را به ایمان و تسلیم و حیا زرین نما تا گلبرگ وجودش در کاسبرگ زیبای حجاب به وقار و عفت شکفته شود آن گاه آن شود که خدا خواهد.
این اصل در تربیت آدمی ، کاربرد فراوان دارد. ماهیت تشویق ها متفاوت است و می تواند بار عاطفی، مالی، تشریفاتی، شغلی، سیاسی، علمی و امثال آن داشته باشد که در ترویج فرهنگ حجاب مورد استفاده قرار خواهد گرفت. اگر فردی نیازمند نوعی تشویق نباشد، باید از نوع دیگر بهره بگیریم.احترام لازم و محسوس مردم به بانوان با حیا و با حجاب جامعه سبب ترویج فرهنگ حجاب خواهد شد. همان طور که برخورد منفی با زنان بی حجاب نیز می تواند عاملی بازدارنده به حساب آید با این شرط که حد و اندازه آن را باید رعایت کرد تا به لجاجت نینجامد. (48)
نکته:
ای جامه ی دین پوشیده! نیک بدان که فرشته های حجاب با تو همراه و هم هدفند. به چیزی عشق می ورزند که تو عشق می ورزی و از چیزی می نالند که تو می نالی. حال که عشق و ناله ای مشترک دارید چرا تنها و سرد! چرا خشک و بیگانه! ای ستاره های کهکشان عفاف، آشناتر، گرمتر و شکفته تر و دلسوزتر، که شما در یک قافله و یک قافله سالارید، همه در کاروان زهرا و سربازان آشنای فاطمه اید که با پوشش اسلامی شناخته می شوید.(49)
انتشار نشریه و کتاب، تشکیل میزگردهای ادبی، فراخوانی مقاله، تعیین موضوع حجاب برای انشاء و پرسش مهر، به کارگیری هنرهای تصویری، مسابقات فرهنگی و مانند آن آثار مثبتی دارند. تولید برنامه ها و فیلم های مفید و آموزشی نیز در رادیو و تلویزیون اثری فراگیر دارد. رعایت کامل پوشش دینی بانوان که در فیلم های سینمایی و تلویزیونی بازی می کنند یا عکسی که با پوشش اسلامی در صفحات مطبوعات به چاپ می رسد، آثار مثبتی دارد، چنانکه پوششهای غیر شرعی نیز آثار زیان بار گسترده ای بر فرهنگ جامعه می گذارد. اساساً حضور زنان پوشیده در صحنه های مختلف جامعه، آثار مثبت و چشم گیری در همگانی کردن فرهنگ حجاب اسلامی دارد.پخش آیات ، روایات و کلمات حکمت آمیز و تصاویر الهام بخش درباره حجاب در محیط های عمومی تابلوهای شهری و محیط های مناسب دیگر نیز به تقویت این فرهنگ خواهد انجامید. (50)سزاوار است روزی به عنوان روز حجاب اسلامی معین گردد تا در پرتو آن به حرکتهای متناسب پرداخته شود و مناسب ترین روز، روز 22 تیرماه است که مردم در دفاع از حجاب اسلامی در مسجد گوهر شاد مشهد توسط عمّال رضا شاه به شهادت رسیدند. (51)
بی تردید، زنان با هر تفکر و عقیده ای ، به نظر و سلیقه همسران خود در انتخاب های خویش از جمله لباس و وضع ظاهر توجه می کنند. از این رو، غیرت مندی مردان در نوع پوشش آن نقش به سزایی دارد.و با توجه به این واقعیت، ترویج فرهنگ غیرت در میان مردان به ترویج و تحقق پوشش دینی در جامعه کمک می کند. خداوند در قرآن کریم می فرماید:( یا أیها الذین آمنوا قوا أنفسکم و اهلیکم ناراً و قودها الناس و الحجاره) (52)ای کسانی که ایمان آورده اید ، خود و خانواده خویش را از آتش دوزخی که هیزمش از مردم و سنگ خاراست، حفظ کنید.پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله) می فرماید: خداوند، بینی هر یک از مؤمنانی را که غیرت نمی ورزند، به خاک می مالد. (53)ایشان در سخنی دیگر، غیرت را از ایمان می داند. (54)
تصویب قوانین جامع و دقیق در این زمینه در مجلس شورای اسلامی و عمل کردن بدون تساهل و تسامع قوه قضائیه به قوانین یاد شده سبب می شود فرهنگ حجاب ترویج یابد. قوه ی قضائیه سهمی مهم در حفظ سلامت جامعه دارد و اوضاع اخلاقی جامعه، کارنامه گویای این دستگاه است. نظارت جدی و دلسوزانه مسئولان دولتی بر محیط های تحت نظارت آنها نیز از جمله عوامل ترویج حجاب و پیش گیری از بد حجابی در اداره های دولتی است. (55)
اگر زنی دارای باوری قوی باشد شالوده ی شخصیتی او نیز بر اساس همین باور شکل می گیرد، چنان که حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: ( المرء بإیمانه، شخصیت انسان در گرو باروهای اوست.) (56)آن حضرت در جای دیگر می فرمایند: ( والمؤمن بعمله؛ وایمان انسان در عمل او جلوه گر است.) (57)بنابراین، باید با تقویت پایه های دینی و باورهای اعتقادی، وسیله ی اعمال صالح را در زنان فراهم آوریم و این مسئولیت پیش از همه بر عهده متولیان مذهبی و فرهنگی جامعه است.
شناخت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)به عنوان الگوی صالح و معصوم زنان که خداوند او را برای هدایت آنان برگزید یک اصل مهم است و باید به طور کامل جزء دروس دانش آموزان قرار گیرد، زیرا وقتی دختران و زنان بدانند که فاطمه دختر رسول الله (صلی الله علیه و آله )و حجت خداست و سخنان و اعمال او معیار الهی حرکتهای زندگی است و حجاب از خصوصیات بارز او به شمار می رود، طبعاً از او که جز به خواست خداوند، عمل نمی کرد پیروی می کنند تا به عزت دنیا و سعادت آخرت بار یابند. (58)امام خمینی (رحمه الله) در خصوص جامعیت حضرت زهرا (سلام الله علیها) و الگو قرار دادن این بانوی فرشته خو می فرماید:( تمام ابعادی که برای زن متصور است و برای یک انسان منظور است، در فاطمه زهرا( سلام الله علیها) جلوه گر بوده است. یک زن معمولی نبوده، یک زن روحانی، یک زن ملکوتی، یک انسان به تمام معنا انسان، تمام مشخصه انسانیت، تمام حقیقت زن، تمام حقیقت انسان، این زن معمولی نیست. این موجود ملکوتی که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است زنی که تمام خاصه های انبیاء در اوست. زنی که اگر مرد بود، نبی بود،اگرمردبود، به جای رسول الله بود. (59)
نکته:
خواهرم! فاطمه (سلام الله علیها) حجت خدا و الگوی زن مسلمان است. اگر او امروز در میان ما بود از کدام پوشش زمانه برخوردار بود؟ کدام زنان به او شبیه تر بودند؟ بر کدامین زنان تبسم داشت و به کدام یک از آنها اخم می کرد؟ چه کسی است که نداند؟ پس کدام بهانه می ماند!
توجیهاتی که برخی بانوان غیر متدین می کنند، مانند:( دلم می خواهد)، (آزادم)،( ربطی به دیگران ندارد)ظ، مردود است، زیرا در هیچ جای دنیا انجام دادن هر کاری بر اساس خواهش های نفسانی پذیرفته نیست. از آن گذشته، اگر جوان هرزه و لا ابالی در برابر زنان همین حرف رابزند، در سایه آزادی این افراد، چه وضعیتی برای این گونه از بانوان پیش خواهد آمد؟(60)برخی توجیهات چون ( این آقا مثل برادرم است) یا ( انسان باید دلش پاک باشد) پذیرفتنی نیست؛ زیرا در عین اینکه در یک جامعه اسلامی افراد خواهران و برادران دینی هستند، اما باید مسائل مربوط به محرم و نامحرم رعایت شود. رعایت نکردن این امور، آسیب های جدی به همراه خواهد داشت.همچنین این توجیه که ( این لباس ها را به بازار نیاورند تا ما هم نخریم) نیز نادرست است؛ زیرا صرف وجود این اجناس در بازار، از انسان سلب اختیار نمی کند، به علاوه بسیاری از اشیای نامناسب دیگر هم در بازار موجود است که انسان نباید آنها را بخرد. تفکر ( در جوانی مدپرستی و در پیری خدا پرستی) هم بطلانش روشن است، زیرا خویشتن داری انسان از گناهان، در جوانی اجر و پاداش بیشتری دارد. از آن گذشته چه تضمینی وجود دارد که فرصت توبه به انسان دهد. این توجیهات یاد شده از منظر عقل و شرع پذیرفته نیست.خداوند در کتاب هدایت می فرماید: ( و لا یؤذن لهم فیعتذرون) (61)در روز قیامت به آنها اجازه داده نمی شود تا عذر و بهانه بیاورند.در آن روز بر دهان ها مهر زده می شود، اعضاء و جوارح سخن می گویند (62) و تمام اعمال آدمی ثبت و ضبط می شود. خداوند می فرماید: (إنا کنا نستنسخ ما کنتم تعملون) (63) به درستی که ما تمام رفتار و کردار شما را نسخه برداری می کردیم.
حجاب از آداب و رسوم دیرینه تمدنهای بشری بوده است. نقوشی که از نیاکان به جا مانده از احترام به حجاب در بیشتر قوم ها و ملتها حکایت می کند. ( در نقش هایی که از ایران و باستان برجای مانده، هیچ صورت زنی دیده نمی شود و ناامنی از ایشان نیز به نظر نمی رسد.) (64)قرآن به زنان مؤمن می آموزد که با پیروی از حکم پیامبر (صلی الله علیه و آله) پوششهای بلند (مانند چادر) بر خویش افکنند تا شناخته نشوند و مورد آزار قرار نگیرند.( یا أیها النبی قل لإزواجک و بناتک و نساء المؤمنین یدنین علیهن من جلابیبهن) (65)از مجموع آیات و روایات اسلامی بر می آید که زن باید خود را از نامحرم پوشیده دارد و از هرگونه رفتار و سخن و لباسی که نظر نامحرم را جلب کند، بپرهیزد تا کسانی که در قلبشان طمع وجود دارد، به او تمایل پیدا نکنند. امام باقر )علیه السلام( در هشداری می فرماید: ( سخن گفتن با زن نامحرم از دام های شیطان است.) (66)حجاب، سدی در برابر امیال هوس بازان است و باعث رو آوری جوانان به ازدواج می شود. چنان که بی حجابی و بی عفتی می تواند سبب گریز از ازدواج گردد. حجاب موجب خشنودی خداوند است، زیرا زن، با حجاب، جلال خود را حفظ می کند و به راستی جمال و جلال زن در حجاب اوست. حجاب وسیله ای برای گسستن بندهای اسارت نفس و رهایی از آن است. حجاب نشان حیا و پاکی روح و روان زنان است و استقلال فرهنگی و دینی یک جامعه را به نمایش می گذارد و ایمان و اعتقاد زن را به خداوند نشان می دهد. (67)
عوامل خارجی
نقشه های شوم دشمنان دین اسلام بر ضد حجاب
حج، جهاد و حجاب ، احکام اجتماعی اسلام است که فراتر از عبادات فردی بین خود و خدا، تأثیری اجتماعی و همگانی دارد، از این رو همیشه با مخالفتهای مختلفی روبرو بوده است. اگر در قلب اروپای به اصطلاح متمدن و در کشور فرانسه با جامعه ی مدنی(!) چنددختر نوجوان با پارچه ای چند سانتی که بر سر دارند و به دانشگاه یا مدرسه می روند، دولت این کشور را وادار به تشکیل جلسه ی فوق العاده کرده و سر انجام تصمیم به ممنوعیت حجاب می گیرند. از آن روست که حجاب فراتر از پارچه و پوشش، بیرقی برافراشته در ( اعلام علنی عقائد)، (رشد اسلام خواهی در اروپا) و( استقلال شخصیت در گزینش نجابت و پاکی) است.و این رخداد خجسته، زنگ خطری است برای سران استکبار و بیانگر بیداری و پایداری توده ها به ویژه قشر جوان و تحصیل کرده نسبت به ارزشهای انسانی است، گر چه تحمل آن برای استعمارگران شیطان صفت که وظیفه ای برای خود غیر از مشغول ساختن مردم به خورد و خوراک و خواب و شهوت نمی بینند، بسیار سخت و ناگوار است.بدون شک آنان به برخوردهای سخت اقرارانه ی این چنینی بسنده نکرده بلکه شیوه ی نرم افزاری یعنی تغییر اندیشه ی توده ها را در دستور کار خود قرار داده اند و آن تردید، تضعیف و تحقیر ، ارزشهای دینی ودلبستگی های مذهبی است.از این رو پوشش مذهبی را مانع ورود به دروازه ی تمدن و بشریت معرفی می کنند و افراد جاهل یا غافل را وادار به بیان انجام رفراندوم برای حجاب در کشور می نمایند. رنگ سیاه چادر را همچون حفره تاریکی دانسته که تمام رنگهای جهان را می بلعد و اکثر عقب افتادگی ها و اغلب پشت کنکور ماندن دختران را به همین دلیل مربوط می دانند!نیمه برهنه بودن و آرایش های افراطی را سبب شخصیت و شادی و یا سربلندی در عرصه ها ی مختلف اجتماعی ترسیم می کنند اما زنان پوشیده در فیلم را افرادی مستمند و محتاج، درگیر با همه ی معضلات، افسرده و بی پناه می دانند و به تصویر می کشانند.در برخی فیلم ها، چادر را برای رفتن به زندان وملاقات با عزیزان در محیطی غمزده و اندوه بار به کار می گیرند و یا برای رفتن به قبرستان و زیارت قبور مردگان! آن هم چادری به ظاهر پوشیده و با کمی دقت و بدون هرگونه پوشیدگی.غریبان که از نقش مؤثر زن در نظام اجتماعی مشرق زمین با خبرند، به خوبی می دانند که در خیزش ها و نهضتهای دویست سال گذشته، زنان مهم ترین عامل تحریک توده ای مردان بوده اند. بازنگری و بازکاوی برگهای تاریخ، گواه آن خواهد بود که انقلاب اسلامی نیز بدون حضور زنان و دختران مسلمان تا این اندازه موفقیت را نصیب خود نمی ساخت. آنها خوب می دانند که برای هموار ساختن مسیر و سرعت بخششیدن حضور دنیای غرب در سرزمین کهن شرق به ویژه کشورهای اسلامی، راهی نیست جز آنکه بنیان اصلی نظام خانواده یعنی زن تغییر یابد، آن هم بر اساس مدلی که از آن سوی آب ها عرضه می شود.وقتی (کاندولیزارایس) مشاور امنیتی جرج بوش در سفر به خاورمیانه اظهار داشت در صورتی حکومتهای دموکراتیک در جهان عرب و خاورمیان شکل خواهد گرفت که زنان و دختران به آزادی های خود برسند، معلوم ساخت که از چه رو چشمان دنیای غرب، به سوی دوشیزگان مشرق زمین چیره شده است.(68)(مستفر) در خاطرات خودمی گوید: در کتابی به نام( کیف نحطم الاسلام )یعنی چگونه اسلام را نابود کنیم، پیرامون زنان و حجاب چنین آمده بود که:( باید زنان مسلمان را فریب داده، از زیر چادر و عبا بیرون کشید. با این بیان که حجاب یک عادت است از خلفای بنی عباس (به جا مانده) و یک برنامه ی اسلامی نیست و لذا مردم، زنان پیامبر را می دیدند و زنان صدر اسلام در هر کاری با مردان شرکت می کردند. پس از آن که زنان را از چادر و عبا بیرون آوردیم، باید جوانان را تحریک کنیم که به دنبال آن بیفتند تا در میان مسلمانان فساد رواج یابد و برای پیشبرد این نقشه لازم است، اول زنان غیر مسلمان را از حجاب بیرون آوریم تا زنان مسلمان از آنان یاد بگیرند.) (69)یکی از جاسوسان انگلیسی به نام ( مستر همفر) که در دوره ی ناصرالدین شاه مرتبط با همین موضوع در ایران فعالیت می کرد در گزارشی به اربابان خود چنین می نویسد:
( در مسأله ی بی حجابی زنان باید کوشش فوق العاده ای به عمل آوریم تا زنان مسلمان به بی حجابی و رها کردن چادر مشتاق شوند، باید با استفاده ی شواهد و دلایل تاریخی اثبات کنیم که پوشیدگی زن از دوران بنی عباس متداول شده و مطلقاً سنت اسلام نیست، مردم همسران پیامبر را بدون حجاب می دیده اند، و زنان صدر اسلام در تمام شئون زندگی دوش به دوش مردان فعالیت داشته اند. پس از آنکه حجاب با تبلیغات وسیعی از میان رفت، وظیفه ی مأموران ما آن است که جوانان را به عشق بازی و روابط نامشروع با زنان تشویق کنند و بدین وسیله فساد را در جوامع اسلامی گسترش دهند...)(70)و اکنون هم این مبارزات در گسترده ترین شکل خود در جوامع اسلامی و حتی ایران با سوء استفاده از موقعیت بسیاری از روشنفکران و مسئولین کج فهم داخلی انجام می گیرد، و این فعالیتهای زیر زمینی و مدرن علیه حجاب و عفت اسلامی روز به روز در انواع برنامه ها و سیاستها و گفتارهای برخی از نهادها و مسئولین و صاحبان گفتار و قلم، مخصوصاً در انواع برنامه ها و ترویجات رسانه های گروهی ما مثل تلویزیون، سینما، ادارات، دانشگاه ها و ... چهره ی آشکارتری به خود می گیرند و همه ی اینها، علاوه بر تبلیغات منفی و مستقیم دیگر آنها هستند که از طریق شبکه های غیر قانونی و اینترنت و ... بر پیکره ی فرهنگ اسلامی تحمیل می کنند.
تبلیغات استعماری
ای ز افسون فرنگی بی خبر
فتنه ها در آستین او نگر
از فریب او اگر خواهی امان
اشترانش را ز حوض خود بران
اگر چه استعمار سعی جدی در برهنگی و جلوه گری زنان دارد، اما زن مسلمان نیز باید هوشیار باشد که خود را از دام صیادان بین المللی به دور دارد والبته زن پوشیده پایگاه استعمارگران نمی گردد زیرا در عقیده ی او پوشش دینی از اصول مهم عملی اسلام به شمار می رود. البته هستند کسانی که فریب تبلیغات وسوسه انگیز استعمار را خورده اند و با قیافه های شهوت آلود صحنه پاک جامعه را محل نمایش جسم گنهکار خویش ساخته اند که امید است قهر بادین خدا را به قهر بادشمنان اسلام بر گردانند و از تحرکات جنسی بپرهیزند که خیر آنها در اطاعت از خداست.
با نگاهی به آموزه های اسلام می توان دریافت که زن از دیدگاه اسلام دارای شخصیتی شایسته و جایگاهی والا و الهی است که می تواند مدارج کمال را طی کرده و به مراتب عالی انسانیت دست یابد.زن مظهر ظرافت و وجود جمال آفرینش است. اصلاح جامعه در گرو تقوای زن و محیط خانواده کلاس درس اوست و بر همین اساس زن مربی بشر است و می تواند با تربیت فرزند صالح، امتی را رهایی بخشد.با رعایت عفاف و حجاب است که انسان می تواند به جایگاهی ارجمند برسد و پله های کمال را بپیماید و حجاب هرگز مانع فعالیتهای خانوادگی و اجتماعی زنان نمی شود، همچنین آموزه های اسلام عزیز، بر این است که روابط جنسی و عاشقانه، تنها میان زن و شوهر آن هم در خانه محدود باشد تا جامعه از هرگونه آلودگی در امان بماند.
سخن پایانی
با امید به تعالی روحی و پیشرفت معنوی، در پایان شعر ذیل را که از سروده های حمید احمدی جلفائی است به همه ی مادران و خواهران تقدیم می کنم.
نصیحت گوش دار ای زن اگر دارای دانایی
بنای وهم بر هم زن اگر جویای فتوایی
چو غنچه رخ بپوش از چشم طماع هوسرانان
و گر نه جز صباحی چند نباشی در فرح زائی
که تا مهتاب زیبا رخ نپوشد پرده ی شب را
کجا در صبح پیروزی ببیند روز پیدایی
برون از کیسه چون در شد کمینش دزد چادر زد
خیال شوم دارد او از این توصیف زیبایی
فنای ماهی زیبا همان آزادی از دریاست
برون از خیمه ی عفت بود زندان کبرایی
زِ هَر کنجی نواهایی، ز هر فکری سخنهایی
اگر بیراهه رفتی تو، گرفتار شررهایی
چو از دروازه ی عصمت،برون رفتی خطا کردی
صباحی حور و شیدائی سپس مبغوض و تنهایی
چراغ روز فردایت، حجاب خوب امروزست
نهایت چادر شب را سحرگاهی است مینایی
لباس عصمت و تقواست نشان حکم (کرّمنا)
میفکن سایه ی طوبی اگر هشدار و بینایی
تو رمز خلقتی ای زن، تو محبوب خداوندی
دل مردان حریم اوست، رها کن این خود آرایی
بدان بی پرده می گویم اگر گوشت خریدار است
مرو از چادر عصمت اگر در راه زهرایی
پی نوشت ها :
1. محسن دهقانی، درسنامه حجاب/ ص 28.
2. همان.
3. همان.
4. همان/ ص 29.
5. همان.
6 درسنامه حجاب/ ص 29.
7. همان/ ص 30.
8. همان.
9. حمید رضا صادق زاده، تاج بندگی/ ص 16.
10. همان.
11. حمید احمدی جلفائی، چهل حدیث پیرامون حجاب و عفت زنان/ ص 50.
12. همان/ ص 39.
13. همان.
14. همان/ص 40.
15. تاج بندگی / ص 17.
16. چهل حدیث پیرامون حجاب و عفت زنان/ ص 21.
17. تاج بندگی/ ص 18.
18. چهل حدیث پیرامون حجاب و عفت زنان/ ص 23
19. تاج بندگی/ ص 19.
20. چهل حدیث پیرامون حجاب و عفت زنان/ص 24.
21. اشرف الملوک کامرانی/سیمای حجاب(ماه در نقاب)/ص26.
22. نور/ 30.
23. به نقل از سیمای حجاب (ماه در نقاب)، سنن ابی داوود/ج4/ ص620.
24. همان، مستدرک حاکم/ج3/ ص 549.
25. همان، اصول کافی/ ج5/ ص 521.
26. همان.
27. علل الشرایع/ج2/ ص 287، باب 364.
28. نور/60.
29. به نقل از سیمای حجاب ( ماه در نقاب)، حجاب از دیدگاه قرآن و سنت. صص 131-132.
30. سیمای حجاب ( ماه در نقاب)/ص 32.
31. به نقل از سیمای حجاب (ماه در نقاب) / وسائل الشیعه/ج2/ ص 876.
32. همان.
33. به نقل از سیمای حجاب (ماه در نقاب)، حجاب در ادیان الهی/ ص 45.
34. آیه های 22 و 26 سوره اعراف.
35. محمد رضا اکبری، حجاب در عصر ما/ ص86 .
36. برگرفته از حجاب در عصر ما، اصول کافی/ باب مذمت دنیا و زهد در آن.
37. انفال/ 29.
38. به نقل از حجاب در عصر ما، آئین بهزیستی / ج3/ ص 228.
39. حجاب در عصر ما/ ص 89.
40. به نقل از حجاب در عصر ما، آئین بهزیستی/ ج3/ ص 226.
41. حجاب در عصر ما/ ص 92.
42. به نقل از حجاب در عصر ما، نهج البلاغه/ وصیت به امام حسن (علیه السلام).
43. حجاب در عصر ما/ ص 93.
44. همان/ ص 94.
45. حجاب درعصرما / ص 95.
46. سید حسین اسحاقی، گوهر عفاف/ ص 95.
47. ضروری دین آن است که نظیر نماز و روزه همه می دانند جزء اسلام است و نپذیرفتن آن برای کسی که می داند به رد خدا و رسول او منتهی می شود سبب خروج از اسلام می گردد.
48. حجاب در عصر ما/ ص 165.
49. گوهر عفاف/ ص97.
50. حجاب در عصر ما/ص 156.
51. تحریم/6.
52. به نقل از گوهر عفاف/ وسائل الشیعه/ج14/ ص109.
53ـ همان.
54. گوهر عفاف/ص 100.
55. به نقل از گوهر عفاف/غرر الحکم/ ج1 / ص 62.
56. همان/ ص 61.
57. حجاب در عصر ما/ ص 168.
58. زن از دیدگاه امام خمینی (ره)/ ص 88.
59. گوهر عفاف/ ص 107.
60. مرسلات/ 36.
61. یس/ 65.
62. جاثیه/ 29.
63. تاریخ تمدن/ ج1/ ص 552.
64. احزاب/59.
65. به نقل از گوهر عفاف، وسائل الشیعه/ ج14/ ص133.
66. گوهر عفاف/ ص 110.
67. کتاب چگونه فرزندان ما با حجاب می شوند/ ص 96.
68. برگرفته از کتاب درسنامه حجاب، اعترافات2/باب سوم، عطائی اصفهانی/ ص 256.
69. برگرفته از کتاب چهل حدیث پیرامون حجاب و عفت زنان، خاطرات همفر، حسن مؤیدی/ ص 93.
70. حجاب در عصر ما/ ص 126.
71. برگرفته از حجاب در عصر ما، جنگ الجزایر، فصل الجزایر بی حجاب.
72. همان، روزنامه جمهوری اسلامی، شماره 1661.
1.قرآن کریم
2.احمدی جلفایی، حمید، چهل حدیث پیرامون حجاب و عفاف زنان، قم، چاپ چهام، 1387ش.
3. اسحاقی، سید حسین، گوهر عفاف (پژوهشی درباره ی حجاب)، مؤسسه ی بوستان، مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات حوزه قم، 1387ش.
4. اکبری، محمد رضا، حجاب در عصر ما، تهران، پیام آزادی، 1380ش.
5. خمینی، روح الله، زن از دیدگاه امام خمینی، تهران، تازه ها، 1380ش.
6. دهقانی، محسن، درسنامه حجاب، ناشر صبح صادق، چاپ پیشرو، چاپ اول، 1389ش.
7. رفیعی، محسن، معصومه شریفی، اربعین حجاب، چاپ و صحافی؛ شرکت پیام آوران نشر روز، چاپ دوم، 1389ش.
8. صادق زاده، حمید رضا، تاج بندگی، ناشر: کانون پژوهش اصفهان، چاپ اول، 1386ش.
9. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج2، ترجمه و تحقیق: سید محمد جواد ذهنی تهرانی، انتشارات مؤمنین، قم، چاپ اعتماد، چاپ پنجم،1384ش.
10. کامرانی، اشرف الملوک، سیمای حجاب (ماه در نقاب)، ویراستار: محمود نعمتی، اصفهان، 1384ش.
11. لقمانی، احمد، چگونه فرزندان ما با حجاب می شوند؟ ، قم، بهشت بینش، 1389ش.
/ع
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}