10 نکته ي ارزشمند براي عکاسان نجوميِ تازه کار

علاقه مندان مبتدي عکاسي نجومي پس از تماشاي تصاوير زيباي نجومي ممکن است با خود بگويند: آيا من هم مي توانم چنين عکس هايي بگيرم؟ اين دسته از افراد بايد بدانند که آن ها نيز با ابزار مناسب، اطلاعات صحيح و تمرين، مي توانند.

1 : سرمايه گذاري بر استقرار خوب
 

تلسکوپ ها سه بخش اصلي دارند: لوله ي اپتيکي، مقر و پايه. رصدگران هميشه به دنبال بهترين اپتيک ها هستند و دنياي تلسکوپ امروزي اين ارمغان را با بهايي مناسب، ارزاني داشته است. اما تصور کنيد که تلسکوپ، پايه يا سه پايه ي مستحکمي نداشته باشد، در اين صورت هيچ يک از اعضاي ديگر تلسکوپ به خوبي کار نخواهند کرد.
آنچه بين لوله ي اپتيکي و سه پايه ي تلسکوپ قرار مي گيرد را مقر مي نامند. عکاسان معمولاً نوع استوايي آن را انتخاب مي کنند. اگر از استقرارهاي سمتي - ارتفاعي، مانند استقرار چنگالي استفاده شود، مرکز تصوير به سبب حرکت موتورهاي سمت و ارتفاع به دور خود مي چرخد و عکاس بايد وسيله اي جانبي به نام چرخاننده ي تصوير را به سامانه ي خود اضافه کند تا مشکل برطرف شود هر استقراري که انتخاب مي کنيد دو نکته را فراموش نکنيد: دقت موتور آن خوب باشد و مقر، تحمل وزن ابزارهاي شما را داشته باشد.

2: برطرف کردن لرزش
 

اگر از لرزش پايه جلوگيري نشود، هيچ گاه عکس نجومي خوبي به دست نخواهد آمد. رفت و آمد در کنار پايه مي تواند لرزش ايجاد کند. حتي قدم زدن در اطراف تلسکوپ يا واضح کردن تصوير و شاتر زدن دوربين از عوامل لرزش تلسکوپ اند. يادتان باشد دقت کار شما در حدثانيه ي قوسي است.
گاهي افزودن صفحات لرزش گير زير پايه مي تواند کمک خوبي در کم شدن لرزش باشد راه ديگر، اضافه کردن وزن تک تک پايه هاست. بالا رفتن وزن هر پايه مي تواند استواريِ آن را افزايش بدهد و از ضعف آن در برابر لرزش بکاهد.

3: فوکوس، فوکوس، فوکوس!
 

مهم نيست که شما چه ميزان پول بابت ابزار خود خرج کرده ايد يا چقدر وقت صرف عکاسي و پردازش تصاوير مي کنيد، اگر وضوح تصوير شما کامل نباشد، عکس شما به کل از بين رفته است. عکاسان خوب پس ازهر تکاني که به تلسکوپ مي دهند، تنظيم فوکوس آن را مجدداً تکرار مي کنند. البته فوکوس کردن تصوير سي سي دي يا دوربين ديجيتال به سادگي فوکوس کردن تصوير چشمي و فقط با چرخاندن چرخ فوکوس نيست. اما اين کار بايد انجام شود و تصوير به خوبي واضح شود.
به خاطر بسپاريد که وضوح تصوير تلسکوپ به دماي هوا نيز بستگي دارد ودر طي کم شدن تدريجي دماي هوا در شب، از وضوح نيز کاسته مي شود.

4: نسبت کانوني
 

براي عکاسي تلسکوپي از اجرام ژرفاي آسمان، نسبت کانوني بسيار مهم است. نسبت کانوني، ميزان شدت نور دريافتي توسط حسگر دوربين در زمان ثابت را تعيين مي کند. اگر مايليد عکاسي کوتاه مدت از سحابي ها يا کهکشان ها کنيد، به لوله ي اپتيکي با نسبت کانوني سريع يا نسبت کانوني با اعداد کوچک تر نياز داريد. اپتيک سريع تر يعني مدت زمان نوردهي کوتاه تر با نتيجه ي ثابت.
اگر مي خواهيد ستاره هاي بيشتري در عکس تان ديده شوند، به فکر اپتيک با قطر بيشتر باشيد. قطر بيشتر اپتيک، نقاط کم نور را نوراني تر ثبت مي کند. تلسکوپ بزرگ امکان ديگري را براي عکاسان فراهم مي کند: اجرام در اپتيک هاي با فاصله ي کانوني بيشتر، بزرگ تر ثبت مي شوند. تلسکوپ 8 اينچ با نسبت کانوني 8، تصويري 2 برابر بزرگ تر از تلسکوپ 4 اينچ با نسبت کانوني 8 تشکيل مي دهد.
بنابراين، نکته اينجاست: فاصله ي کانوني اپتيک 4 اينچ با نسبت کانوني 8 برابر است با اپتيک 8 اينچ با نسبت کانوني 4. بزرگ نمايي هر دو تلسکوپ يکي است ولي با تلسکوپ 8اينچ براي ثبت جرم به 4 بار نوردهي کمتر نسبت به 4 اينچ نياز است.

5: عشق به داده، نفرت از نويز
 

عکاسي از کهکشان در شهر بسيار بسيار سخت است. فيلتر آلودگي نوري نيز کارايي ندارد. کهکشان ها در پرتو مرئي درخشش دارند و اين فيلتر نور آن ها را نيز حذف مي کند. براي مقابله بايد نسبت داده به نويز افزايش يابد. در اين مورد، داده يعني نورِ کهکشان و نويز يعني آلودگي نوري. و چون گستره ي نويز زياد است، آن را بايد با دقت حذف کنيد تا به کيفيت مورد نظر نزديک شويد. براي کم کردن نويز و جمع آوري داده ي بيشتر بايد نوردهي بلندمدت تري کرد.
راه ديگر افزايش نسبت، استفاده از تلسکوپ هايي با نسبت کانوني کمتر است. بسياري از عکاسان از کاهش دهنده ي نسبت کانوني براي تلسکوپ هاي خود، به ويژه در انواع اشميت، استفاده مي کنند. فروشندگان، کاهنده هاي نسبت کانوني از 10 به 6/3 را نيز پيشنهاد مي کنند. اين کاهنده ها، سرعت عکاسي اپتيک را به 2/5 برابر افزايش مي دهند و نسبت داده به نويز را به خوبي بالا مي برند.

6: روي هم ريختن عکس هاي نوردهي کوتاه
 

بسياري از عکاسان، مقرهايي دارند که دقت کافي براي رديابي اجرام آسماني را ندارند و امکان عکاسي بلند - مدت با آن ها وجود ندارد. براي رفع اين ضعف ها، با نوردهي هاي کوتاه مدت عکاسي کنيد و از نرم افزارها براي روي هم ريختن داده در عکس ها استفاده کنيد تا به نتيجه ي نهايي مطلوب برسيد. روي هم ريختن عکس هاي خوب باعث رفع اختشاشات جوي و بالا رفتن نسبت داده به نويز مي شود.
اگر تعداد کمي عکس را روي هم مي ريزيد، نرم افزار فتوشاپ انتخاب خوبي براي اين کار است، اما اگر تعداد عکس هاي شما زياد است، مي توانيد از نرم افزار رجيستکس (RegiStax) يا استروستک (Astrostack) استفاده کنيد.

7: آب و هوا
 

ممکن است بدانيد که امشب هوا صاف است يا ابري. اما آيا مي دانيد پراکندگي نور در آسمان چگونه است؟ ميزان آلودگي نوري کاملاً به وضعيت جوي منطقه بستگي دارد. صرف نظر از نورهاي مستقيم در ديد شما، آلودگي نوري غير مستقيم که از طريق پخش جوي ايجاد مي شود نيز، کارايي ابزار را کاهش مي دهد. پس بهتر است در شب هايي که پخش نور در کمترين حد است به عکاسي بپردازيم.
در کنار جوّ، آلودگي ها، رطوبت و غبار نيز در پخش نور موثرند. ولي قطعاً پخش نور در هوا به حداقل هم مي تواند برسد؛ به عنوان مثال پس از باد و بارندگي متناوب. در اين شرايط آلودگي و غبار به حداقل مي رسد و پس از آن هوا تميز مي شود و رطوبت نيز در سرما دوام کمتري دارد و رطوبت نشست مي کند.
همچنين مشکلات پخش نور فقط به سبب نورهاي زميني نيست. اگر غبار محلي زياد باشد، نور اجرام آسماني مانند ماه نيز به منبع قوي از دست رفتن تاريکي نسبي آسمان بدل مي شود و مشکل ايجاد مي کند. پيش بيني هوا در کنار بررسي ميزان غبار و رطوبت و آلودگي محلي امکان انتخاب شب هاي مناسب عکاسي را مي دهد.

8: اهميت رصدخانه ي کوچک ثابت
 

عکاسان نجومي معمولاً مقر خود را در هر شب رصدي تنظيم مي کنند و اين کار وقت زيادي را از آن ها مي گيرد. داشتن رصدخانه اي کوچک مي تواند وقت زيادي را صرفه جويي کند. با اين کار، ابزارها نيز همواره در دماي مناسب باقي مي مانند و ديگر نيازي به جابه جايي ابزارهاي سنگين مانند لوله ي اپتيکي، وزنه هاي تعادل، مقر و سه پايه نيست و در ضمن، به فضاي اضافي براي نگه داري ابزار حجيم در خانه نيز احتياجي نخواهيد داشت.
اگر تصميم به ساخت رصدخانه ي شخصي کوچک داريد، مي توانيد در ابتدا آن را با درِ کشويي بسازيد و امکانات جانبي و نقشه ي آن را بر اساس نياز خود طراحي کنيد. تعداد تلسکوپ هايي که در آن قرار خواهيد داد و شرايط جوي منطقه ي رصدي را نيز در نظر بگيريد. اگر در شرايط سرما قرار خواهيد گرفت، اطاق گرمي را در کنار رصدخانه بسازيد. پيش بيني کابل هاي برق و کابل هاي انتقال داده ها را هم بکنيد. براي ساختن رصدخانه، از مواد درجه ي يک استفاده کنيد تا در شرايط گوناگون دوام لازم را داشته باشد و سال ها کارآمد باشد.

9: از مجرب ها درس بگيريد
 

تا مي توانيد در زمينه ي عکاسي مطالعه کنيد و دريابيد که عکاسان با تجربه چگونه عکس مي گيرند و پردازش مي کنند. از ديدن عکسِ عکاسان ماهر غافل نشويد و به گالري هاي عکس سر بزنيد. نوع ابزار و عکاسي خود را با آنان مقايسه کنيد و تفاوت ها را متوجه شويد. حساسيت، ترکيب فيلترها و ميزان نوردهي را مقايسه کنيد. نتيجه ي عکس هاي خود را مقايسه کنيد و هر تنظيمي را که فکر مي کنيد مي تواند باعث ترقي در کار شما بشود آزمايش کنيد.

10: جرمي را عکس بگيريد که به آن علاقه داريد
 

زماني که مي خواهيد جرمي را براي عکاسي نشانه برويد، طبيعتاً با جرمي شروع مي کنيد که آن را در مجله يا اينترنت ديده باشيد. براي کسب تجربه به سراغ جرمي مي رويد که به آن علاقه ي بيشتري داريد. در ذهن شما آن اجرام بهتر نقش بسته اند و تلاش مي کنيد تا بهتر از آنچه به خاطر داريد، عکس بگيريد.
موضوع عکس خود را به خاطر بسپاريد تا در آينده بدانيد که عکس شما متعلق به کدام اجرام اند. به ويژه در عکاسي از مقارنه ها، دنباله دارها و گرفت ها. حتماً عکس هاي خود را براي ما (مجله ي نجوم) بفرستيد تا در صورت امکان با عکاسان ديگر به اشتراک گذاشته شود.

پيش به سوي عکاسي
 

عکاسي از آسمان پيچيده نيست. مي توانيد با يک دوربين و سه پايه ي ساده شروع کنيد. پس از کمي پيشرفت، نتيجه ي عکاسي شما هم پيشرفت مي کند. ابزارهاي عکاسي خود را بر مبناي بودجه ارتقا دهيد. در هر صورت، از مسافرت هاي عکاسي خود نهايت لذت را ببريد.
منبع: نجوم، شماره 191