قحطی در سومالی و لزوم همکاری جامعه جهانی

سومالی کشوری است ساحلی که در منطقه شاخ آفریقا در شرق آفریقا واقع شده‌است. مرزهای این کشور در غرب به اتیوپی، از شمال و نیمه غربی به جیبوتی، از جنوب غرب به کنیا، از شمال به خلیج عدن و اقیانوس هند در شرق محدود می‌گردد. در حال حاضر حاکمیت سومالی انحصاراً در حد حقوق قانونی قرار داشته و این کشور فاقد حاکمیت دولت مرکزی برسمیت شناخته شده بوده و از هرگونه شاخص‌های مرتبط با دولت مستقل ثابت محروم است. مقامات غیر رسمی در اختیار دولت‌های نهادی غیر منتخب مناطق سومالی لند، پانت لند، شورای عالی دیوان اسلامی و دولت انتقالی موقت ضعیف ولی قابل قبول سازمان ملل متحد مستقر در شهر بایدوا واقع در حدود ۲۵۰ کیلومتری شمال غرب پایتخت، موگادیشو قرار دارد. خشونت بمانند آفتی کشنده سومالی را از زمان جنگ‌های داخلی برآمده از از اخراج محمد زیادباره دیکتاتور پیشین در سال ۱۹۹۱ فرا گرفته‌است. این کشور از مستعمره پیشین ایتالیا منطقه تراست سومالی و مستعمره پیشین انگلستان سومالی‌لند تحت الحمایه انگلستان (که هم اکنون در پی شناخت استقلال خویش توسط جامعه جهانی است) تشکیل شده‌است. طول خط ساحلی سومالی ۳۰۲۵ کیلومتر است که بیشترین ساحل در بین کشورهای آفریقائی بحساب می‌آید. سومالی با دارا بودن وسعتی برابر با (۶۳۷۶۵۷کیلومتر مربع)، چهل و دومین کشور بزرگ دنیا پس از افغانستان می‌باشد. اندازه این کشور قابل مقایسه با جمهوری مرکزی آفریقا و بنوعی کوچک تر از ایالت تگزاس ایالات متحده می‌باشد.
سومالی یکی از بالاترین درصدهای مرگ و میر کودکان جهان را داراست. ۱۰٪ کودکان در هنگام تولد و ۲۵٪ از آندسته که در هنگام تولد جان سالم بدر می‌برند قبل از رسیدن به پنج سالگی از دنیا می‌روند. ولی از سوی دیگر، سومالی از لحاظ مبتلایان به ویروس اچ آی وی / ایدز کمترین درصد در آفریقا و جهان را داراست. در سومالی – که از زمان آغاز جنگ داخلی و بمدت ۱۴ سال در انزوا بوده و دارای جمعیت مذهبی مسلمان نیز می‌باشد – نرخ این بیماری در حد یک و نیم تا ۲ درصد کل جمعیت بزرگسال می‌باشد.
در این شرایط امسال نیز وضعیت سومالی به خاطر خشکسالی بی سابقه وخیم گزارش شده و سازمان ملل متحد این کشور را قحطی زده اعلام کرده است. مدیر برنامه جهانی غذا در این باره گفته است: هر 6 دقیقه یک کودک سومالیایی به دلیل قحطی زدگی و فقر جان می سپارد. مادران و خانواده ها نمی توانند تا غذای آنان را تامین کنند و کودکان بی روح خود را در خیابانها رها می کنند. برنامه جهانی غذا وابسته به سازمان ملل متحد نشستی اضطراری را در رم تشکیل داده و از جهانیان خواسته است تا به مردم قحطی زده شاخ آفریقا کمک کنند. بر اساس آمار 45 در صد از ساکنان منطقه از سوء تغذیه رنج می برند و باید به سرعت به آنان کمک رسانی شود. و این در حالی است که صدها نفر روزانه به بزرگترین پایگاه نظامی پناهندگان کنیا، داداب، پناه می آورند تا شاید جان خود و کودکانشان را نجات دهند. بسیاری از کودکان به قدری از ضعف شدید رنج می برند که قادر به بلعیدن غذا نیستند و باید از طریق سرم غذا به آنها برسد. بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز نسبت به جمع آوری 6/1 میلیون دلار برای سومالیایی ها فرا خواند و اظهار داشته است: هر گونه تاخیر در ارسال کمک، باعث افزایش مرگ و میر در این کشور می شود.3/7میلیون نفر، یعنی چیزی حدود نیمی از ساکنان سومالی از بحران قحطی زدگی رنج می برند و سازمان ملل دو منطقه باکول(جنوب غرب) و شبیل(جنوب شرق) را قحطی زده اعلام کرد. این خشکسالی به حدود 10 میلیون سکنه آسیب زده است. ده ها هزار نفر از مردم تاکنون از این کشور گریخته و به کشورهای همسایه کنیا و اتیوپی رفته اند. شرایط کنونی باعث شده روزانه 4 نفر از هر ده هزار کودک بمیرند.

سومالی و لزوم همکاری جامعه جهانی

در حالی که سازمان های بشردوستانه به ندرت منطقه ای را قحطی زده اعلام می کنند، از سال 1992 برای نخستین بار است که سومالی قحطی زده اعلام می شود. سازمان ملل همچنین امیدوار است که با وجود سیطره گروه شباب که مانع مرود کمکهای انسان دوستانه می شوند، بتوانند کمکهای خود را ارسال کنند. با گروه شباب درباره ارسال کمکها مذاکرات و موافقتهایی صورت گرفته است. فائو یا سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد برای مقابله با بحران منطقه ای در شاخ آفریقا، 120 میلیون دلار اضافی داده که 70 میلیون به سومالی ها و 50 میلیون دلار به اتیوپی، کنیا، جیبوتی و اوگاندا اختصاص یافته است. علاوه بر خشکسالی و جنگ داخلی که صدها هزار سومالیایی را به خروج از کشورشان می کشاند، بحران ناشی از بال رفتن سوخت و مواد غذایی نیز در این امر بی تاثیر نبوده است. به دنبال بحران ایجاد شده ناشی از قحطی زدگی در سومالی، هزاران نفر به سایت تویتر پناه برده و از خشکسالی خبر داده و درخواست کمک کردند. با این وجود، برنامه جهانی غذا که تلاش دارد تا به 5/1 میلیون نفر در سومالی غذا برساند، می گوید: بیش از یک میلیون نفر از مردم در مناطقی هستند که هم اکنون امکان دسترسی به آنها وجود ندارد. از دیگر سو خشکسالی و قحطی در سومالی ده ها هزار نفر را نه تنها به موگادیشو، پایتخت سومالی، بلکه به کشورهای همسایه آن رانده است. آژانس های امداد رسانی بین المللی، جنگ و ستیزه های جاری در سومالی و همچنین عملیات گروه ستیزه جوی الشباب را دلیل دیگری برای جابجایی و مهاجرت شهروندان سومالی در کنار قحطی و خشکسالی می دانند. کارکنان اردوگاه های پناهندگان سومالیایی در کنیا می گویند شمار پناهندگان روز به روز افزایش می یابد. بر اساس اعلام قامات مسوول بیش از ۳۰۰ نفر در روز به اردوگاه می آمده‌انند ولی اکنون شمار آن ها از ۱۲۰۰ نفر بیشتر شده و تعداد پناهندگان هر روز بیشتر می شود. به گزارش سازمان ملل متحد نزدیک به ۴ میلیون شهروند سومالی نیاز به کمک های اضطراری دارند. در همین حال کنفرانس سران اتحادیه آفریقا برای جمع آوری پول مورد نیاز میلیون ها قحطی زده سومالی، برگزار می شود

در این شرایط گروه امدادرسان آکسفام نیز اعلام کرده است: انتظار می‌رود در سه تا چهار ماه آینده خشکسالی در اتیوپی، کنیا و بخش‌هایی از جنوب سومالی تشدید شود و شرایط در این منطقه تا پایان سال -اضطراری- خواهد بود. این سازمان از دولت‌های کمک‌کننده خواست تا به تعهدات خود برای فراهم آوردن سریع منابع مالی برای کمک به بیش از دوازده میلیون انسانی که از بحران کنونی در منطقه شاخ آفریقا رنج می‌برند، پای‎بند باشند.
تشدید این شرایط قطعا به نفع قاره سیاه و جامعه جهانی نخواهد بود و باید با همکاری و همیاری تمام کشورها و به ویژه سازمان های بین‌المللی و منطقه‌ای گام‌های اساسی برای مقابله با این پدیده برداشته شود. عدم مقابله با این بحران تبعاتی در سطح جهان خواهد داشت که تا سال‌ها ادامه می‌یابد.

مسئول کیست

آنها مسئول اصلی این مشكلات هستند، در حالی كه كشور در بحران قحطی دست و پا می‌زند، شریف شیخ احمد رئیس‌جمهور و شریف شیخ حسن رئیس پارلمان از مدت‌ها قبل در مورد انتخاب این وزیر و آن مسئول وارد درگیری شدیدی شده‌اند و هرگز توجهی به مصیبت‌های بیش از نیمی از ساكنان كشور ندارند.
جنبش جوانان مبارز نیز در این قحطی ضربه شدیدی خورده است، چرا كه قحطی در مناطقی است كه آنها تحت كنترل خود قرار داده‌اند، آنها برای مدتی مانع از ورود هیئت‌های امداد رسانی به این منطقه شدند و سپس مجبور به عقب‌نشینی از تصمیم خود شدند.
سیاستمداران سومالی به علت درگیری های داخلی خود انتظار چنین بحرانی را نداشتند و خود را برای آن آماده نكرده بودند، این در حالی است كه جامعه مدنی سومالی نیز هیچ راهكاری برای حل این بحران ارائه نداده است، تقریبا هیچ آژانس امداد رسانی داخلی وجود ندارد كه با كمك‌های خود اندكی از مصیبت‌های مردم قحطی زده بكاهد.
منبع:تبیان
/ع