نویسنده: محمد جواد زمان آبادی




 

این عدد 150 میلیارد تومان است. سراغ تبدیل حروفی عدد به ریال هم نمی رویم چون کار سختی است. همین مقدار در جریان باشید که برای راه اندازی شبکه اختصاصی ورزش به رقمی در حدود 150 میلیارد تومان نیاز است. از این مبلغ، چیزی در حدود 80 میلیارد تومان را سازمان تربیت بدنی پرداخت می کند و مابقی آن هم توسط سازمان صدا و سیما تأمین می شود. این البته قول و قراری است که مسئولان 2 نهاد با هم گذاشته اند. جالب است بدانید که این مبلغ در مقیاس با مبالغ هنگفتی که در ورزش یک سال اخیر کشورمان انجام شده است، به هیچ عنوان مبلغ سنگینی محسوب نمی شود. لب کلام این که گزارش ابتدایی دوسیه اول تماشاگر به جزئیات جریان شبکه سازی برای ورزش اختصاص دارد.
برای بررسی موضوع اصلی، یعنی راه اندازی شبکه اختصاصی ورزش نیاز است تا وضعیت فعلی شبکه ورزشی فعلی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران یعنی شبکه 3 را مرور کنیم. شبکه 3 در 4 آذر سال 1372 با رویکرد جوان و ورزش تأسیس شد و از همان زمان در کنار تولیدات اجتماعی و سیاسی خود، ورزش را به عنوان یکی از برنامه های مهم و جوان پسند روی آنتن قرار داد. این شبکه در آستانه 17 سالگی خود، تصمیم به جدایی از دنیای ورزش را گرفته است. البته تمایل نداشتن به ورزش، دلیل راه اندازی شبکه اختصاصی برای این مقوله اثر گذار اجتماعی نیست اما با نگاهی به لیست پیشنهاد دهندگان راه اندازی شبکه ورزش می توان چنین برداشت کرد که حتی مسئولان شبکه 3 نیز، به دنبال ایجاد فضایی تازه برای ادامه راه شبکه جوان هستند. مصطفی پور محمدی مدیر فعلی شبکه 3، حسین آقا زمانی، رئیس گروه ورزش شبکه و مشاوران ورزشی این 2 مدیر از جمله طراحان اصلی راه اندازی شبکه اختصاصی ورزش هستند.

پول، دوای درد شبکه سازی
 

تبلیغات میدانی ورزش از آن دست اتفاقاتی است که باعث می شود شرکت های تجاری، به جای هزینه های چند صد میلیونی آگهی تبلیغاتی چند دقیقه ای در بخش آگهی های بازرگانی، برای یک سال حضور خود را در مقابل چشم هواداران ورزش تضمین کنند آن هم با رقمی میانگین همین حدود و حتی پایین تر از آن. این دلیل، مهم ترین علت استقبال زیاد شرکت ها از مسابقات فوتبال است.
آمارها نشان می دهد سالیانه نزدیک به 5 میلیارد تومان درآمد از طریق تبلیغات زمین های فوتبال، نصیب سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال می شود. در این شرایط یک اتفاق خاص، شرایط امسال فوتبال ایران را به لحاظ تبلیغات، متفاوت از سال های دیگر کرد. یک مقام مسئول در سازمان صدا و سیما درباره اتفاق امسال تبلیغات می گوید: «فدراسیون فوتبال در چند سال اخیر به هیچ عنوان تلاش قابل ملاحظه ای برای جذب آگهی انجام نداده بود. راستش را بخواهید به دلیل ناآگاه بودن شرکت های اقتصادی تحت نظر این فدراسیون و به طور کل سازمان تربیت بدنی، شرکت های تجاری با مبالغی بسیار پایین کار تبلیغات فوتبال را انجام می دادند و از این راه یک مسیر ایده آل برای تبلیغ جنس خود ساخته بودند. بعد هم در مقابل، مسئولان فدراسیون ادعا می کردند که این تبلیغات اصلاً سودی ندارد و ایرادات فراوانی دارد و با این اظهارات، مبلغ قرارداد دور زمین را تا پایین ترین حد نازل می کردند. برای همین هم سازمان صدا و سیما و گروه بازرگانی این سازمان که قوی ترین گروه فعال در این زمینه است، قراردادی را با فدراسیون به امضاء رساند و برای یک سال همه تبلیغات میادین ورزشی را خریداری کرد. رقم پیشنهادی صدا و سیما هم آن قدر خوب بود که فدراسیون با آن موافقت کرد. قسمت اعظمی از مبلغ این قرارداد را به صورت پیش پرداخت به فدراسیون دادیم و با این کار توانستیم نظر مساعد آن ها را برای ادامه کار جلب کنیم.»
وی می افزاید: «بعد از این کار به سراغ شرکت های تجاری رفتیم و با آن ها وارد مذاکره شدیم. طبیعتاً این شرکت ها نمی توانستند در مقابل واحد بازرگانی صدا و سیما باز هم از ادبیاتی استفاده کنند که در مقابل فوتبالی ها استفاده می کردند. بنابراین مجبور شدند که با قیمت واقعی تبلیغات را بخرند و از این راه هم فدراسیون به سودآوری رسید و هم صدا و سیما منفعت کسب کرد. البته صدا و سیما تعاملات زیادی هم با این شرکت ها دارد. برای مثال زمانی که این سازمان تبلیغات این شرکت ها را در اختیار می گیرد، در نحوه جانمایی دوربین ها دقت نظر بیشتری می کند. یعنی ما به این شرکت ها تضمین می دهیم که دقایق بیشتری را در مقابل دوربین ما حضور خواهند داشت. حتی در برخی اوقات با این شرکت ها به نحوی وارد مذاکره می شویم که آن ها بدانند در صورت حضور در تبلیغات دور زمین، دیگر تیزرهای این شرکت ها در شبکه های مختلف نیز در اولویت پخش قرار می گیرند. با این کار، حتی شرکت های تبلیغ کننده هم منفعت قابل ملاحظه ای می کنند و حاضرند برای این کار، هزینه بیشتری بپردازند. در واقع سازمان صدا و سیما، هزینه تبلیغ در تلویزیون را با این کار متعادل و منطقی کرد.»
این اظهارات در حالی از سوی این مقام مسئول مطرح شد که راه اندازی شبکه ورزش به عنوان شبکه ای پرمخاطب در اولویت سودآوری خود، بازگشت مخارج و هزینه های تأسیس خود را خواهد داشت. به عبارت دیگر، استقبال بالای شرکت های تبلیغاتی از حضور در رقابت های ورزشی نشان می دهد که شبکه ورزش خواهد توانست رقم قابل ملاحظه ای از هزینه ساخت خود را در همان سال اول به دست بیاورد.

ماجرای یک تعامل 150 میلیاردی
 

راه اندازی شبکه تخصصی ورزش نیازمند هزینه است. برای این کار، مذاکرات میان مسئولان سازمان صدا و سیما و سازمان تربیت بدنی جهت آغاز کار به عنوان یک پروژه مشترک آغاز شد. بر اساس بررسی های کارشناسی، هزینه کلی راه اندازی آزمایشی این شبکه و انتقال کلیه برنامه های خاص ورزش به این شبکه، چیزی در حدود 150 میلیارد تومان هزینه خواهد داشت. گروه نماینده صدا و سیما معتقدند سازمان ورزش به عنوان متولی این حوزه می تواند با پرداخت 80 میلیارد تومان، در انتظار شروع به کار شبکه ورزش باشد. مابقی این بودجه از سوی سازمان صدا و سیما پرداخت می شود. اتفاقی که البته از سوی هر 2 گروه همچنان انجام نشده است و کار راه اندازی این شبکه به دلیل دغدغه های مالی آن، همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد.
در این زمینه، معاون ورزش قهرمانی و معاون امور ارتباطات سازمان تربیت بدنی حاضر به پاسخگویی نشدند و بررسی وضعیت نهایی این موضوع را به نظر شخص رئیس سازمان تربیت بدنی واگذار کردند. علی سعیدلو نیز به عنوان رئیس این سازمان صرفاً ابراز امیدواری کرده است که با توجه به لزوم گسترش ورزش در جامعه، شبکه ورزش هر چه سریع تر راه اندازی شود و توضیح بیشتری در خصوص این ابراز امیدواری خود ارائه نداد!
البته این موضوع که هزینه تولید این رسانه آیا می تواند برای ورزش کشوران در شرایط فعلی به صرفه باشد یا خیر باید به چند نکته اشاره کرد. اول این که، پخش زنده رشته های مختلف ورزش و توجه ویژه به این رشته ها تحت این شرایط، به طور قطع می تواند بزرگ ترین خواسته دستگاه ورزش در طول تاریخ بوده باشد. زمانی که سازمان با نام ورزش برای برگزاری یک جشن تشویقی، رقم های چند صد میلیونی هزینه می کند، شاید راه اندازی یک شبکه همیشگی و ماندگار به نام ورزش اتفاق مهم تر و ایده آلی باشد. یکی دیگر از ویژگی های این شبکه، سودآوری آن است.
بر اساس اعلام واحد بازرگانی سازمان صدا و سیما، تبلیغات تلویزیونی و رادیویی، قبل، میان و بعد از رقابت های فوتبال پر تعدادترین آگهی ها را دارند و در کنداکتور هزینه های این واحد، گران ترین مبلغ آگهی های این سازمان متعلق به زمان بازی های فوتبال است. با این حساب می توان گفت که یک سال آگهی های شبکه اختصاصی ورزش خواهد توانست تا قسمت قابل ملاحظه ای از هزینه های راه اندازی این شبکه را تأمین کند. حالا تصور کنید همه هزینه های راه اندازی شبکه ورزش به طور مثال با پخش آگهی های بازرگانی و برنامه های رپرتاژی و مشترک در مدت 5 سال تأمین شود. از بعد از این مدت، شبکه ورزش به تنها شبکه صد درصد سودآور صدا و سیما تبدیل خواهد شد و از این حیث، سازمان تربیت بدنی بیشتری منفعت را خواهد برد.

2 شبکه به جای یک شبکه ورزش
 

گروه مذاکره کننده از سوی سازمان صدا و سیما و سازمان تربیت بدنی حالا وارد دومین ماه مذاکره برای راه اندازی شبکه اختصاصی ورزش شده اند. این 2 گروه وظیفه دارند راه کارهای راه اندازی هرچه سریع تر این شبکه را بررسی کنند و در زمینه مباحثی همچون مدیریت شبکه، حمایت از این شبکه، هدایت و تعامل با زیر مجموعه های مختلف و همچنین سیاست های کلی آن به اتفاق نظر برسند. در حاشیه این نشست ها نیز مدیران ارشد 2 سازمان، پیشنهاد خود را برای تقویت فکری اعضا ارائه می دهند و این مسائل نیز در قالب یک پیشنهاد و طرح مورد بررسی قرار می گیرد. از نمونه های این پیشنهادات می توان به نظر رئیس فعلی شبکه 3 سیما اشاره کرد. پور محمدی که هم اکنون مدیریت شبکه را بر عهده دارد و البته از مدافعان سرسخت راه اندازی شبکه جداگانه برای ورزش است، چندی قبل پیشنهاد راه اندازی 2 شبکه به جای یک شبکه ورزش را ارائه داد. استدلال وی بر این است که فوتبال به دلیل ویژگی های متعددی که دارد می تواند به تنهایی صاحب یک شبکه به نام شبکه فوتبال باشد و دیگر رشته های ورزشی نیز در قالب شبکه ورزش به کار رسانه ای مشغول شوند. مدافعان این طرح اعتقاد دارند هزینه راه اندازی دومین شبکه ورزش به مراتب کمتر از 150 میلیارد تومان شبکه اختصاصی ورزش است. در شبکه دوم بسیاری از هزینه ها کمتر شده و در واقع با رقمی کمی بیشتر از 150 میلیارد تومان می توان 2 شبکه به طور همزمان راه انداخت. این پیشنهاد البته مخالفان سرسختی نیز دارد. گروهی از فعالان گروه سازمان تربیت بدنی بر این عقیده هستند که فوتبال به دلیل جذابیت های زیادش امکان بالا رفتن مخاطب برای شبکه ورزش منهای فوتبالی را خواهد گرفت و شبکه ای که در آن رشته ورزشی فوتبال نباشد، در نهایت به بیراهه رفته و مخاطبان خود را از دست می دهد. طرح فعلی پیشنهادی از سوی مدیر شبکه سوم سازمان صدا و سیما به احتمال زیاد در مرحله اول اجرایی شدن این طرح، با مخالفت نهایی گروه های مذاکره کننده روبه رو خواهد شد.

چرا شبکه ورزش لازم است؟
 

47 فدراسیون ورزشی را به علاوه لیگ های اروپایی معتبر فوتبال در اروپا، آمریکا و آسیا کنید. رقابت های مهمی همچون مسابقات تنیس، گلف، بسکتبال و والیبال جهانی را نیز به این لیست اضافه کنید و آن را در کنار برنامه های تولیدی، آموزشی و تحلیلی شبکه اختصاصی ورزش قرار دهید تا به دلایل لزوم در راه اندازی شبکه ورزش برسید. بنا به ادعای پیشنهاد کنندگان راه اندازی شبکه اختصاصی ورزش، به دلیل حساسیت های زیاد برنامه های تولیدی برای جوانان در شبکه سوم سیما و البته لزوم توجه ویژه ورزش به عنوان اثرگذارترین مقوله اجتماعی پس از مذهب، راه اندازی شبکه اختصاصی برای ورزش یک الزام محسوب می شود. الزامی که حالا پس از سال ها از طرح اولیه موضوع، می رود تا به یک اتفاق واقعی در تاریخ ورزش ایران به حساب بیاید.
منبع: تماشاگر، شماره 028