روزي که «آزادي» ترکيد

15 مهرماه 27 سال قبل
 

روز 15 مهرماه سال 1362 فوتبال تهران يکي از مهم ترين روزهايش را سپري کرد. بيشترين تعداد تماشاگري را که فوتبال ايران در يک روز به چشم خود ديده در اين روز به استاديوم آزادي رفتند تا ديدار 2 تيم پرسپوليس و استقلال را از نزديک تماشا کنند. پرسپوليس و استقلال بار ديگر به قدرت هاي انحصاري فوتبال تبديل شده بودند. هميشه در شروع هر دوره از مسابقاتي پرسپوليس و استقلال، قدرت هاي انحصاري هستند، اما سپس قدرت هاي سوم و چهارم به حريم قدرت نزديک مي شوند. مثل ليگ تخت جمشيد؛ در ليگ اول پرسپوليس اول و استقلال دوم شدند. در ليگ دوم استقلال اول و پرسپوليس دوم شدند. اما از ليگ سوم هما و پاس رتبه هاي اول و دوم مسابقات ليگ را بين يکديگر تقسيم کردند و ديگر هيچ گاه استقلال حتي بين 3 تيم اول جدول قرار نگرفت.
اما بعد از پيروزي انقلاب شکوهمند اسلامي استقلال به علت جوانگرايي از کانون قدرت به دور ماند. در مسابقات جام شهيد مهدي اسپندي پرسپوليس قهرمان شد، در مسابقات جام بين المللي وحدت بار ديگر قهرماني به پرسپوليس رسيد. در مسابقات باشگاه هاي تهران و جام حذفي سال 61 هم قهرماني به پرسپوليس رسيده بود. در سال 61، پرسپوليس در 17 بازي باشگاه هاي تهران با 30 امتياز قهرمان شد و استقلال با 26 امتياز به رتبه دوم رسيد. استقلالي ها که بي تاب کسب عنوان قهرماني شده بودند منصور پورحيدري را سرمربي خود کردند و 4 بازيکن تازه وارد يعني جعفر مختاري فر، حميد فرزام نيا، وحيد اميري و بيژن طاهري را به فهرست خود اضافه کردند. در آن سو پرسپوليس، بدون تغيير، مسابقات سال 62 تهران را شروع کرد. ياران سرخ و آبي در سال 1362 عبارت بودند از:
پرسپوليس: بهروز سلطاني، وحيد قليچ، محمد پنجعلي، حسين کاشي نژاد، روح ا...عبادزاده، کيان طهماسبي، کاظم سيد عليخاني، عباس کارگر، مجيد سبزي، فريبرز مرادي، جواد حسن زاده، حميد صالح زاده، حميد درخشان، ضيا عربشاهي، محمد مايلي کهن، ناصر نورايي، علي پروين، ناصر محمد خاني و غلامرضا فتح آبادي.
استقلال: ناصر حجازي، حجت ا...خاکسار تهراني، حميد فرزام نيا، حميد فرد علي نيا، شاهين بياني، اصغر حاجيلو، رضا رجبي، شاهرخ بياني، بهتاش فريبا، رضا نعلچگر، سعيد مراغه چيان، وحيد اميري، رضا احدي، جعفر مختاري فر، عبدالعلي چنگيز، پرويز مظلومي، بيژن طاهري، حسن روشن و غلامرضا برهان زاده.
پرسپوليس در مسابقات تهران سال 62 کارش را با تساوي برابر بانک ملي آغاز کرد اما رفته رفته سرخپوشان اوج گرفتند. اوج کار آن ها در بازي برابر تيم شاهين بود. شاهين پرستاره ابتدا يک بر صفر و سپس 2 بر يک از پرسپوليس پيش افتاد اما با درخشش علي پروين، مايلي کهن و ناصر محمد خاني بازي با نتيجه 5 بر 2 به سود پرسپوليس خاتمه يافت. در مهم ترين بازي استقلال هم اين تيم با نتيجه يک بر صفر به هما باخت، در اين ديدار هدايت شعار غفاري ستاره همان بود و حسن روشن آخرين بازي اش را براي آبي ها انجام مي داد.
آخرين بازي قبل از داربي شماره 26 را پرسپوليس در استاديوم شهيد شيرودي برابر وحدت و استقلال در استاديوم آزادي برابر دارايي انجام داد. اين بر خلاف عادت هميشه فوتبال تهران بود. بازي هاي پرسپوليس به خاطر برخورداري از تماشاگر بيشتر در ورزشگاه آزادي انجام شد و بازي هاي استقلال در استاديوم شهيد شيرودي انجام مي شد! به هر حال در اين روز به خاطر اين که تصور مي شد بازي پرسپوليس با يک تيم ته جدولي تماشاگر زيادي ندارد در امجديه برگزار شد. با اين حال پرسپوليس در امجديه کوچک 30 هزار تماشاگر داشت در حالي که استقلال در ورزشگاه آزادي 25 هزار تماشاگر را به ورزشگاه کشاند.
پرسپوليس برابر تيم ته جدولي وحدت 2 بر يک بازنده شد. وحدت که هر 6 ديدار گذشته را باخته بود، برابر پرسپوليس قدرتمند با 2 گل پرويز علمايي و محمد حسين ضيايي 2 بر يک برنده شد. در آن سو تيم فوتبال استقلال برابر تيم دارايي 7 بر صفر برنده شد. همه چيز به نفع استقلال به نظر مي رسيد.
بازي پرسپوليس و استقلال در هفته هشتم مسابقات تهران در ساعت 15 روز 15 مهرماه سال 62 اعلام شد. پرسپوليس و اسقلال در حالي از ساعت 14 وارد استاديوم شدند که تجمع وحشتناک تماشاگر مانع ورود ياران 2 تيم مي شد. ورزشگاه از ساعت 12 کاملاً پر شد و هيچ نيروي کنترلي براي بازگرداندن مردم به سطح شهر و هيچ سيستم رسانه اي متمرکزي براي اطلاع مردم از وضعيت استاديوم آزادي وجود نداشت. مردم پيوسته به ورزشگاه مي آمدند، چشم که باز کردند حدود 150 هزار تماشاگر را در اطراف ورزشگاه ديدند. در داخل استاديوم مردم همه ظرفيت ها حتي پله هاي عبور و مرور را پر کردند، جا کم آمد، مردم روي ديواره هاي طبقه دوم رفتند، باز هم جا کم آمد، مردم از فضاي مشعل ورزشگاه بهره بردند و از دکل پروژکتورها هم بالا رفتند. گوينده ورزشگاه مردم را به پايين آمدن دعوت کرد اما گوش کسي بدهکار نبود. اصلاً شرايط براي پايين آمدن مردم به علت ازدحام وحشتناک افراد ديگر امکان پذير نبود. ازدحام وحشتناک افراد ديگر امکان پذير نبود. در طبقه اول تجمع به حدي بود که ناگهان 5 هزار نفر از روي خندق پريده و به داخل زمين آمدند تا با نشستن کنار زمين بازي را تماشا کنند. همه چيز غير قانوني به نظر مي رسيد. اضطراب و تشويق بر تمام ارکان فوتبال ايران سايه افکنده بود. بازي با يک ساعت تأخير مواجه شد. ناصر حجازي در پشت ميکروفن ايستاد و از مردم درخواست تا به خانه هاي خود برگردند، اما گوش مردم بدهکار نبود آن ها با اين سختي آمده بودند تا بازي بين 2 تيم پرسپوليس و استقلال را از نزديک تماشا کنند. انگار ندايي به گوش برگزار کنندگان ديدار رسيد که اعلام کردند بازي را برگزار مي کنند. بازي با گزارش مجيد وارث براي تلويزيون شروع شد. بعد از مدت ها داور ديدار ديگر محمد صالحي نبود. صالحي که بسيار مورد انتقاد پروين و پرسپوليسي ها واقع شده بود قضاوت ديدار 2 تيم را به حميد خوشخوان سپرد. پرسپوليسي ها با وجود بهروز سلطاني، محمد پنجعلي، روح ا...عبادزاده، حسين کاشي نژاد، کاظم سيد عليخاني، محمد مايلي کهن، ضيا عربشاهي، حميد درخشان، علي پروين، ناصر محمد خاني و غلامرضا فتح آبادي و استقلال با ناصر حجازي، رضا رجبي، حميد فرزام نيا، اصغر حاجيلو، شاهين بياني، رضا نعلچگر، شاهرخ بياني، جعفر مختاري فر، سعيد مراغه چيان، رضا احدي و پرويز مظلومي به ميدان آمدند. استقلال، خاکسار تهراني، حميد فرد علي نيا، بهتاش فريبا، عبدالعلي چنگيز و بيژن طاهري را روي نيمکت ذخيره ها داشت و پرسپوليس، وحيد قليچ، حسين کاشي نژاد، عباس کارگر، مجيد سبزي و ناصر نورايي را روي نيمکت ذخيره ها نشانده بود. پرسپوليس با آرايش 3 ــ 3 ــ 4 بازي مي کرد. يک آرايش تهاجمي اما استقلال با 5 هافبک بازي مي کرد و پرويز مظلومي تنها مهاجم تيم فوتبال استقلال به شمار مي رفت. بازي آغاز شد، اما بر خلاف انتظار، با وجود ترکيب دفاعي تيم استقلال، اين تيم آبي پوش پايتخت بود که بازي را در دست خود گرفت. در دقايق ابتدايي بازي سعيد مراغه چيان با يک شوت سنگين دروازه پرسپوليس را نشانه رفت که توپ به ديرک عمودي دروازه برخورد کرد. به جز اين شوت سنگين، بازي در نيمه اول اتفاق قابل توجه ديگري نداشت. با اين حال مسئولان برگزاري بازي خوشحال بودند که اتفاق مهمي رخ نداده و خون از بيني کسي ريخته نشده است. بازي ادامه پيدا کرد و نيمه اول با همين نتيجه به پايان رسيد.
در نيمه دوم 2 تيم بازي را با همان شکل شروع کردند. بازي در نيمه دوم با يک سانتر از رضا احدي که روي ديرک افقي نشست توأم شد تا اين که آن دقيقه موعود فرا رسيد. در منطقه چپ دفاعي پرسپوليس جايي که کاظم سيد عليخاني حضور داشت و حميد درخشان هم تا آن نقطه عقب نشسته بود، رضا نعلچگر صاحب توپ شد، درخشان را به سادگي دريبل و توپ را سانتر کرد. پرويز مظلومي به هوا بلند شد و با يک ضربه سر محکم دروازه پرسپوليس را گشود، استاديوم منفجر شد. فضا آن قدر ملتهب بود که پرويز مظلومي زننده گل به حالت بيهوشي درآمد و از بازي بيرون رفت و جايش را به بيژن طاهري داد. پرسپوليس که قافيه را از دست رفته مي ديد، حملات خود را رفته رفته افزايش داد. حملاتي که مثل ديدار برابر وحدت، سراسيمه و بدون پشتوانه قدرتمند و منطقي ايجاد مي شد. پرسپوليس براي بالا بردن بنيه تهاجمي خود عباس کارگر و مجيد سبزي را جاي محمد مايلي کهن و روح ا...عبادزاده به ميدان فرستاد اما در نتيجه بازي تغييري ايجاد نشد و پرسپوليس برابر استقلال بازنده شد. در پايان فصل استقلال با 28 امتياز قهرمان تهران شد و پرسپوليس با 26 امتياز دوم شد، اما يادتان باشد که اگر نتيجه ديدار 2 تيم فوتبال پرسپوليس و شاهين که با حساب 5 ــ 2 به سود پرسپوليس به پايان رسيد، همان نتيجه 5 ــ 2 مي ماند پرسپوليس قهرمان رقابت ها مي شد. همان طور که همه مي دانيم آن بازي به علت حمله تماشاگران پرسپوليس به ياران حريف در ميانه نيمه، تجديد شد و پرسپوليس در اعتراض به تجديد شدن بازي حاضر نشد در بازي دوم بازي کند و 3 بر صفر بازنده اعلام شد.
پر تماشاگرترين روز تاريخ ورزشگاه آزادي با حساب يک بر صفر به سود استقلال به پايان رسيد. ديداري که اگر با دقت و تقويت به تعداد تماشاگران آن نگاه مي کنيم، به اين نتيجه مي رسيم که چيزي حدود 135 هزار تماشاگر در آن روز، ورزشگاه آزادي را رونق داده بوده اند.
روز 15 مهرماه سال 62، روز شروع طلسم بي شکستي پرسپوليس برابر استقلال بود. از اين تاريخ تا سال 69، استقلال نتوانست در هيچ مسابقه اي پرسپوليس را با شکست مواجه کند. در خرداد ماه 69، استقلال با پيروزي 2 بر يک برابر پرسپوليس اين طلسم 7 ساله را شکست.
منبع:تماشاگر شماره 025