فوتبال و زندگي

زندگي ديني بشر، شبيه يك مسابقه است. ما حتي در عرصه ديني، درواقع وارد ميدان مسابقه اي شده ايم كه براي پيروزي و به دست آوردن رتبه بالاتر، بايد از رقيبانمان پيشي بگيريم. در زندگي ديني، براي رسيدن به بلّه «... سارعُوا الي مغفره من ربكم» بايد ازدامنه «فاستبقوا الخيرات» بالا رفت؛ يعني براي زودتررسيدن به مغفرت كبريايي خداوند، بايد در كارهاي خير، از ديگران پيشي بگيريم. خداوند، امكانات شركت در اين مسابقه را براي همه بشر، به طور يكسان فراهم كرده است؛ استعداد و تلاش و همت انسان است كه وي را برنده يا بازنده و پيش رو يا عقب مانده مي كند. استاد شهيد مرتضي مطهري(ره) دراين باره مي فرمايد:
همين كه پاي مسابقه به ميان آمد، خود به خود، به موجب اينكه استعدادها در همه يكسان نيست و به موجب اينكه مقدار فعاليت ها و كوشش ها يكسان نيست، اختلاف و تفاوت به وجود مي آيد. يكي جلو مي افتد و يكي عقب مي ماند، يكي جلوتر مي رود و يكي عقب تر. (1)
در اين نوشتار كوتاه زندگي را با يك مسابقه فوتبال، مقايسه و واكاوي مي كنيم و به شباهت هاي اين دو نظرمي افكنيم.
درفوتبال، تمام اعضا و بازيكنان تيم، يك هدف را كه آن، پيروزي در مسابقه است، دنبال مي كنند. درحيات ديني انسان نيز تنها يك هدف وجود دارد. سير و حركت همه انسان ها در نهايت خداوند است؛ «انا لله وانا اليه راجعون».

قانون
 

فوتبال، چارچوب و قواعد معين و مصوبي دارد كه هر مسابقه اي، لزوماً بايد در چارچوب همين قواعد و قوانين برگزار شود و كسي اجازه ندارد ازآنها سرپيچي كند. حيات ديني انسان هم داراي قواعد و قوانين خاصي است كه انسان براي شركت در اين مسابقه و پيروزي، بايد به قوانين پاي بند باشد و حق ندارد پارا ازدايره اين قواعد-كه قوانين الهي‌اند-فراترنهد. به قول معروف: «ره چنان رو كه رهروان رفتند».

داور
 

مسابقه فوتبال به داوري بي طرف نياز دارد كه هم مانع سرپيچي بازيكنان دو تيم از قوانين مسابقه شود و هم درپايان مسابقه، نتيجه را معين كند. انسان هم در مسابقه فراگير حيات ديني، با عادل ترين، دل سوزترين و دقيق ترين داور روبه رو است. اين داور عادل و آگاه، كسي نيست جز خداوند قادر متعال، كه هم عادلانه داوري مي كند، و هم عادلانه سرانجام كار آدم ها را تعيين مي كند.

مربي
 

هرتيم فوتبالي، مربياني دارد كه بازيكنان هر تيم براي رسيدن به پيروزي در مسابقه ها، بايد ازآنها اطاعت كنند. مربي خوب مربي اي است كه به تمام قواعد، تاكتيك ها و تكنيك هاي فوتبال آشنا باشد، ضعف ها و قوت هاي تيم خود و تيم حريف را بداند و هرچه را تيمش براي پيروزي به آن نياز دارد، بشناسد.
پيامبران، امامان معصوم (ع) و اولياي الهي، در واقع مربيان انسان ها در حيات ديني اند كه هم ازقوانين و قواعد الهي آگاهي كامل دارند، هم ضعف ها و قوت هاي دين داران را مي شناسند و هم ضعف و قوت تيم مقابل –سپاه ابليس –را، و صدالبته دين داران براي برنده شدن دراين مسابقه الهي، بايد ازاين مربيان، حرف شنوي مطلق داشته باشند.

خطوط دفاعي
 

درمسابقه فوتبال، خط دفاعي هر تيم، وظيفه سنگيني دارد و بايد همه توانش را به كار گيرد تا تيم مقابل به آنها گُل نزند. براي اين منظور، هم بايد مراقب تيم مقابل باشد كه توپي وارد دروازه نكند و هم بايد مراقب باشد كه هنگام دفع توپ، به تيم خودش گُل نزند.
انسان در مسابقه الهي دين داري، هم بايد مراقب باشد كه تيم مقابل – تيم شيطان- دروازه فطرت و ايمانش را نگشايد و هم خداي ناكرده خودش به خودش گُل نزند.
هر گناهي كه انسان دراثر وسوسه شيطان هاي اِنسي مرتكب مي شود، در واقع گلي است كه از حريف خورده است، و هر گناهي كه با توجيه كردن آن گناه انجام مي دهد، و به گناهش شكلي موجّه مي دهد. در حقيقت، گلي است كه به خود زده است.

خط حمله
 

براي پيروزي در مسابقه فوتبال، فقط گل نخوردن كافي نيست، بلكه مهاجمان بايد بتوانند به حريف گل بزنند. انسان دين دار هم براي برنده شدن و به دست آوردن رتبه بالاتر، افزون براينكه نبايد گل بخورد (وگناه نكند) بايد دروازه حريف را بگشايد.
عبادت هاي انسان همچون توپ هايي است كه انسان وارد دروازه حريف – يعني شيطان- كرده است.

كارت زرد
 

درمسابقه فوتبال، هر بازيكني كه خطايي مرتكب شود، از داور مسابقه يك كارت زرد مي گيرد كه در واقع اخطار داور مسابقه به بازيكن خطاكاراست. بندگان خدا
نيزهرخطا و گناهي كه مرتكب مي شوند، كارت زردي از خداوند دريافت مي كنند. كارت زرد خداوند نيز مي تواند به صورت يعضي بلاها و غم هايي كه در زندگي به سراغ انسان مي آيد خود را نشان دهد، تا زمينه را براي توبه و استغفار بنده فراهم آورد. اما بايد مراقب بود تا كار به كارت قرمز نكشد، چرا كه مفهوم آن اين است كه بنده به انجام كارهاي شايسته و ترك ناشايست توفيق نخواهد يافت.

كارت قرمز
 

هرگاه داور كارت قرمز به بازيكني بدهد، وي از بازي اخراج مي شود. خداي ناكرده انساني در مسابقه الهي بندگي، از خداوند كارت قرمز بگيرد، درواقع از دايره رحمت و مغفرت خداوند اخراج شده است.

پايان مسابقه
 

وقتي داور مسابقه سوت پايان بازي را به صدا در مي آورد، هر تيمي يا پيروزاست يا شكست خورده و يا به تساوي رسيده است. درمسابقه اهلي نيزاين گونه است.
گروه پيروز دراين مسابقه، مؤمنان راستين خواهند بود و پاداش آنها، قرب الهي و بهشت جاودانه است. گروهي نيز دراين مسابقه شكست خورده اند كه كافران دراين گروه هستند و جزاي آنها دوري ازخداوند و دوزخ جاودانه است. گروه سوم، بندگاني هستند كه نتيجه براي آنها، شبيه نتيجه تساوي در فوتبال است؛ اين گروه نيز نخست جزاي عصيان خويش را مي بينند و آنگاه، به پاداش عبادتشان مي رسند.

كميته انضباطي
 

هرفدراسيون فوتبال، يك كميته انضباطي دارد تا جلوي بداخلاقي هاي اهالي فوتبال را بگيرد. اين كميته، معمولاً تنبيه هايي را افزون برآنچه درزمين مسابقه مقررشده است، براي خطاكاران درنظر مي گيرد. مجازات هاي شرعي چون حدود، تعزيرات، ديات و قصاص و... . درواقع تنبيه هاي مصوّب در كميته انضباطي اين جهاني خداوند است.

پي‌نوشت‌ها:
 

1. مرتضي مطهري، بيست گفتار، صص 128 و 129.
 

منبع: نشريه گلبرگ- ش116