چگونه از کک و مک ها فرار کنيم

حتما شما هم افرادي را ديده ايد که روي صورت شان لکه هاي کوچک رنگي به رنگ هاي زرد، نارنجي، قهوه اي يا سياه دارند. شايد هم بدانيد که به آنها کک و مک مي گويند. اما چرا اين لک ها روي صورت بعضي افراد ديده مي شوند، ولي برخي ديگر اين لک ها را روي صورت شان ندارند؟ در اين جا پاسخ بعضي از سوال هاي خود را درباره کک و مک خواهيد گرفت.

کک و مک چيست؟
 

کک و مک که در اصطلاح پزشکي به آن «ephelides» هم مي گويند، در واقع لک هايي به اندازه (2 تا 4)ميلي متر است که روي نقاطي از سطح بدن که در معرض نور آفتاب قرار دارند، ظاهر مي شوند، به خصوص روي گونه ها و بيني. از لحاظ ميکروسکوپي اين لکه ها نقاطي هستند که تجمع رنگدانه ها در آنها بيشتر از نقاط مجاور و توليد ملانين در آنها بيشتر است. اين لکه ها معمولا براي اولين بار در کودکي ظاهر مي شوند و افرادي که پوست روشني دارند بيش از آنهايي که پوست تيره دارند، دچار کک و مک مي شوند. اين لکه ها در مجاورت آفتاب تيره و به صورت تصادفي روي پوست ظاهر مي شوند. کک و مک ها مي توانند به رنگ هاي متفاوت باشند. بعضي از آنها نارنجي هستند، برخي سياه و برخي قرمز، زرد يا قهوه اي؛ ولي به هر رنگي که باشند، در هر حال رنگ شان از رنگ پوست اطراف شان تيره تر است. کک و مک ها به عوامل ژنتيکي هم بستگي دارد و قرار گرفتن در معرض نور خورشيد نيز به ايجاد آنها کمک مي کند. ژن مربوط به بروز کک و مک با ژن مربوط به بروز موي قرمز ارتباط دارد و افرادي که موي قرمز دارند، اکثراً دچار کک و مک هم هستند. بنابر تحقيقات پژوهشگران، اين ژن ريشه اي بسيار قديمي دارد و انسان ها نئاندرتال هم داراي اين ژن بوده اند. کک و مک ها در تابستان بيشتر هستند و در زمستان ناپديد مي شوند؛ چرا که سلول هاي پوست با سلول هاي جديد جايگزين مي شوند. همچنين به مرور زمان و با بالارفتن سن از ميزان اين کک و مک ها کاسته مي شود و کمتر به چشم مي آيند.

لکه هاي پوست در سنين بالاتر
 

لکه هاي قهوه اي بزرگ تري که در ميانسالي روي پوست صورت و دست ها پديد مي آيند هم مي توانند به خاطر آسيب ناشي از قرار گرفتن در معرض نور خورشيد ايجاد شوند. اين لک ها بر خلاف کک و مک ها مدت زيادتري روي پوست باقي مي مانند و در زمستان ناپديد مي شوند، ولي ممکن است در زمستان کم رنگ تر شوند. در اصطلاح عامه به اين لک ها، «لک هاي پيري» مي گويند و در اصطلاح پزشکي «لنتيگوي خوش خيم» ناميده مي شوند که به دليل رسوب بيش از حد ملانين و افزايش تعداد ملانوسيت ها ايجاد مي شوند. لنتيگوها در افراد داراي پوست روشن بيشتر مشاهده مي گردد، ولي افرادي که به طور طبيعي داراي پوستي تيره تر هستند و پوست بدن شان زود برنزه مي شود نيز دچار اين لکه ها مي شوند. اگر اين لکه هاي
قهوه اي پوسته پوسته باشند، ممکن است به خاطر قرار گرفتن زياد در معرض نور خورشيد به وجود آمده باشند که در آن بافت شاخي پوست رشد کرده است. در حالت ديگر، اين لکه هاي قهوه اي مي توانند به دليل کهولت سن ايجاد شده باشند. اين لکه ها معمولا با کرايوتراپي (سرما درماني) درمان شوند.
مهم اين است که يک لنتيگوي خوش خيم از يک ملانوماي بدخيم باز شناخته شود. اگر لکه ها اخيرا به وجود آمده اند، به چند رنگ مختلف هستند و مرز نامنظمي دارند، در اين حالت بهتر است به متخصص پوست و مو مراجعه شود؛ ولي اگر در زمستان کمرنگ مي شوند و با عدم مصرف کرم هاي ضد آفتاب تعدادشان افزايش مي يابد و در تابستان تيره رنگ مي شوند، بدخيم نيستند و تنها راه جلوگيري از زياد شدن آنها اين است که در تابستان از پوست تان در برابر آفتاب محافظت کنيد.

چه چيز باعث بروز کک و مک مي شود؟
 

علت اصلي بروز کک و مک ها سلول هايي از پوست هستند که ماده اي به نام ملانين توليد مي کنند. وقتي پوست در معرض نور آفتاب قرار مي گيرد، توليد ملانين افزايش مي يابد تا از لايه هاي زيرين پوست دربرابر اشعه آفتاب محافظت کند. اگر ملانين در يک نقطه از پوست بيش از نقاط ديگر تجمع يابد، در آن نقطه کک و مک ايجاد مي شود. نور خورشيد همچنين باعث مي شود کک و مک ها تيره شوند. لک هاي تيره اي که در زمان بارداري يا طي مصرف قرص هاي ضدبارداري روي پوست زنان ايجاد مي شوند را ملاسما مي نامند که به آن ماسک بارداري هم مي گويند. نور خورشيد اين لک ها را تيره تر مي کند. نورخورشيد همچنين مي تواند سلول هاي خاصي از پوست را به سلول هاي سرطاني تبديل کند و به همين علت است که متخصصان توصيه مي کنند با پوشيدن لباس مناسب و استفاده از کرم ضد آفتاب از پوست مان در برابر اشعه فرابنفش خورشيد محافظت کنيم. محافظت از پوست در برابر نور خورشيد هم به کاهش کک و مک ها کمک مي کند و هم باعث مي شود که بروز لکه هاي حاصل از افزايش سن به تاخير بيفتد. لکه هايي که رنگ هاي غيرعادي چون سياه، قرمز يا صورتي دارند يا به چند رنگ هستند و حد و مرز آنها نامنظم است، بايد جدي گرفته شوند و فرد حتما بايد به پزشک مراجعه کند تا معلوم شود که اين لکه ها سرطاني نيستند.

کک و مک ها چطور رشد مي کنند؟
 

وقتي کک و مک ها در معرض نور خورشيد قرار مي گيرند، تعدادشان افزايش مي يباد؛ چرا که پوست در مجاورت نور آفتاب ملانين بيشتري توليد مي کند تا از خود محافظت کند. وقتي پوست در معرض نور خورشيد قرار مي گيرد، لايه سطحي آن (اپيدرم) ضخيم تر مي شود و ملانوسيت ها بيشتر ملانين توليد مي کنند.
واکنش پوست افراد مختلف به نور خورشيد متفاوت است. افرادي که پوست و موي روشن يا قرمز دارند، نسبت به کساني که پوست تيره تر دارند، به نور خورشيد حساس ترند، ولي افراد با پوست هاي تيره هم مي توانند آفتاب سوخته شوند و از نور خورشيد صدمه ببينند. گذشته از رنگ پوست، تجمع بيش از حد ملانين در پوست مي تواند باعث بروز کک و مک شود. کک و مک ها، لکه هاي ناشي از افزايش سن و لک هايي که هنگام بارداري بروز مي کنند، همگي چند خاصيت مشترک دارند. آنها در نقاطي رشد مي کنند که در معرض نور خورشيد قرار دارند؛ مثل صورت و دست ها و در هر سه آنها عامل بروز اين لک ها تجمع ملانين در پوست است. ملانين اضافي هم در واکنش به قرار گرفتن زياد در معرض نور خورشيد توليد مي شود. اين مواد جلوي نفوذ اشعه فرابنفش خورشيد به لايه اي دروني پوست را مي گيرند.

چطور از کک و مک ها خلاص شويم؟
 

راه هاي مختلفي براي درمان کک و مک ها وجود دارد که ليزر درماني يکي از آنهاست. پيش از اين، درمان کک و مک ها به راحتي ميسر نبود، زيرا اندازه کک و مک ها معمولا کوچک است، ولي با وجود ليزر حتي ضايعات کوچک را هم مي توان درمان کرد. درمان هاي ديگري عبارتند از درمان با داروي رتين-آ و مواد شيميايي، درمان با رتين-آ بسيار مناسب است فقط فر بايد چندين ماه دارو مصرف کند تا اثرات درماني ظاهر شود. معمولا از ليزر زماني استفاده مي شود که پوست شديدا از آفتاب صدمه ديده باشد يا علاوه بر اين لک ها، پوست چين و چروک هاي زيادي هم داشته باشد. برخي مواد بهداشتي سفيد کننده پوست هم هستند که براي درمان کک و مک ها به کار مي روند؛ ولي معمولا باعت دانه زدن پوست مي شوند. گاه با استفاده از آلفا هيدروکسي اسيدها در کنار مراقبت از پوست در برابر نور آفتاب اين کک و مک ها برطرف مي شود. نکته مهم اين است که درمان بايد تحت نظر پزشک متخصص انجام گيرد و هرگز نبايد سرخود کاري انجام داد. يکي ديگر از درمان هاي مدرن براي کک و مک ها استفاده از نينتروژن مايع است که لک ها را کمرنگ تر مي کند؛ ولي اشکال اين روش اين است که در عين کمرنگ کردن يا ناپديد کردن کک و مک ها ممکن است به پوست سالم هم آسيب بزند. برخي مواد آرايشي که براي کمرنگ تر کردن لک ها از آن استفاده مي شود، ممکن است رنگ پوست اطراف لکه ها را نيز ببرد و آن را کمرنگ کند يا برعکس باعث پررنگ تر شدن پوست اطراف شود.

درمان هاي طبيعي براي کک و مک ها
 

گفته شده که براي کمرنگ شدن لک ها صورت خود را با شير ترش شده بشوييد. اسيد لاکتيک موجود در شير مي تواند بدون اين
که صدمه اي به پوست بزند کار يک لايه برادر را انجام دهد و بدون خشک کردن پوست شما باعث درخشندگي آن شود. آب ليمو هم ماده اي است که اثرات آن در کمرنگ تر کردن و محو کک و مک ها ثابت شده است. حتما هم لازم نيست که براي دريافت اثرات درماني آب ليمو، خود ميوه را روي صورت تان بماليد، اگر با انگشت هم آب ليمو را به صورت تان بماليد، همان کار را خواهد کرد. ماسک هاي ميوه ها مثل زردآلود، توت فرنگي، خيار و انگور قرمز براي از بين بردن رنگ اين لکه ها مفيد هستند. ماسک را کاملا از روي صورت خود نشوييد، بلکه به آرامي با يک دستمال کاغذي آن را از روي صورت تان پاک کنيد. اگر پوست تان چرب است، پيش از استفاده از ماسک مقداري آب ليمو به صورت تان بماليد.

چطور از بروز کک و مک ها جلوگيري کنيم؟
 

بسياري از افراد دچار کک و مک نمي شوند و آن عده اي هم که روي صورت شان کک و مک دارند، سعي مي کنند از آنها خلاصي يابند. پيشگيري از بروز کک و مک به مراتب راحت تر از مبتلا شدن به آن و تلاش براي رهايي از آن است. همه افراد تا اندازه اي استعداد ابتلا به کک و مک را دارند، ولي کساني که استعداد بيشتري دارند، هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشيد از کرم هاي ضد آفتاب استفاده کنند و کمتر در معرض نور خورشيد قرار گيرند. کسي که مستعد ابتلا به کک و مک است، در معرض خطر ابتلا به کک و مک است، در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست ناشي از نور خورشيد هم قرار دارد. کک و مک ها براي مبتلايان به آنها زنگ خطري هستند که نشان مي دهد آنها مستعد ابتلا به سرطان پوست هستند و پوست شان نسبت به نور خورشيد آسيب پذير است؛ ولي براي پيشگيري از ابتلا به کک و مک ها و سرطان پوست راه هايي وجود دارد:

استفاده از کرم ضد آفتاب
 

از کرم ضد آفتاب هايي استفاده کنيد که روي بسته آن نوشته شده از پوست شما در برابر اشعه هاي UVA و UVB محافظت مي کند. هر روز که از خانه بيرون مي رويد، حتي در روزهاي ابري، به پوست تان کرم ضد آفتاب بزنيد. اگر آستين لباس تان کوتاه است و گردن تان هم در معرض نور خورشيد قرار دارد، به اين نقاط هم کرم بماليد.

کلاه سر کنيد
 

کلاهي با نقاط بزرگ بر سر بگذاريد که خنک باشد و هوا را از خودش عبور دهد. اين کار باعث مي شود که نور خورشيد مستقيم به صورت شما نخورد.

ساعات اوج گرما بيرون نرويد
 

سعي کنيد در ساعاتي که اشعه خورشيد بيش از هر زمان ديگري مي تابد، بيرون نرويد. ساعات اوج تابش خورشيد بين ساعات (10) صبح تا (4)بعد از ظهر است.

مراقب داروهايي که مي خوريد باشيد
 

برخي داروها پوست را در برابر اشعه نور خورشيد حساس تر مي کنند که داروهاي کنترل بارداري و بعضي آنتي بيوتيک ها از اين جمله داروها هستند.
محصولاتي که ترکيبات آلفا هيدورکسي اسيد و بنزوئيل پروکسايد دارند هم جزء اين گروه مي باشند. درباره داروهايي که مصرف مي کنيد با متخصص پوست مشورت کنيد؛ به خصوص اگر پوست تان داراي کک و مک است و مستعد ابتلا به آنها هستيد. اگر در زير نور خورشيد رانندگي مي کنيد، استفاده از کرم ضد آفتاب را از ياد نبريد و تصور نکنيد که شيشه هاي خودرو، شما را در برابر نور خورشيد محافظت مي کنند. نور خورشيد از شيشه منزل و خودروي شما عبور مي کند و اثرات مضر خودش را بر جاي مي گذارد.
منبع:دنياي سلامت شمار 48